Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 8 TEMMUZ 1982 GÜNÜNAYNASI Büyük bir özel sektor heyeti Sovyetler Birliği'ne gidlyor 'ANKARA. (ANKA) Genlş kapsamh bir özel keeim heyeti, 23 temmuzda Sovyetler Birliği'ne gidecek TÜSİAD Başkanı AU Kocman'ın başkanlıgındaki heyet te, ünlü işadamı Vehbi Koç da yer alacak. Özel kesim heyetinin Sovyetler Birliği'ne yapacağı ziyaret. ticari ilişkilerde 1983 yıhndan itibaren serbest dövlz esaaına jreçileeek olmasmdan doğabilecek sorunlann giderilmesini amaçhyor. Yetkililer, özel kesime sanayi tesislerinde kendi enerjilerini üretme izni verilmesiyle. Sovyetler Birliği'nden buna uygun küçük santrallar alınabileceglne de dikkat çekiyorlar. EKONOMİDE Firma varliklarının envanteri yapılıyor Güney SanayVnin yüzde BVini almak için İş Bankası devreyegirdi Kenan MORTAN Güney Sanayi'nin yüzde 51'llk hissesinl almak için Türkiye îş Bankası'nın harekete geçtiği ve bu dogrul tuda halen fabrikada envanter çalışması yaptırdığı saptandı. Türkiye Iş Bankası üst düzey yöneticileri tesbit işleminl resmen doğrularken, envanter çalışma lannm önümüzdeki günler de sonuçlanacağını açıkladılar. Çeşitll kurtanna operasyonlanna karşın halen üre tlme geçemeyen Güney Sanayi'nin kurtanlması İçin son formülün Sapmaz hisse lertnin bir bölümünün îş Bankası tarafmdan satm ahnması olacağı kanısma varıldı. Bu amaçla, Türkiye H Bankası ve Devlet Planlama Teşkllatından bir tek nik heyet fabrlka içinde araştırma yapmaya başladı. Türkiye î ş Bankası üst düzey yöneticileri bu konu da fazla bir ayrıntı vermenin şu aşamada doğru olmadıgını, ancak envanter yapma isteminin «devlet'den gelAl&ini» Ifade ettiler. Türkiye'nin en büyük en tegre tekstil kuruluşlanndan birl olan Güney Sanayl'nin 1980 yılında girdiği büyük bunahmı aşılması lçln blrçok formül denendl. Ancak bu kurtanna operasyonlanndan hiç birin den sonuç almamadı. 1981 yılından sonra buna lımın aşılmaz boyutlara varması karşısmda sorunun kamu müdahalesi" ile aşılmasma çalışıldı, 1981 yılırun ekim ayında olgunlaşan bu müdahalede Türkiye İş Bankası, Ziraat Ban kası, Anadoıu Bankası ve Vakıflar Bankasından oluşan 4'lü bir bankalar grubunun kredi vermesi öngörülüyordu. îlk aşamada bu dörtlü banka grubu 5 milyar liralık bir ihracat reeskont kredisi açmayı karar laştırdı. Ancak bankaların kendi içinde anlaşma sağlayamaması ve bu tesisin bllanço değerleri ile gerçek değerleri arasında farklıhk lar belirmesi sonucu bu kre diden vazgeçildi. Ancak Ziraat Bankası'nca 1,5 milyar liralık bir ihracat reeskont kredisi verildiği Banka Genel Müdürü Rah mi önen tarafmdan Cumhuriyet'e resmen doğrulandı. Kamu müdahalesinden sonuç sağlanamayınca bu kuruluşun kurtanlması için serbest piyasa ekonomisi koşullan içinde görüşmeler yapıldı. Son iki yılda Türkiye'nin en büyük teks til holdinglerinden birl du rumuna dönüşen Okumuş Holding, Güney Sanayi his selerlne tallp oldu. Ancak fiyat konusunda anlaşmaya varılamadı. 