Katalog

17 AĞUSÎOS 1982 **** Cumhuriyet 11 (Baştarafı 1. Sayfada) değerlendinneydl.» Anayasa maddelerinin uzunluğundan yakınıldığını hatırlatan Prof, Aldıkaçtı, Meksika Anayasanın 35 bln 400. Hindistan Anayasasınm 55 bin kelimeden oluştuğunu, PortekiB Anayasasında 312 madde bulun duğunu söyledi. 200 maddelik Anayasada 20'ye yakın yeni madde bulunduğunu, bunun tasannm çöpe atılmasını gerektirecek sebeplerden biri oldufunu samnadığını blldiren Prof. Aldıkaçtı. Daha sonra şöyie konuştu: «Bazı arkadaşlannm, gerekçe olmadan maddelerin yazüdığuıı söylediler. Oağınlklık deyin, ne dersenlz deyin. Ueee 02.30'da yüriitmeye llişkin gerekçeler komisyonda kayboldu. Onu sizlere verebilecektik. 1? Temmuz cumartcsi günü tasanyı bssına takdim ettik, gene bulamadık. Bayranıtlan sonra döndük, masanın Üzerindekl ka fıtların arasında bulduk. Gerek çelert tssarıyla blrllkte vermek gerekirdl. Ancak sonradan verml» olmatnıza ratmen gerekçe ler dlkkate aünmsdan elestirildl. BUIUI ornek Basbakanuı •cll konusudur. Haksız eieştl> rildik bu konuda. Oerekçede belirtiUyordu. Gcnel Kurui Uarar verirse maddeyi açık sekilde düıenleyeceği/... Bu arada Devlet Danışma Kongeyi'nin yasaUrı biceleme süresi de maddede yoktu. Gerekçede vardır. Başlangıç bölümünü MU metlnle sunmak görevlmlsdl. Onu da yetiştircmedik. Başlanglç için barış ve husrar Anayasası olacağı, Türk milletini tek bir tnillet olarak gosteren enpri içinde ele alacağımızı sonuç konuşmamda belJrtmlştlra. 34 arkadaşımız da komisyona başlangıç taslaklan verdller.» Eleştırilerden dolayı Anayasa nın değersiz olduğu anlamma geiemeyeceğMl, sadece sekll ba. kınundan eksiklikler oldugunu bellrten Prof. Aldikaçtı «Olaganttstu kofullar içinde olduğumıunı unuttnamamız gerek» diyerek şunlan eöyiedi; «Bizi yereıılerden biraz daha plumlu olmalarını rlca edlyorum. Biz bir cumartesl sabahı gerekçeslz tnetnl dafıttık. Ve basın toplanttsı yaptık. Ertesl sahah gazetelerde Anayasanın »leyhlne blr kampanya bashıtıl dl. 200 madde ne zaman incelendi hilemiyorunı. Bu kampan yada 15 üyeden 13 üyenin raııhalefetl ortaya atıldı ve bu, kamuoyunda da tuttu. Bu ksmpanyayı sürekli yfirtittuler. Buna MecUiln Içinden de katılanl»r oldu.Twannın 92 msddest oybirliğl ile kahul edildi. Iki ki şlnin kabul ettiği yorumu çok üzücüdür. Metin oy birliği ile kabul edilseydi askeri yönetimra bulunduğu sBylenîr, daha baska yorumlar yapıhrdı. Bl* hlebir yerden ne tallmat aldık ne d* gSreve geldlgfmiMle onümttade Anay»sa metni vardu» Konusmamnda Türk Dil Ak» dsmisinin gerekliliğine değinen Prof. Aldıkaçtı dü tartışmalarının her zaman olacağmf, yeni kelimelenn dili geliştlrlp zenginleştireceğini söyledi. Prof. Aldıkaçtı zenginleri koruyan blr Anayasa yapıldığı şeîlindeki eleştiriye karşılık olarak da «Bd arkadasunu ficel sektöre karşı olan maddeleri herhalde görmedl. Holdlnglere ve tröstlere karşı Olduğumuzu bir Anayaaad» a^ıkladık» diye konuştu. riyctler kayıtsız şartsiz içerikleri belirtllmeden sınırlannın nereye kadar uzandıfr bildirilmeden ilan ve kabul cdilmlşlerdlr. Bu yol blldirUerin seçtlği yoldur. 1924 Anayasası Alman ve Giiney Kore Anayasalan bu ynlu seçmiştir. tkinci sistem hak ve hürriyetlermin içeriğinin ne olduğunu, bn hak ve hürriyetlerin ne olup, ne olmadığinı belirtmekte. sınırlann nereye kadar uzandıgihı eöstermekte hak ve hürriyetleri somut lıale getintıektedir. Bfi bu sisteml tercih ettik Bu sistem gerçekiestirmezse, hak ve hürriyetler korunma», tuiitimaller de kolay olurj» 1960 ÖNCESİNE DÖNtŞ Mt)7 Avrupa însan Haklan Sözleşmeelnin klşi hak ve ödevlerl ile düısünoe özgUrlü«UnU Içeren maddelerlnin »ynntılarının tasarıda yer aldığını bildiren Prof. Göleüklü bu tasannın bizi 1960 öncesine götürdüğü biçimindekî ele^tirilera katıimadıgını hak ve hürlyetlerln 196i'e kadar sınırsız bırakümadıgıru söyledi. TASARININ MADDELERINE GECILMESI KABUL EDILDI olağan cereyan etsin, olağanüstü hal rejimi, devamlı rejlm defcildir. Tasanda, olafsnüttii hali normal bir rejim hallne getlren bir maddeye rastlamadım. Olağantistü hal ile ilgill hüküm sınırsız dejHldir Milletin