Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 12 OCAK 1983 EKDNOMİDE GÜNÜN AYNAS! Anadolu'da akcı bulamayan yerli otolar îstanbuTda saühyor Nakit sıkmtısma düşen Anadolu bayileri peşin parayla satamadıkları otomobilleri büyük kentlerdeki galerilerde fabrika fiyatınm altındaki fiyatlarla sattırıyorlar. Serdar ESENLt sa aralıklarla ytizde 35 oranmda sürekli fiyat yükselttiler. 1982 yıh sonlannda ise bir yerli otomobilin peşin satıs fiyatı 1,4 milyon liraya ulaştı. Bövleoe. «orta halll vatandşşj araba sahlbi yapma UkesLnden biraz daha uzaklaşıldı ve otomobile olan talep akaryakıt fiyatlannın da yükselmesiyle vurt düzeyinde iyice azaldı. nakit para bulamaz hale getirdi. Işte bu noktada. UreUci firmalar değil de, yeterll dlizey de satış yapamayan fak&t taahhtitlerl bulunan otomobil sa tıs bayileri ftyatlan düşürerek nakit para elde etmek zorunda kaldılar. Ve otomobilleri yurt düzeyinde belirlenen peşin fiyatınm altmdaki fiyatlardan peşin olarak satmaya başladılar. Böylece 197880 döneminde de geniş çaota uygulanan bir satı$ yönteml yeniden gündeme geldi. SÖ8 konusu satıs yönteminl talep daralmasından büyük kentlerdeki meslekdaslanna göre daha çok etkilenen Anadolu'daki oto satış bavilerirün, başlıca büyük kentlerimizdeki galerilerle anlasarak uyguladık lan Rörüldü. Halen devam eden bu yöntemle peşin olarak 100150 bin lira daha ucuza 0 kilometrede bir yerli otomobil almak mUmkün oluyor. örneğin, yerli otomobil nazarlayan bir tasra bayisl, vadeli olarak aldıgı belirll miktardaki otomobiü Uretici firmayla yaptığı sözlesme gereği belirll bir sürede satmayj Ustleniyor. Ancak, talep yetersizliğinden taşradaki dar pazar nedeniyle daha çok etkilenen taşra bayisl ana bayie olan borcunun vadesi çok yaklaştıgı halde elindekl arabalan satamıyor. îşte bu durumda nakit para sıkıntısına düşen taşra baylsi satamadığı arabalan biivUk kenV lerdeki oto gateTilerlne peşin fiyatla maliyetine satıyor, ya da konsinye olarak bırakıyor. Bu şekilde galerilere gelen 0 km. de yerii otolat yurt dil Parayi peşin veren otoyu ucuza alıyor •eyinde belirlenmlş peşin satış fiyatınm altında satılıyorlar. Söz konusu yöntemle galeride satüan bir yerli otonun faturasmı taşra bayisi yurt çapında belirlenen peşin satış fiyatı üzerinden keslyor. ömeğin arabanm yurt düzeyinde son olarak beliTİenen peşin satış fiyatı 1 milyon 231 bin lira kesilen faturaya yazüıyor, alıcı İse 1 milyon 100 bin lira ödüyoT. Arabayt satan ealeri bu işten 510 bin lira vergislz kaıanç elde ederken, taşra bayisi eline geçen nakit parayla vadesl gelen borçlanra OdUyor, para artarsa bunu da başka bir işte kullanıyor. Ama bu türden satışlar daha ziyade, büyük kentlerde lş yaoabilen galerilere «iyi bir gelir kaynafı» oluyor. SOYDAN: Yönetlm Kuru lu tiyellğl sürecek. İKV: AET 1983 ie de tekstil ürünlerimizi denetleyecek tSTANBUL (THA) îktisadi Kalkmma Vakrı, AET'nin bazı tekstil ürünlerimizin topluluğa lthalatını denetlemeyi 1983'de de sürdürme karan aldığını açıkladı. îktisadi Kalkmma Vakfı'nın