Katalog

Cumhuriyet 12 9 ŞUBAT 1982 ingiltere Mektubu Ahmet TAN Sap, saman veya ağızdaki bakla BBC'nin yayın organı Listener Dergisi ilc Times'da yayınlanan 2 yazı da Türkiye'yle ilgili. Listener'in konuk yazarı, İngiliz inceliğine uygun eleştirilerde (!) bulunurken, Times dostça (!) öneriler getiriyor. Yazıların önemli bir ortak özelliği daha var: «Türkiye' nin pozisyonu, Kıbrıs'da ciddi ve hızlı bir anlaşmaya varması ile güçlü hale gelebilir.» ONDRA Birl BBC, ötekl Times. ikisinin de gücü, etkinliğl ve işlevi birer basın kuruluşu olmanın cok ötesinde. BBC, özerklik, ycnsızlık, şusu busu bir yana, devletin sesl önemli ölcüde... Times gazetssı ise iki yüz yıla yaklaşan koklü yayın geçmişi ile uiusal bir kurum adeta. Örneğin, Times'in dış politika üzerine bir başyazısını, belli ölcüler içinde, İngiliz Hariciyesi'nin bir yaklaşımı olarak kabul etmek, yanlış sayılmaz.. Bu 2 uiusal «Kurum» da Türkiye <\e ilgili 2 yazı yer aldı. BBC'nin yayın organı Listener Dergisi'nde yer alan yazı «Batılı gözüyle Türkiye» konusunda cok tipik bir belge. Buradaki Türkiye Büyükelçiliğl yetkililerine göre ise bir «İbret belgesi». I Istanbul Haber Servisi, Tüm canlılar, koşullara uymanın en güzel örneklerini zaman zaman sergüiyorlar. Belki bu uyum, yüzyıllar da, bin yıllarda oluşuyor ama, gene de canhlar değişik iklimlere bile ahşıyorlar. Bu uyumun son örneklerinden biri de, Gülhane Parkı'ndaki pelıkanlann başına geldi. Bilindiği gibi, soğuğu seven ve havuzlannda buzlu su bile olsa yüzen pelikanlar, suda gezmn alışkanlıklannı tüm yurdu kaplayan karakif nedeniyle terketmek zorunda kaldılar. Üstelik, hayvanat bahçesinin bu sevimli çi'kin yaratıklan soğuktan donan havuzlarının çözülmesini beklerken, bir yandan da titri yorlar. Bakıcıları, su buzlu bile olsa yüzerken üşümeyeceklerini söylorligi pelikanlar ıçin ellerinden bir şey gelmediğini «üzüle Buzlu sudan etkilenmiyorlar rek» anlatıyorlar... Culhane Parkı'mn may munlarıyla aslanları bugünlerde talihli »ayılabilir. Çünkü hayvanat bahçesinin bu «sukin»leri sobalarla ısıtılan bölmelerinde rahat ve mutlu bir yaşam sürüyorlar. İstanbul Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü yetkililerinin verdikleri bilgilere göre, genel olarak soğukta yaşayan ve soğuktan hoşlanan tilkiler ve tavşanlar bile iyice büzüşmüş durumda. «İsteseler de tilkilerle tavşanlan papağanlar ya da bahklar gibi ısı tamayız, çünkü ölürler» diyen bakıcılar en çok pelıkanlann durumundan endişelendiklerini ve kısa sürede havalar hiraz ısmıp da pelikanlann havuzundaki buzlar çözülmezse hayvanların iyice rahatsız olacağını söylüyorlar. Fotoğrafta, soğuğu sevdikteri halcle *karaluş»tan eikilenen pelikanlar, donmuş havuzlarının başında titreşirlerken görülüyor... (Fotoğraf: Ender ERKEK.) KONUK YAZAR'IN DÜŞÜNCELERİ Yazarı James Cameron diye adı sanı olan, Guardian'da köşesi bulunan bir politika yazarı, BBC'nin basılı yaztlı sesi Listener'e, «Konuk yozar» olarak «Günce» köşesine kendisini buyur etmiş. Mr. Ccmeron