varlığml tehdit eden tehllke haUnde htk ve 6zgürlttkl(ı. rin kullanılmasmın kısmen veya tanıamen askıya almması hııkukda meşru bir sınırlama Rebebidlr. Olağanüstfi hallerde de hatt hak ve hürriyetlerin ftgiuva Biınnmayacaeına ilişkin İstlsna getiren hükiimler t»«a>nnın 135, 136, 137 ve 138'incİ maddelerinde acıklıkla sayılmıştır. Keyfiliğe v er bırakılmamıştır. Olağanüstü hal kararı alacak organın takdiri serbcM hırakllmamıştır.» ILIMLI KOMtSYON Anayasa Komisyonu Baskan vekili Prof. Feyya» Göloüklü, konu$masının son bölümUnöo basınla ilgili maddelere dağindi. Komisyon'un ılımlı bir tutum içinde olduğunu, iyileştirme tekliflerlne acık bulunduğunu bildiren, Prof. GÖlcüklU, «Komisyon hiçbir zaman katı tutum içinde değildir.» dedi. Sansürün önleyici blr tedbir oldugu kin kabulünün mümkün görülmediğini bildiren Prof. Göleüklü Bözlerini şöyle sürdür dü: «Tasanda matbuat hürriyeti getlrllmlştlr. Basm bürriyetinl boğan bir harcket olduğu Için tekelleıjme Önlenmek istenml$tlr. Ekonomik hayatı etklleyecek serçek dışı veya zatnanKiz haberlerin önlenmesi amaeıyla JiüCÜrMlkİPrîn sınırb.nrra«ı Avrupa Sö*leıjmesinde bulunmakttdır. Neşrln önlenmesi konıımma «jellnce Ulke devlet, miltet. Cumhuriyet ioln tehlike arzedebilecek yayınlann ya» yımım bekleyip zarav etmclerinden «onra toplattırılmatı bir fdyda «ağlamayafiak. Bu nfdenln yayından önc* finlenme«i dü*unceslndeyi«. OTA ya. nasınd» da bu öngörüiniektedîr Y»yın yasağı d» «nleyici tedbirdir. Yargtlanm» görevinin etkilenmeden yerine KPtlrllmeHi atnacıjl» yayın yasafl konulabilecektir. Gazete kapan» ise nıahkumiyet halinde olacaktır». Bir kvsım basının 1861 Anaya sası'ndaki »çıklardan yararlana rak anarşı yarattıkîanru Anayasa'da ıyi basın. kötü basnı ayrımı ynpmarun mümkun Olmadıgını belıten Prof. Gölcüklü, Ceza Kanunu yanında dığer uygulama kanunları ve baeın konusuyla toasuıın demokrasiye yardimcı hale gelmesi 1 çin tedbirler getırileceğini söyledi. Prof. Göleüklü getlrılan hükümlerin iyi baeım susturacak idarecller çücmayacağı zan niyle getlrildiğini sözlerine ekledl. yetinl kırmak. pastamn yapunı na ve büyümentne katılacak oUnlarin sayısının arttınlmasını amaçlamaktadır. Ayrıca çalı;anlar arasında hakkaniyet dışı dengesizlikler siderllince pastamn feerindeki ve adeta içindeki yersiz araaçMS ve faydanız tartişmalar Onlenince, pasta hem büyüyecek. hem dc ağız tadıyla yenebilecektir.» SENDİKAL FAAUYETLER Akyol, sendikaların üyaset yapmalannın yasaklanması ile üglli maddeye getirilen eleştiri İorl ysmtlarken de siyaset yasağınm genel bir tutumun blr parçası olduğunu öelirtti ve «Milut unutmtmak »erekir» dedi. Bu tasan ile sendika ağalığınm kalktığmı, tabela sendfkâcülgl, militan, korsan ve silaha dayalı sendlkacılığın önlenmek istendlğlni bildiren Akynl, «Atatürkçü sendikalar için blr tehlike olmadığını» vurguladı. Prof Akyol Üyelerin eendikaya aidatlanmn içveren tarafından ödenmesinin yasaklanması konusunda da şunlan söyledi: «Aidatın tahslı biçimi değfgince sendika batınaz. Kim karısahîlir, Ifçl Ue Mndlka*ı arasmdaki atdata deniyor. Cheek Off yasağı bu müdahaleyi ortadan ksJdırmak istemektedir, bu Rlstcm kalkmca sendikalar<n nall kaynakları kurumaz. Çünkü toplu sözlesmeden yararlanmak tsteyen isciler airiatlannı ödemek 70runda kalır lar. Tıpkı bir kliibün yüztne h«vıunmdan varsrlanmak Isteyen üypflin aidatını yatırması gibi.» Şsnar Akyol, grevin süre itibariyle sinırlandınlmasuun illke ekonomisi ile ileili olduğunu bildirdi. «İki milyon işçi fiO şrt'n çrev yapınca 120 milyon is gl'eü grev eder. Bu ölçüde blr Imkân Tflrklye'nln ekonomfk «•'harı Icln cenis sekilde yetertidlr» dedi. Grev ve lokavtm e$lt 1ki Silah olduğunu Onp stlren Akyol. teskllath bir sa.ndika ile işverenin karşılannda artık mücadele araçiarımn e^itllgine lhtiyac olduğunu beiirtti. Akyol, lokavtm insanlık stıçu olarak nltelendirmesinln Wr yasanm insanlık SUQUmı dllzenlfidiSi sonueunu doğurnfnlt'.nı kBVrtettl. HARARETLE KUTLANDI Ş™r.er Akyol, konuşmasının smıunda Anayasanın girış bölUmünöe Tannya da atıf yapılmasını önerdi. Konuşmasını ta