Katalog

Cumhurıyet 6 EKONOMİ 17 OCAK 1983 Tarımsal ürün dışsatımının bugünü ve yarııiı Tarımı besleyen sanayi gelişirse tarımsal sanayi atılım yapabilir ÜQ Eti Dış Ticaret Müdürü, «Batı dünyası bir kere Türkiye'nin standattlara uygun mal üretemeyeceği imajını Arap pazarlarına yaymış. 3 milyon dolarlık ihracat yapabilmek için büyük çabalar göstermek zorunda kaldık» diyor. Kenan MORTAN 1982 yılı, Türkiye'nin Uretim gündemıne yeni bir konuyu getirdi «Tarıma dayalı sanayiler». Gerçekten 1978 petrol sokunun yarattığı kriz içınde Türkiye ihracatta yeni çıiaş noktaları Bramış ve bu arada tarıma dayah sanayilsrin, ihracat için en kolay ve en büyük gi/.ügüce sahip olduğunu görmüştü. Üstelik, türıma dayalı sanayiler yülc sek katma değeri ile döviz girriisi yönünden büyük bir avantaj oluşturuyordu. Işte Ege Sanayi Odası Başkanı Ersin Fa. ralyah'nm verdiği örnekler; Pa muk ihracatmda kilo liyatı 1.70 doîar Bunu iplik olarak Jhraç ederseniz girdi 4 dolara yükseliyor. Çamaşır olarak ihracat ise, 1213 dolar getiriyor. Farklıhk böylesine ortadayken Türkiye'nin bu alana hızla yönelmesi, kısa dönemde olası mıydı? Danışma Mecllsi Uyesl Cemil Çakmakh'nın 14 Aralık 1982do «Tanma ciayah sanayilerln Tiirk ekonomisindeki yeri» seminerınde dedigı gibi, «Tarımın ilk nıuhtaç oldısşoı husus bir ülkede ciılcli tarım pnlitikasmın gerçekleşmesiydi». Oysa, konu çeşitli nedcnlerle ne dense hep uç noktalarda ele alınıyor ve değerlendiriliyordu. Bunda Türkiye'nin sanayileşmekten de vszgeçmesi gibi bır kuşkunun yeri büyliktü. Ama TÜSİAD Başkanı Ali Koçman' ın dediği gibi ekonomik. bir korıuyu «Komplekslere sıkıştırarak» degerlendirmek doğru olur muydu? Türkij'e'nin bisküvi ihracında ilk ihraoat etkinliklerini yürüten ETİ dış ticaret eski koor dinatörü Bülent Özülkü'ye bunu sorâuğumuzda nldığımız yanıl ilgrnçti: «Bir Suudl piyasasına girmek (2) EKONOH1 Kadıköy vapurlarında yolculıık edenler küçük şişelerde «her derde deva» ilacı satan adama mutlaka rastlamışlardır. Bu ilaç, satıcısınm iddiasma göre nelere iyi gelmez ki. Nefesi sıkışanlar, kalbl ağrıyanlar, başı tutanlar, midesi sancıyanlar, bağırsağı bozulanlar bu ilacı kullanarak turp gibi olabillrler. Dahası kendllerlni güçsüz, iktidarsız hissedenler, canları sıkılanlar, patronuna kızanlar bu sihirli ilaçtaa bir içseler blrden aslan kesilerek mutluluk şarkıları söylemeye başlayabiürler. Kapanmayan yarası, uğraştıran çıbanı olanlar için de llacın harlcen kullanılması, yani yaranın üzerine bir kaç damla sürülmesi mucizenln. gerçekleşmesi İçin yeterlidlr, llacın satıcısına göre. Özel sektörümüzün bazı Közcülerl ve basınımızın bir bölümü, ekslk olmasmlar, serbest bölgeler konusunu tıpkı bu her derde deva ilaç konusuna benzetmekte büyük çaba ve başarı gösterdiler. öyle blr hava estlrlldi kl sokaktaki vatandaş «acaba şu serbest bölge kurulursa biitün sıkmtılarımız biter mi?» diye düşünmeye başladı. Bu arada