da almış eline kalemi, yazmış aklına ve eline geleni, Nükteli, suslü uslubu ile Türkiye ve Türkler hakkındaki düşüncelerini, «Sap yiyip saman çıkartmayı en iyi lcra eden yazar» dlye bir Nobel ödülü türü ihdas edilmesi gereksinmesini uyandıracak bir ustalıkla ortaya dökmüş... Mr. Cameron. BBC, organı dergideki yazısına, «Şu sıralarda Türk olmak, çok incitici, (gurur kırıcı) bir şey olmalı» diye başlamış, «Bir çift papuc saîmaktan, bir anlaşma imzalamaya dek, her şeyden kendilerine gurur payı cıkartan bastan savmacı, beceriksiz, içten pazarlıklı Türkler» diye sürdürmüş görüşlerini acıklamcyı. Öy!e ki, Mr. Cameron nerede ise 45 milyonun validesinin hatırını soruyor diye bir düşünce beliriyor msanda. Arafat: îsrail, nisondkiü önce Güney Lübnart'cı saEdıracak Dış Haberler Servisl Israil'in Güney Lübnan sınırına yığınak yaptığına ilişkin haberlerin yoğunlaştığı şu sıralarda «Time» dergisinin Filistm Kurtuluş Örgütü üderi Yasar Arafatla yaptığı görüşmeyi okur larımıza suııuyoruz: TİME Bu sünlerde sizi en çok ılüşündüren nedir? ARAFAT Ülkemize kavuşma hakkımız. Bir göçmen ol manın ne olduğunu anlayamaz sınız. Ama bir Filistinliye sorar sanız size anlatır. Filistinliler dışında tüm eski İn°iliz sömürgeleri bağımsız devlet oldular. Biz İngiliz mandası altmdaydık. Ama bağımsız olamadık. Filistinlilerin tarihsel sorumı budur. SORl' Kısa vadede, mücadeleniz nasıl gidiyor? YANIT Zor. İsrail'in önem li askeri gücü var ve bu gücü ABD'den alıyor. İsrail tümüyle askeri güce dayanıyor. Ama sonsuza dek bunu sürdüremez. SORU Mücadeleniz, bir yıl öncesine kıyasla daha mı zorlaştı? YANIT Şu duvardakl kızılderili resmini görüyor musunuz? Onu özellikle astım. Çünkü îsrail gelecekte bizim de öyle olmamızı istiyor. Bu resme hergun bakıp, İsrail'in tasarılarını anımsıyorum. Evet savaşımımız zor geçiyor. Ama, geçmiş yıllardan daha zor değil. Geçtiğimiz yıl 17 temmuzda İsraillilerle yaptığı mız çarpışmada bize karşı en gelişmiş Amerikan silahlan kullandılar. Simdi, bize yine sa'.dırmaya hazırlanıyorlar. SORU Emin misiniz? YANIT Evet kesinlikle. Bu nu ben söylsmiyorum. İsrail Savunma Bakanı Ariel Sharon söylüyor. Peşpeşe bizi tehdit eden açıklamalar yapıyor. ABD den sınırsız yardun alan küstah bir güçle mücadele ediyoruz. Ve ne yazık ki, Başbakan Menahem Begin'in Golun tepesı konusunda geçtiğimiz yıl yaptıgı ve Başkan Reaçan'a hakaretler yağdırdığı konuşmadan sonra, freri çekilen Baskan Rea gan oldu. SORU Size kalırsa. Reagan ne yapmahydı? YANIT ABD, bu politika sını lıiç bir tehlike olmadan sürdürebileceğini sanıyor A ; m> bu nekadar sürer? İran'da ne olduğunu gördünüz. Ya Sedat'a ne oldu? Bana kalırsa, Sedat'ı öldüren Amerikan polıtikası dır. Adamdan sürekli daha faz la dostlarını yitiriyor. Bu yaramaz çocıığu çok şımartıyorsunuz. Ama sonunda bu yaramaz çocuk ABD'nin çıkarlanna büvük zarar verecek. SORU İsrail'in Sina'dan çekilecefi tarih olan 25 nisanclan önce, size kalırsa hölgede bir patlama olur mu? YANIT Burada. Lübnan'da