manıladıktan sonra Akyol'u çok sayıda üyenin sıraya girersk Genel Kurul'un çıkış kapisında hararetle kutladıklan, bu arada bir bölümunün sanlıp öptUğU gözlendi. Verllen aradan sonra, Akyol, bu kezde üyelerm soruiarın] yanıtlamak üzere kUrnüye çıktı ve yanıtJarında tasarıyı «üretim çağnsı», «işbaşı kampaayası» olarak niAKYOL: telendirdi. • *CheckOff kalhınea topSendikalann siyaset yapmalu sözle$meden yararlan lannın yasaklanması konusunmak Uteyen tfçttif ai da «Günü gddlğinde siyaset datlannt ödemeh zorun ysparlar» diyen Akyol, «Remda kahrlar. Ttpkı bir feu« cl Banaz'ın «İsciler siyasl parlübün yuzme havutundan tllcre flya oUblllrler ml» yolundakl sorusuna su yanıtı yararlanmah isteyen üyeverdi; lerin aidat yatırması gU «İSfiler polittka yapsbllirlerbi.* Partiye üye olabilirler. SçndiAnayaa» Tasansı'mn. «Sosyal kacılarda partiye girebilirler. ve ekonomik haklar ve ödev Anenk her iklnt de sendlkalan ler» bülümüne yöneltilen eleş siyaset platformun» Kütttremez tirılere Anayasa Komisyonu a ler. Sendikaların partiüstü k*ImaKinı böylr anlıyoruz.» dına sözcü Prof Şener Akyol Akyol'un bir yanıtı Uzerıne yanıt verdi. Akyol, konuşmasının gtrijln Uyeler sözlerine açıklık gelîrilde sosyal ve rkonomik haklar mesmi istediler. Akvol da yabakımmdan tercih kullanılır nıtında, «sendikacı bir partiye ken, «Millct için mutlaka ba girer seçime katılır. Ama senrış ve (iaha çok ekmck. ilkeSin dikalar bir siyasi partiyi desden hareket edildiğini, temel teklemek için karar alamazlar. hak ve özgurlüklerde olduğu gi Yakın tarilıi hatırlaya^ım. Par bl sosyaj ve ekonomik haklar tller bu desteği alma3 için Mr da da kStüye kullanmalarm eru türltt tavizi vennislerdir. Sendikacıiar da parti destekleyecege!lenmeainin hedef alındığını glm diye Işi güctt bıraklp sıyaanlattı, Akyol, sosyal ve ekonomik Mtlp ıığrafiniçlardı. Asıl engel haklar bskımmdan Üyelerin i« sendikaların slyaset yapmamatekiarl ile tüm yönetıoi kadro msları drjil, mllletvekiü scçilebilmek İçin 8 yıl fSltim taİBrın taieplerı dogrultusunda Retlrilmesidir» duaenlemeler yapüdıftını blldlr runlulugunun di. Tasannın bu bölümünde ça dedi. lışmalarını milli geliri arttıraANAYASA cak çareler üzerinde yoğunlasOÖRÜÇIMELERİNI tırdıklanm anlatan Akyol, buUZATMA nu pasta benzetmesl ile açıklaKARARI ALINDI dı. «Sendikalar pastaya yönlenŞener Akyol'un sorulan v«dtrilmek Istenmiştir. uretime nıtlamasmdan sonra üç üye yönlendlriimlştir» diyen Akyol, Anayasanın tlimü Ünrindeki gö şunları »öyledi: rüşmelerin saat 21.00'den son«Tekeller. karteller ile ilgili ra da tamamlanana kadar süryasak dar bir çevrenin hakiml öürulmeslni lçeren bir bir önerge v^rdiler. Baskanvekill Fenni İslimyell'nîn oya sunduğu önerge çoğunlukla kabul edildi. Böylece Danışma Meclisi dünkü Anayasa görusmeierini maddelerln görüşülmeMni oylamaya kadar u?!atmıs oldu. yaklaşım İçinde olacaklarmı söyledi. Ekonomik ve Sosyal Konsey getirildiği için DPT'nin Anayasa'dan çıkarılmış Olmadığını belirten Tan, «Tek fferekçe bazı Idari kurnlu»l*ra Ansyasa'da yer vermektir» blçlmin de konuştu. daraltıldıgt elestlrisine do katılmadığmı söyledi. Ytsar, yasama organmm üzerine çıkmanın hlç bir zaman sözko&usu ol madıjını belirterek, bu fikrın düjeltllmesini de jstedl. • Türkiyg garçeklenne çıft meclia uymaz. Htm Cumhuriyet diyecekstniz hem de seçimle gelmeyen kışılerin yasa yapımında görev almaamı ttabul eda cekelnit. Bu blr çelişiudır.» Tasannın yasama ve siyasi haklar bölümüne yöneltüsn ele$tlriîeri yanıtlayan Anayısa Komisyonu üyesi Prof. Kcmai Dal, siyasi partilerln hiçbir şekilde komünizm, faşiam, teokrasl ve diktatOrHtğü temel düsunoe olarak Kabul eöetneyeceklerini söyledt. Secmen yaçının 31 olmasının Knmiayonda çoğunlukla benimsendiğıni belirten Prof. Dsi, 18 va«ın ergınIik yaşı olduğunu, erginllk yaşı ile siya6i yaşın farklı olduğu sonucuna vanldıgını söyledi. 