Katalog

BEN ATATÜRKÇÜ DEĞİLÎM İsleme Adresı: Çağdaş Yayınları Türkocağı Cad. 39 '41 Cağaloğluhtanbu! 4. Bası, Ederi 200 Lira NADİR NADİ Cumhuriyet 60. Yıl Sayı: 21315 Kurucusu: Yunus Nadi 40 TL. 31 Aralık 1983 Cumartesi MEHMED KEMAL TÜRKİYE'NİN KALBI ANKARA Isteme Adresı: Çağflaş Yayıniarı Turkocağı Cad 39/41 CAGAIJOĞLU/ISTANBUL Ederi: 350 Lira Ortülü devalüasyon: Bankada dolar 300 TL Ekonomi Servisi Türk Lirasının değerini belirlemede kullanılan yeni yontemin ilk sonucu bankalar eliyle gerçekleştirilen "örtülü" bir devalüasyon oldu ve ABD dolarının satış kuru dün 300 Iiraya dayandı. Başta büyuk bankalar olmak üzere hemen tüm bankalar doviz satış kurunu, Merkez Bankası'nca saptanan "esas kur"un yüzde 6 üzerinde ya da altında belirleme yetkisini üst limite dayanacak biçimde kullanınca bir Amerıkan Dolanrun doviz satış kuru dun fiilen 299 lira 76 kuruşa çıkmış oldu. 29 aralık gunü doların dö\ iz satış kuru 285 lira 60 kuruştu. Bankaların belirleyecekleri doviz alış kuru ise satış kurunun en fazla yüzde 2 altında olabiliyor. Bankalar doviz alış kurunu belirlerken bu sınırın altına inemiyor ar^cak isterlerse alış kurunu satış kuruna yaklaştırabiliyorlar. Merkez Bankası'nın önceki gün Resmi Gazete'de yayınlanarak yururluğe giren tebliğine gore bankalar, Merkez Bankası'nın saptadığı "esas kur"un en fazla yüzde 6 üzerinde ya da altında bir döviz satış kuru belirleme olanağına kavuştu. Merkez Bankası öteden beri ilan etmekte olduğu gunlük döviz alış kuruyla satış kurunun ortalaması olan "esas kur"u önceki gün 282 lira 80 kuruş olarak saptayınca dün hemen tüm bankalar bu rakama yüzde 6 ekleyerek bir Amerikan Dolan için 299 lira 76 kuruşluk döviz satış kurunu uy YILBAŞI IÇIN DEGIŞIK BİR EK Cumhuriyet Pakdemirli: Aşırı korunan sanayi rekabete girecek Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı, "otomotiv sanayii krizde olduğu için gümrük vergisinin yüksek tutulduğunu" söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı Prof. Ekrem Pakdemirli "Dış ticarelin mümkun olduğu kadar serbestJeştirildiğini" belirterek "sanayi rekabete açılacak" dedi. Pakdemirli yeni ithalat rejimi ile ilgili olarak dün yaptığı yazılı açıklamada fiyatların yükselmesini onleyebilmek ve tüketiciyi korumak gayesiyle aşırı derecede korunan sanayinin rekabete açılmasınm hedeflendiğini soyledi. Pakdemirli yeni ithalat rejiminin gerçekleştirmek istediği amaçlar arasında konui so rununun'çözumü için kaynak yaratılmasının bulunduğunu kaydetti. Pakdemirli yeni rejimle yapılan değişiklikleri şoyle açıkladı: (Arkası Sa.ll, Sü.l'de) Merkez Bankası doların "esas kuru"nu 282 lira 50 kuruş olarak belirleyince, gulamaya başladılar. Yıl sonu bankalar kendilerine tamnan marjm üst sınırına çıkarak doların satış kurunu olması nedeniyle düşuk duzeyde seyreden döviz alış işlemlerinde dün 299 lira 75 kuruş yaptılar. Dün saptanan kurlar 3 