serbest bölgenin kurulmasından çeşitll biçimlerde yarar umanların 11ginç beklentileri olduğu görüldü. Spekülatörler serbest bölge kurulması tasarlanan yerlerde arsa kapatmaya çabalarken denize kıyısı olan hemen her Uden «serbest bölge burada kurulsun» taleplerl yağdı. Milliyet'in sorusunu yanıtlayan İzmirli "^öğrenciler, «Serbest bölge kurulursa istediğimiz kot pantolon ve çizmeleri daha rahat alırız» derken şimdi Millî Plyango bayiliğl yapan blr emekli şöyle diyordu: «Bence serbest bölge iyidir, çünkü serbestlikte her zaman yarar vardır.» Zaman zaman serbestllğe pek meraklı görünen özel sektör sözcülerinin ve basmın bir bölümünün konuyu büyük ölçüde çarpıtarak serbest bölgeyl her derde deva bir şey gibi göstermelerinin arrlmda yatan düşünce de bu «serbestlik iyidir» ilkesiydi galiba. Yıllardır bir takım bürokratik engellemelerden ve Türk Parasını Koruma Kanunu glbl mevzuatm cenderesinden yakınanlar bu engeller blr kez serbest bölgelerde aşılırsa gerisl gelir ve bunlardan tamamen kurtuluruz düşünceslyle serbest bölgeyl «her derde deva» ilaç gibi göstermekten gerl durmuyorlardı. Birbirlnden çok farklı şeyler olan serbest ticaret bölgelerl İle serbest üretim bölgelerl arasındakl ayırımı bile doğru dürüst yapmadan serbest bölge edebiyatı yapanlara göre Türkiye'de enflâsyonun çaresl serbest bölgeydl: lstihdam sorununa çözüm serbest böl lOsman ULAGAY geydl; flnansman sorununun çözümü serbest bölgeydl; yabancı sermaye getirmenin aracı serbest bölgeydi; hlzmet sunup kolay yoldan bol döviz kazanmanın yöntemi serbest bölgeydl. Serbest bölgenin ne olduğu, ticari ya da sınal serbest bölge kurmanın farklı maliyetl, bu alandakl sıkı rekabet ortammda başarılı bir serbest bölge uygulamasının ne gibi etkinlikleri ve tavizleri gerektirdiği bu kişileri hemen hiç ilgilendirmiyordu. Konuya biraz daha clddiyetle bakıldığmda ortaya çıkan tablo ise çok farkhydı. Bir kere Türkiye gibi geniş bir iç pazar potansiycline, demokrasl ve işçl hakları gelenegine sahip bir ülkede bir serbest üretim bölgesinin kurulması son derecede ?,ov görünüyordu. Yabancı sermaye bu ttir bölgelere çok ucuz kadın ve çocuk emegini kullanmak için geliyor ve ülke içi sanayiden kopuk olarak çalışıyordu. Burada kurulacak sanayinin ülke içinden mamul ya da yarımamul girdi saSIaması çok küçük bir olasılıktı. Buna karşılık yabancı firmalarm burada yapacakları ucuz üretimle Ortadoğu pazarlarında Türk lmalatçılarına raklp olmaları mtimkündü. Türkiye'de serbest blr ticaret bölgesinin kurulması ise oldııkca farklı blr konuydu. Başarılı blr serbest ticaret bölgesi uygulaması İçin de, tıpkı serbest üretim bökesinde olduğu gibi, ulaştırma ve haberlesme altyapılarınm eksiksiz saelanması ve bunun Için belki de milyarlarca dolar yatırım yapılması zorunluydu. Ancak bunlar gerçekleştirildikten sonra Türkiye'de kurulacak bir serbest ticari bölgenin Ortadoğu ve Dogu Akdeniz ticaretinde