açıklamasmda özetle şu görüşlere yer verildi: «ÎKV'nin öğrendigine göre, AET Komisyonu, Türkiye'nin tekstîl ihraç maddelerinden pamuk ipHgi, gömlek, yelek, tişort, sentetik iplik, kardıgan, pulover, yatak çarşafı, havlu tipi pamuklu bez, kadın ve çocuk elbiseleri, etekler, kadife ve çuhanm Türkiye menşell ithalâtını gözlemeyi 1983 yılında da sürdtirmeyi kararlaştırmıştır. Mevcut ortaklık anlaşmalarına göre bir kısıtlama sayılarak yasaklanan bu gözlem, toplnluk tarafından gene de yürütttlmekte ve ilerlde anlaşmalara aykırı olarak alınan Uhal kısıtlama kararına dayanak yapılmaktadır.» PTT, 2 yılda cldıyı kredilere 8,9 milyar faiz ödedi ESKlŞEHlR (THA) PTT Genel MUdürlügü tüm ülkedeki merkez müdürlüklerine birer tamlm göndererek telefon tahsllatlarım yiiz de 70'in üstüne çıkaramayan merkez müdürlerinin şiddetle cezalandınlacağını ve yan ftdemelerinin kesileceğini belirtti. PTT Genel Müdürlüğünün yazısmda sadece mayıs 1982 telefon alacaklannın 5 milyar 520 müvon lirayı bulduğu belirtildi. Telefon tahsilatının lşlerlik kazanabilmesinin merkez müdürterinin elinde olduğu belirtilen tamimde genel müdürlüğün yüzde 45 fa lzle kısa vadell kredl kullan mak zorunda kaldığı belirtildi. 1981 yılı içinde alınan kredilere 3,7 milyar, 1982 yılı için de de 5,2 milyar faiz ödemek zorunda kaldıkla n vurgulandı. Ekonomidekl talep daralmasının 1980 yılı sonrasında belirgin olarak görülen mallanndan birisi de yerli otomobiller oldu. Yerli otomoblllere olan talebin daralması halkın alıra gücUndeki azalmanın yanısıra otomobil fiyatlannın önemli ölçüde artarak milyonu aşmasından kaynaklandı. Devaluas£ Bayinin nakit yonlar sonucunda üre^imde sıkıntısı kullandıkları yerli ve yabancı glrdileri pahalanan firmalar ma Talep daralmasının vanı sıra liyet artışlannı, satıs fiyatlan ekonomide uygulanan sıkı na yansıtırlarken, düşük tale parakredl politikalan sanayicl be göre düşük Uretim kapasi ve tüocan ucua kredi ve bol teslyle çauştılar ve fiyatlan dü şürmedüer. 198' de üretim kapasiteleriıün sadece yüzde 29'unu 1982 de vüzde 36'sını fcullandılar. 1982 yıhndan ıtibaren, piyaANADOL SL: 1960 yılında 20.500 lisayı ellerinde bulunduran otomobil tirmalan 45 gün gibi kıradan sattlıyordu. 1981'de satış fiyatı 740.000 Uraydı. 1981'den aonra üre tilmedi. Uretildiği 196Q 81 döneminde flyatt yüzde 2692,4 arttı. Ycrli otomobil fiyatlan nereden ncrcye gcldi? fiyatı %ZS artarah 71.258 lira oldu. MURAT 131 1300 ce. 1977 yılında 112.958 liradan satıhyordu. 1981'e feadar fiyatı yüzde 585,7 oramnda artarak 752.000 liraya ulaştı. Bu tipin üretimi 1981'den bu yana sadece dışsatım için yapılıyor. MURAT 131 1300 cc. ŞAHtN: 1981' de 798.000, 1982 yılında ise 948.000 liradan satüdı. Satıldığı dönemde fiyatı yüzde 18,7 arttı. MURAT 131 1000 cc. ŞAHÎN: 1982' de 098.000 liradan piyasaya sunuU du. 1983 oeah ayı pejin satış fiyatı 1.183.000 lira. Fiyatı yüzde 18.5 arttı. MURAT 131 KARTAL: 1981'de 1.095.000 Uraydı. 1983 ocofe ayında $atış fiyatı 1.294.000 lira. 2 yılda yüzde 18 pahalandı RENAULT 12 TL.: I972"de 59.820 Hraydı. 