ocak gününe kadar geçerli. bankaların satış kurunun ise yüzde l'i ile yuzde 2'si arasında değişen oranlan altında bir fiyat uyguladıkları öğrenildi. Böylece uygulamanın ilk günunde Türk Lirası fiilen devalüe edilirken bankalarca belirlenen kurla daha önce "serbest piyasa kuru" olarak nitelendirilen Tahtakale fiyatı arasındaki farkın da ortadan kaiktığı görüldü. Dün belirlenen döviz kurları yılbaşı tatili sonrasına kadar geçerli olacak. 2 ocak akşamı MerSü.Vde) Orta direk soluk soluğa Haber Merkezi 1983 yıl perdeyi bir dizi ekonomik kararlar ve gelişmelerle kapatıyor. Başbakan Turgut Özal'ın isçi, memur, çiftçi, esnaf.emeklileri icine soktuğu "Orta direk" bu gelişmelerin bazılarını "kâr" hanesine kaydederken, bazılan da doğnıdan "zarar" hanesine ekniyor. Yıllık hızı yuzde 40 dolaylannda olan enflasyonun yanı sıra, Tekel ve sık sık geleceğini bildiren akaryakıt zamlarıyla dar gelirlinin "gider" bütcesinde yeni delikler açıldı. Elektrik, şeker, gübre, çimento, demir zamları da sırada. Yılbasından sonra gelecekler. Tasarrufu olmayan, herhangi bir şekilde dolar geliri de bulunmayanlar için faiz ve doların her çıkışı da, yüksek maliyetlerin gerekçesini oluşturacağı yeni zamlar anlamını taşıyor. (Arkası Sa.7, Yeni ticaret rejimine tepkiler Yılın gelini, yılın damadı. Yılın köprüsü ve üstgeçitler. Orta direk için özel sayfalar. Yılbaşının tarihçesi ve Prof. Noel. Yılbaşında TV: Ayrıntılı program. TV programı nasıl çekildi? (O da ayrıntılı). Tam teşkilatlı bir test: Eğlenmeyi ne sanıyorsunuz? Uzaydan yeni getirtilen Ayva Falı. Elinizden düşürmeyeceğiniz bir oyuncak: Zin Tak. Gazinolarda ne sürprizler var?.. Orta direk usulü hindi tarifı. Yılbaşı gecesi değişik birşeyler içelim. Kirabiye 1984için "Aşkolsun"dedi. Odanız, işyeriniz için Ahu Tuğba'lı. siyasi takvim. BlflC: Otomotiv sanayiimiz ithal edileceklerle boy ölçüşecek kapasitede. Pınar Süt: Daha önce görüşlerimizi söylemiştik. Ekonomi Servisi Yurürlüğe giren ithalatihracat rejimiyle Turkiye'ye ithali fon karşılığı mumkün olabilecek mallaria ilgili görüşlerini açıklayan firma yetkilileri, çeşitli gorüşler belirtiyorlar. Suttozu, tereyağı, peynır üreticisi Pınar Sut yetkilileri, bir göruş açıklamayacaklarını belirtirken, BMC Genel Müdüru "Türkiye'de iiretilen otobüs, otomobil ve kamyonetlerin dışarıdan geleceklerle boy ölçü şecek kapasitede olduğunu" soyledi. Bakliyat İhracatçıları Birliği Başkanı Muammer Şahin, "Açıklanan ihracat programı uzun vadeli uygulanırsa, orta sınıf ihracatçı yok olur" derken, İzmir Ticaret Odası Baskanı Miicahit Büktaş "Tedbirlerden (Arkası Sa. 11, Sü. 4'de) KEMER SIKTIRAN GELİŞMELER KEMER GEVŞETEN GELIŞMELER Aharyaktt zamlart: 40günde 2 Vergide düşme: 1 ocaktan itibakez yapıldı. Sık sık küçük artışlar ha ren ücretlinin gelir vergisi yüzde 30'a düşecek. linde yine gelecek. Tekel zamlart: İçki, sigara yüz Faturalt vergi iadesi: