Katalog

Cumhuriyet 8 21 MART 1982 .49Şetnsi durumun kötülügünu belırttı. Şehıtlerı ve y&ralıları genye çekmek gerekıyor. Şehıtlen katırlara bag layıp arkaya yolluyoruz. PınJdakla Gruptan yaralılar içın doktor ıstedım; geldı O sırada bır çardakta yarah bırKurtgetırdıler. Bu bırkaç arkadaşıyla bırlıkte hukumet kuvvetlenne katılmıg Şırri aşıretınin eskl bir aslret reısı ımış Abdurrahmaa Alı'nın baskısıyla başkanlık tan uzaklaştırılnuş, Arzıv operasyonuna katılmıe. ama kursunu yemiş Aşıret reısı çardakta t u n kü söylüyor. Adam yareh..^ Neden türku söylüyor? Canı acıdıkça bagıram» yor .. Bagırmak ayıp... Türkü söyleyerek ba*uw mış oluyor. MADANOĞLU ANILARI Yaralı aşiret reisi bagırmak ayıp olur diye türkü söylüyor btr yazı yazdım; durumu bil dirdım Sonra açıkgöz bır en çağırdım; Git bu yazıyı ver. Tabur Komutanının mektubunu da okutt ama mektubu orada bırakma geri getir. Şemsı, benım yazıyı alınca hıç düşunmeden çantasım açıyor, bır kâğıt çıkarıyor, «Arziv dagında tek esJdya kalmamıştır» dıye raporunu yazıyor. Gonderdığım habercl Tabur Komutanının mektubuy la Şemsı'nın raporunu bırlıkte getirdı Mektubu cebıme koydum Raporun altına da hlçbir şey eklemeden «arz olunur. dıye yazıp ımzamı bastım, genye gonder dım Bır ya da bır buçuk saat Bonra emır geldl. Çekilin. Biz karşıdakılerî ateş baskısma aldık, Şemsı'mn bölüğunü geri çektık Şemsi'nm böluğu kaç gün dur ates. içlnde..: Ben «t kesürdun, askere yedlrecegım... Kayalıklann içınde aç susuz becelleşen askenn karnı doysun. Şemsı askenyle bırlıkte bizım yanımıza gelınce dedun ki Alm blrer but, yola çıkın .. Çunkü Grup Komutaru Şemsı'nm bırlığme yenı bır görev vermış, akşama dek orayı tutması gerekıyor Guneş yavaş yavaş ınlyor Şemsı lse bölügune odun ateşmde et pışırmeye kalktı Dedim ki Pişmez oğlum, gcdklrsiniz.. Hele görev aldıgmız yeri bulun, orada lstediginizı yaparsımz. Bızım Makıneli Tufek Komutanı Avnı araya gırdı Sen de kaptan. dedi yüzbaşılık yapıyorsun., Bu adamlar kaç gundur aç, perışan olmuşlar, bırak da şu remegi pişirslnler. Ben yuzbaşıhk yapmıyorum. ama sız bilırsınız. Bır kenara çekıldnn. Yaktım bır sıgara . Onlar etı pışırmeye u£raş suz Beklr adında bir landarma teğmeni gelenlerin asker olduğunu bılmediginden ateş açmış Şemsi'nin bırligi karşılık vermış Tnd Tabur Komutanı görev yerlnin boş kalmaması içın «Tuzsuz Beklr» diya anılan bir landarma Teğmenıne emir vermış Şemsı bolugüyle görev yerine ulaşŞemsi'yl getlrip bir çadıra hapsetmışler Söylentıler buyuk Şemsi sorguya çekıldı. dosyası oluş turuldu, tutuklu olarak Tumen'e gönderılecek Bız çevredeyi7, Şemsi'nin çadınna yakm oturuyoruz. Dort atlı geldı Şemsi çadırdan çıkanldı, ata bındınldı. onde ıkı atlı landarma, arkada ıkı atlı landarma, öndekı erlerden bınnın koltuğunda kocaman bır dosya.. Şemsı gidiyor. Tumene gonderillyor. Yargılanacak Bız olan bıtenlere bakıyoruz Yenı gelen Grup Komutanı kapalı bır adam çadınndan çıkmaz, bızlerle konuşmaz soyleşmez, kendısını çektıkçe