Katalog

7 KASIM 1983 EKONOMÎ CUMHÜRİYET/9 Günün aynası Ayçiçek yağına yüzde 5 zanı tZMİR (THA) Ayçiçek yağı fiyatlarına yuzde 5 oranında zam yapıldı. Edirne Yağ Sanayii ve Ticaret A.Ş. Ege Bolgesi Satış Muduru Gürsel Doğaner'den edinilen bilgiye gore ayçiçek yağı fiyatlarındakı artış hamyağ fiyatlarının surekli artmasından kaynaklandı. Doğaner, ayçiçek yağının fabrika çıkış fiyatına yapılan yuzde 5 oranındaki zammın, perakende piyasalara yaklaşık yuzde 10 oranında varKtvacaeını soyledi. "Sefalet Endeksi"nde OECD birincisiyiz Ekonomi Servisi Bir ülke ekonomisinin başarılı ya da başarısız olduğunun göstergeleri çok çeşitlidir. Kimi, ekonomik buyutne hızına kimi, kişi başına duşen milli gelire, kimi gelir dağıhmına, kimi de işsizler ordusuna bakar. Son yıllarda, ekonominin perforrnansına ilişkin ölçutler içinde ennasyonun giderek daha fazla yer almaya başladıgı da gözden kaçrmyor. Ancak, bu olçütlerin tek başlarına kullanılması başarıyı değerlendirmede yeterli olamıyor kuşkusuz. Ekonominin karmaşıkyapısıhiçolmazsabirkaçının birden gözönunde bulundurulmasını gerekli kılıyor. İşte, bu amaçla büyüme hızı, işsizlik ve ennasyonu biraraya getiren bir endeks oluşturulmuş. Ad.na da "Sefalet Endeksi" denmiş. Sefalet endeksinin hesaplanması hiç de zor değil. Belirlenen yıl için, enflasyon oranıyla işsizma olanağı sağlayabilir. OECD ulkeleri için hazırlanan "Sefalet Endeksi" Turk ekonom i s i n i n son vıllardaki "övünü| e n"perform'ansina rağmen henüz "sefalet zincirini" kıramad l ğ m l g o s t e n y o r . Örneğin 1982 OECD içın ortalama yı imda 16.2'ye işaret eden endeks, Turkiye için 45.4'e yükseliyor. Bu yıl için yapılan hesaplamada i s e durumun daha da vahimleştiği gozlenivor. OECD'nin ortalama sefale't katsay1Sı 2 puan duşerek 14.2'ye inerken, Turkiye'nin katsayısı 45.8'e çıkıyor. Yani aradaki sefalet makası daralacağ.na açıl.yor. ' "SefalefteTurkiye'yeen yak >n ekonomi görünumunde bulunan Italya'nm bile katsayisı 25 civannda dolanıyor. ABD'de endeks 1983 yılı için 9.6'ya ınerken, Japonya'da 1.9 gibi oldukça duşuk bir duzeyde gerçekle » ^ ^>, , . # # M EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY DISBANK Dövizin Cinsi 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı I Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hoüanda Florini 1 İsveç Kronu 1 lsviçre Frangı 100 ttalyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 Suudi Arabistan Riyali Iurk DısTicaret Bankası E* w Döviz Sattf 258.62 236.12 13.82 97.10 4.79 26.98 31.92 86.67 32.90 119.51 16.01 109.79 209.61 887.51 34.82 384.18 74.32 Efektif Ahş 253.S5 219.92 13.54 95.20 4.46 26.45 31.30 84.97 32.25 117.17 14.91 102.26 195.23 826.60 32.43 376.65 69.22 Efektif Satış 261.16 238.44 13.95 98.06 4.83 27.24 32.24 87.52 33.22 120.68 16.17 110.87 211.67 896.21 35.16 387.95 75.04 DÖVİZ KURLARI Döviz All4 253.55 231.49 13.54 95.20 4.69 26.45 31.30 84.97 32.25 117.17 15.69 107.64 205.50 870.11 34.13 376.65 72.86 Hkoranıtoplanıyor, bunun top IJl» FM» ITİ1T14*01* I J l V l S ! ^lOOt şıyor. Yanı, bu anlamda, dünya ederek söylersek, Turk ekononın en başarıh ekonomisi duru misi Japonya'nın 30 katı "sernundaki Japonya'nın perfor fil". rnansı Turkiye'nin 30 katı yukSon yıllarda ekonomik büyusek Y a d a a y n ı sonucu ters yüz me hızında tum OECD ülkeleri ^ ne fark atmasına rağmen enflasy o n v e işs lz ikt< i SFfS^lîlTTI , l * , ''rak'Pbtan'SKÎ^YÎÎMF mazustunlugu (!)' Turk ekonoBLYUMH. mısını sefalet sıralamasının en 1982 1983 1984 u s t ü n e yerleştırıyor. Kanada 26.2....15.0 13.1 Resmi "iyimser" tahminleri **$?