Ücretlide 4050 zamlandı. Maliye Bakanına nin hangi harcamaları için, ne kadar göre bu yıl başka Tekel zammı yok. olacağı henüz belli değil. Gübre zamtnt: Yeni yılla geliyor, Faiz: Tasarrufu olan için ek gelir olanağı arttı. tarladan çarşıya kadar uzanacak. (Arkası Sa.6, Sü.2'de) Orta direğin, kemerleri biraz daha sıkmaya zorlanmasının yanında, çoğu henuz tasarı halinde olan bir dizi gelişme de kemerlerin sıkılma derecesini etkileyecek. Genellikle vergi düzenlemeleri çerçevesinde düşünülen orta (Arkası Sa.6, direğe soluk onlemleri arasında "ücretlinin getireceği faturalara vergi iadesi" bulunuyor. Özal, ucretlilere seslenerek "yılbaşından itibaren fatura biriktirin" demişti. Bu iadenin nasıl olacağı henüz belli değil. Bu arada, 1984'te, ücret ve maaşlarından Sü.Vde) kesilen gelir vergisi yuzde 40 ve yuzde 35'den yüzde 30'a düşenler, hukumetin "özel indirim miktannı 10 kata kadar arttırma yetkisi"ni nasıl kullanacağını merak ediyorlar. Çiftçi, esnaf ve sanatkâr için (Arkası Sa.6, Sü.l'de) Bugün Cumhuriyet'le birlikte Büfeci Rıfat Akçagün, "Sigaraların üzerindeki 'sağlığa zararlı' yazısını kaldırsınlar da konut fonuna daha çok katkıda bulunalım" diyor. FATİH GÜLLAPOĞLU Başbakan Ozal'ın sigara ve içkiye zam yapıp ardından da "Bu paraları konut yapımında kullanacagız" demesi, sigara bayilerini daha çok sigara satmak, meyhanecileri de, müdavimlere daha çok rakı içirip konut sorununun çozumune elden geldiğince katkıda bulunmak gibi bir çabaya itti. Nitekim, Eminönu'ndeki "Elvan Büfe"nin yöneticisi Rıfat Akçagün, "Abi madem ki böylesine önemli bir görevle karşı karşıyayız, bence sigaralann üzerinde yazan 'sigara sağlığa zararlıdır' yazısını da sildirmek lazım" dedi. Beyoğlu Asmalımescit'deki Yakup2 meyhanesinin sahibi Yakup Arslan, "Bundan sonra kampanya açacağım ve meyhanemin duvarlarını 'Içtiğin her dublenin bir yeni yuvanın daha harcına katkı olduğunu unutma' sloganlan>la kaplatacağım" şeklinde konuştu. Zamlı satışların başladığı önceki gun once Eminönu'nde Üskudar vapur iskelesinin yanıbaşındaki Elvan Büfe'ye gittik. Istanbul'un en çok sigara satan bufelerinden biri olan Elvan Büfe'de yönetici Rıfat Akçagün'le (Arkası Sa.6, Sü.4'de) "Içtiğin her kadehte yeni bir yuvanın harcı var" Deniz Yolları jeton ücretinin 70 lira olması isteğiyle bakanliğa başvurdu ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Deniz Yolları Şehir Hatları tşletmesi vapur ucretlerine yuzde 143 oranında zam yapılmasını istedi. Ulaştırma Bakanlığı'nda ele alınan zam önerisi aynen kabul edilirse, İstanbul'da halen uygulanmakta olan 30 liralık jeton ücretleri 70 Iiraya çıkacak. Denizcilik Bankası Deniz Yolları Işletmesi'nin bakanlığa yaptığı başvuruda zama gerekce olarak işletmenin iki yıldır zarar etmesi gösterildi. İşletmenin 1982 yılında 7.5, 1983'te ise 8 milyar olmak üzere yaklaşık 16 milyar lira zarar ettiği kaydedilen