Katalog

3 EKtM 1983 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Günün aynası Koç ve Eczacıbaşı^ petrol ruhsatlarını geri verdi ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) Petrol arama amacıyla, Koç ve Eczacıbaşı Grupları ile bir yabancı firmanın oluşturduğu "WEP" adh şirketler grubu bir süreden beri sürdürdüğü sismik çalışmalan durdurarak petrol arama ruhsatlannın büyuk bölümünü Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na geri verdi:r. Koç Grubu'na dahil "PetroRoma" şirketi, Eczacıbaşı Holding'e bağh "Epaş" ile "Weeks" adlı bir yabancı şirketin oluşturduğu "WEP" Grubu' Enflusyonsuz arama nun bir süreden beri sürdürdüğü petrol arama çalışmalarında 1400 metre derine inildi. Arada 1250 kilometrelik sismik çalışma yapıldı. "WEP" Şirketler Grubu bu çalışmalan gerçekleştirmek üzere Enerji Bakanlığı Petrol Işleri Genel Mudürlüğü'nden aldığı 40'a yakın ruhsattan 5'i hariç tümünü söz konusu genel müdürlüğe geri verdiler. "WEP" grubunca bu 5 arama ruhsatının ilgili olduğu bölgelerde petrol arama çalışmalannı sürdürecekleri belirtiliyor. ek zam için bir öneri: Ek zamla sağlanan ek gelir konut yapımına yönlendîrîlsin Baser Kafaoğlu, saelaEkonomist Aslan Başer Kafaoelu. ek zamla sağlanacak ücret artışlannın konut yapımında kullamlması halinde bunun antienflasyonist etki yapacağını ve işsizliği azaltacağını ileri sürüyor. Ekonomi Servisi Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu ek zamma karşı çıkarken kardeşi ekonomist Aslan Başer Kafaoğlu ek zammı savundu, ancak ek zamla sağlanacak ücret artışlannın işçüerin ellerine verilmeyip konut yapımında kullanılmasının ülke ekonomisi açısından daha yararlı olacağını ileri sürdü. 1979'dan bu yana ücret ve maaşlılann satınalma gücü sürekli azalırken enflasyonu yüzde 30'lann altına çekmenin mümkün olamadığım kaydeden Aslan Başer Kafaoğlu, "aslında yüzde 30 da çok ciddi bh enflasyon oranıdır ve bunun sorumlusunun ücret ve maaşlar olmadığı son yılların gelişmeleriyle bir kez daha anlaşılratştır", dedi. Ücret ve maaşların reel olarak arttığı 197478 döneminde bu oranda bir enflasyonla karşılaşılmadıgını hatırlatan Aslan Başer Kafaoğlu şöyle devam etti: " O halde son yıllardaki enflasyonu başka bir olguyla açıklamak gerekir. Bu da talep değil üretim cephesiyle ilgili bir jorum olmalıdır. Yaşamsal ihtiyaç maddelerinin Uretimteri artınlamadığı için dogan atıl kapasiteler birim maliyetlerini yiikseltiyor ve paramızın dış değerinin düşmesinden kaynaklanan maliyet artışları, üretim artışlanyla birim maliyetleri düşiinilerek giderilemiyor. Umulan bu idi; ancak iç talep kısıntısına eşit bir dış pazar bulunamayınca fabrikalar üretim artışına gidemediler ve maliyetler yükseldi." Aslan Başer Kafaoğlu'na göre bu durumda yapılacak iş disiplinsiz harcamaya imkan vermeyen güdümlü bir iç talep artışına yönelmek. Bunun yöntemi konusunda ise şunları söylüyor: "tstikrar programı denen uygulamalardan en çok zarar gören kesim iicretli ve maaşlılardır ve bu nedenle bu kesimin en önbu nedenie bu kesimin en öncelikli gereksinmelerini karşılayacak bir formiil aranmalıdır. Ücret ve maaşlıların en büyük derdi konut ve kira