önemli bir depolama ve transit ticaret merkezl haline gelmesi bfiklenebilirdi. Türkiye böyle bir serbest ticari bö^e oluşturmak amacıyla para harcamaya yöneld'Sinde bu hesabı her haide çok iyi yapmak zonındaydı. Bu örprütlenmeyi iyi basarabüdifti takdirde Türkiye'nin serbest ticari bölsreden bazı kazançları olabilirdi. Serbest böİEenin herhnngi blr türünün Türkiye'dekl istihdam, enflasyon ve finansman sorunlarına görünür vadede çöztim getirmesi Ise herhaide olacak şey değildi. «thracata yönelik sanayileşme» ve «serbest bölge» gibi çözüm önerilerinin en basarılı oldukları (ilkelerde bile ne denli kalıcı oldugunun tartısıldıftı bir dönemde ve yirml yıllık rötarlaria bu cözümlere sahip çıkmaya çalışan Türkiye'nin kendlsl İçin biraz daha orijlnal ve kalıcı çözUm yolları aramaya yönelmesi acaba daha geçerll olmaz mıydı? Türkiye'yi Serbest Böîge Kurtarır nu? Tarıma dayalı sanayi ürünü ihracatı icin ne yapılmalı? • • • 0 Yerli gübre üretimi özendirilmell. GAP projesl ve Atatürk Barajı tamamlanmah. Temel tarım ürünleri için tarım planı yapılmalı. Batı dünyanm müçterek girişim ortakhkları çıkar optimizasyonuna göre değerlendlrllmell. • Pazarlama şirketleri her türlü tegvlk aracıyla özendirilmell. İçin canıtnız çıktı. Ortada hazıt bir pazar yok. Bir kere batı dünyası, Türkiye standart ve norralara uygun üretemez biçl mindeki bir imajı Arap pazarlarıııa vermiş. ETl gıda, 19Sİ yjlı içinde 3 mllyon dolarh!; bir iluacat yapabilmek için büyiık çabalar göstermek lOrunda kalriı.» 9 Eyliii Üniversitesi öğretiin liyesi Prof. Dr. Hasan Olah ise «Komşu iilkelerle Türkiye ara sındakl ekonomik lUşkilerde büyük sonmlar ortaya çıkmaktadır. Çünkü, bu ülkelere tarım üninlcri satma yanında mamııl taıını ürünleri satmaya teşebbüs ettiğimiz zanıan, ilıracatın kesîntiye ıığraması tehdidi ile karşılaşılmakladır» diyor. Yaşar Holding Başkan Yar dımcısı Dr. Alt Natl Kubalı da «Türkiye'ye aman tanm üriiııü işlcme diyen ülkeler, kendl tarım ürünü ihracatçdannı desteklemek için akıl almaz sübvanslyonlar uyguluyor.» biçi minde yorum yapıyordu. Bu açıdan, Türkiye'nin, 200 milyonluk bir niifusu kuçaki.ayan Arap ve Orta Do»u pazatlaruıı ulaşım avantajını da kullanarak tanma dayalı sanayi ürünleriyle beslemesi kadar doğal bir olay olmazdı. Türkiye böylece sanayileşme he defindon vazgeçmiş olur muydu? Kesinlikie hayır. Çünkü, bizzat tarım ürünlerini işleyen saMyinin gelışmesi için öncelikle «tarımı besleyen sanayilerin» geüşmesi gerekiyordu. Örneğin gübre, kinıya ürünleri, petrokimya ürünleri, tarım aletleri ve tohum üretimi yeterli bir düzeye ulaşmalıydı. Batı'da, sözgelişi ABD'de tanrnı besleyen sanayüerin (bu kesimin) GSMH içindeki payı r r20'lerde iken, Türkiye'de bu pay henüz °.'o7'lerdeydi. Merkez Bankası eski başkanlarından Prof. Dr. Cafer Tayyar Sadıklar'ın dejişiyle Avrupa da 1 çiftçinin yaptığı işi, Türkiye'de 12 çiftçinin yapması, verimi olumsuz