Katalog

ÇAĞDAŞ YAYINLARI SÖYLEV Gazi M. Kemal ATATÜRK d L T l. 2 Onuncu bası ile altmışıncı bine ulaştu Türkçeleştiren: Ord. Prot. Dr H. V. VELIDEDEOĞLU EDERt: 350 TL. tSTEME ADRESl: Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu • ISTANBUL Cumhuriy 59. Yıl; Sayı: 20747 Kurucusu : Yunus NADt ÇAGDAŞ YAYINLARI Prof. NUSRET HIZIR Felsefe Yazıları 2. Basısı Çıktı EDERÎ: 250 LİRA tSTEME ADRESİ: Türkocağı Cad 39/41 Cağaloğlu • ISTANBUL 20 TL. 7 Mayıs 1982 Cuma Uctıı Gitti Koca Yıllar tkinci Citaan Savaşının ilk yıllan idi, Ulus Gazetesinde Falih Rıfkı Atay Irazalı bir başyazı okudum. Sayın Başyazar elli yaşına bastı&ıın kamuoyuna açıklıyor, satırlar arasında, bu önemH eünün kutlanması gerektigini ustalıkla Ima ediyordn. Olaydan sonra devrin Cumhurbaşkanı tsmet Inönü Falih Rıfkı'ya bir altın tabaka armagan etmek suretiyle kutlama törenine kendi açısından katılmış oldu. Ayrıca Çan kaya'da bir kokteyl falan verildi tni, şimdi anımsamıyorum. Falib Rıfkı yalnız Ulns'un değil, tek partili rejimin, yani devletin Başyazarı bilindiğl için olayı kimse yadırgaraadı. Bense, bir yazann kendi kendini övmesinden çok nasıl olmuş da Falib bunca yıl hiç aksatmadan yazı yazmayı silrdürtnüş, asıl ona şaşmıştım. O sırada otuz yaşımın henüz ilk basanıaklannı aşıyordum, elli yaş bana çok nzaklarda görünüyordu. Yazısmdan anladıgım kadariyle Falih, TanJn'de ?azetecili> ğe başladığı yıl hen aneak tiçdört yaşlannda btr çocukmuşum. Birincl Cihan Savaşını Cemal Paşa'mn özel kaleminde yedek teğmen olarak geçlrmiş. Mütareke yıllarında tnglliz sansürünün Izin verdigl ölçüde Ulnsa) Knrtnluş Savaşını desteklemiş. Zaferle blrlikte Ankara'ya gelerek Ulns'nn başında, sırtı Atatitrk'e dayalı tüm devrim atılımlarmı 15 yıl eanla başla savunmuş, Atattirk'tin ölOmünden sonra, bn kez tnönfl'nttn buyrngnnda 10 yılı aşkın bh sfire, tek parti dönemlnln konzertmelsterllfclni ba^arı ile ytirütınttj. A» çey mi? E1I1, hatta altıuış yaşı Falîh'I durdnramadı, uzun yıllar yazı yaşammı siirdiirdii. Son perdesi pek övüniilecek biçimde kapanmadı Ise de konumnz bu degil, uzerinde darmayalim. • Geçenlerde bir arkada8im mesleğe ne zaman başladığımı sorda. Fanıtı güç blr soru. Gazetecl bir babanın ogln oldugmn Için kenditni matbaada do&mnş, matbaada büyflmüş billrim hep. Daha öç yaşımda bir çocnkken Cağaloğlu'ndakl evimizde kolumda jrünlük gazeteler «akşam havadisi Tebecan!» diye bağırarak odadan odaya kosar, sOzde gazete satarmışım. Ortaokul sıralannda defterden kopardıgım yapraklan stitunlara böler, başyazısından snor baberlerine kadar, sınıfımıza özgü bir dergl çıkarırdım. Lisenin son Iki yılında Ise doğrndan dogruya Cumhuriyet'te Grimm Kardeşler'den çevirdiğim çocnk masallan ve arada bir fstanbul'a nğrayan yabancı mttzisyenler ve tamnmış yazarlarla mülakatlar yayımladım. Bu koşnllar altında «ra*eteciH£e nasıl. ne zainan hasladım, ne bileleyim ben? Ama arkadasrnı direndi. «Resmen ne zaman meslege girdiniz?» dfye soruyu yineledi. Bir an düsündtim: Liseyi bitirip de yüksek öfcrenim Icln Viyana'ya gittigimdp, bir vandan BrazetooiIlk yapmak iizere «yabancı Muhahfrler Derneg«»ne yazılmı$tım. Dernek. kendi üyelerine resml birer kimlik kartı veriyor, bn kartı taşıyanlar irörevlerinde bir çok kolaylıklardan yararlanıyoriardı. O tarihten başlavarak ögrenlm yıliarıra hoyunra Cnmhuriypt'e bfr çok haber, rftportaj ve izlenim yazılan yazdım. Üyelik kartımı aldıt ı m tarihr Ekim 1930 (kartı hâlâ saklarım). Bunn arkadaşıma böylece söyledim re birden dehşet lçinde kaldım: De mek ben 1940'lardak! Fal!h Rıfkı'nın yaşı kadar arkasında mpslek yasamı t^sıyan bir «razetpct fmiSİm de o srfinp dpk far 59 Yaşındayız G azetemiz Cumhuriyet, bugün 59 yaşına ulaşmanm kıvancını yaşıyor. 