1988 İle 1980 yııları arasmda eereyan eden siyasi olaylar da partüerin sendikalar ve der neklerden yararlanmak için her türlü manevray» basvurduklarının görUldugünU anlattı. Dal daha sonra şöyls konustu: «Türkîye gerçeklerlne rift Meclisin uyduğu düfüncPRinde değiliz. Tek meclisli parlament<r slstem dc mümkündür. Ve bütı ulkelerinde urıruUınmaktHdır. İki mecll» (enelllkle Federe Devletlerde vsrdır, Ayrıca Senstonun tutars»l]|ını gös teren somut durumlar bulunmakUdır. Hem Cumhuriyet dlyecekılniı, hem de peçlmle gel meyen klşilerin ysss yspımınd» nbrev slmanını kabul edt* cekslnlı. Bu btr çell^kidtr. Ayrıc» CumhurbafiuMiiarınin MeollM aeçlmle dejll de. tayinle ıtelen kltllerln «rMindsn çık mt(ls,rdır. Bu da sskıncaUdır.» Komisyona gelen görUılerln araıında MlUetveklll •ayısının 300 olmasının çoğunlukla öne* rildiglni bildiren Prof. Dal, Komlsyonun bu sayıyı 400 olarsk uygun buldugunu ve mllletvekl 11 seçllme yeterllgl İçin getlrllen 8 yıilık ögrptlm koıulunda ısrarlı olmRyar.ftklannı söyipdl. ölüm cez&lnnm onaylama yet klılnln Cumhurbatkanuut verlltnedlğinl anlaUn Dal, «Bu TBMM'nln bundan büyle •( yapanı»ysc»|h »nlımuı» gelmes» diye konustu. Prof. Dal, yenl getirilen dUzen lemede ktnıın güoünde kamrnamelerln eçıklıga kavti|turuldugunu, A yıilık seçlm doneminde ısrarlı olmadıklarını da belirttl. Prof. Dal, TBMM baskânlânrun blr yasama döneml olsrsk uygun görulen S yıl içln •eçllmelerlnl hükme b«|ladıklarım belirtarek, Devlet Danı»m» KonseylTiin yaultn lnceleme lUreıinln on gün olacsgına llişkin düzenleme getlrlleceğini de sözlerine ekledl. DAL: Prof. Göleüklü bazı üyelerin «bırakm basın istediğini yapsın» dedlklerini de hatırlatarak, «Bunu yaparsak tünı nıüdahale imkSnlannı kanun koyucuya bırakmış oluruz» diye konuş tu. Prof. Göleüklü daha sonra, şöyle dedi: «Ne siyasl iktidara hüfriyrtleri tahrlp kapısmı açık bırakmak için, ne de topluma gtivcn sizlik duydu&umna İçin bu sınırlan getirdik Bunlarm gcrçek korunmasını gagbmak, kötüye kullamlmasını Ünlemek Is tedik. Komisyotiümuz hak w hürlyetlerln kat kat, fcatmer katmer, rîüjilrn düjüm snnrlandıfı g6rtlşün(« katı)m»rt»!»kta dır. Bu bir sımrlama değil, hak ve hUrrtyetlerin ne nltıp. np olmadiğının bellrlenmeRİdir.» Feyyaz Göleükiü temeı hak ve özgurlükterln düzenlenmesıyle ilgill olarak genel kurulda yapılan eleşıtirlleri öevaplandırırken gerçokte sınırlamaların sözkomısu olmadığını Böyledi. Göleüklü sınırlomanm bir haklun kullanılmasuun ortadan kaldınlmau demek olmadığuiı belirterek, «Örneğin grevin ertelenmesi kl Gl Anayasasında da vardır Milli Güvenlik gerek çesiyle mektuplann açTİması öze dokunrna kabnl edil»biiir. Bunun meşruluğu toplumda caiz ve zorunlu tedbirler kriteri olarak kabul edilir» şeklinde konuştu. •yaşam» hakkına iliçkln mRddeler eieîtirilirken adam öldürmeye yeşil ışık yakıldıgının s»vunulduğunu belirten maddelerin gerçekta silah kullanma hakkının hangi hallerde yerlne getirileceglnln açıkhğa kavuşturulmuş olduğunu beHrta. B« kadar onemli, yaşamla ilgill konulann tüzüklere, yönetmelîklere bırakılnmayacağını söyledi. . Düşünce ve basm özgürlüğüne ilişkin maddelere yöneltîlen eleştiirlere de değinen Göleüklü özetle şöyle konu^tu: « Devlete ait gizli blİKileıin yaymlnnamayacagı Avrupa »«*İpşmesinde de vardır. Merdlven alüanna kurulan kaç»k tnaklna ve teksirlerie gazetelerin basıldığını geçmlşte hlllyomz. Basın ozgürlfiğti iki hakkı içerlr. dlişünce ve kanaat Ue bunlann acıklanması ldmsenin düşüncesini açıklamaya zorlanmaması düşünce hürriyetinin özünü teş kil eder; düşünceyi açıklama ve kanaatl açıklama i»e haıjka bir şeydir, umuma sunulması demektir ve KOnuolan baskadır.» BATI ÇIZGİStNDE KALDIK Prof. Oölcüklü, 20Tnei vuayılda Amerika'yı yeniden keşfedecek öurumda olmsdıklarmı belirterek, Anftyasa Tasarısj'n' daki ins&n haklannR llişkin maddftlerde Batı dünynstnın cizgislnde kaldıklanm blldlrdi. Avrupa sözle$mesirıdeW maddeierden örneklsr veren G01cüklü, Komlsyonun yaptığının emsall bulunmayan blr $ey anlamına gelemiyeceftlnl bellrterek, söyle komışttı: «Mecüsimiz, haklartn sınırlan dırılmasmda kamu düzeni, Mil li Güvenlik ve ülke bütünlüğü gibi kavramJarın dışmda mate matik kesinlik kazsnan kavramları bulursa sevinlriz. Bazt arkadaşlarım, başkalarının hak ve hürriyetlerl için klşinin hiirriyetlerinln