etkiliyordıı. Türkiye'nin gübre, petrokimya üretimini artırmadan tarıma dayalı sanayilere yönelmesi olası olamazdı EKONOMİDE " GÜNÜN AYNASI ~" 1 ' Ernlâk Kredi Bankası Genel Müdürü Kulu: "Elemanları biz yetiştiriyoruz, özel ve yabancı bankalar kapıyor,, ^ Cemal Kulu, devlet personel ücret poütikasmdan şikâyet etti ve «bir banka genel müdürü olarak ben 61 bin üra aylık alırken, yabancı ya da özel banka genel müdürleri 650 binle 2 milyon arasmda değişen ücretle çalışıyor» dedi. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosul Türkiye Emlak Kredi Bankası Genel Müdürü Cemal Kulu, devlet personel ücret politikasıncian şikayet ederek, bu soruna mutlak bir çözüm bulunması gerektiğini, aksi takdirde ellerinde yetişmiş personel kalmayacağını söyledl. Geneı Müdür Kulus «Eiz yetiştiriyoruz. Emek sarfediyoruz, eğitim veriyoruz. Elemanımız deney sahibi olunca yüzbinlerce lira aylık karşılığı ya flzel ya da yabancı bankalar bunlan ahyor» dedi. Bunvm kendilerinde aynı İşi yapan persoile llgili bankacıhk semineri düzenledik. Hocaları biz tut tuk, yemeklerini, içmelerini karşıladık, dil eğitimi yaptırttık. Kurs bitti, yetişen elemanları, bizden aldıklan aylığın birkaç katı ücretle nele diğer özel bankalann özel bankalar kaptı.» Açtıklan seminere katılan çok fazla ücret vermesinden kaynaklandığını belirten Ce lardan başka yere gitmememal Kulu, bu sorunlarmı leri için «İmzasız açık senet içeren başvurusunu Başba mi alalım?» diye soran Kulu, çözüm yolu olarak ise şu kanhğa ileteceğini söyledi. Emlak Kredi Bankası Ge öneriyi yapti: nel Müdürü Cemal Kulu şun «Diğer devlet kuruluşlan lan söyledi: nasıl bir politika izlerler, na «Ben blr Banka Genel Mfl sıl bir çözüm yolu arar bildürü olarak ayda 61 bin li miyorum, ama bankalar için ra aylık alıyorum. Oysa bir ikî çözüm yolu var. Ya banyabancı banka veya özel ban ka yönetim kurullan, persokanın genel müdürü 650 bin neline aylık ödemede serbest ile 2 milyon arasmda deği bırakılsm, ya da Bankalar şen ücretle çalışıyor. Bu so Yasasına bir madde koyarun yalnız devlet bankaları rak, hiç bir bankanın sapta nın değil. tüm devlet kuru nacak bir aylığa yüzde yüzluşlannın sorunudur. Bakın den fazla aylık veremeyegeçenlerde ihracat işlemlerl ceklerl hükmü getirilsin.» Alîın hizlandı Ekonoml Servisl Altın piyasalan geçtlğimiz hafta olöukça harekttliydi. Altının onsu Londra borsasmda 488 dolara kr.c'.ar yıikselirken, Türkiye'de do Cumhurıyet altım bir ara 24 bm üraya çok yaklaştı. Öncekl hafta sonunu 466 dolardan kspayan bır ons altın geçen hafta baş'nda doların de. ğer kaybetmesiyle hızla tırmandı ve 488 dolara ulaştı. Ama, altının haftanın son günü biraz öüşüş kaydettıği ve 484 dolara 'ndiği gözlendi. Türluye'da dg aitm fiyatları benzer bir egüim göstcrcH. Perşembe günü, Cumnuriyet altını 24 bin lira sınınna dayandı. Külçe altmın gramı dfl 3400 liraya katlar j'ükselcli. Ama haftanın son giinu altın fiyatlarmda hafif bir düşüş gözlendi. Altın fiyatlarırun bir haftalık gelişiml şoyle oldır. 