başvuruda yolcu taşıma ücretlerine belirtilen oranda zam yapılmasının kaçınılmaz olduğu bildirildi. LEDERLERIN YENİ YIL MESAJLARI ÖZAL: 1984 MİLLETİStlZE REFAH YOLUNU AÇACAK CALP: YILA BÜYÜK VMUT VE SORUNLARLA GİRİYORUZ SUNALP: DEMOKRATİK SİSTEMİN İHYASINDA ÜZERİMİZE DÜŞES GÖREVİ YERİNE GETİRDİK İNÖNÜ: 1984 YIL1NIN HALKIN ÇEKTİĞİ S1KINT1LARI AZALTMASIN1 DİLİYORUM Haberleri 7. Sayfada Elektrik zam oranlan belîrlendi 31 eski parlamenterle Doğru Yol Partisi'ne giren Dışişleri eski Bakanlanndan İhsan Sabri Çağlayangil, Genel Başkan Yıldırıtn Avcı ile. (Fotoğraf: RIZA EZER) Kilisli kaçakçılar ihracatçı olmak istiyor leşmek, Anavatan'ın vatan sathındaki yöneticilerini etkilemiş görünmüyor. Onların tüm yakınmaları. "Genel Başkanlan ile muhabbetlerinin çok kısa tutulmasından..." "Yüzlerce kilometre yol geldik.. Bİnlerce lira masraf ettik.. Hiç olmazsa şoyle bir buçuk saat oturup dertleşip halleşse idik.. Bu hiç olmadı.." Zaten seçim propagandası zamanında da bizim vilayete gelmcmişti. Yuziınii hiç görmeden oylanmız helal deyip vermiştik. Hiç değilse biraz yuziine bakıp. iki satır konuşsa idik.." "Başbakanı bir daha biz nerede göreceğiz... Baksana milletvekilleri bile kendisi ile konuşmak için sıraya girmek zorunda imiş." Başbakanlık ve koridorlarında Büyük Millet Meclisi'ndeki iktidar partisi kulisinde günlerdir, "kalabahk halk kitleleri" dolanıyor. Başlannda milletvekilleri. Bu "kitlelerin" gözleri çok yükseklerde, Başbakanın üzerinde... Önlerine bakan, müsteşar çıkınca başlarını bile çevirmiyorlar. Tanımadıkların• Batı Şeria'da 2 cami dan değil, muhatap görmediklerinden.. Bakan ancak "hemşehri" ise, o zaman iş biraz değişiyor. Ama illa da Başbakan, Ancak Başbakanla karşılaşınca, "Selamün akykiım aleykümselam" hemen "Şu bizim el kombinasını bir taraamlasanız.. İlçeye bir sanat mektebi açsanız.. Giibreyi devlet zekâtı olarak dağifeanız" diye lafa girmek yakışık almaz. Biraz hoşbeş etmek lazım. Beşyüz kilometre yoldan gelip sandalyesi koltuğu kıt bir odaya alınıyorsunuz. Halbuki siz genel başkanımzı rey veren ellerinizle oturtmuş olduğunuz, Başbakan koltuğunda görmek istiyorsunuz. Kutlama heyetleri 50100 kişi arasında değişiyor. Başbakan Özal aynı gün 2 hatta 34 ilin heyetini birden kabul edip, tek tek ellerini sıkmak "nasılsınız" "sağolun, varolun" demek zorunda.. Meclis'in toplandığı günler heyetler Başbakanın peşınden ya da önünden TBMM'ye yöneliyor. Heyetlerin başında milletvekilleri olunca Meclis'e girmeleri kolay oluyor. Eğer yoksa, TBMM girişinde soğuktan titreşmek "Başbakan eli sıkmanın" ufak bir bedeli. Başbakanla Meclis'te görüşmek zorunda kalanlar en kısmetsiz heyetler. Bunlann Başbakanla sohbet ve muhabbetleri çok Aydın havası tutuluyor. Buna karşılık bu heyetlere de "teselli mükâfatı" olarak dinleyici localarında gorüsmeler izletiliyor. Dun Maraş heyetinin günu idi. Heyetlerin bazılan illerin