• %*%' * ' v e r i a l l r s a k ' § e l e c e k *'' T ü r k f*1*" »i " ,i, '" „. ekonomıs.nın performansında a %Zxnİya'lio""203 118 n *% " i Ş b,ekle^lllr,1.ztngilten " 17 8 " 15 4 152 p n t l a s y o n yuzde 25 e ındınlır, d e t u t u ABD 17.7.... 9.6 8.6 ! ş s l z h k ° r a n ı y " u . " Hoüanda.... 17.3.... 18.2 19.9 lur ve ekonomik buyume hızınDanimarka.. 16.9.... 16.9 1S.4 da yuzde 4.8 e ulaşıhrsa sefalet Finlandiya... 14.5 14.8 15 0 katsayımız 40 a düşer Ancak, Norveç 'f''fj « ' bu bıle şampıyonlugu başka bır • u l k e v e ™£•'""" ' " " devretmeye yeterl. olamaf™£)» '**••••'« » * yacak Çunku, •k.ncı durumda• ,\g\ / , ,6 kı "alya nın da katsayısı 5 puJaZ,nya\"" " an iyıleşmeyle 20'\e ınecek. Aywtauma....ib.ı....i4.z //. rıca, resmi tahminlere ne derece TURKİYE..45.4....45.8 40.2 ulaşılabileceği de başka mesele... ••T Yeni iktidarı bekleven çözümü güç sorunlar 6 kasım seçimleri sonucunda oluşacak olan iktidar sorunlu bir ekonomi devralacak. Üstelık bu sorunları parlamento ıçinde ve dışında muhalefet odaklarının varlığını hesaba katarak çözmek zorunda kalacak. Yeni ıktidarın ekonomi politikasını yönlendırecek olanlara şimdiden "Allah kolaylık versin" demek gerekiyor. Bir yumak gibı içıçe geçmiş olan ekonomıdekı sorunlann başlıcaları şunlar: • BÜYÜME SORUNU: Turkiye 1981 ve 1982'de kısmen sanayideki atıl kapasıteyi devreye sokarak, kısmen tarımda elverişli iklim koşullarının sağladığı anormal üretim artışından yararlanarak, kısmen de ıhracat pazarının genışlemesı sayesindeyüzde4ün üzerinde büyüme hızlannaerişti. Ancakgeçıci nitelikteki bu etkenlerin etkısi azalınca ya da tersıne dönünce bu yıl büyüme hızı yüzde 3 dolayına düştü. Yatınmlardakı duraklamanın sürmesi halinde, önümüzdeki yıllarda da Türkiye1 nin yüzde 5 ve üzerindeki büyüme hızlanna erişmesi çok zor görünüyor. Turkiye'nin önümüzdeki yıllarda hızlı büyümesini zorlaştıracak bır etken de enerjide ve lımanlarda görüldüğü gibı altyapılarının darboğaz yaratma belirtısı göstermesi ve sermayehasıla katsayısımn büyümesi.YanıTürkiye'debelirlı bir büyume hızını gerçekleştirmek için gıderek daha çok yatırım yapmak zorunlu olacak. Örneğin yüzde 7 dolayında bir büyüme hızını tutturmak için yatırımların ve tabii tasarrufların milli hasıla içindekı payının yüzde 25 dolayında olması gerekecek. Oysa Türkiye'de tasarruf oranı süreklı düşüyor ve halen yüzde 17 dolayında bulunuyor. Dolayısıyla ekonomide çok cıddı bır yapısal reforma yönelmeden, bu sorunu çözmek olanaksız görünüyor. Konut sorunu da büyüme ve tasarruf sorunuyla ıçiçe geçmiş bır sorun olarak yerli yerine oturuyor. • İŞSİZLİK SORUNU: Türkiye'de ışsizliğin artmasını önlemek içın yüzde 7 dolaylarında bir büyüme hızı tutturmak gerekiyor. Bunun önkoşulu ise yukarıda belirttiğimiz gıbi cıddi bır yapısal reform. Ayrıca ıstıhdamı özendirici özel önlemlere de yonelmek gerekiyor. • DÖVİZ SORUNU: Türkiye 1984'ten başlayarak, geçmiş yıllardan daha ağır bir dış borç ödeme takvımine uymak zorunda. Buna karşılık ihracat duraklamış, işçi dövızi girişi gerilemış bulunuyor. Ihracat kesımınde olduğu gıbi son yılların doviz kazandıran