80 yılının sonunda 5 milyar Iira olarak gösteren borç faturası 81 sonun da 10 milyar liraya ulaçınca bazı büyük sanayi grup lanyla bankerlerden ve bu arada Kastelliden yüksek faizli borç para ahndı. Ancak borçlannm vadeslrıde ödenmemesi ve 11 milyara varması karşısmda tesis 11retimi durdurmak zorunda kaldı. ~ >§ütoan KETHVCl, Yine Kıdem Tazminatı... ayıf bir olasılık aına, Işçi Sorunlan Komisyonu, belki de bu yazı yayuılanmadan Kıdem Tazminatı konusunda bir karara varmış olacak. AnJaşmaya vannazsa?... Bir olasıhk, konu bır süre ertelenecek. Bir baska neden ya da gerekçe ile tekrar gundeme gelecek. Ya da buna da gerek duyulmadan komisyonda bir anlaşma olmadan modellerden biri yasalaştuıiarak kıdem tazmmatı hakkı bir tırpan daha yiyecek. Asgari ucret, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve iş hukukçulanna göre işçinin tartışılmadan insanca yaşama duzeyindö tutulması gereken kutsal ücreti, anlamını yitirdigi» gerekçesi ile gundeme geldi. Asgari ücretın yeniden düzenlenmesinin gerekip gerekmeyeceği çok uzun bir süre ve kamuoyuna yonelik olarak çok yogun bir biçimde tartışıldıktan sonra, nasıl oldu bilemiyoruz ama, konu dönüp dolasıp, Kıdem Tazminatı hakkmda düğümleniverdl. Asgari ücretin çok düşük olduğu kabul edildi. Hükümet içindeki bütün bakanlarca da yeniden düzenlenmesi gerektiği görüşü benimsendi. Ancak aagari ücret ile kıdem tazminatı tavanı arasmdaki iligkinın kaldınlması koşulu ile... Derken TürkI» de hükümetin istemi doğrultusunda bu kosulu benimsedi. Kıdem tazminatı tavanının nasıl belirlenecegl konusu Işçi Komisyonlan Sorunlan Komisyonuna kaldı Asgari ücretin bugünün yaşama koşullan İçinde çok düşük kaldığı gerekçesiyle yeniden düzenienmesini istemek şüphesiz en büyük' va faaliyetteki tek işçi kuruluşu TürkIş'in görevi idi. Ancak kı« dem tazminatı tavanının asgari ücretle ilişkisinin kesilmesi İstemi. kıdem tazminatı hakkının kısıtlanmasmda bir yeni halkayı daha oluşturacagı bilinirken, bu isteme nasıl böylesine kolay «evet» denilebıldi?... Asgari ücret özelUkle sözleşmesiz, sendikasız çok geniş bır işçi kitlesi için onemlidir. Ama genellikle KITlerde örgütlenmiş TurkIş üyesi işçiler için son iki yıldır KÎT'lere hiç denecek sayıda yeni işçi almdığından fazlaca bır anlam taşımamaktadır. Ama Kıdem Tazminatı hakkmda yeni bır kısıtlama hele hele kıdem tazminatı tavanının asgari ücretin 7.5 katı smınndan kopanlıp, memur emeklilik ikramiyesine dönüştürülmesi çok geniş bir Türkîş üyesi işçi tabamnı etkileyecektlr. Bu nedenledir ki, TürkIş tavanında son gelişmeler tepkiye yol açmış, TurkIş üst yönetimi asgari ücretle ilişkisinin kesilmesine «evet» dediği, kıdem tavanının hiç değilse bugünkü parasal değerinden birden bire çok şeyler yitirmeme3i için tavanın fiyat endekslerine baflanmasında ısrarh olmuştur. Bu tezini ne ölçüde savunabileceğini zaman gösterecektir. Ama kıdem tazminatı tavanının asgari ücretle ilişkisinin kopanlmasında TürkIş'in desteği asgari ücretin yükseltilmesi vaadi ile sağlanmıştır. Salt yasa teknigi iÇiıMe ele alındıgmda, birbiri ile doğrudan ilişkisi olmâyan iki işçi hakkının. birbiriyle kader bagı içinde olmasını biz de savunabilecek değiliz. Ama asgari ücretin fiyatlar karşısında zorunlu olan artışı gerekçe gösterilerek. kıdem hakkmda yeni bir kısıtlama haksızhktır. Kâdem tazminatının hedef almdıgının her fıraat ve gjerekçeyle, yeni ürpanlar yiyeceğinin bir öraeği daha verilmektedir. Üstelik yasa teknigi açısmdan bir yıuılış varsa, bu yanlışta şimdi eleştirenlerin imzası vardır. Ve de kıdem tazminatı ile memur emeklilîgi arasında ilişki kurma, benzeri çok