ozelliği olan kuçük armağanlar da getiriyorlar. Maraşlılar, "ÖzaPa dondurma getirmediler." Bunu bu turden gıda maddelen getirme adeti yerleşir ve(Arkası Sa.ll, Sü.2'de) Çağlayangil ve 31 eski parlamenter DYP'ye katıldı ANKARA, (Cumhuri>et Bürosu) Doğru Yol Partisi'nde, "haklarında siyaset yasağı kalkan dava arkadaşlarıyla bütünleşme programı" sürdurülüyor. Bu program çerçevesinden olmak üzere dün saat 11.00'de DYP Genel Merkezi'nde bir tören düzenlendi. Dışişleri eski Bakanları'ndan İhsan Sabri Çağlayangil ve 31 eski parlamenterin DYP'ye katıldığı töreni, Genel Başkan Dr. Yıldırım Avcı bir konuşmayla açtı. Önümüzdekı dönemde Turkiye'nin en önemli sorununun siyasal ve ekonomik istikrarın sağlanması olduğunu belirterek konuşmasına başlayan Dr. Avcı bunun gerçekleştirilebilmesi için bütün sitilalyapmıştır; kimıne gore yeni bir çağ açılmışiır; kımine gore bir dönum noktasını yaşıyoruzÖnlem paketlerinden çıkan kararların çeşillıliğı ve çokluğu karşısında çoğu kişi, korlerin fıli yoklaması gibi, konuya yaklaşıyor ve kavram kargaşası suruyor. Orıalığın durulması ıçtn bir sıire geçmesıni beklemek gerekir. Ancak bir noktada gerçeğı vurgulamak için beklemeye ve duraksamaya gerek yoktur. Özal Hukümeti'nın ekonomik onlemler paketi sanayıleşme ve yatırım öncelıklerıni, dığer deyışle buyume hedefini geriye itmış; dışa açılma stratejisini bile aşan biçimde, Turkiye'yı "açık pazar ekonomisi"ne dönuştUrmek ve bir baktma tıimuyle "serbest bölge" haline geıirmek amaana yonelmiştir. yasal partilerin yerel seçimlere katılmasının şart olduğunu vurguladı. Avcı, milletin sorunlannın yine millet tarafından çözümlenmesi yollarının tıkanmaması gerektiğine dikkati çekti ve her Türk yurttaşının yönetime katılma hakkı olduğunu ve bu hak(Arkası Sa.6, Sü.l'de) nin konutlarda 410, sanayide 350 kuruş artması bekleniyor. AHMET TAN Tüketimin ilk 50 kilowatsaat ANKARA Anavatan Parlik bölümü zamlt uygulama tisi Genel Başkanı Turgut Özal'ın Başbakan olması ile Edirne'nın dışında tutulacak. ANKARA (ANKA) Tuketılen elektrik enerjisine yapılacak zamma ilişkin çalışmalar sonuçlandı. ANKA muhabirinin eulndiği bilgiye göre, meskenlerde tüketilen elektriğe 410 kuruş zam yapılırken, sanayi kesimi için zam tutarı ortalama kilovvatsaat başına35Okuıuş olarak saptanmaden Kars'a, Hakkâri'den Muğla'ya kadar tüm parti örgütu kış ortasında yollara dökuldü. Ama ne Anadolu'dan başkente uzayan delikli asfalt yollar ne kış, ne rüzgâr, ne de soğuk otel odaları ve ne de Başbakanlık koridorlarında Millet Meclisi önünde bek Başbakanlık makam odasına sığmayan 50100 kişilik heyetlerle Özal Başbakanlık 'ta özel bir salonda el sıkışıp muhabbet ediyor. "El sıkma ve sohbet programı" kısa kesilince heyetlere teselli mükâfatı Elektriğin kilovvatsaat ücreti olarak TBMM'de oturum izletiliyor. (Arkası Sa.7, Sü.S'de) OLAYLARIN ARDINDAKI GERÇEK Özal HükümetVnin Amacı