parlak sektörleri olarak anılan dış müteahhıtlık ve taşımacılık sektörlennde de cıddi sorunlar yaşanıyor. Öte yandan iç pazarın kısmen de olsa canlanmasının ihracatı sınırlayıp ithalâtı artırıcı bır etkı yaptığı bılinıyor. Konut sektörunü ve yatırımları canlandırıp hızlı büyümeye yönehrken, bir yandan da ihracatın nasıl artırılabıleceğı sorusu zihinleri kurcalıyor. Burada kısa vadede tek olanak, kredi ya da yardım biçıminde dış kaynak akışının hızlanmasıdır ki, bunun da gerçekleşmesi kolay görünmüyor. • ENFLASYON SORUNU: Türkiye'de enflasyonu bırakın yuzde 20'nin altına ındirmeyi, yüzde 30'da tutmanm bile ne denlı zor olduğu son bır yıl içinde görüldü. iç talep bıraz kıpırdayınca, tekeller fıyat artırıyor, öte yandan döviz kurundan başlayan malıyet spırali hemen her malın fıyatını etkiliyor. Özellıkle sanayi kesıminde pek çok pıyasaya egemen olan tekellerle çok cıddi bır mucadeleyı göze almadan, salt parasal önlemlerle bu sorunu çözmek de mümkun görünmüyun • FIRMALARIN ÇIKMAZI. Faızlerın yükselmesi, talebin düşmesi ve ıç pazarın daralması, enflasyon ve ıhracat yönünden olumlu sonuc verirken, özellıkle sanayi kesimınde pek çok fırmayı iflasın eşığine getirdi. Bu firmaların hiç değilse bir kısmının batmasına göz yummadan bu politikaya dönmek olanaksız görünüyor Ya da bu duruma düşen firmaları ayakta tutmak için milyarlarca liralık kamu fonunu buna ayırmak gerekiyor. • BANKALARIN ÇIKMAZI: Firmalann sorunları bütünuyle banka kesımine yansımış olup, güdümlü (aiz polıtıkasıyla maliyetleri düşürülen bankalar buna karşın çok ciddı sorunlarla karşı karşıya bulunuyor. Tasarrufu teşvik edip enflasyonu önlemek amacıyla faizlerin serbest bırakılması halinde, banka sısteminde çöküşleri göze almak gerekiyor. • DEVLET BÜTÇESİ ÇIKMAZI: Neredeyse uçan kuşa borcu olan devletin, 1984 bütçesinin en az 500 milyarlira açık vereceği şimdiden söylenıyor. Reel büyüme öngörmeyen bir butçenin bu çapta açık vermesinin beklenmesi, reel büyümeye yönelecek bır uygulamanın ne çapta bütçe açıkianyla karşıla, şabileceğini düşündürüyor. Tüm bu sorunları ve daha yukarıda saymadığımız diğer so, runları karşısında bulacak olan yarının iktidarı, bunları çözmeye \ çalışırken, bir yandan da işçınin ücret artışı ve iş; çiftçinin iyi; ürün fıyatı, peşın ödeme; sanayicinin ve ihracatçının ucuz kredi' taleplerine; ev kadınının mutfaktan yükselecek feryadına kulak tıkayamayacak. üstelik IMF'nin nefesıni her an ensesinde ] hissedecektir. Bu zor göreve talip olanlara başarılar diliyooız. lamından büyüme hızı duşülüyor. İşte, endeksiniz hazır! Endeksteki rakam düştükçe ekonominin başarılı, yükseldikçe de başarısız olduğuna hükmedebilirsiniz Endeks bu yalınlığıyla sağlıklı bir huküm vermeye yeterli olabilir mi? Kuşkusuz hayır! Ancak, hiç olmazsa bir karşılaştır V J IAJ.J.^^J.1 ISTANBUL (UBA) Dr. Giingw Uras, 1984 yılına petrol zammıyla girileceğini belırterek "Kapıda bekleven en onemli zamlar, petrol zaramı ve elektrik zammıdır." dedi. Gungör Uras Nokta Dergısi'nde yer alan yazısında. " 6 kasım seçimleri ile başlayan >eni done min gündemınde, önce zamların, sonra da yeni vergi aravışlarının" olduğunu vurguladı. "Seçim oncesi dönemin ozellikleri nedenivle Merkez Bankası bile döviz kunı ajarlamalannda ulaşılması gereken çizginin altında kaldı" diyen Uras, Merkez Bankası'nın yıl sonuna kadar bu farkı