7 OCAK 14 OCAK CUMHUBİYET 22,750 22.850 23.500 23.700 Beşat Kulpsuz 22.500 23.000 23.000 23.500 2i Al'AB 3.240 3.260 3.370 3.390 1 ONS Altın ($) 466 484 , bhaz fopcrlandı Ekonoml Servisi Dünya pr.ra piyasalannda nızla âef'fr kav'oedsn r!olar geçon haffa sonu kendini biraz to 1 ıi. tlal'uı jajincUı 2.32 rr.rrk, 1.92 tsvi;ro îrangı, fi.59 pransız frciıgı ve 227 o, ...on vem gibi oıdukça düçük degcrlerden işiem gör t n dolar, hafta ortasından itıbaren yükseliş lraydstti. Do'.rır, Türk lirasl karşısınfUı rla benzer oir gelişlm gosterdi. Hafta başmda bir 8iı 184 lira.ıın altına inan <";)Uir, hafta sonunda 186 .'raya yp.klaştı. Bu arada, s'ıer linin son 6 yılın en düşük cliizeyine indiği gözlendi. Pa zartesi 1.5S dolardan iş^em gören sterlin hafta soııuna kadar pek önemli blr yükse liş gösteremedi va haftayı 1.58 dolarla kapadı. DolEiin para piyasalannda Wr hafta lık durumu şöyla oldu. 1 Ocak 14 Ocak Mark 2.34 2.36 hviçre Fr. 1.93 1.94 Fıansız Fr. 6.63 6.67 Yer. 230.95 229.30 TL. 184.40 185.75 Sterlin ($ olarak) 1.61 1.58 Ey enflasyon, sen nelere kadîrsin (!) IstanbuVda birfirma umudunu 'enflasyon oyunu^na hağladı Nilgün UYSAL «Enflasyon iyi mi. kötfl mü, birşeydir» diye sorsak... Kaç kişi «iyidir» derdl acaba? Enflasyon bu: • Sabit ve dar eelirli klşl üstüııde «nüfus kâğıduu kay» betme»ye benzer bir «etld» yaratır. Fiyat süindiri insanın üstünden bir kere geçmeye görsün. İstediğiniz kadar «ben de varun, ben de yaşıyorum» deyin, hiçbir işe yaramaz. • Çağdaş insan için sırasında bir Üçüncü EHinya Savaşı olasılığından daha ürkütücüdür. Nasıl ürkütücü olmasın ki? «İstemeyenlerin çogunluğu» bugün olası bir savagı durdurmada belki işe yarar ama, enflasyonu durdurmada asla... Ne var ki, gerçeBin bir yüzü yok. Birçok yüzü var. öyle oîmasa... Bütün «ekonomik önlem p»ketlcrine inat»! «Toplumsal ya da bireysel korkulara nanik» yaparcasına Enflâsyonun «oyunu» icat edilebilir miydi? müşteri cetirmlşsinlzdlr ve bun dan bir istifadenlı olnıamıştır. Fakat bu.çünden itibaren, biz den TAKSİTLE mal almak isteyen hanımlan bize getirir ve o banım Galert....'den taksltle mal alırsa 500 llranızı derha) teslim ederlz. lsterseniz derhal. Isterseniz getlrdieinlz müşterlden gizll, tsterseniz baftada toplu olarak.. YETER Kt GETtRİN, 1. Müşteri kârlı. Bu hayat pabalılıjhnda, her lh tlyacını, peşln fiyatma taksitle yalnu bizden alabillr. 