na. sıl sınıHandiriiabfleceiHni sordular. Ba başkalan bizden ayrı. imtlyazll kişiler de&illerdir. Ben bahçemde serbestçe dolaçabilirim. Bu hakkım, komşumun bahçesinln sınıraıda biter.» Hakkın suistlmalinin kâmm taraftndan korunamayacagmı anlatan Göletiklu, hak ve htirriyetlerin suistimaline karşı sınırlandırma getlrilmeslnln ev. rensel hükümlerde yer aldığını belirttl. OLAftANÜSTÜ HAL Göleüklü, devlet dtizenlnin tehlikeve düştöSü hallerde olağanüstü hal yetklsl ölması g«rektiglni savunarak, konuya 1lişkin şunları söyledi: «Savaş esit silahlarla mömkiindür. Yine uluslararası stan dartlara uygun olarak olağaniistfi hallerde. olaeanüstu tedbirler ahnacajh olağaniistü yetkiler lmllanılacagim kabnl ettik. Bunun kabul edilmesinîn doğal, oiağan oldujtu kanısındayım. Bazı arkadaslar. östü halin ve vetkilerln keli olacafhnı stiylediler. tsteriz kl, toplntn hayatı gflrekli Genel Kurul'da Komisyon adı • 'Mali konularda tam bir na son konusmayı yapan BasHMr birligi saqlanamadı. kan Prof. Orhan Aldıkaçtı, Ba yüzden çılıan metin Anayasa'mn parlamenter rejım bir uzlaşma karakteri üzerine kurulmaya çalışıldığını tafiyor.* söyleut. Tasarıyla yurütmenin yasamaya tabi olmaktan çıkaTasannın m»li >onu!ar)a ı!gi nldığını, Başbskanm güçlü kı11 eleçtirilorirıe ysmt vrrçm prof. lmrnak istendlgini bildiren Prof. Feridun Er*in Kor'syon çahş Aldıkaçtı, «Bakanlar Kurulu maİTi sır^tında mali düaenleparlatnentoya defill, Devlet meler üzsrinde tam bir fi Başkamna aittir» dedi. CumkirbirVJi F*!ara'.r.rdıgını bil hurbaskamnm halk tarafından dirdi ve, «Bn yüzden çıkan seçilmes'min çok kötU sonuçlametin bir tiülMma kkrekteri ra yolaçacağına inandığını biltr,j»ıy!»r. V«il hÜI'JiwIer)n ele?M diren Aldıkaçtı, sözlerini şöyle rllecek yönlerl de vardır, tas sürdürdü: vip edHpcPk yönleri de vprdır. «Tssarıpın Wrlnrl rna<l(î(>!>l ülîunlar maddelerin snrüsülrn'"ı«l sırasında açıklık kazanacak «erlnde hlçbfr tenkU yapılmamıs. sncak iklnei fıkranin çttır» dpdi. ksrrtmaM Istenmlstlr. Yaruı (bugttni birinei msdde karsını«a (Türklye devlctl blr CumALPASLAN: huriyettlr fekilnde gelecek • 'Tasanda Milli Oüvenllk maudcnln lkincl fıkr«n mrtitıkavramına açıhlıh gotiden çıkarılacnMir. Dfvletin aHlrlt. Devletin varhğı nucçiarını belirten ve başlanve toplumun huzwa da feıç bölümüne »tıfta bulunîn MUU Oüvenllğin umur ikincl maddeyi baş!aî«!î!ç böHilan olarak fcon.\:';:u.» müntin yazılma«''^.rn «tonrsya bırakabillri*. KOîri^nti l!k kez Tasannın r.!usal rVvenlikle bu niadde;!e dw!*t!« amacmı ilgili hük»!«r.ierl tl^nds Ko belirtmekt^di. Bn oiuşturulurmisyon adma TevîÎK Flkret ken 1961 Anayaeasmdan da ü^Alpaslan komif+u. Alpaslan, ri trUüJmi*. devlet temellnden 1961 Ani«T!<ıasfnaa savaş hall değîşfirilmlştir. Bu hiç tartışılîlanma TBMM'nin «arar verdi tnadt» Sinl hftttrtfttttktan tonra ellahTasarjda yMamayla yürütme lardaki teknolojlk yenlliklcrin savaş ilanının nite'iğinl de de nln aynı güce sahip kılındığını ğ'îtirdlf'lol «rılrıttı. «Sava» IİS» 1961 Anayasası ile kordlnatörnında TBMM'nln lmlne bas* lük görcvl verllen Basbakamn viırmak geclkme yaratablll*. haklkl bir llder olmasını ve örnffln snl blr snldın hsllnde guçlU kılınrnasım lctedlklertnl TBMM üycîrrl evden toplanti. kayded<n>. Prof. Aldıkaçtı. söz ya gelene kndır atroienen s > lerlnl »öyle sUrdürdü: < lahlar ypr'nt htılBhlllr. örnp. «Bssbakan blr bskanm azlint |Hn, bu »alnnd» toplantı clllerl Cumhurbafkanımndan isteyfM çaldiktan sonra blrleslm sçılsns ksdsr geçerek süre İçinde vlne sllahlar hsdefterl vurabl* İlrler. Bn yütdrn snl blr ssldırı hallnde yetklvi Cumhurbss(Bsstorafı L iayfada) kanına vprdlk. Sürrll Mmanlsr da Ue TBMM toplsnıp ksrsr n sOzlerlyle daha önce de oldutu glbl. dudaklan ucuk verecektlr» dedi. lattı. Ne ml «öyledt? AldıAlpaslan, yenl tnı»anyln M U M kaçtı. «Ben hlc blr zaman GUvenlik Kurulu'mın yetkllerlnin de grnlsletlldlftlnl bildirdi. taıannın Baakanhğa ne za Kskl Anayasa'da kurulun »o roan verlleceğl konnsunda yut bir sekilde mllll gtiven tarlh vermedlm. Bugün llk konulannı gorüstüğU yann Tereeeğlm de demenU, yenl tasanda ise tnlUl