kapatmak içın daha cesur kur ayarlamaları yapmak zorunda kalacağını açıklayarak şunları söyledi: "1984 yılına daha pahalı gaz. daha pahalı benzin, daha pahalı tüpgaz, daha pahalı dolmuş fiyatlamla girilecektir." Yapı Kredi Büyük Bankadır. Ülkemizde tam 50 banka var... Hizmet için yanştyorlar... Genç bankalar, yabancı bankalar. eski. köklü bankalar var... Bir bankanın çok sayıda şubeye sahip olması, çok sayıda elemanla çalışması.o bankanın gücünü gösteriyor...Sevgiyi, güveni ve gereksinmeyi ıfade ediyor. Başarısı kanıtlanmış bir bankanın fazla şube ve fazla elemanla hizmet verebilmesi ise daha kolay oluyor. Hele bu banka 1944 yılından beri, bankayı, kişinin yanı başına kadar götürmeyi ilke edinmişse... Türkiye'de semt şubeleri açan ilk banka ise... Ülkemize çağdaş banka mimarisini getirerek bir çıgır açmışsa... Diğer bankalara bu özellikleriyle de örnek olmuşsa... Yurdun her ilinde mutlaka şubeleri varsa... Yurt dışına da taşabilmişse... Avrupa'da. Amerika'da ve Asya'da: 3 kıtada birden hizmet veriyorsa... Ortadoğunun para merkezi Bahreyn'de şube açan iık Türk bankası ise... Çalışanları. konulannda birer uzmansa... Hele bu banka, çopunluflu kendi malı olan şube binalan ve diğer gavrimenkulleriyle üstün ekonomik bir güç ise... Hele bu banka Yapı Kredi ise... Bugün 3 kıtada tam 603 Yapı Kredi ve 9253 Yapı Kredi'li var. Halkın sevgi ve güvenini kazanmış büyük bankalar, büyük hizmetler venmekle yükümlüdür. Yapı Kredi kurulduğu günden bu güne her dönemde büyük ve öncü hizmetler vermiştir. Günümüzün en büyük hizmeti TeleİşlenVdir. Teleİşlem elektronik bankacıhgın Türkiye'deki adıdır. Ve Türkiye'de yalnız Yapı Kredi'de Teleİşlem uygulanır. Arük diğer büyük bankaların da yurdun her ilinde semt şubeleri var... Yapı Kredi bundan mırüuluk duymaktadır. Teleİşlem'e geçtikleri zaman da aynı mutluluğu duyacaktr. Yapı Kredi'nin örnek alınması son derece doğaldır. 3 Kıtada 6O3Yapı Kredi MALİ BİR KURULUSIC1N PROGRAMCKI ARANMAKTADIR Nitelikleri aşağıda belirtilen taiiplerin en geç 24 Kasım 1983 tarihine kadar, (istedikleri başlangıç ücretlerini de belirten) kısa özgeçmişlerini P.K. 178 Mecidiyeköy, tstanbul adresine göndermelerı rica olunur. Adaylarda aranan nitelikler • Yüksek okul mezunu olmak • Ingilizce bilmek (Fransızca da bılenler tercih edilecektir.) • 35 yaşını geçmemiş olmak • Konusunda en az 1 yıllık deneyimli olmak (IBM Sistem 34te çalışmış'olmak • Askerlik hızmetini yapmış olmak (Erkekler için) İLÂN TEKEL tSTANBLL ŞİGARA FABRİKASI MÜDÜRLÜĞÜNDEN 1. Fabrıkamızda ııretılen fıltre çubuğu orııgı tow bir yıllık ^025 azalır çoğalır 200 ton şartnamesı gereğince pazarlık suretı ile satılacaknr. 2. Pazarlık 15 Kasım 1983 gunu saat 14.00'de Cevizli'deki fabrıkamız Satınalma Komisyonu huzurunda yapılacaktır 3. Bir yıllık %25 azalır çoğalır 200 ton fıltre çubuğu artığının toplam muhammen bedeli 6.400 000. lira olup, Vol geçıci (emınatı 192.000. lıradır. 4. lsteklilenn yukarıda belirtılen gün pazarlık saalınden bır saat ev\el geçici temınallarını fabrıkamızveznesine yatırmaları şart olup bu ışe aıt şartnamenin 1500. TL. bedel mukabilinde temm edilebileceğı duyurulur Basın 26726 Yap Kredi'li dmak büyül< kazançtır. YAPI KREDİ "hizmette smıryoktur" rroan DİŞ TABİBİ ORHAN TÜZÜN Dunya Dış Hekimliği Kongresı'ne katılmak uzere Japonya'ya gitmi^tır. Dosl \e hasıalarına duyurulur.