olduğuna göre ücret ve maaşlanna sağlanacak zamlar konut seferberliği için kullanılabilir. Kaldı ki konut inşaatı en çok islihdam yaratan bir faaliyet olduğundan işsizliği de bu yolla azaltmak mumkündür. Ayrıca bizde inşaat en büyük ve güçlü çekici sektör olduğundan bir kısım sanayinin atıl kapasitesinin de bu yolla harekete geçirilmesi ve maliyetlerin aşağı çekilmesi mümkün oiabilecektir." Aslan Başer Kafaoğlu'na göre ek zamla ve katsayı artışlanyla ücret ve maaşlılara sağlanacak gelir artışlarının bir fonda toplanması ve konut uretiminde kullanılması öngörülüyor. Böylece zammın enflasyonist değil, tersine maliyetini aşağı çekici bir etki yapacağı ileri sürulüyor. EKONOMt NOTLARI Ek zam ve katsayı tartışması İşçilere, ücretlilere ek zam yapılsın mı, yapılmasın mı? Memurlara maaş artışı sağlayacak katsayı kaç olsun? Son haftalarda tartışma gündemine gelen bu sorulara herkes kendi açısından yaklaşarak farklı yanıtlar önerebiliyor. Bu arada içten dilek ve taleplerle sadece "puan toplamaya" yönelik çıkışların birbirine karıştığı da görülüyor Bu çok yönlü tartışmayı sürdürürken bazı noktaları anımsat • mak sanınz yararsız değil. 1. Son yıllarda uygulanan ekonomik istikrar polrtikalarının asıl bedelini ödeyen, kemer sıkmanın ne demek olduğunu günlük yaşamında htsseden kesim hiç kuşkusuz ki öncelikle işçi ve memur kesimı olmuştur. Sözde enflasyona göre ayarlanan ücret ve maaşlar gerçekte enflasyonun gerisinde kalarak satın alma gücünu kaybederken. yedek birikimi olmayan işçi ve me ' mur doğrudan tüketımini kısmak zorunda kalmış, bu kesimin hayat standardı gerilemiştir. Küçük birikimi olanlar ise bir süre banker faiziyle durumunu korumaya çalışmış, sonunda elindeavucunda olanın da gittiğini görerek tasfiye kurullarının takipçisi olmuştur. 2. Son yıllarda uygulanan ekonomi polttikaları nedeniyle işi bozulan, uykuları kaçan, iflasın eşiğıne gelen iriliufaklı işadamları da olmuştur. Ancak bunlann, özellikle belli bir düzeye erişmiş işadamlarının işlerınin bozulması tüketimlerinı ve yaşam biçimlerini hemen hiç etkilememektedir. işinin bozulmasına üzülen işadamı, yatıyia Ege kıyılarını dolaşarak üzüntüsünü unutmaya çalışmakta, Avrupa'ya kafa dinlemeye gidebilmektedir. Daha alt düzeydeki iş sahipleri ise bazı lüks eglence masraflarını kısarak ve çok zorunlu hallerde mevcut birikimlerine başvurarak hayat standartlannı belli bir düzeyde koruyabilmektedir. 3. Bu durum sık sık yinelenen "toplumca özveri" ilkesini tamamen havada bırakmakta, gerçek özveriyi yapan işçi ve memurtar olmaktadır. Gelir merdiveninde giderek daha alt basamaklara düşen işçi ve memur aleyhine bozulan dengenin hiç değılse bir noktada tutulabilmesi için bu kesime enflasyonun kesinlikle üstünde bir gelir artışı sağlanmalıdır Bu açıdan bakıldığında ek zam önerisiyle katsayının 40'ın üstüne çıkarılması yolundaki öneriler tamamen "haklı" önerilerdir ve sosyal dengeden söz eden herkesin bu önerileri savunması gerekmektedir. 