çekıyor, oysa ınsancü bağlan ıyı kurmasını bılen komutanlar sorunları da ha kolay çozumlerler Bİ7im çoouklar üzgün. Çekiliyoruz Duruma baktım içtnden çıkıiır gıbi değıl Bızun Tabur Komutanını baskı altma almaya çalışıyorum. O güne dek başardığım eylemler yüzunden bana guvenıyorlar. Dıyorum ki Bu iş ohnaz, bu kadar dik ve sarp bir kayahga çıkış olanaksızdır. Bana da görev versenlz çok gehit veririmı doğa elverişU değll... Tabur Komutanımız da Garp Komutanmı uyarmaya lnandırmaya çalışıyor kl bu İş çıkmaz. En sonunda bizim Tabur Komutanından bır mektup geldı Komutan diyor kl Madanoğlu, Grup Koınutanıaı razı ettimı Arziv dağında eşkiya kalmadığını bir raporla bildlrirsenlz «çe kıl» emrinl verecek. Mektubu alınca Şemsl'ye Grup Komutanı Şemsi'nin birliğine yeni bir görev vermis, akşama dek orayı tutması gerekiyor. Şemsi ise bölüğüne odun ateşinde et pişirmeye kalkıyor. Közde et pişirmek kolay mı? Pismiyor. Bakıyorlar diş kesmiyor, hava karanyor yola çıkıyorlar. Ama gecikiyorlar. Çünku Şemsi'yl beptmiz sevıyoruz Ben dedım ki Bana bak Avni! Ben Şemsı'ye bu et pişmez göreve yetışın dfdiğımrie sen bana •Yuzba'jıhk taslıyorsun» dıye karjı çıktm. Ben yüzbaşılık taslamadım, doğruyu soyledim. Şemsi o sırada benım emrimden çıkıp ypni göreve atandığından işi oiuruna bıraktım Eğer emrimde ol«ıa hemon gftnderirdim. Şimdi kimse yaptığı işin sonunu düşünmüyor, sonra da dövönüyor Ama ben istersem Şemsi'yi kurtarabilirim. Herkcs kulaklannı dıktl Haydı canım sen de Birer şişe rakısına var mısınız? Vanz Söz mü? Söz tyl dinleyin. ben Semsi'yl gerive getirtemezspm hepinize birer şişe rakı alaragım: ama başarırsam hepiniz teker tekpr bana birer şişe rakı alarak mısınız? Alacağız Çocuklar Şemsi yi sevdıklprınden benım elımden geleni yapmamı ıstıyorlar îddıalaşma da bu yuzden . Dedım kı Ben şimdi şflyle biras açılacağım siz Tabur Komut»nının bana bakmasını sağlayuı »Madancglu'na bır şeyler ohıvor» diye kendisini uyarın, bana yeter .. Pekı Mektup meselesi Ben altmış yetmis metre açıldım Bır agacm altuıa oturdum Bır sıgara yakıyorum, ıkı nefes alıp atıyorum Bıraz duşunüyorum. Sonra elırtu «Hay Aliah kah rptsin» gıbısınden sallayıp şapkamı çıkanyorum, yere vuruyorum tılar K6zde et pışırmek kolay mı' Pışmıyor Pıştı sanıyorlar bakıyortar dış kesmiyor Baktılar kı hava ka rarıyor yola çıkroak zorun da kaldılar Ama gecıkımşlerdı Gıttıklen yere gece ulaşabılmışler orada gorevlı Tuz Grup Komutanı durumu anlamak ıstıyor Pınldaklar kuruluvor Durum ortaya çı kınca Grup Komutanı zaten Şemsı ve bozuk olduğundan kovuşturma açıyor. Durum şoyleŞemsı nın tutacagı yere tçelmpdığı görulunce oradaki tığında Tuzsuz Bekir'in ateşıyle karşılaşmış Bır çatışmadır başlamış Şemsi Divanı Harbe gidiyor Ertesi gunü çatışma matışma yok Bız hepımız bir yere toplandık. YARIN: ŞEMSİ KURTULUYOR... 