1981'de 900.000 lira oldu. 1981'e hadar yüzde 1404,5 oramnda pahalandı. 1981 yıhndan beri sadece dif satım için üretiliyor. RENAULT 12 SW: 1972'de 00.004 liradan satıhyordu. 1983 ocofe oyında normal renhleri 1.308.000 lira. Söz konusu dönemde yüzda 1862 pahalandı. Metalik renkleri şu anda peşin 1.341.000 lira. RENAULT 12 TS: 1973'te 68.950 lir radan satışa sunuldu. 1983 ocak ayında normal renkleri 1.231.000 lira. Normal renk TS fiyatlan 10 yıida yüzde 1085 oramnda arttı. MetaUk renh TS Renaultlar halen 1.261. 000 liradan saühyor. Soydan, Yapı Kredi Bankası Yönetim Kurulu üyeligini sürdürecek Ekonomi Servisl Yapı Kredi Bankası Genel Müdürlüğü görevinden öncefci gün istifa eden HaUt Soydan'ın banka Yönetim Kurulu üyeligi görevini sUrdüreoeği bildirildi. Halit Soydan, bankanm ana paydaşı Mehmet Karameh met'le konuyu görüşmek Uzere dört gün önce İsviçre'ye gitmişti. 1980 nisanından bu yana 2 yıl 9 ay süreyle Yapı Kredl Bankası Genel Müdürlugü'nü yurUben Halit Soydan, bankacılık kariyerine îş Bankası Teftiş Ku rulu'nda görev alarak başlamıştı. Halit Soydan Yapı Kredi Bankası Genel Müdtirlüğü'nden önce tzmir'de Egebank Murahhas Azalığı ve Bayraklı Boya Genel Müdürlüğü görevlerinde ds bulunmuştu. ffîW OÛMÜŞ ALTVM Tütüne 470 lira bas fiyat istendi M. Bankası Fiyatı (24 Ayar. 1 gr.) Alış. 2.890 Satış: 2955 AL1S CUMHURİYET REŞAT 24 AYAR 22 AYAR BİLEZİK GÜMÜŞ 23.400 23.000 3.310 3.000 68.00 SATIŞ 23.600 23.500 3.340 3.125 70.00 i^DCMZMÜRLARI v.v.v. DÖVİZİN CÎNSt 1 ABD Eolarl 1 Avustv.ralya Doları 1 Avusturya ŞilinV 1 Alm&n Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 îsveç Kronu Difviz Alif 184.15 182 36 11.24 78.90 4.1U 22 36 27.84 7146 25.51 96 01 13.70 80.95 150 31 56.43 639.30 290.13 53.55 Düviz Satış 187.83 186.01 11.46 80.48 4.09 22.81 28.40 72.89 26.02 97.93 13.97 82.57 153.32 26.96 85209 295.93 54.62 V.V.V. 1 Tsviçre Frsngı + 100 îtalyan Lireti • 10f) Japon Yenl 1 Kanada Doları 1 Norveç Kronu 1 Kuveyt Dinan 1 Steriin 1 S Arabistan Rlyall Efektif >:•:•»:• Efektif Satış AUş 184.15 189.67 173.24 187.83 11.24 11.58 78.90 81.27 3.81 4.13 22 36 23.03 27.84 28.68 71.46 73.60 25.51 26.28 96.0) 98.89 13.02 14.11 83.38 7630 142.7& 154.82 25.11 27.22 607.34 658.48 290.13 198.8S 50.87 55.16 tZMİB, (THA) Ttirkiye Ziraat Odalan Birlifti Başkan vekili Heşit Kurşun, şubat ayında açılacak olan 1982 Ege Ekici Tütün Piyasası'nda baş fiyatm 470 lira olması gerektiKini bildirdi. Reşit Kurşun, «hbnaye» görmedigi takdirde Ege'de tütün diye bir iirün kalmayacağıru ileri sürdü. TZOB Başkan vekiU Reşit Kurşun yaptığı scıklamada, 198283 Ege Ekld Tütün Pivasası'nda rekoltenin gecen yıhn yüzde 23 fazlasıyla 125 milyon kilo olarak gercekleşeceSinl söyledi. Eekoltenin Wr öncekl pivasa döneminde 104 milyon Mlo olarak gerçeklestigini hatırlatan Kurşun bu vü 70 milyon kilo tUMlnün ttlccar tarafından şimdiden kapatıldıgını bildirdi Kurşun, tUccann tüttln kapat ma sırasmda Tekel'in vereceğl baş flyatın 100380 llra üstünde fiyat ödemevl taahhüt ettigini ifade etti. 198283 Ege Ekld Tütün Piyasası'mn şubat aymda açıîaca gma dikkat çeken KuTsun başfivafın 470 lira olarak ilan edilmeslnl istedl. Kurçvm. «Tütiiniin firetlclve mallvetl 363 ılr» olmustnt. Yüxde 30 eeçinme uayı cözfinüne alınarak basflvat 410 llra olarak ttan edilmeli«Hr» dedi. < ANADOL 10: 1981'de 820.000 lira fiyatla piyasoyo çıfetı. 