4. Uzunca bir süredir zorunlu tüketimini bile kısarak yaşayan işçi ve memura sağlanacak gelir artışının tüketime yönelmesi çok doğaldır. Bu nedenle iç talepte meydana gelebilecek artış, üçte bir atıl kapasıteyle çalışan sanayi tesislerinin dev . reye girmesine yardımcı olduğu ölçüde yararlı olacak, enflasyonist etkisi, sınırlı kalacaktır. İşçi ve memura sağlanacak gelir artışının, örneğin konut yapımına yönlendirilebilmesi halinde ise bir yandan enflasyonist etki sınırlı kahrken, diğer yandan motor bir sektörün canlanmasına yardımcı olunacak, işsizliğin azaltılması yönünde bir adım atılacaktır. İç talepteki bir canlanmanın, dış ticaret dengemizi olumsuz etkılemesi ise kaçınılmaz görünmektedir. 5. Ek zamma ve anlamlı katsayı artışına karşı çıkanların dayanaklan ise sistemin özünden kaynaklanmaktadır. Kapitalist dünyada özellikle son yıllarda revaçta olan bunalımdan çıkış reçeteleri hep ücretli ve maaşlı kesimin özverisi noktasından hareket etmektedir. Sosyalist yönetimlerin işbaşında bulunduğu Fransa ve İspanya gibi ülkelerde bile bu ana doğrultunun dışına çıkmanın gerçekçi olmadığı sanısına varılmıştır. Türkiye'nin ekonomisını dengede tutup yabancılara beğendirmeye çalıştığı sürece bu reçetenin dışına çıkamayacağını savunanlarda bu nedenle kendi açılarından haklı görünmektedirler. Bu noktaları anımsattıktan sonra soruyoruz: Ek zam olsun mu, olmasın mı? Katsayı 39'da mı kalsın, 41 mi olsun? Ne dersiniz? OSMAN ULAGAY Belçika'dan 300 milyon Belçika frangı tutarında kredi sağlandı ANKARA, (ANKA) Belçika'da 300 milyon Belçika Frangı (yaklaşık 5.5 milyon ABD Dolan) tutarındaki krediye ilişkin anlaşma Bakanlar Kurulu'nca onaylandı. Resmi Gazete'de yayınlanan onay kararına göre, kredinin 249.5 milyon franklık bölümü, Belçika menşeli teçhizat mallannın veya bu malların teminine bağlı hizmetlerin satın alınmasında kullanılacak. Halen 50 milyon franklık bölümü ıse, daha önce Türkiye ile Belçika arasında imzalanan kredi anlaşmalarına göre 31 aralık 1983 tarihinde vadesi gelecek ve Türkiye tarafından ana para ve faiz odemesi yapılacak. Borçlara karşılık olarak kullanılacak. İngilizler, Türkiye'de armatör ve tersane sayısını fazla buldu İSTANBUL (THA) İngiliz Gemi Donanım Sanayicileri Birliği üyesi Alan Marshall "Tiirkiye'de çok fazla lersane ve armatör bulunduğunu" söyledi. Türkiye ile îngiltere arasındaki deniz ticaretini geliştirmek üzere Türkiye'de incelemede bulunan deniz ticaret heyetinde yer alan Marshall, "Tersanelerle ilgili izlenimlerini" açıklarken Türk tersanelerinin kapasite açısından dünyadaki dev şirketlerle karşılaştırılmasının mümkün olmadığını, fakat inşa edilen gemi sayısı bakımından dünyamn pek çok ülkesi ile yarışabileceğini belirtti. Türk tersanelerini umduklarından daha gelişmiş bulduklarını kaydeden Marshall "Çok fazla tersane ve armalör var. Bunlann önemli finansman sıkıntısı içinde olduklan göriilüyor. Finansman sıkıntısı çözümlendiginde Türk denizciliğindeki gelişmenin önemli bir yol kazanacağını sanı>orum" dedi. Alan Marshall Turkiye ile ilişkilerini geliştirmek istediklerini ve özellikle yeni kUrulan tersaneler ve armatörler için yeterli bir fızik kapasite oluşturmaya hazır olduklannı sözlerine ekledi. deki günlerde gönderecek. Avrupa'nın önde gelen rırmalannın katıldığı bir ihaleyi kazanarak 100 bin fınn ihraç etmek üzere Cezayir