daha büyük yeni bir yanlış olacaktu*. Kamuoyu ve en önemlisi yasa koyucu, kıdem tazminatı hakkına yönelik olarak olumsuz etkilenmjiştir. Işverenlerimızia 1970'li yıllarda geliştirdikleri "ve halen sürdürdükleri kampanya etkilı olmuş^ tur. Ellerindeki en önemli koz da, Batı demokrasılerüıde bizdekinin benzeri geUşmış bir kıdem tazminatı, hakkının olmayışıdır, Batı demokrasilerinde yasal.ar ve toplu sözleşme düzenlerinde gelişmiş pek çok işçi hakkı gözardı edilerek, Türkiye'de Batı'ya görg tek gelişmiş işçi hakkı olan kıdem tazminatı alevîhine başanlı kampanya durmadan yeni yeni mej'veler veriyor. Türkiye'de kıdem tazminatı hakkının işçi için anlam ve önemi düşunülmeden, işsizlik" Bigortası, iş guvenligi, düşük ücretle çalışma hakîannın da yerini doldurmaya çalıştığı hesaplanmadlan her gerekçeyle biraz daha kısıtlanıyor. Böylece Batı demokrasilerinde olan ve bizde bulunmayan pek çok hakkın yerini doldurmaya çalışan kıdem tazminatı bu haklar açısmdan zaten yetersiz kalır, Boşluklara yol açarken, yeri doldurulmadan yeni kısıtlamalar işçi haklannda yeni ve daha büyük Jboyutlu gedikler açıyor. İSfiNİN EVRENİND&4 Z klRI ARI DÖVİZİN CİNSİ 1 ABD Doları 1 Avustrolya Doları .1 Avusturya Şllini 1 Batı Alman Mark» ? Belçlka Frangı ,1 Danlmarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollonda Florini 1 isvec Kronu 1 İsvlcre Frangı 100 italyan Llretl 100 Japon Yenl ,1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinarı ,1 Norveç Kronu i1 Sterlin 3 S.Arabistan Riyall Dövlz Alış 166.05 168.21 9.39 66.05 3.46 19.13 23.80 59.83 26.79 77.58 11.78 64.05 128.19 576 06 25.97 283.78 48.27 Ddvlz Satış 169.37 171.57 9.58 67.37 3.53 19.51 24.28 61.03 27.33 79.13 12.02 65.33 130.75 587.58 28.49 289.46 49.24 Efektff Ahş 166.09 159.80 9.39 66.05 3.29 19.13 23.80 59.83 26.79 77.58 11.19 60.85 121.78 547.26 24.67 283.78 45.86 Efektlf 8o1»ş 171.03 173.26 9.67 68.03 3.56 19.70 24.51 61.62 27.59 79.91 12.13 65.97 132.04 593.34 26.75 292.29 49.72 Asilcelik Müdürü Bizde üretim durmuyor, artıyor BURSA, (THA) îştetmeye açıldığından bu yana zarar eden va DPT'ye kâr ortaklığı sistemlnden yararlanmak için başvuran Orhangazi ilçesinde kurulu Asilçelik Tesisleri Müdürü Esat özalp, «Güney Sana yl gibi güç durumda değiliz. Üretimlmizl durdurmak yerine tam tersine artınyoruz» dedi. DPT'ye yaptıklan başvurunun olumlu yönde geliştiğinl ve Devlet desteğı sağlanmasından ümitli olduklanm belirten AsUçelik Tesisleri MüdurU Esat özalp THA muhabirine şunları söyledi: «Kâr ortaklığı sistemlnden yararlanmak İçin Güney Sanayi de DPT'ye başvurdu. Ancak Asilçelik tesisleri olarak bizim durumıunuz Güney Sanayi gibl değil. Örneğin 1982'nin 6 ayında üretimimiz program hedeflerlni aşarak 45 bin tona ulaştı. Satışlarımız da 36 bin ton olarak gerçekleşti. Bu arada 4 bin 800 ton celik ihraç ettik. TEK'Ie yeni bir anlaşma yaptık. Daha fazla elektrik encrJisi kuUamyoruz. Fabrlkamız halen yüzde 75 kapaslte ile çahşmaktadır. Slpariş ve üretim yönünden çok olumlu bir dönem yasıyoruz. Yılın llk 6 ayın dakl üretim ve satış rakamlarımız kâr eden bir knrulnş olduğumuzu ortaya koymuştnr. Kâr ortaklığı sistemlnden yararlanır, finansman ytikümüz hafiflerse Asilçelik tesiaterine ortaküğın kârlı bir ystırım olduğu daha çabuk ortaya