7 Mayıs 1924 günü «Cumhuriyet rejimini koruma, güçlendirme ve Atatürk Devrîmlerini savunma'» amacıyla yayına başlayan Cumhuriyet aradan geçen 58 yılda ilkelerinden ödün vermeden en büyük dayanağmı okurlarının eksilmeyen ilgi ve güveninde bulmuştur. Istanbul'un işgali üzerine matbaasını Anadolu'ya kaçırarak Ulusal Kurtuluş Savaşı'nda gazetesi «Yeni Gün»le, Mustafa Kemal' in önderliğindeki milli kurtuluşçuların saflarına katılan ve Cumhuriyet rejiminin kurulmasından sonra 7 Mayıs 1924 günü Cumhuriyet'i yaymlamaya başlayan aziz kurucumuz Yunus Nadi'nin koyduğu, demokrasiden ve insanlığın mutluluğundan yana ilkeler bundan sonraki yayın yaşamımızda da özenle korunacak ve sürdürülecektir. Cumhuriyet'i 58 yıldır ayakta tutan okurlarımıza ve gazetemize emeği geçen tüm Cumhuriyet mensuplarına teşekkür ederiz. Türkmen, DM'de konuştu # ORHAN GÜNDÜZ BUGÜN BOSTONDA MÜSLÜMAN MEZARLIĞINDA TÖBENLE TOPRAĞA VERİLECEK. • KEMAL ARIKAN'IN KAATtLÎNİN SASUNYAN OLDUGU KEStNLİK KAZANIYOR Haber Merkezl Ermeni teröristlerce seblt edilen Boston Pahri Başkonsolosu Orhan Gündflz bugün Boston'da Müslüman mezarlığında törenle top rağa verilecek. Ermeni terörü Danışma Meclisi'nin özel birleşiminde ele alındı. Dışişleri Bakanı Jlter Türhv men, DM'de özel gündemde yaptığı konuşmada, her terör hareketinin sonunda kendisıni yok edecek tepkiyi doğuracağınx ve terörü destekleyen ulkelerde şiddet eylemlerinln sadece bir istikamete yöneldiğinl, sonunda toplumun tümtinü tehdit ettiğini anlayacaklannı söyledi. Bugün artık Ermeni propagandası ve terörünün içiçe bulunduğunu ve birbirlerinden so yutlanamayacağmı bildiren (Arkası Sa. 11., Sü. 7 de) "Ermeni terörüyle mücadeBe zarureti ortaya cıktı,, • Cumhuriyet îngiltere, BM'nin ateşkes çağrısmı reddetti Thatcher: Askeri faaliyetler sürecek. Arjantini Falklanddan BM çıkaramazsa biz cıkaracağız Dış Haberler Servisi Arjantın ile İngıltere arasmdaki Falkland bunalımı BM Genel Sekreteri Perez De Cuellar'ın taraf lara ateşkes ve banş gö rüşmelerıne başlama öneri sinde bulunmasından ve taraflann da bu önerlye yanıt vermelerinden sonra yenı bir boyut kazandı. Arjantin ateşkesin sağlanması koşuluy'a BM önerisinin on gordüğu görüşmelere hazır olduğunu açıklarken, Peru ABD ortak planını reddetti. îngiltere ise BM planına iliş kıa olarak, Arjantin'in Falk land'dan çekilmemesi halin de ateşkesı kabul etmeyece ğıni açıkladı. tngiltere Başbakanı Mar garet Thatcher, parlamen toda dün yaptığı konuşma da tilkesinin BM Genel Sek reteri'nin banş onerisını «çerçeve» olarak kabul ettiğini ancak ateşkesin sağ lantnası için Arjantin as kerlerinln KalkJand'dan ge rl çekllmelerinin şart oldu ğunu söyledi. Margaret Thatcher îngiltere'nin <as kerl faaliyetlerine» devam edeceğini de sözlerine ekle di. Îngiltere Başbakanı Thatcher, Perez De Cuellar'ın önerilerinin «pek ay rıntılı olmadığını»da söz lerme ekledi. Arjantın'ın 48 saatlik ateş kes ilan edilmesi gerektiği yolundaki koşulunu kabul et meyen Thatcher sözlerine daha