dlm. Sonra bunalıp «Allah güvenlik kavramına açıkltk blllr» dedbnj» blçlminde getlrilerek devletin varlıgi konustu. Prof. Aldıkaçtı'nın ve toplumun htuurunun da «Allah blllr» dedlftinl kabul mtUl gUvenligin unsurlart ola edlp, verdlğl tarlhlerl lnrak konuiduğunu kaydettl. Al kâr etmeslnln nedenl kenpaslan, «1861 Anayasanna göre dlslnln dlnl duygulannın kurul tavslye nitelllHnde karar kuvretll olmasına verlldl.. •ltbllmekteydl. Anesk (eçen ylrmt yıl İçinde bu tavslyelerln Bu arada hlçblr zaman tavermedlğl sözlerlnln yerine getirilraediğl goTttlmttf rlh tür. Ba nedenl* kurulun rere basta Mehmet Pamak olcegl karsrUr aynimttn geteken mak fl^ere az sayıda tiye kararlar hallne getlrUmlftlr» tarafından alkıslanmaauun nedenl anlasılamadı. dedi. ERGİN: 41 Sonsöz Aldıkaçtı'nın leeeğl gibi, Devlet Başksm da Başbakam azleder, hUkmünttn mUli egemenlik ilkeleriyle bag daşmadığı söylendi. Cutnhurbaskanı başbakam tayln ettiği gfbl azledebllir de. Bakanlar Kurulu'nu ve Başbakam azletmenin parlamenter rejimde Devlet Başkanı tarafından miim kün «lamayacağmı tarafsızüvğmı Tltlreccği düşünülerek güvrnoyu alan Başbakanın azll hukukumüzda yeralmıştır. Onu a'ya getirdik. yıilık Cumhurbaşkaniıtı sürrainln Medls'le çakıstığı ileri sUrUIdll. Bu genel blr katdedir. Çatısma görttlmemlstlr. Herkes Anayana'da yerlnl blUrse çatışm» ohnaz.» Prof. Aldıkaçtı, daha önco hazırladığı doçentlik tezinde Devlet Başkanlarınuı geniş bir Temsilciier Mcclisi'nde seçilme sini savunduğıınu, sncak bugttlı bunun tersini düşiindüğünü belirter«k söyle dedi: «Cumhurbaskalsrıam halk tarofından seçlminln çok kötü »onuçlar» yolaçacagına Inanıyorum. Komisyon bun» kesinİlkle karşı çıkacaktır. Cumhur naskanlan Meclisce seçileoektir.» Meclis'ln sokaktan geçen Wr adamı Başbakan yapamayacağını, Meclis'ten güvenoyunuen kolay çogunluk partisinln liderinln alacağını belirten Prof. Aldıkaçtı, Cumhurbaskamnın bunu bileceğinl, bunun dışına çikamayacağını ve parlamentodan güvenoyu alabilecek blrini secmek aorunda bulunduğunu belirtti. # Kabul edildi Dahn sonra oylamaya geçlldt ve 136 üyenin katüdığı oylamada 13S Uye ohımlu oy kullarurken, Tuncell üyesl Kamer Genç tek red oyunu verdi. Anayasa Tasansı maddelerlnin görüsülmesir» bugün DM'de saat lPdan ltibaren baslanacak. KOMİSYON TAN: GÖLCÜKLÜ: 'Kamiayonumuı hak ve hürriyetltrin kat kat, katmer hatmer, düğum düğüm tmırlandığı görüfüne katılmamaktaÜır.» y Komisyonu Baçfcanı VeklU «Prof. Feyya* Göleüklü is» tasannın temeı hak vt hurriyetlmin* llişkin bölümuna yönetllen eleştirilert yaıutlar. ken uak ve hUrriyetleri somut hala getlren sistemi tercih ettlklerinl bellrterek «VerUenln tnmamı .alınmadı» dedi. Üyelerin bu baitlme llişkin olaısk (Devlet terörü yaratUdı&. mlUete dar elbise glydlrUdl. tt, blr elle verllenln diğeri Ue gerl alındığı, devletle vatandaşın hasun gösterildiâl bu böliimiin siatemden yoksun olduğu subjektlf kavramlara yer verdJğt) eleştirilert 1le karşılandığı beltrtilerek şunlan söyledi: «Bnnları suçlama olarak degll elettlrl olarak kabul ettlk, hoknk dlUnde »ınırlama, daralt ma anlamına Rrlir. Kanunlar kol»yhkla değiftlrilebUirler. Bu nedenle hak aramanın llerlde kaybolmaması için kanunlardakl ibareler metne alınnuştır. Bir kanunda mevcuttur diye Anayasa'ya almayacak mıyız. Ki$i httrriyetl ve gfivenllgiuiu as. ftarl gereklerlnln Anayasa'ya aIınmamasını büyfik blr ekslk* Iik sayıyoru». Devletle devlet t« çinde yer alan klşilerin hak ve imkânlarının Sınırlannın gösterilmesi tarafların karşı karşıya getirllmesl aolamında değlldir. Kavramlar claşlikidir, sub jektif gibi görilnür. Fazla da subjektir değildir. Keyfi yorum lanacak kavramlar da değildir*. BATI STANDARTLAR1 Türklye'nin Batı standartlann dan ayrılmayacağını, temel hak ve hürriyetlerde bu standardı be nimsediklerini bildiren Prof. GölcUklÜ TUrklye'nln însan Haklan Evrensel Beyannamesl, Avnıpa Sözleşmesi ve Uluslararası Antlaşmaya lmza koyup uygulamayı taahhüt ettıgınl hatırlatarak şöyle devam ettl: «Rfirriyetler rejiml •oruid» suzluklar rejimi değildir. Her hüriyet bir sorumluluğu getirir. Kişlye