21 POLITÎKA \/C /STCCf Mehmed Vt OTcbl KEMAL Aldatan, Aldanan olan da kocasmdan aynlmış. baba evine sığınmış, savaş yoksulluğu çeken aydm bir şairdir Blr ktiçük anısmı daha nuraya aktarmak lstiyorum. Ytiksek düzeyde olduğu halde hangl sıkmtılarla karşı karşıya kaldıgını çok güzel dıle getirlyor: «... Dışardan almak mumkün olmadıgı Için Harbiye Neıaretinden raektupla ıstemiş bulundufeum on okka plrincl bngün sretirdiler. Enver Pasa'ya mektubunda, «Memleketimize elli yü hizmet etmiş. Iki kez gazi olmuş, bir askerin kızıyım. Açhktan kıvranmama razı ohnazsımz. Başlıca gıdamı teşkil eden pirinçle sair erzakın, hazineye mal oldugu fiyatla verilmesinin emrlnl" rica etmlştim.. Pirinçle dlgererzak bedell olarak da ayrıca elli llra gönderilmlş. Pa^amın rlcamı kabnl etmesinden çok duygulandım. Babaram rnhnmı yenid^n kntsadım. Aeınmam uygnn dUşseydl, sevinclmden pirinct öpecektlm.» Ekonomlnln alabora olduğu blr dönemde îstanbul'da çekilen sıkıntılan amlarda görüyoruz. «Savaş ne zaman bitecek?» diye soran Başkomutanm eşldir. On kllo pirlncl Harblye Nezaretl sağladı diye sevlnclnden gelenlerl öpecek olan da tanmmış bir şairdir. Bugün îttlhatçılara dönüp ne diyellm? Hanl ağzımızı doldura doldura bu tilkeyl hem kandırdınız, hem batırdmız diye bağırsak ne elde ederlz? Geçen gün ıspanak alayım lstedtm. Kilosu yüz liraya çıkmış. Manav, «Yallabi seksene de biz alıyoruz. Tüze satarken utanıyoruz.» dedl «Bir kilo ıspanaktan, çtfrü çöpıi, çamuru sapı aytklandıktan sonra plşince tencerede iklyuz elli gram ot kalmaz.» Hlç çarşıpazar yaptığıni2, otobüslere blnlp halkm arasma karıştığımz var m ı ' Kulak verln. sokak neler söylüyor, neler düşünüyor? Vaktiyle bir înglliz ekonomlstlnin bir yazısmı okumuştum: «Kakamlar yalan söylemez, rakamları yazanlar yalan söyler» diyordu. Var olmasma, yıllardır, blr aldatan var; durmadan aramıyor muyuz? alrler Dövuşür adh kltabımda. 1976'da çıkmvş, «Klrann Kilosu Kaça?» diye bir yazım var. Kilosu 15 ltradan kiraz yedirdlklerl lçln ateş püskurmüşum... Bakaljm bu yü kaçtan ylyeceğlz? Blr zamanlar ıspanagın kilosu 30 40 kuruşa çıktığında pahalüığı Mecllse getirmlşlerdl. Büyük blr demagog olan zamanın Başbakanı: «Ispanaği alan da Tttrk, satan da Turk...» demlş. Türklükle, ıspanak fiyatlannı eşdeğerde tutmuştu. Serbest piyasa ekonomlst. güdüm10 ekonoml dlyorlar ya... Geri kalmış toplumlarda iklsinin ucu da blr yere çıkar. Birl fiyatlan başıboş bırakarak, blr kesimi kollar. ötekl fiyatlan denetllyerek blr keslml kollar... Peki, ldeolojlk tartışmaya glrmlyellm. öyle söylersek ldeolojik oluyor da, böyle söylersek olmuyor mu? Ekonomlyl ybnlendiren derdlnl esnaflara. sermayecllere anlatırken ldeolojlk davranmıyor mu? «Üo, beg yıl sonra meyveslnl görttrsunöz, sabredln!» diyor. Sabır taşı catlamazsa, üç, bej yıl sonra da konu S suruz. Şalr N!gâr Hammı (Blntl Osman). «Jebiyat merakı olmayanlar pek tanımazlar. Blr zamanlann çok ünlü. llgiyl tistünde toplayan blr şairl ldL Osmanh hanedanı ve îttihatçıların kodamanlan ile lçll dıçlı Ulşkilerl vardı. «Hayatımm Hlkâyesl* diye Birlnci Dünya Savaşı anılannı yazdL Savaş yoksulluğu ve