çıkar. Mevcut programimııa göre yü lık revizyona 9 Ağustosta glreceğiij» Pamukbank, Kastelli'ye borcu olmadığını açıkladı Ekonomi Servisi Pamukbank'ın Banker Kasteili'ye 2 milyar Iira borçlu olduğu yolundaki bir gazete haberi tizerine açıklama yapan Pamukbank Genel Müdürtüğtt, haberi yalanladı. Pamukbank'm açıklamasında özetta şöyle dendi: «Pamukbank'm Banker Kastelli ve llgiU şirketlerine hiç bir borcu yoktur. Güneş Gazetesi'nin kamuoyunu yanıltıcı bu yayını bütünüyle asılsız ve yalandır. Banker Kastelli ve ilçill kurnluşlann bütün hesap larına Devlet tarafından el konulmuştur. Bu hesaplarm tetkiklnde de Pamukbank'm hiç bir borcu olmadığı snls^ılacaktır. Olay, Bankalar Kannnn'nun 76. maddesi gerefince tarafımııdau Istanbul Cumhuriyet SavcUığına da, duyurulmuş, ayrıca Sayın Başbakan'a, ilgili Devlet Bakanına, Başbakan yardımcılarına, Mallye Bakamna, TCMB Başkamna, DPT Müs teşarına, Bankalar Birliği ve Hazine Genel Müdüılüğüne de bUdirllmiştlr.» Reşat kulpsuz 24 Ayar 22 Ayar bilezik GÜH1Ü3 Cumhuriyet 7 T e m m u z 1982 6 Temmuz la fark 117501I1800 12200 12600 1770 1775 1600 1700 3600 3800 50 Iira arttı fark yok 5 lira arttı fark yok fark yok exiddiyet.istikrar vetamgüvence.. 2yM Huzurlusunuz çünkü paramz Türkîicaret Bankası'nda îstanburda fiyatlar 6 ayda yüzde 17 arttı Ekonomi. Servisi Istanbul Ticaret Odası'nm hazırladığı Geçinme îıadaksine gcire Istanbul'da hazıran ayı içinde perakende fiyatlarda yüzde 1,8'lik artıs oldu. Geçen hazıran ayında bu oran yüzde 4.4 olarak gerçekleşmişfcı. Hazıran ayındaki artışlann. petrol, sinema ve ekmek gibi tmaddelere yapılan zamlardan vfe Ramazan nedeniyle bazı mallara olan talep artışından kaynaklandığı belirtiliyor. Buna göre yılın llk altı ayındalu fiyat artışları, yüzde 17 oldu. Geçen yılın ilk altı ayında bu oran yüzde 14.6 idi. 12 aylık donemler ıtıbanyle hazıran aylan karşılaştırüması yapıldığmda ise geçsn yıl yüzde 34.4 olan artış, bu yıl yüzde 36.3'e yükseldi. llk beş ayda 8 2 milyar liralık ihracat kredisi verildi ANKARA, (THA) 1982 yılının ocakmayıs aylan arasındaki ilk 5 aylık, dönemde toplam 81,8 milyar lira tutarında ihracat kredjsı v«rildi. THA'nın edındiği bilgilere göre ocakmayıs dönemınde verilen ihracat kredileri karşılığında toplam 880.2 milyon dolarlık ihracat taahhüdü alındı. En fazla kredi 76^ milyar lira ile imalat sektörüne verilirken, 793,8 milyon dolar ile en fazla ihracat taahhüdü alınan saktör de Imatet sektörü oldu İhracat kredileri ile bu kredüer karşılığında alınan taahhütlerin sektörler atıbariyle dağılımı şöyle. SektiMer Kredi ihracat Taahhüdü <Milyon lira) (Milyon dolar) Madencihlt 2.163.7 22.3 İmalat 76.304.3 793.0 Ulaştîrma 2.998.0 6Ü.8 Turizm 289.0 3.4 Diğerler' 25.5 0.2 Toplam 81.780.5 880.2 TÜRKBANK "İKİNCİ ADRESİNİZ" 6 ayda 15950 yerli oto üretikft, 14411 oto satıldı BURSA, (THA) 1982'nin ocakhaziran dörranıfni kapsayan ilk 6 ayda, O&iK. Renault, TOFAŞ ve OTOSAN Otomobil Fabrikalart 15 bin 950 adet otomobil ürettfler, iç piyasada da 14 bin 411 adet otomobü satülar. 1982^oin ilk 6 ayında OYAK Renault 7 bin 796, TOFAŞ 7 bin 897, OTOSAN da 257 adet otomobil üretirken, aynı dönemde OYAK • Renault iç piyasada 6 bin 648, TOFAŞ 7 bin 522 ve OTOSAN da 241 adet olmak üzere toplam 14 bin 411 adet otomobil aattılar.