hak tanınmıştır. Bun ları totedlği gibi kullanma ıak kına sahlptir. KÖtüye kııllarfmışsa hesabını verecektlr. Bu hak ve hürrlyetler klşllere ttdevler yüklemektedir. Hak ve hOrriyetlerîn korunmasında izlenen iki slstem var dır. Anayasa'da bunlardan bir! tercih edllmiştlr. Bu sistemlerden birinclslnde hak ve htir» TGS PROGRAM TÜRKIYE GAZETECİLER SENDIKASI Tasannın yargı bölümüne yttneltllen elestirilerl y«nıtlayan Mümln Kavalalı, tasanda yarTasarının Idare bölümüne gının işleyiş biçıminln 12 Byllişkin eleştirileri yanıtlayan lül'e gelişi nedeni sayıldığını Anayftsa Komisyonu katıp Uye vfl öyle gösterildlğini, yargı sl Turgut Tan, güçlU bir mer bağımsırlıSının zedelendlğlnln kezıyetçı idare getırildiği yö bazı üyeierce dile Retirildiğlni nündeki göruşlere katılmadığını belirterek şöyle dedi: söyledi. Tasannın güçlü bir «Yargının işleyiş biçimi tamerkeziyetçüik getirmediğıni, sanda 12 E>lül'e geliş nedeni merkezden ve yerinden yönetim olarak Kayıbnamıs ve KÖsterllparalelliğinin korundugunu an memîştir. Tasarıyla yarçı balatan Turgut Tan, tasra yönetı ğutısızlığı da zedelenmemlştir.» minde il sistemi ve 1 sıstemi1 Emeklilik yasınm 63'ten 67'nin yetki genialıjtinln korundu ye çıkarılmasının ayrıcalıktan gunu sbyledl. Kamu kuruluşla değil. hakimleP3 duyulan bürının verlmlı ve uyumlu sekü yük gereksinmeden ileri gelde çalışmalanna olanak sagla diğini bildiren Kavalalı, hakim cak hukümlere de tasarıda yer lerle İlgill personel yasasınm verildığini bildiren Tan. tasa çikarılamaması ile işin agırlırıyla memur tanımuun getiril ğının eleman sıkıntısına yolaçdiğini, ancak çalıstınlma biçi tığını söyl®dl. Kavalalı, Hakim mlnin belirlenmesinln kanun ler ve Saveılar Yüksek Kurulukoyuouya bırakıldıftıru söyledi. na yöneltilen eleştirilere de kaTurgut Tan, İdare İle görevli tılmadıklannı sözlerine ekledl. arasmda görev ve yer değiştlrYAZAR'IN KONUŞMASI me işlemlerinde yürütmenm Yargının Anayau Mahkemect durdurulmaaı yolunun kapatıl ne llişkin bölümune yöneltilen ması endişelerlne yarduncı bir eleştirileri yanıtlayan Itluaoımer Yazar, Anayasa MahkemeBİ'nln kararlarından çok yakmıldığını ve bu yakınmanın mahkemenin kaldınlmasına yönelik olduğunu söyledi. Üyelerin mahkemeoe verilecek jptal kararlannın üçte iki çoğun lukla verilmesini istediklerini bildiren Yazar, Anayasa Mahkemesi'nde dava açma hakkının • 'Tasanyla memur tünıtnı getırilmış, ancah çalıştırüma biçimirun b«hrlenmesi kanun koyucuya bırakUmiftır.' • Yargının işleyiş biçimi tasanda 12 Eylul'e geliş nedent olarah sayüma* mı$ ve öyle gösUrilmemiştir.» KAVALALI: ANAYASA PANELİ 1. GÜN (18 Ağustoa 1982, Çarşamba, Saai: 14.0018X)0) Panel Yönetlcls. AC»3 KÖNUŞMACfUAF : Oktay KURTBÛKE : Naiı GOREÜ : Prof. Öztekin TOSUN •Anayasa taslağ» çerçevesmde temel hatt : Prof. Çetln ÖZEK 'Anavasa taaiağı çerçevesmae basın PersemfJB. Saat: t4.0018.00) KONUŞMAO 2. G 0 N (19 Ağustos 1982 Pane» : DtS TABÎBÎ ORHAN TÜZÜN Levent Guverdn duragı, Gazetedler Yapı Kooperatifi C/3. Blok. D: 7. saab 613. Tel.! 64 5725. Bandevu aünmast rica olunur; : Pro». MorHr EKONOMİ. Prof. Toker DERELİ PfOi. Nurl ÇEL»K i 'Anayasa taslağı çerçeve«lp>ae IscMsverer) ıuskiren TOPlANTl YERI Gaîeteclter Cemiyetı KonJeram Salono. >Basm Saray» Kat 2 Caoaioulu İSTANBUL • 34 ZC 939 Murat 124 arabamın plakaları zayl olmuştur. Yenlsini çıkaracağımdan eskisinin hükmü yoktur. All Osman ÖZYAB • Nufus cuzdanımı kaybettim. Geçersizdir. Mustata te Kurulu'nca önerMerj SÎ tem olduğunu Komisyon Başkan Veklll Prof. Peyyaz Gölcükölü'nün konuşmasın dan öğrendik. Prof. Göleüklü. hak ve özgürlüklerin sımrlandıgı görüsüne katılmadığını ber llrterek, bunu, «sınırlama» değil. «hak ve (kendl deylmlyle) hürriyetlerin ne o> lup ne olmadığınra bellr1 lenmesl» blçlminde nltelendirdl. «Smırlama hnknk dt Hnde daraltma anlamına irellr» diyen Feyyaz Gölcüklü'nün bu sözlerlnden •onra, sarayoruz üyeler bun dan böyle «temel hak ve tizgürlnkler nntrland» yerine «daraltıldn sözflnü kul lanaeaklar. Bu arada, Prof. Gölcükî Basmda Anayasa tasarı lü'nün konuşmasmdan düsınm aleyhlnde blr kam