1083 ocofe ayı peşin satış fiyatı 1.050.000 liraya ulaştı. Fiyatı 2 yıldo yüzde 28 yükseldi. ANADOL SW: 1974 yıZındo üretiL diğinde 74.950 liradan peşin olarah satıhyordu. Üretimine son verilen 1981'de fiyatı 985.000 Uraydı. Steyşin Anadol 7 yılda yüzde 1214,2 pohalandı MURAT • 124: 1971'de 30.884 Uraydı. 1976'da üTetimin» *on verilirken YASED'in Yabancı Sermaye tasarısını acıklıyoruz "Transfergaranti mektubu» önerîliyor 2Kenan MORTAN Yased'in hazırladıgı yasa Ö nerisinln 4'UncU maödesinde önemli bir degişiklik öngörülerek, yabancı kurulusa ait ortaklık payı ne olurşa olsun kuruluşun bir Türk şirketi gibi işlem görmesi isteniyor. Yabancı Sermaye Koordinasyon Derneği Sermave hareketlerinde çoğu kez «prüz konu» olarak bilinen hisseleri transfer garantisi konusunda bir ga ranti mektubu verilmesini ve bunun transfer anında geçerli olan resmi kambiyo kur'u üstünden yapılmaşım önermekte. Yased kârlann sermayeye dftnüştürülmesl konusunda ise bit sadeleştirme taslağı getinnekte ve ll'inci maddede yeralan bu öneriyi şöyle dile eetirmektedir: <Ba kanun» tabl bir teşebbüsün yürürl«kteM ve«l kanunlan hükümlerine göre elde ettiğl k&rlardan yabancı sermayenln sablplerlne Isabet eden net miktarların tamamı ya da bir bölümü serbestçe yaban cı sermayeye Uave edllebileceği gibi, yabancı sermaye daire«i lzni ile diğer bir teşebbuse de yabancı germaye olarak vatınlabilir.» Yasa önerisi, yetkili organın Başbakanlıga bağlı vabancı ser maye dairesi olarak belirlenmesini ve diğer bakanlık ve organlar tarafından vürütülen hia metlerln yabancı sermaye dairesinde toplanmasuıı isüyor Ayrıca yatınm tutan 50 milyon dolan aşmayan yabancı sermaye oranı yüzde 49'a kadar cıkan konularda yabancı serma ye daireşinin tek yetkili olma sı, ancak bunun dışmda konunun Bakanlar Kurulu karanna açılması öneriliyor. Yased öne risi, yabancı bankalar ve şube açılma iznini Bakanlar Kurulu kararına bırakıyor. Türkiye'nin yeni ihraç alanı olarak bilinen Ortadogu bölgesine dönük ay rıcalıklar öngörülmüş durum da. Yased, turizm ve Ortado gu yatınmlannı «Szellik aneden Iştirakler» kapsarmnda ele alarak, «Suudi Arabistan, Ubya, Irak, Knveyt. Birleşlh Arap EmlrlIkleTİ, Bahreyn ve Katar tarafından, bu ulkelere ve Ortadogu ttlkelerine dönük Ortadoğn ülkelcrlne ihracat potansiyeli taşıyan vatınmlarda cerekli tzinler ba sınırlamalar dikkate alınmaksınn vabancı sermaye daireslnce verillr» dlvor. Yased yabancı sermaye başvurularımn en kısa sürede sonuçlandmlabilmesi icin. ilk yatmma ilişkin izin başvurulannın en geç 60 gUn. Ötekl işlemlerin ise, en gec 30 gün içinde sonuçlandınlmasun önSörüyor. Yabancı sarmeya dairesinin karar ve işlemjerine 30 gün içinde ttiraz hükmUnün getirildigi yasa tasarısında itiraz makamının YUksek Planlama Kurulu oldugu kaydedili AAaliye, bankalara ''dogrudan,, ceza verebilecek ANKARA (ANKA) Ma liye Bakanlığı, yabancı ül kelerde aym kent ya da bölgede birden fazla Türk bankasmın şube açmasına izin vermeyecek. Maliye Bakanlığı, Türk bankalannın yurt dışında birbirleriyle rekabet etmelerini ön lemeyi amaçlıyor. 