yeniden çarpışmalnr olacaktır. Bu sözüme dikknt edin.. İsrailliler hersiin veni kışkırtmalarda bulunuyorlar Daha birkac gün önce Sur'la Sayda lımanları arasında yedi bahkçı eemisini bombalayarak dördünü batırdılar. kurmasına kapı açılabillr mi? YANIT Kesinlikle hayır. Bu bir oyundur. Bundan ötürü, biz Sedat'ın politikasma karşı çıkrak Filistinlilere ihanet edildiğini savunduk. SORU Size, göre İsrail'in Batı Şcria'yı geri vermcye niyeti yok mu? YANIT Kesinlikle yok. Zaten bunu ge.ee gündüz söylüyorlar. Hepsi de, herhangi bir Filistin devletinin kurulmasma karşı. FAHD PLANI SORU Suudi Arabistan Velialulı Prens Fahd'ın barış pla oını destckliyor musunuz? YANIT Desteklediğimi açık ladım. Asıl sorun, plam Arap ülkelerinin desteklemesi değil, ABD'nin desteklemesi. Reagan yönetimi bu plan konusunda somut olarak olumlu bir açıklama yapmadı. SORU Ama, plan Arap ülkeierine sunuldu, ABD'ye değilYANIT Bu olayda en önem li nokta şudur: ABD, Filistinlilere haklartnı verecek ml ? SORU Filistinliler için ne tür bir devlet öngörüyorsunuz? YANIT Kesinlikle demokratik, liberal ve bağlantısız. SORU Resmi dininiz olacak mı? YANIT Olamaz. Filistin, Hıristiyanlığın, Müsliimanlığın ve Judaizmin kaynağıdır. Buniar tarihten devraldığımız mirasın bir bölümüdür. SORU Filistinlilerin ABD ile ilişkileri konusunda ne düıjünüyorsunuz? YANIT ABD ile temas fırsatını bulmak istiyorum. Alex ander Haig'le eörüşmeyi çok isterdim. SORU Haiç mi? YANIT Neden olmasın? (Arkası 11. Sayfada) YAZIN1N TEMELLERİ! «Özgürlüğün ne demek olduğundan hic bir zaman pek bir şey anlamayan Türkler» ya da «Bir zamanların Osmanlı Imparatorluğu, şimdi Baskan Reagan'in Avrupa'daki Nikaraguası» gibi sözler yazının fikir temellerinin «Köprülerini» oluşturuyor. Üstad'ın anlatımı cok acık, dili cok kıvrak ve işlek Ancnk bu «Türkiye ve Türkler» konusunu böylesine iştah ve iştiyakla işlemesine yol açan nedeni anlamak olanaksız. Zaten bunu kendisi de acıkca ifade ediyor: «Benim kalbim Türkiye lcin sızlamaz.» diyerek. Ancak tüm bunları belli bir Itim gucünün etkisinde yazmış olduğunu düşünrriemek elde değil. Kendisi ne Papandreu kafalı bir Yunan turistl, ne de ell konlı bir Ermeni teröristi. Sümme haşa. Tarafsız BBC'nin bağımsız bir konuk yozarı. Yoksa gencliğinde turist olarak gıttiği istnnbul'dn Kapolıcarşı'da kerdisıne bilmem kac sterline «Domuz kıılcğı derisinden süet pabuc» diye «Pürtüklü mukavvadan mckasen mî» satıp aidattprır Ya da turislik hakiki «Türk saıınosı» diye tarif üzerine gittiği ünlü bir hamamımız da mı başıno bir iş ge'dı Bunları bilmek elbette olanaksız, cünkü yazının başlığı «Günce» yani bugünle ügilı. Kendisinin gecmişini okumak. ileride onılarını yazarsa mümkün olacak... Anıa. «Türkiye'yi kimin idare etmekte oluşu kimseyi ırgalamaz» diye ülkemize ve yönetenlerimize gösterdiği «Öneml» İfade ettiq: bir cümlesinin sonunda kendisini fazlası ile birşeylerin Kİrtıolcd'ğinı» belki de farkında olmadan ortaya koyuyor: «Kıbns'ın caiınan bölümü üzerindeki