2. Slz kârlısımz. Çevrenizden getkdiğinlz ber müşteri için 500 lira alacaksıEvet, aynen böyle deniyordu. Mağaza'ya kim müsteri getirirse, ister «el altından», ister se «açık açık., isterse de «toplııca» sağlayacaktı avantasını. Getirilen müşteri de «peşin» filan değil, «taksltle» alacaktı ne alırsa.. Enflasyonu «oyunlaştıran» ila nın devartu daha da ilginç, Friedman'la Özal'ın kulaklarını çrnlatacak cinstendi. «Mlsinlz» ve «ki» gibi takılann kendilerinden önce gelen kelimelerle bitişik olarak yazıldıgı tlanda aynen şöyle deniyordu: «Ortalama bir hesapla haftada beş arkadaş ayda onbin lira yapar. tsterseniz 20 bin lira da olabilir. Bir memnr haftamn 50 günü sabahtan akşama kadar çalışarak ayda 10 • 15 bin lira alırken haftada Hd üç saat e^'enerek çalısmanı& la avnı ka^ancı sağiamak IsteMüşteriye kefil değrllslnte, Borcunu ödeylp ödemcmesl de sizinle alâkab değlldlr. Yeter kl getlrin.» «Bu oyunun bitis tarihl yoktur, devamiıdır» diyor 'Galeri....' el ilanmda... Yalnız üç şartı var Getirilen müşteri, daha önce o majîazada hesap açtırmamış olacak Sizinle aynı soyadı taşımayacak... Ve aynı evde oturmayacak. Eh, her oyunun bu kadarcık kusuru olur. Yine de biz söylemeden geçmeyelim. «Ey enflasyon sen nelere kadirsin». SeminerSergi 1983ÜE TtİRK İKTİSAT POLÎTIKA8I feE Marmara Üniversitesi'nce düsenlenen «X983'te Tiirk İktisat Poütikası» scmınon bugun saat 10.?,0'da Marmara Ümversitesi'ndo başlıyor. Seminc;rde para politikası, Dış Ticaret pulitikası ve Maliye politikası üzerine konuşmalar ve yorumlar yer alacak. 9 İŞLETMELERDE PERSONEL SORUNLARI SEİVîİNERt îstanbul Üniversilesı Işietme Fakültesi Personel ve Endüstrl tlişkileri Ajraştırma ve Uygulama Merkezi'nin düzonlediği, «İşletmelcrde personel sonunları» konulu seminer, 172ı ocak günlerinde Tepsbaşi Etap Otelinde yapılacak. Seminerde, işletmelerin karşılaştığı güncel sorunlar eie alınacak. B AİLE PLANtAMASI SEMtNERt Olusiararası Ai:e Planlaması Derneği tarafuıdan sağ»anan destek ve katlu ilo Türk İş 3. Bölge Temsılciliğl' nin îzmır'de sanayi sektöründe çalışan işçıler için dUzenlediği «Aile Planlaması Seminerlcri»nm iikl bugüıi temsilcilik salonımda yapılıyor. 22 Stnıiner oiarak planlaııan çalışmamn ve bilinçli bir aile yapısı yamtmak olduğu belirtildi. • TOPLC KONÜT SEMİNERI İmaı ve Iskân Eakanlığı ile T. Emlak Kredi Bankası 100. Vıl Konut ve BankacıUk Enstitüsü Vaklı tarafmdan ortaklaşa düzenlenen «Toplu Konut» sıjnılnen yarın Ankara'da başlıyor. 3 gün sürecek olan ve açış k o nuşmasını Imar İskan Bakanı Ahmet Samsuıılu'nun yapacağı seminer Emlak Krcdi B. Genel Müdürlük binasında saat 10'da başlayacak. tstanbul"un Kadıköy yakasm daki bir mağaza böyle bir oyunu kurdu ve kendistnden alışveriş edenlerin paketlerine usulca lliştirdiği küçük bir el ilanıyla da başlattı. Aklm çareler arayan meleke si, bir ı ıarifetini daha piyasaya sürmüştü... Kâğıdm sağ üst köşesine bUyük harflerle «büyük olay» yazılmış ve onun hemen iki parmak altına da adı konmuştu olayın: «Enflasyon Oyunu» Oyunun tanıtımı: «Değerli müşterimiz, bu mektubumuzla sizleri hepinizin istlfadesl olan bir oyuna davet ediyoruz», biçiminde başlıyor ve söyle sü rüyordu: «Galerl •^.'e muhakkak kl, Iran'a gsdecek TIR'larm hskSetildigi öne sürüldü İSTANBUL (THA) lhraç rr.alı yüklü yüzlerce kam yomın mevzuattaki belirsizlik ler nedeniyle Gürbulak sınır kapısında İran'a gitmek üzere beklediği bildirildi. Karakaş Trans Beynelmilel Nakliyat Ticaret ve Taahhüt A.