ile anlaşan ARDEM, ilk parti fınnlann ihracından, 300 bin dolar tutarında döviz sağladı. Akkuyu Nükleer Santrali için altı uluslararası firma teklif verdi ANKARA, (THA) Mersin Akkuyu'da kurulacak nükleer santral ihalesine teklif vermek için son gün oian 26 eylülden sonra altı firmanın teklif getirdiği öğrenildi. Alınan tekliflerin beş bakandan oluşan üst komisyonda değerlendirildikten sonra muhtemelen 15 ekim tarihine kadar Bakanlar Kurulu'na iletileceği ve boylece 1977 yıhndan bu yana devam eden ihalenin sonuçlanarak kazanan rırmanın belli olacağı bildirildi. Akkuyu nükleer santrali için teklif veren firmalar şunlar: • AECL (Kanada)KHIC Kepco (G. Kore): Firma Türkiye Elektrik Kurumu'na 26 eylül 1983 tarihinden önce verdiği tekliflerde doğal uranyum ile çalışan "basınçlı ağır su reaktöni" önerdi. Firmanın teklifi de 1.8 milyar dolar dolayında oldu. Kanada firmasının bir adet 635 mw'lık santral önerdiği ve toplam teklifinin yuzde 85'ini kredi olarak sağlamayı teklif ettiği bildirildi. • Framatom (Fransız): Fransız firmasının bir adet 900 megawat gücünde santral önerdiği, santral tipinin "basınçlı kaynar sulu reaktör" olduğu ve 1.5 milyar dolar dolayında bir teklif verdiği öğrenildi. • KWU (Batı Alman): Firmanın 600 megawat gücünde santral ve toplam 780 milyon dolarlık bir kredi önerisi getirdiği, ikinci bir teklifinde de firmanın 900 megavvat gücünde santral ve 1.1 milyar dolar duzeyinde fiyat önerdiği, santral tipinin de basınçlı ağır sulu olduğu belirtildi. • General Electric (ABD): Firma bin 120 megavvat gücünde "kaynar sulu reaktör" tipinde reaktör önerdi. Santrali beş yılda teslim edeceğini bildiren ABD firmasının 26 eylül tarihinde verdiği teklifinin daha önce önerdiği 1.7 milyar dolarlık teklifine göre 500 milyon dolar daha düşük olduğu ve 1.2 milyar dolar düzeyine indiği haber verildi. • VVestinghouse (ABD): thalede en iddialı teklif bu fırmaya ait. Firma önceleri 1000 megawathk bir santrali 1.6 milyar dolar dolayında bir rakama vereceğini belirtmişti. Ancak son verdiği teklifte santral gücünü 600 megawata düşürdü. Fiyatını da yüzde 40'lık bir indirimle bildirdi. • ASEA Atom (İsveç)BBC (İsviçre): Isveçli ASEA atom firması da Akkuyu Nükleer Santrali için teklif getiren firmalar arasına katıldı. Firmanın 1000 megawat gücünde santral önerdiği, fiyatının ise 900 milyon dolar olduğu kaydedildi. Aslan Başer Kafaoğlu Cezayir'e 100 bin fırın ihracı Ekonomi Servisi ARDEM Cezayir'e ikinci parti fınn ihracatını önümüzdeki günlerde gerçekleştirecek. Cezayir'e yüz bin fınn ihraç etmek üzere bağlantı yapan ve önceki ay 10 binlik bir partinin ihracını gerçekleştiren, Koç Holding'e bağlı ARDEM, ikinci onbinlik partiyi önümüz Istanbul Galata Köprüsü'nün ihalesi 1 ocak 19849te yapılacak ANKARA (THA) İstanbul Galata köprüsu'nün inşaat ihalesinin 1 ocak 1984 yılında yapılacağı bildirildi. Yetkililerden edinilen bilgiye göre köprünün yapılabilirlik etüdleri, inşaat ihalesi için gerekli sözleşme evrakının hazırlanması, köpru ve meydan tanzimleri ile uygulama projelerinin ihalesini 2 eylül 1982'de bir tngiliz firması kazanmıştı. Firmanın çalışmalarını iş programına uygun