yoksunluğu günlerinde Naclye Sultan'a blr mektup yazar: «Çok görecegim geldl, bir taşıt bulamadıgım İctn riyaretlnize grelemiyornm» der. Naclye Sultan araba gonderlr. «Havanm slddetine ragmen p«k rahat gittim.» der. «Be?e kadar blrlikt« vakit geçlrdik. cay ictlk Sultan Efendl (Naciye Sultan) pek ziyade Utlfat ettL Bu savas da ne zaman bitecek? dJye benden sordu. tnsanük daha ne kadar taliyecek?» Savaşm ne zaman biteceğinl soran. Harblye Nazırı. Başkomutan savaşı çıkaran Enver Paşa'nın hanımıdır, hamedandır. Soruyu yanıtlayacak ÇAĞOAŞ YAVINLARI OKTAY AKBAL CIKTI ISTEME A0RE5I CAGALOĞLU TÜRKOCAĞI CAO NO 30 41 Dünyaya Acılmak Sanat v« vozın faiHer rozarlar anılar ve foşam fatune d«nem«(tf. 200LİSA «Silah tüccarı» deylnce akla hemen blr ad ge lir. Zaharoff. 1839 yılında, Türkıye'de Mugla'da doğan Zaharoff, yoksul bır Rum çocugu olarak buyüdu, yaşamı yoksulluk ıçuıde geçtl 193S yılında oldügünde, Ingılız basını ardından yas tutmaktaydı, Fransız Başbakarn Clemenceau (1841 1929) ve Ingiliz Başbakanı Lloyd George (1863 1D45) ile kıgısel dostluklar kuran Turkıyeh Rum Basil Zaharoff, Blrinci Dünya Savaşının ardından en çok söz edılen adamlarından bıri oldu. Hemen hemen bütün savaşlarda, sllahlar, Zaharoff'un şirketinden geçerek çarpışan askerlerln ellerine ulaştı Ve «Zaharoff» adı silah tüccarlan içln bir simge oldu 1919 yılmda, tzmlr'e Yunan askerlerinln çıkma emrlni verenlerden birl, Ingüiz Başbakanı Lloyd George'dan başkası değildi. Lloyd George'un en yakm dostu da Muğlalı blr Rum, Basll Zaharoff.. tngiltere'de savaş sanaylcılerlne danışmanhk yapan Muğlalı Rum Zaharoff, bu hizmetlerınden otürü, Ingillz Kralı taraf ından «Sir» ünvanı İle odüllendirıldi. Ayrıca, Pransızların «Le gion D'honneur» nlşanı İle de onurlandırıldı. Zaharoff, yalnızca blr silah tüccarı degildl. Ka pitallst emperyalizmın en çok yaygmlık gosterdıgi Bırınci Dünya Savaşı yıllarmda emperyallst saldırganhğm beylnlerln den birl oldu; Înglliz ve Fransız devlet adamları İle yakm dostluklar kurdu, sermaye çevrelerine danışmanlık yaptı; oonla ra yol gosterdi. Bunları yaparken de kendl ozel istihbarat ağmı kurdu. Bırinci Dünya Savaşının bitmeslnden sonra yeni bir yatırım alanı seçtl ve îspanya'ya yatırım yapmaya başladı, «Vickers» firması İle antlaşmalar yaptı. 1888 sonlarında In glliz emperyalizminin si lah gereksinmeslnl üstlenen Vickers İle Zaharoff işbirllği, Zaharoffun 1936 yılmda Monte Carlo dakl görkemli vülasmda ölümüne kadar devam et ti. ZAHAROFF'UN ÖLÜMÜ Sir Basll Zaharoff, bu Muğlalı Rum çocuğu, Bl rlncl Dünya Savaşmda emperyallst odaklann beynl oldu. Gizll servlsle ri yönlendlrdl. Birincl Dünya Savaşmdakl yayıl malarda etkill oldu, ulus lararası flnans kapltalln kumanda merkezinde yer aldı. Sahibl olduğu gemi lerle bütün dünyadakl si lah ticarettal yürtlten Za haroff'un ölümü îngillz gızll servisi ve devlet adamlarınca büyük üzüntü ile karşılandı. Zaharoff. 