sonra şoyle devam etti: Arjantinliler dskerlerini geri çekmeden bir ateşkes sag lamayı hedefliyor olabilirler. Bu, onlarm yasadışı olarak ele geçirdikleri kazançlarının üzerine yatma hesabından kaynaklanıyor olabilir. Ve bizim de bu durumda çok ilı tiyath ve kuşkucu olmaya hakkımız var». Ingiltere'nın bayan Başbakanı sozlenni daha sonra şoyle bıtirdi: «Arjantin birliklerini Falkland adalarından Birleşmiş Milletler çıkaramazsa, biz çıkaracağız». tngiltere Savunma Baka m John Nott da «Arjantin' in tüm kuvvetlerini Falkland adalarından geri çek tnesini içermeyen bir banş onerisini Ingiltere'nin kabul etmeyecegini» açıkladı Brüksel'de yapılan NATO Savunma Bakanları toplan tısma katılan Nott, ülkesi nin bu konudaki kararlıhğı run, BM Güvenlik Konse yi'nin 502 sayılı karanna uygun olduğunu vurguladıktan sonra, ülkesinin ye niden arabuluculuk çabalarma girlşen ABD'ye bazı «yeni öneriler» sunduğunu belirtti. Dün sabah erken saatler de ateşkesin sağlanması koşuluyla banş gorüşmeleri ne başlamaya hazır olduğu nu açıklayan Arjantin ise. İngıltere'nin Arjantin bir liklerinin Falkland adalarından çekilmesl konusun da ısrar etmesinln, soruna diplomatik yollardan çözüm bulunamıyacağmın bir gös tergesi olduğunu açıkladı. îngiltere Dışişleri Bakanı Francis Pym de, dun ögleden sonra Peru tarafından (Arkası 9. Sayfada) Üniversitelerarası Kurulun İstanbul toplantısmın perde arkası Türkiye, Falkland savaşuıda «taralsız» tek NATO üyesi. Sedat ERGİN, 9. Sayfada Türkiye^ye askeri yardım9 Âtina'ya yapılacak olan yardıma bağlandı ABD Temsildler Meclisi'nde Reagan'ın isteğine uyulmadı Haluk ŞAHİN bildiriyor VVASHINGTON ABD Temsilcıler Meclisi Dışışlen Komisyonu Türkıye'ye yapılacak askeri yardımın artmi masına, ancak Yunanistan'a yapılacak yardımın da ar tınlması koşuluyla kabul etti. Komisyon'un aldığı kararla Türkıye ve Yunanistan'a yapılacak yardıma uygulanan 10'a 7'lik oran, yenıden kurulmaş oldu. Komisyon'un dünku toplantısında tndiana Millet vekili Lee Hamilton'un Türkiye'ye yapılacak 400 milyon luk askeri yardıma 60 milyon dolarlık eklenti yapılması' yolundaki önensi 13 olumlu oya karşı 14 olumsuz oyla reddedildı. Hamılton, yaptığı konuşmada, bu artışın, Turkiye'nin NATO'daki yukümlülüklen ni yerine getirmesini sağlaması, Kıbns sorununa banşçı çözum bulunmasmda yardımcı olacağı ve sıvıl bir yonetime maJtul bir süre içinde döneceği yolunda Başkan Reagan tarafından Kongre'ye verilecek teminata ba^lı oldufunu belirttı. Rum lobismin onde gelen kîşılerinden Benjamın Rosenthal. Hamilton'un önensine karşı çıktı. Ve böyle bir artışın ABD'nin Yunanis tan'a karşı Türkiye'yi tuttuğu yolundaki söylentileri des teklemek anlamma geleceğıni öne surdü. New York Milletvekili Stephan Solarz ise. Türkiye'ye yapılacak yar dımm artınlmajııasınin soruniann çözümünde hiçbir yardım sağlayamayacağını savundu Yapılan oylamada Hamilton'un önergesi bir oy farkla reddedildı Bunun üzerine Lee Hamilton, yeni bir onerge vererek Türkiye'ye yapılacak yar dımın artırılmasına paralel olarak. Yunanistan'a yapılacak yardımın da artınlma sını önerdi Yunanistan'a ya pılacak askeri yardımın 327 milvon dolara çikmasmı sağ Iayan bu önerçe. Komisyonca kabul edildi. (Arkası Sa. 11., Sü. 5 de) YÖK Baskanı Dogramacı "tasfiye^den söz etti mi, etmedi mi?..