şekilde sürdürdüğünü belirten yetkililer, yapılabilirlik etüdu ile inşaat ihalesi sözleşme evrakının teslim tarihinin 1 ekim 1983 olarak belirlendiğini söylediler. Toplu Konut Fonu'ndan 1081 kooperatif kredi ahyor ANKARA, (THA) İmar ve İskân Bakanlığı'na, toplu konut fonundan kredi almak için başvuran bin 780 kooperatiften durumlan uygun görulen bin 81'ine kredi verildiği oğrenildu İmar ve tskân Bakanlığı Mesken Genel Mudürlüğü'nden edinilen bilgiye göre toplu konut fonundan kredi alacak olan kooperatiflerin toplam 57 bin 242 üyesi bulunuyor. Öte yandan, hak sahipliği için başvuruda bulunan kooperatiflerden 3 bin 917'sinin durumunun incelendiği, çalışmalan ve kuruluşlarının da gerekli kurallara uygun olduğu kaydedildi. Yetkililer ayrıca 48 milyar lirahk kaynak aynlması kararlaştırılan toplu konut fonuna ise 1983 yıh için ancak 29.8 milyar lira ayrıldığını hatırlattılar. tZMİR (THA) Demir fiyatlarma son olarak yapılan yüzde 45 oranındaki zamdan sonra köşebent fiyatlan da 45 Ura arasında arttı. Piyasa ilgilileri köşebent fiyatlarının artmasına neden olarak, demire yapılan yüzde 45 oranındaki zammı gösterdiler. İlgililer "Demir fiyatlarının artması is Köşebent fiyatlarına 45 Hra zam ter istemez köşebent fl>atlannın artmasına neden oldu. Bu yüzden köşebent fiyatlarına da 45 liralar arasında zam >apmak 10runda kaldık" dedıler. Yapılan zamdan sonra köşebentlerin yeni fiyatlan ise şoyle oldu: "2.5'luk 90 lira, 3lük 86 lira, 4lük ince 87 lira, 456'lık kalın 86 lira." yaptığını bildiren ilgililer, zamlı fiyatlarla satışa önümüzdeki hafta ortalanndan itibaren başlanacağını ifade ettiler. Zarndan önce Vitra'nın ürettiği lavabo fıyatları 2050 1700 lira, muftak evyesi 19501600 lira; klozet ve tuvalet taşı ise 5 bin 8004500 lira arasında bulunuyordu. Sıhhi tesisat malzemesine zam tZMİR (THA) Vitra ve Serel ürünlerine yüzde 10. Sümerbank Seramik ürünlerine yüzde 30 zam yapıldı. Piyasa ilgililerinden edinilen bilgiye göre, Vitra ve Serel zam nedeniyle satışlarını durdurdular. Lavabo, evye ve klozet gibi ürünlerine her iki firmanın yüzde 10 oranında zam Ayçiçeği tohumu üretiminin artırılması istendi tZMİR (Cumhuryet Ege Biirosu) Ayçiçeği üretiminin artmadığı belirtilerek ayçiçeği tohumu üretiminin artınlması için gerekli önlemlerin alınması istendi. Ebso raporunda bitkisel yağ sanayiindeki sorunun daha çok yağlı tohum üretiminden ve bu üretim miktanndan kaynaklandığı belirtilerek şöyle deniliyor: "Yağh tohum üretiminin ar ANKARA (Cumhurivet Bürosu) OyakRenault Otomobil Fabrikaları A.Ş. Bursa fabrikaları 250 bininci otomobili üretti. İlk Ranault 12 TL'yi 14.5.1971 tarihinde üreten Oyak, 12 yıl sonra 250. bininci Renault'u yaptı. Ancak 250 bininci otomobil Renault 12 TL modeli yerine, 12 GTS olarak Oyak Renault 250 bininci otomobili üretti tırılması ile bu endüstri dalındaki darboğazın büyük ölçude giderileceği ve yıllardır var olan yağ açığımızın kapanacağı kesindir. Ülkemizde ayçiçeği üretiminin yükselmesi veya düşmesi büyük oranda ayçiçeği buğday taban fîyatı ilişkisinden izleniîmektedir. Üretim düşüşünün daha doğrusu artmamasının bir nedeni de buğdayın değer kazanması faktörü