Ş. taraEmdan yapılan açık Inmaya eöre, mevzuattaki be lirsizlik nedeniyle İran'a gidecek ihraç malı yüklü TTEf lar Gürbulak sınır kapısında bekliyor. Açıklamada 1ran'a sevk edilmek üzere her türlü kanuni müeyyide si yerine getirilerek yüklenen ihraç Urünlerinin, başka bir nakllyeci ile anlaşma yapıldıgı gerekçesi ile yük alamayacaklannın ilerl sürüldügü belirtilmekte. OPEC, petrol silahını kendine karsı mı kultanacak?, Ekonoml Servisl Yedi OPEC ülkesi petrul Bal^ru'nın Bahreyn'in başKînti Manama' da cumartesi günü başlattıklaı\ toplantı, «petrol fiyatlarının düşürülmesi» olasılığını ^ündeme getirdi. Topıantıda, özellüt le kendine aynlan kotadan daha fazla üretim yapan vo OFEC'in belirîediği 34 dolar tiyatm altmda satişa yönelen Uyelerin durumu tarişuıyor. Son olarak Bahreyn'dekı toplantıya katılan ırak Petro: Bakam, üye ülkeleıia üretim kotalanna ilişkin *n aşmaya uymamalan halLide f>PEC'in ham petrol fiyaclannı ^tişürebileceğini söyledi. Bazı çevreler, petrol fiyatı varil başına onbeş dolara kadar düşse bile, petrol satma endişesi ile bazı OPEC ülkelerinin daha düşük eelir sağîamayı jöze alabileceiı lerinî belîrtiyor ve ekl'yorlar: «Eğer bu nlursa, ilk k«z petrol silahını OPEC ülkeleri biribirierine karşı kullanmış oiacaklar.» Dış ticaretimizin yüzde 701 yabancı gemilerle yapılıyor 0 Türk deniz ticareti filosunun bugünkü durumu hakkmda hazırlanan bir raporda, 1981 yılına kadar deniz ticaret filosunun çok yavaş büyüdüğü kaydedilerek, ticaret filosunun yalnızca yüzde 9'unun yurt içinde inşa edilen gemilerden oluştuğu belirtildi. sonra şu görüşlere yer verillyon «Gemi üretiminde maliyetler bugünkü yan sanayi Lmkânlarına göre yüzde 50 dış malzemo, yüzde 15 iç malzeme yüzde 35 işçilik kalemlerinden oluşmakta. Yurt içinde inşa edilen gemilerin finansman ve malzemeleri termin programuıa göre sağ Iandığı takdirde iç gemi üretim maliyeti dış ülkelere gör e yuzde 26 oranında ucuz bulunmaktadır.» Istanbul Deniz Ticaret Odası: Tasıtma hakkı bize ait yükler Türk gemileriyle tasınmalı ÎSTAVBUL, (a.a.) îstanbul Deniz Ticaret Odası tarafuıdan yapılan yazılı açıklamada, taşıtma bakkı eKonomimize ait tüm yüklerin Türk bandraü gemilere verilmesi istendi Odanın açıklamasında, taşıtma nakkı ekonomimlze ait yüklerin yabancı bandrah gemilerle taşınmasının, yabanoı filolara destek sağlayacağı vurgulanaras «biloınu. zun yük temini yoluyla işlctme himayesine alınması Türk Deniz iaşımacılığı ifin ıkinci kabntaj hakkı olacaktır. Bunu da taşıtma lıakkı ekonomimi/in olan yüklerin Türk gCmileri ile taşınması gerçeklcstirccpktir.» denildi Dünya denia taşımacılığının bir kriz dönemi yaşadığı bu dönemde Btlçika, Pransa, ABD ve İngütere'nin deniz filolanm korumak için devlet desfeğine başvurduklan hatırlatılan açıklamada, şöyle