1936 yılmda Monte Carlo da oldüğünde. tspanya'da silahlar çoktan patlamış ve Mad rit sokaklarmda barikatlar kurulmuştu Tpror pa ?in, lç savaş ile birllkte îspanya'da açılıyor ve Cumhurıyetçıler ile General Franko komutasın daki Kralcılar arasmda iç savaş îspanya'yı silah tıcaretinln bir numaralı pazan hallne getirlyordu Blr vanda «ulnslarara sı tugaylar», tspanyol ko münistleri ve sosyallstîe ri, cumburlyetçilerl, ote vanda Franko ordusu ve harcanan mllyonlarca merml, kullanılan blnlerce silah yine uluslararası silah ticaretinin ka 7anç hanesine mllyarları yerleştirmekteydl. Şu garip raslantıya ba km; Zaharoffun boş bıraktığı tahta oturan blr başka silaft tüccan. Sam Cummings, Monte Carlo' da Zaharoffun çevresl kalm duvarlarla çevrili görkemli villasmm hemen yakmmda bir başka görkemli vlllada tsveç asıllı eşlyle yaşamaktaydı CÜMMtNGS VE CtA Ünlü Amerikan Derglsi Tıme, 26 eklm 1981 ta rihli sayısında Sam Cum mings İle yaptığı roportajda, bu ünlü silah tüccannın üç yıl CİA adma çalıştığmı yazıyordu. Evet, bugün, dünyadakl silah tlcaretlnl elinde tutan Cummings, bir CÎA gorevlisiydi. Dünya çapında ün yapan Cummings dışmda. oteki CÎA ajanlan, Frank Terpll ve Adward Wilsoiı'da beraberce kurdukları «Delex International» şlrketl İle Uganda başta olmak üzere birçok ülkeye silah sattılar. ClA'dan blr rüşvet olayma kanştıkları için çıkarıldıklan sovlenen bu Iki CİA ajanı; Inglltere'de Manchester kentinde «tnterarms Corporation» silah fırması ile Uişki kuruyorlar vp bu şirketten aldıklan silahlan bütün dünyaya satıyorlardı. Ve bu «tnterarms Corporation» da blr eski CİA görevlislnln, Sam Cummings'ln sahibl oldu ğu şlrketti. Zaharoff glbl, Sam Cummlngs'in de bütün dünyaya yayılmış blr «is tihbarat agı> vardır. Tabli, eskl CÎA ajanlan, Terpll ve Wllson'un da İstihbarat örgütleri bulunmaktadır. Ve ylne tabil. bütün bunlar, büyük patronun. CtA'nın denetiml dışmda değildir. Terpil, Türklye'dekl te rör örgütlerine de silah sattığını BBC televlzyonunda söylemlştlr. Terpil'ln, CİA İle ters dü« DÜNÜBUGCNÜ UĞUR MUMCU mesl, bu eskl CÎA ajanının, eski patronlanndan lzln almadan Flllpinler'de Marksist blr gruba sl lah satmasıydı. Terpll, bu olaydan sonra. Amerika'da yokluğunda (gıyabmda) yargılanıyor ve mahkum edillyor, en son, 1982 yılının şubat ayında, Ispanya'da CİA'nm elme geçiyordu. KAÇAKÇILIĞIN YÖNTEMt Silah tıcaretl, silah üreten fabrikalardan çıkıgmda dış gorünüşü İle «kaçakçıhk» biçlminde Unlü silah tüccarlarından Cummings'in Türkiye'de dostları var rüşvet yoluyla etkill olarak yapay istemler olusturuyorlar. Bunun içın Sam Cummıngs, Tıme muhabırine gogsünü gere, gere «Ben ABD ve tngiliz hbkümet lprinin dışsatım lisansla n İle çalışırım, basit blr satıcı değillm» diyebillyor Uluslararası kaçakçı tbrahim Telemen'in mek tubundan da izledigimiz glbl. ornegin blr Arap Emlrliğinden rüşvet yoluy la sağlanan silah lsteml. yasal süreçten geçerek sl t 1971 yılmda Kaşıkçı Northrop firması ile an laşır ve Tiger uçaklannm satışında aracıhk eder, bir milyon dolar