Özal Hükumetı 'nin ekonomik onlemleri basında, iş çevrelerinde, siyasal partiler kesiminde ve halk arasında çeşıllı yorumlara yol açıyor. Basmımızda ilgınç görüşlere rastlamyor. Kimıne göre Özal, ekonomik devrimya da ih Bu yalnız ekonomik değil, aynı zamanda siyasal bir amaçtır. Öyle gorünüyor ki, Batının sanayileşmiş ekonomileri ye.tt lıükümeiin aldığı kararlardân hoşnut kalacaklardır. Çoğu Gıiney A merika ulkesinde yaşanan bir deneyimin Turkiye'yi nereye gölureceği bir süre sonra belli olacak tır. Hükümet ulusal ekonomi politikasına sırt çevirerek, tarımı yabancı sermayeye ve iç pazarı da yabancı sanayi ürünlerine açma yöntemini benimsemıstir. Özal Hukümeti'nin ekonomi politikasının saplanmasında şiındılik halkın ağırlığı gorulmuyor. Halkın ağırlığınm duyulması için belli bir sürenin geçmesıni beklemekten başka çare yoktur. * • * (Arkası Sa. 11, Sü. l'de) Bombalar parçalar halinde Türkiye'ye sokulmuş 6 yabancı uyruklu eylemci yakalandı UGUR MUMCU GOZLEM Ne Konuştu? Genelkurmay Başkanlığı fstanbul ve Ankara'dakipaılamalarla ilgili açıklama yapıı. Haber Merkezi Genelkurmay Başkanhğı, Ankara ve İstanbul'da bir sure önce meydana gelen patlama olayları sanıklarının yakalandığını açıkladı. Genelkurmay'ın acıklamasında, olaylarm komşu bir ülkedeki "Hî/biil Dava" adlı ıllegal par(Arkası Sa.fl, Sü.l'de) Polonyalı Papa, Malatyalı terörist Ağca ile acaba ne konuştu? Ağca. İtalyancayı çok rahat konuşuyor. 9 şubat 1983 günu kendisı ile Rebibbia Cezaevı'nde karşılaştığımızda buna tanık olmuştum. Ağca, sorgu yargıcı Martella ile o gün İtalyanca konuşuyordu Çevırmene İtalyancasının nasıl olduğunu sordum. "Rahatça istediğıni anlattyor" dedi. Ağca'nın zeki bir insan olduğu kesın. Ruh hekimi değilim ama karşılaşmamızdan ve söyledıklerınden elde ettiğim izlenımden "pstkopat" olduğu sonucuna vardım. Her psikopat gıbı zekı. Zekâsını şimdilik. savcıları yanıltmakta ve resmı soruşturmaları saptırmakta kullanıyor. Daha önce birkaç kez yazmıştım. Sorgu yargıcı Martella, çok cıddı ve guvenilır bir hukukçudur. Ününü Lockheed soruşturması ile yapan Martella'nın her kanıtı didıkdidik ettığini bilıyorum. Roma'da, Martella ve savcı Scorca ile konuşmamızdan çıkardığım sonuç buydu... Buydu ama Ağca'nın sürekli olarak yanıltıcı bilgiler verip, arkasındaki örgüt ya da örgütlerı gizleme çabası ıçinde olduğu belliydi. (Arkası Sa.ll. Su.Tde) bombalandı. • ABD, Kıbrıs için mekik diplomasisi başlattı. (3. Sayfada) • Sağlıklı beslenme, sağhklı cüzdanların harcı oldu. Mutfaktaki enflasyon 1 yılda yüzde 35.5'a ulaştı. • 4 kişilik ailenin mutfak gideri 37 bin 603 lira. (9. Sayfada) • tsmailHakkıGüngör ile "5o/ı Diyalog" (10. Sayfada) • Arjantin 'in yeni Devlet Başkanı, kaybolanlarm hesabını soruyor. • Yılbaşı için İstanbul'da 250 özel güvenlik ekibi oluşturuldu. • Bağdat Caddesi'nde planlanan 16 üst geçitten 5. 'si açıldı. (12. Sayfada)