dsvam edildi: «Filomuzun güçlenmesi ve ekonomimmn thtiyacmt yeterlnce karşılayabilmesi tçin (filo gcliştirme) politikası sUrdfiriihnelidir. Taşuna hlzmetlerinin karşılığı olan navlunun düşükltiğü değil borç taksitlerinin ödenmcsine ancak vüksek oranlı kredi faizlerlne yetehilmektedir. Bunun için kredi falz oranlan düşürülmelitlir. Ayrıca, bu loizli dönemde filomııza scrhest piyasada rekabet edebilnıe olanağı tanınmalıdır. Bürokratik ııygulamada deniz ticaret endüstrisinin evre)i5;el niteliğine ııyan anndırmalar yapılnıası, vcrgi yasalarında beklenea dcgişîklikliklerin gerçekleşıtirUmesî bu olanağın bazı örnekleridir.» » DCVÎZ KURLARI ;§i* DÖVî Z Satış Alış 185,75 189,47 183,91 187,59 11,23 11,48 73,yo 80,48 4,02 4,10 22,39 22,84 27,85 • 28,41 71,57 73.00 25,60 26,11 96.19 98.11 13,72 13,99 80 90 82,52 152,00 155.04 644,fi3 657,52 26,62 27,15 293,67 299.54 55,09 54,01 DOVtZtN CİNSt 1 ABD Doları 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Alman Markı 1 Belçika Frangl 1 Danimarka Kronu 1 Fransı? Frangı 1 Hollanda Plorinl 1 İsveç Kronu 1 İsviçre Prangı 100 İtalyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kanaj.a Dolan 1 Kuveyt Dinarı 1 Ncrveç Kronu 1 Sterlin 1 S. Arabistan Biyali EPEKTIF Alış Satıs 185,75 191.32 174,71 189,43 11,25 11,59 78.90 81 ^7 3,82 4,14 22,39 23,06 27,85 28,69 71,57 73,72 25,80 96,19 13,03 76,80 144,40 612,40 25.29 293,67 M,31 2B ,37 99,08 14,13 83,33 156.56 663,97 27,42 302,48 55,63 ANKARA, (Cumhuriyet yasasında görülen krizin de Bürosu) Türkiye'nin 1977 rolü olmuştur.» 1982 yılları arasındaki ithaBaporda, son beş yılm velat ve ihracatının yüzde 70'i rilerine göre, Türkiye'nin ihyabancı bandıralı gemilerle racat ve ithalatının yüzde 70'inin yabancı bandıralı geyapıldı. milerle yapıldığına da dlkTürk deniz ticareti filosu kat çekiliyor. Buna göre Rapor, dünya sıralamasınnun bugünkü durumu hak Türk ticaret filosu 1976 yıkında hazırlanan bir rapor lında Türkiye'nin ihracatının da 33. yerde bulunan Türk da, 1981 yılına kadar deniz yüzde 22'sini. ithalatının da deniz ticaret filosunun ulaşticaret filosunun «çok yavaş yüzde 29.5'ini taşımışken, tırma ana planı ile 11 yılda büyüdüğü. belirtilerek şöyle 1981 yılmda ihracatın yüzde 7.4 milyon dvrt'ye çıkartılma27'sinl, ithalatın da yüzde sınin öngörüldüğünü belirtidenildi: yor. Bu yolla İslam ülkeleri «Önlemler sayesinde IV. 26'sım taşımış bulunuyor. Geçen yıl 3.3 milyon dwt' ile Üçüncü Dünya ülkeleriBeş Yıllık Plan dönemi solik hacime ulaşan Türk de nin taşımalarmın üstlenilme nu için öngörülen büyüklük de aşılarak ekinı 1982 tari niz tiraret fi'osunun sadece si ve Türk taşımacılığı için hi itibariyle 3.3 milyon dwt' yüzde 9'unun yurt içinde in yabancı bandıralı gemilere na ulaşılmıştır. Kuşkusuz bu şa edilen gemilerden oluştu ödenecek navlun ücretlnin büyümede dünya navlun pi ğu belirtilen raporda, daha geri alınması tasarlanıyor, İ1, r.