müzakereler sonsuza dek uzayıp gidiyor.» ABD, Israü'e sınırsız destek sağlamakla dostlarını yitiriyor. Bu yaramaz çocuğu çok şımartıyorsunuz. Ama sonunda bu yaramaz çocuk Amerika Birleşik Devletleri'nin çıkarlanna büyük zarar verecek. * * "\V ARAFAT: Haig ile görüşmek isterdim.. la ödün istedinlz. Sonunda ne oldu? Onu öldürenler başka bir Arap ülkesinden gelen ajanlar değil, kendi askerleri idi. Şu noktaya da dikkatinizı çekmek isterim. Sedat'ı öldürenler ken dilerine «AKSA Grubu» (Ku düs'teki ünlü eami) adını tak mışlardı. Bu da Mısır halkının Filistinlilere ne kadar önem verdiğini gösterir. Yine anımsatmak isterim, Kahire'deki İsrail elçiliğine İsrail bayrağı çekilince. buna karşılık Mısırlılar 1 milyondan fazla Filistin bayrağı astılar evlerine. ABD, İsrail'e sınırsız destek sağlamak SORl) Yani size göre, tsrail, 25 nisandan önce Güney Lübnan'a saldıraoak. Peki amaç ları ne? YANIT Filistinli güçlerin Dsüni kırmak; ayrıca Mısır'ı da köşeye kıstırmak ıstiyorlar. Böylece Mısır lideri HUsnü Mübarek'i deneyecekler. Onun tepkisini ölçecekler. Eğer Mübarek, bu olay üzeriııe harekete geçerse, o zaman İsrail Sina'dan çekilmeyecek. Sesini çıkar. mazsa, bu İsraü'in Mübarek'in de belini kırdığını göstoreoek. SORU Özerklik görüşmelerinde, Füistinlilerin bir devlet HIRSIZ KİM? Mr. Cameron, Türkcedekl, «Dlnlme küfreden barl Müslümcn olsa» sözünCen haberli olamaz. Ama bir dış politika yazarı olarak, değil ülkeleri. kıtaları dağları nehirîeri ile birlikte yutmuş bir ülkenin yazan olarak aHırsızlıktan» sözetmesi ilginc. Mr Cameron'un Türkce'deki «Dinlme küfreden barl Müslöman oisa» sözünden haberi olduğunu beklemek haksızlık. Ama, değil ülkeleri, kıtaları üzerindekilerle birlikte yutmuş bir ülkenin dış politika yazarı olarak hırsızlıktan söz etmesi kendisinin 8iyasal tarih bılgisi bakımmdan Kamerun'lu bir zenciden daha hallice olmadığmı, ya da sözlükteki «ArHaya» sözcüklerine de «Türkiye ve Türkler» konusu. kadar değer verdiğini gösteriyor. Times Gazetesi'ncle yer alan alan Türkiye konulu başmakale ise gazetenin ününe ve kişiliğine uygun bir ağırbaşlılık vs seviye taşıyor. Öyle Türkİ6re, Türkiye'yi yönetenlere küfur, kötü snz ne kelime, aksine «Dostça» bir anlatımla bizim yararımızo «Te'kin ve tavsiyeler» ortaya konuyor. Gazete, Avrupa Konseyi'nin Türkiye ile ilgili dıtyartı vo tuturlı bir tutum benirr.semiş olduğuna dikkatl cekiyor. Konsey'in acıklanan «Demokrasi'ye Geçiş» takvimi ile İlgili, işkence Iddiaları ile ilgili kuşkularına bir ölcüde hak vermek gerektiğinl belirtiyor. Uluslararası Af Örgütü'nön iddiaları. dönülecek demokraslnin «Gerçek» derrokrasi olup olmayacağı konusundaki kuşkular karşısında Türkiye'deki askeri yönetimin işinin zor olduğu anlatılıyor Ancnk yözının sonuna doğru bu «zorluğu hafifietecek» bir forrrsül de «Dost tavsiyesi» olarak hemen belirtiliyor. «Türk Hükümeti'nin Avrupalılar karşısındakî pozisyonu Türkiye'nin Kıbrıs anlaşmazlığında ciddi ve hızlı bir uzlaşmaya varması ile güçlü hale