dolaylannda komisyon ücreti alır. Kaşıkçı aynı zamanda Lockheed şirketinin de temsilcisidir. gerçekleşmlyor. Yapılan her işlem yasalara ve ku rallara uygun olarak ya pılıyor. Alıcı ülke resmi kanallardan bu silah sa tıcısı şlrketlere başvuruyor. Işte, silah ticareti 1le lçiçe yürüyen rüşvet mekanizması burada dev reye glrlyor. Asya ve Afrlka'da bazı h^ikümetler gostermellk silah lstemle rlnde bulunuyor. Dünya çapmda yaygm istihbarat örgütlerine sahip olan silah tacirleri, bu İs teklerin gerçek olup, olmadığmı blllyorlar. Ve bu ülkelerde yönetlme lah fabrlkasına ulaşıyor. Silahlar, bu lstek doğrul tusunda yola çıkıyor. Bundan sonra «Mafya» dediğimiz uluslararası ko mlsyoncular devreye giriyor. Yolda, gemiler, hangl ülkeye silah gonderllecekse, rota oraya çevriltyor. Lockheed ve ITT olay lannda dünva çapmdakl örneklerle tanık olundu ki, bu glbi büyük fırmalar, hemen hemen her ül kede yüksek yoneticılere rüşvet vererek lstedikleri kararlan alabiliyorlar. Bu çlrketler, Şlli'de Mercurio gazetesi glbi, büyük yayın organlanm ellermde tutup, siyasal yaşama egemen olablliyorlar. Cummıngs, Tıme muhabırine, «hukümetlerden restnl bilgiler gelmedikçe ben onume gelene silah satmam» diyor ama sattıgı sılahların hangi ülkelerde, han gı teror pa^•^rla^ncia kul lanıldıgını bilıyor Sllahtfrafefî konustftldda yazılmış en doyurucu ve belgeli kıtabın sahlbi Antony Sampson, Cummings'ın CÎA ile olan 1llşkistnl beltrttikten sonra (The Arms Ba?aar, Londra 1981, s 29) CÎA 11P Cummings'ın «Cummıngs tnvestmpnt Associates» şirketinin (Cummlngs'in «C>'si Investsmen'in <I>'sı ve Associates'm <A»sı, yanl o da, CİA) olarak seçildiğmi yazıyor. Cummlngs, 1954 yılmda Guametala'ya, Batista doneminde Castro'ya, Castro iktldara geldikten sonra, CİA destek 11 «Domuzlar Korfezl» çı kartması yapan Antl Castro orgütlere de silah satıyor. Güney Amerlka'daki eağ ve sol orgütler de Cummings'in müşterilerldir 1975 yüırıda patlak veren Lübnan lç savaşı da Cummıngs lçm çok kazançlı bir pazar yarat mıştır TÜRKtTEDE DE DOSTLARI VAR Hiç şüpheni? olmasın, Sam Cummings'ln Türkl ye'de de dostları bulunmaktadır. Cummings'e sorarsanız, (The Arms Bazaar, s: 29) o, silahları, ancak. dost ülkelere, savaş 1çin kullanılmayacağı ko şulu ile satmaktadır. Ancak, çeşıtli ülkelerde teror pazarında kullanılan silahlar, hiç de Cummings'l doğrulamamaktadır. VE KAŞIKÇI Kaşıkçı, Türkiye'de de adını çok duyuran ünlti uçak yapım şırketi Lockheed'de çalışmaya başladı. Suudl Arabistanlı blr doktorun oğlu olan Kaşıkçı, Mısır'da Victorya College'de okudu. Bu okuldaki en yakm arkadaşlanndan biri, Ürdün Kralı Hüseyin'dl. Kaşıkçı, Ünıversite oğrenlml için Amerlka'ya glttl. Chl cago Devlet Üniversitesl'nde okudu Kaşıkçı, Ünlversiteyi bıtırdıkten sonra herhangi bir akademik çalışma yapmadı, gozü ticaretteydl. Hemen ülkesıne döndü. Babası, Kral Suud*un doktorlarmdandı Amerıka donüşü. babasınm sağladığı üışkileri de kullanarak Kralıyet ailesi ile (Arkası 9. Sayfada)