yanısıra ayçiçeğine uygulanan taban fıyatı düşüklüğüdür." İhracotına, uzman olmayan ellerde perîşan olmasın! îşlerinız sadece dahılde ise dıledığiniz bankayla çalışın. Ama işiniz ıhracatsa, Uluslararası'na gelmelisiniz. Bütun büyük ve başarılı ıhracatçılarımız gibi. Uluslararası, ıhracatın uzman bankasıdır. Uluslararası, bınlerce, onbınlerce personelı ile genel bankacılık hızmetlen veren herhangı bir banka değıldır. Uluslararası'nda, yuzde seksenı en az bir yabancı dıl bılen ve yuksek oğrenımk, sadece 560 eleman çalışır. montaj hattından çıktı. 250 bininci otomobil için Renault fabrikasında yapılan çekilişte kurayı işçi tbrahim Vardar kazandı. Oyak'dan yapılan açıklamaya göre Renault ocakağustos döneminde 1096 adet otomobil ve otomobil yedek parça ihracatı yaptı. Satıştan 57 bin 613 Fransız frangı gelir sağlandı. DOVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı I Belçika Frangı I Danimarka Kronu I Fransız Frangı 1 Hollanda Florini l lsveç Kronu 1 tsviçre Frangı 100 ttalyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 Norveç Kronu 1 S. Arabistan Riyali Döviz Döviz Alış Satış 243.35 248.22 218.24 222,60 13.12 13.38 92.25 94.10 4.S5 4.64 25.58 26.09 30.40 31.01 82.55 84.20 31.13 31.75 114.36 116.64 15.24 15.55 103.05 105.11 197.52 201.47 837.83 854.59 364.05 371.33 33.09 33.75 69.93 71.33 Efektif Alış 243.35 207,32 13.12 92.25 4.33 25.58 30.40 82.55 31.13 114.36 14.48 97.90 187.65 795.94 364.05 31.43 66.43 Efektif Satış 2S0.65 224.78 13.51 95.02 4.69 2634 31.32 85.03 32.06 117.79 15.70 106.14 203.45 862.96 374.97 34.08 72.03 Bankacıhğın her dalıyla uğraşmak zorunda olmayan, uluslararası bankacılık alanmda uzmanlaşmış Uluslararası personelı, ıhracat, dış tıcarı ıhşkıler ve kambıyo ışlemlerının tum ıncehklerını bılır, ıhracatçı muşterısme eksıksız ve ustun hizmet verır. Yuksek bir gorev, yetkı ve sorumluluk düzeyine sahip olan Uluslararası personelı, banka kârından temettu alır, ış nıtehgı yonunden ve maddı açıdan tatmin olur, tatmın eder. Uluslararası'nın ıhracat sektorüne sağladığı kolaylıklan ve sunduğü avantajları yakından görmek için Uluslararası personelı ile tanışın. thracatınız, uzman olmayan ellerde perişan olmasın. INTERBANK akm Şuboı Muduru d 31 Karakoy Tfl 1446344 Tdetat 24 361 ıbkı MMMTTNADI Emmonu btvvbuL Tei DmacUO Şubes Muduu ı Cdd 20 htanbul SATI BILGt KadıkoT Subosı Muduru Alrnrol lUdıfcoy btaıtbui Te! 337M06TeJefcs 23763 ç^ 336 Sffi. Tel 14671 77 Tetetes 23764 TALAT ERCAN OKITTMJ B^rvr'ltay 5ubea rUlfcçı Sok } b Te! STC İ733 M Te«*s 23352 ULUSLARARASI NVER CUtTEMtR hrMm Meıkc: Şubesı Muduiv Izmıı C*d 26 Kmiav Ankara Teı L8 7574 Teleks 42683 ıbar MA2MHR LL lxmu Merkeı Cumhunyet Butvaıı 41 Izmıı Te! 13252! Tetefcs 52306 0 » ORHAN TÜZÜN Levent, Güvercin Durağı, Gazeleciler Yapı Kooperatin C/3 Blok D. 7 Saaı: 913 Tel:164 57 25 Randevu alınması rica olunur. ONDCR SARJOtT Sanayi Sıiesi Şubes» Muduı 28i6Sok 4. Merstfil» tenu Tel 164150 ALt 5FI>AT UNAL Buısa Merkez Jabesı Muduıu r e v c Çatanak C<ıo 75 Bucs» Tel T 32)5t* KAL.IT OZSOY Adaoa M«f kec Şubm Muctanı AuAk C « l m Sok 2 Mmm, Tel 17333 Tateks SZTSıted DİŞ TABİBİ bir dünya bankasıdır.