24 Ocak kararlan sonrası, yurtdışma açılma girişimlenne hız veren Türk bankalanndan, TUrkiye îş Bankası, Federal Almanya'nm Frankfurt kentinde şube açmıştı Almanya'da Berlin ve MUnih şubelennın da yakmda açılması bekle niyor. Londra'da şube açmak İçin Türkiye îş Bankası ile Akbank giTişimleri ni sürdürürken, Birleşik Amertka'mn New York kentinde Ziraat Bankası, Bahıeyn'de ise Yapı va Kredi Bankası izin aunış bulunuyorlar. vor. Serbest bölgenin yeri 3 ayda belli olacak Uluslarara$ı'mn kârı neden yüksek? Uluslararası, faaliyetlerini, bankacılık sektörünün kârlılığı en yüksek alamnda sürdürür: Toptancı bankacılık. 1 İSKENDERUN (Cumhnrlyet) Devlet Bakanı Sermet Refik Pasin, serbest bölgenin yerinin 3 ay içinde saptanacağını söyle di. Pasln önceki akşam Ankara"ya hareketinden Önce Çukurova Gazeteciler Cemi yetinin düzenlediği çalışan Gazeteciler Bayramına katıldı. Sohbet sırasmda, serbsst bölge ile ilgili çalış malann hızla yürütüleceği nl yineleyen Pasin en uy. gun yerin seçiminde özen göstarildiğini belirterek, yer seçtminjn en geç üç ay içinde belirleneceğinl bildir di. Serbest bölge yönetimi ile ilgili çeşitli alternatiîler Uzerinde durulduğunu da belüten Bakan, yönetirr.de kamu kuruluşları ile özel sektörün pay ve durumla ıınm inceden inceye değer lendiıtldiğini söyledi. Uluslararası, plasmanlarmı, ticaret ve sanayimn, para devir hızı yüksek, verimli ve sağlam alanlarında yoğunlaştırır: İhracat, ithalat, transit ticaret... Ve Uluslararası, temsil ettiği bankacılık modelinin imkânlarmı en iyi biçimde değerlendirerek, ulusal ekonomimize, müşîerilerine ve kendisine büyük kazançlar sağlar. Meksika dıs borclarım takside bağladı PCERTO VALLARTA (MEKSİKA), (a.a.) Ma liye Bakanı Herzog, Meksi ka'run kısa vadeli dış borç lannın takside bağlandığım ve ödemelere 1985'ten itibarentoaşlanacağınısöyle di. Puerto Vallarta'da düzen lenen, Amerika, Avrupa ve Japonya'dan 100 dolayında mali kuruluşun temsil edil dıgi uluslararası bir toplan tıda konuşan Bakan, 1985"ten itibaren ödenecek dış borç mıktannın 20 milyar dolar, 1990'dan itibaren ödeneceklenn ise 9,5 rnilyar dolar olacağım bildirdi. Aym topiantıda hazır bu lunan Eutçe ve Planlama Bakanı Gortan ise, geçen yıla oranla, bu yılki kamu harcyınalannda yüzds 10 dolaymda kısuıtı yapılaca|ım J I 4 Uluslararası, gücünü daha çok büyük' boyutlu iş alanlarma yöneltir: Ticaret ve sanayi kuruluşları. Uluslararası, az şube ve nitelikli personeliyle uluslararası bankacılık işlemleri yapar; Akreditif, transfer, dış konfirmasyon... ^ULUSIARARASÎ bir dünya bankasıdır M