* Yalçm DOĞAN yazıyor "TÜRKlYE'NİNKALBİ" ANKARA ATATÜRK'ÜN KARARGÂHINDA SİLAHLAR PATLIYOR ANKARA KABADAYILARI VALİ NEVZAT ÖLDÖ MÜ. İNTİHAR Mİ ETTİ? ANKARALI SEYMENLER SEÇlMLERDE HİLELER ANKARA Tarih 30 nlsan 1982. Yer, îstanbul Üniversitesi. Oniversitelerarası Kurul'un olağan toplantısı yapılıyor. Toplantıda üniver sitelerimizin rektörleri ve temsilcileri ile YÖK Başkanı Prof. İhsan Dogramacı bulunuyor. Rektörler ve de ho calar YÖK Başkanı Doğramacı'nın esip savurmalan karşısmda «sus a pus» olmuş oturuyorlar... (Arkası Sa. 11., Sü. 4 de) ııııııııııııııııııııtıu KÖPEĞİN SÜNNjET ETTİRİLMESI OLAYI BÜYÜYOR SAMSUN (THA) Samsun Belediyesi Su Işlerl MÜ dürü Muharrem Çetinkayanm «köpeğini sünnet ettirmesi» olayıyla ilglli tartışmalar devam ederken, Sam sun Belediye Başkanı Selahattin Ereren, «kendisi hak kında soruşturma açtık, gerekirse işten el çektirece*"inı» dedi (Arkası Sa. 11., Sü. 1 de) Mumcu: Telemen'in verdiğî isîmler hayali değîl Istanbul Haber Servisi Tercurnan gazetesi sahıbi Kemal llıcak'ın, Cumhuriyet Gazetecllık ve Matbaacılık şırketi ile yazarımız Uğur Mumcu ve Genel Yayın Mudurumuz Oktay Kurlböke aleyhlerıne actığı 35 milyon TL'lık tazmınot davasına dun Zeytinburnu 1. Aslıye Hukuk Mahkemesınde MUMCU APAYDIN Tercüımn Salıibi Kemal Ilıcak'ın gazedevam edildı. llıcak'ın, Mehmet temiz aleybine sçtığı davada Burhan Apaydın (solda) ve Uğur (Arkası Sa. 11., Su. 2 de) Mumcu (sağda) görülüyorlar. (Fotoğraf: Asena ÖZKAN) Turgut: Renkli TV üretiminin 15 hazıranda baslaması icin tedbir aldık ANKARA, (ANKAJ « Sanayt ve Teknoloji Bakanı Mehmet Turgut. «Renkli TV iiretfmin 15 Haziran 1982 tarihine kadar baslaması için üretici flrmalarla da istişare edilerek lüzumlu her türlö tedbir alınmıştır» dedl. Sanayi ve îeknoloii Baka(Arkası Sa. 11., Sü. 1 de) Yunanistan, Rogers planını uygulamak icin NATO manevralarina katılmıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Yunanistan'ın ha len Ege ve Akdeniz'de sürmekte olrjı NATO'nun «Dis tant Drum» manevralarina katılmaması bu ülkenln itÖfakın askeri kanada dönüşünü saglayan Rogers Planı'njı tümüyle uygulanmaz hale getirdi. Kıbrıs Banş Harekâtı'na tepki olarak NATO'nun askeri kanadından aynlan Yunanistan. NATO müttefiklerinin ısrarlı girişimleri sonucu yedi yıllık bir aradan sonra 1980 sonbahannda Türkiye ile vanlan ve Rogers Planı olarak adlandınian bir Mehmet KEMAL yazdı Ismail GÜLGEÇ çbdi yokındo • DİSKdavas BAŞTÜRK'ÜN ÇARŞAMBA GÜNÜ YAPILAN SORGUSUNUN BİR BÖLÜMÜ. 12. SAYFADA Iste Ipucları., Yeraltı dünyasında «Çayirovah Osman» dlye tanman Osman tmamoğlu ilgililere ilginç açıklamalar yapmıştır Yurt dışında tutuklu bulunan Süleyman Necati Topuz adlı bir kaçakcı da açıklamalar yapacağını bildiren mektuplar yazmıştır. (Arkası Sa. 11., Sü. 7 de) Cumhuriyette Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) toplantısından sonra çalışma hayatını düzenleyen yasa tasarıları baştan göz Çalışma tasarıları b'ekletiliyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Çalışma yasalarına ilişkin son hazırlıklann haziran ayında yapılacak ILO (Uluslararası Çalışma örgütü) topantısı sonuna bı rakıldı. Edinilen bllglye yöre, hüğtnca hazırianan çalışma yaşamına ilişkin yasalarda değişiklik öngören ya da ye ni düzenlemeler getıren tasarılar, ILO'nun haziran ayında yapılacak toplantısından sonra ele aünacak. Yet kililer. ILO'nun tonlflntı<sınin Nadir NADI (Arkası Sa. 11, SU. 1 de)]