şünceyl açıklama ve yayma panya yürütüldügtino. blraj; özgürlüğüne ilişkin madde^ 1 da slnirlenerek belirten nin tüm müdahale imkânProf. Aldıkaçtı. kampanya lannm kanun koyucuya bıt nm 13 komisyon üyestntn rakılmaması tçln düzenlen: tasanya muhalefetine iliş diği ögrenildi. Ancak, tasakin bölümünün kamuoyun rmm dlğer maddelerîne ba da tuttuğunu ltlraftan ka. kıldığmda, kanun koyucunun bu denli düşünülmedl: çınmadı... ği ortaya çıkıyor. SINIRLAMA Ml. DARALTMA Ml? KOMİ8TON FAZLA DEĞlŞtKLtKTEN Tasan hazırlanırken, YANA DEĞtL «hak ve özgürlükler»e lllskln tercih edllen slstemln Anayasa Komlsyonu'nun Prof. Orhan Aldjkaçtı'nın önceki gün yaklaşık 7 saat öğretim üyesl olduğu İstan süren toplantısındaki görüş bul Hukuk Fakültesl Fakül melerden anlaşıldığma gö, re Komisyon, Genel Kurult j da tasan üzerinde pek faz la değişiklik yapılmasmdan (Baştarafı 1. Sayfada) yana degil, Genel Kurula taşımtsı ve amaçlara uygun bırakılan konulann sayısı kullamldıgımn yakından denet sınırlı olacağa benziyor. ör lenrnesi üzerinde duruluyor. Yanl lstihdam yaratıoı yonü neğln, tasannın dili konuya da özel döneml olmayan ve sunda Komlsyonun esnek geleceğe yönelik yasama şan davranacağı belirtlliyor. Bu EI bulunmayan firmalera dev nun yanında, Cumhurbaş, lst yardımı yapılması kesuılik kanı ile mUletvekillerinln le reddedilîyor. göreve baslarken içeceklert Türkiye'de devlet yardımıyla and arasındaki farklılığm «8zel sektör KİTIerl» yaratıl giderilmesî ve blr paralelük: ması yalnızca AET ilkelerine kurulması konusunda Koı ve bazı özel sektör sözcükleri mlsyon Genel Kurula uya^ nin göruşlerine aykın degil. cak. Cumhurbaşkanlannın Her halde nîyet mektuplanyla lçecekleri and metinde yer baglıiığımızı biidirdieijnîz tMP alan «Atatürk inkılaplarına ve Dünya Bankası'nm ilkeleri bağlı kalacağıma» ifadesine de aykın Yani Sayın Kafaoflu'mın bu alandaki işi ger nin milletvekili andına da eklenmesi bekleniyor. çekten zor. KOMİSYON NEREDE Bir de ilkelerde anlaştıktan sonra uygulamanm nasıl yapıÖDÜN VEREBtLİR? lacağı sorusu var. Yeni bir ihMaddelerin sıcalanması, tisas bankası kurulmasmdan, bazı tekrarların aazltılma sıkmtıdaki firmalann borç kon BI. devlet Danışma Konse solidasyonu ve kur farkları 80 yi'nin yasaları inceleme stt runlannın bu bankaca çözüm resinin gerekçede belirtildl lenmesinden söz ediliyor. Nuh Kusçulu, «Bu işler için yeni bir ğl gibi on günle sınırlanmaUıtisas bankasımn kurulmasma sı konuları Genel Kurula bı trerek var mıydı, ayrıca bu ban rakılabllecek. Bunlann dıkanm kaynaklan nereden bu. şında Genel Kurulda basta lunacak» sorusunu sorarken, siatem olmak üzere yapılma kurulacak olan ihtisas banka sı düşünülen değişikllklec 6imn niteligl ve işlevl konusun dün verecek glbl görünmüdakl spekülasyonlar da stlrü konusunda komisyon pek ö yor. yor. Ancak, bunlara karşm Genel Kurulda bazı konuHANGt ÖNtEMtBR? îsin bankalar boyutu ise, ta larda ısrarlı olunması habil ki, başka bir önem taşıyor. llne ne ölçüde sonuç alına «Bundan böyle banka ve ban bileceğl de tartışılabilir. Ko ker batmayacak» talimatmdan misyonun dtiştinceleri ve yola çıkılarak, bir takım ön Genel Kurulda çıkacak solemler almacağı ısrarla söyle nuçlar maddeler görüşülnljn r. «Bu finlemler neler ola* meye başlandıktan sonra cak» bekleyişl de stirerken, hemen belirtelim kl, özel sek aydınlığa kavuşacak. törün hatm sayıhr bir kesiml Danışma Meclisi Genel bankalar için övgü doiu şey Kurulu'nun dünkü birleşller söylemiyor. Bu bekleyişin minde, dinleyicilerln büyük sonunda ortaya çıkacak çözü çoğunluğunu Türkt$ toplu mün yalnızca bazı bankaların .tıourumun kenanndan kurtanl luğu oluşturdu. Başta Gernası boyutunda kalmarnasım, nel Başkan Şevket ¥ılmaz bankacılık sisterr"ni az sayı olmak üezre eski genel başdaki holdingin güdümünde bir kan tbrahim Denizcier, ge sistem omaktan çıkaracak dü nel teşiklatlanma eski seksenlemelerln de süratle gün reteri Orhan Erçelik ile ba deme getlrilmesinl lsteyen ö zı sendikaların başkanları zel sektör mensuplan her hal ve yöneticiler Genel . da lstemeyenlerden çok fazla. lu izledUer/ Ozel