gelebilir...» BBC Dergisi'nde Türkıye'ye Kıbrıs'la ilgili olarak gösterilen kızgınlık, Times Gazetesi'nde «Bcğlama İle yol gösterme» biçiminde ifadesini buluyor... israil Dısisleri Bakanınm acıklaması: * "Arapların varlıgımızı kabul edeceklerinden kuskuluyüm,, Dış Haberler Servisl Ortar doğu'da yıllardır banşı tehdid eden bir unsur olarak hemen hemen tüm dünyanın dikkatini çeken İsrail, Golan tepelerini ilhak kararuıdan sonra yeni tep kilerle karşı karşıya. Bu karann hemen ertesinde ve Sina'yı Mısır'a tamamen terketmesine yaklaşık 100 gün kala, îsrail'in diplomasi ilkelerı değişti mi? Bu soruya Dışişleri Bakanı İzak Şamir, Fran sız Le Point dergisiyle yaptığı söyleşide yanıt getirmeye ça . lıştı. Şamir söyleşide, «Banşın ge leceği konusunda kritik bir dö neme girdik. Sina'mn boşaltUmasıyla, nisandan sonra başlayacak dönem barış için gerçek bir deneme dönemi olacak. 'iâ Nisandan sonra göreceğlz; Mısır verdiği sözleri tutacak nıı yoksa bize sırtmı dönecek ini?» SORU Y» lsraU? şüncemiz 25 Nisandan sabitleşebilecek. sonra SORU Yarın Arap dünya sıyla barış, herşeyden önce Filistin sorununa bağlı olmaya cak mı? YANIT Eizim için, terrı kinli olmak bir gereklilik. Biz, Camp David Anlaşmasıyla ön görülen özerklik konusu üzen ne görüşmeye hazırız. Ve, Fi listin Arap halkımn sorununa çözümü Ürdün'de bulması ge raftar olacak nusuıız? YANIT Enternasyonalleş tirme, formüllerin en kötüsiidür ve savaşa en kolaylıkla götürebilecek bir yoldur. Kudüs'fln egemenliği Uzerinde hiçbir görüşme olmayacaktır ve Kudüs, İsrail'in başkentj olaak Kalmalıdır. SORU (Jolan'ın ilnakıyla ilgili oylamadan sonra İsrail yine Suriye ile görüşebillr mi? YANIT Her zaman onlaYANIT Bölge sakinlerine bir süreklilik duygusu vermek gerekiyordu. Bu da ancak İsrail'in çıkarabileceği bir yasay la gerçekleşebilirdi. Amaç, uluslararası kamuoyunun, İsraü'in yaşaması için 196*7 öncesi sınırlara geri çekilmemesinin şart olduğunu anlamasıydı. SORU İsraU'in Golan üzerine çıkardığı yasa, Ürdün ve Gazze şeridine de yayılma tehlikesini de beraberiııde getiriyor mu? YANIT Herhangi bir sorun yok. Camp David'de îsra U, bu topraklardaki özerklik tesis etmeyi söz vermişti. Golan tepeleri Camp David'de sözkonusu değildi. Bu nedenle, İsrail ile Mısır arasında Golan'ı ve Kudüs'ün statüsünü de kapsayan bir anlaşmaya va* rılması doğaldır ki söz konusu olamaz. Golan'ı ilhak kararı, Camp David hükümlerini ihlal etmiyor. SORU Fiili olarak İsrail'i tanıyan Suudi Arabistan barış plam hakkında ne düşünüyorsunuz? yöneticileri, Fahd planının «de Facto» îsrail'i tanunaya yönelik bir plan olduğu yolundaki bildirileri resmi olarak yalanladılar. Bu da gösteriyor ki, S. Arabistan îsrail'e karşı tavırlarmm gerçekten değiştiğini ve îsrail'i bazı koşullar altmda tanımaya hazir olduğu konusunda ABD ve Avrupa'yı inandırmak istedi. Aynı zaman da diğer bir Arap yöneticilerine, görüşlerinde temelde bir değişiklik olmadığmı ve Fahd planmın îsrail'e karşı sadece diplomatik bir araç olduğunıı söylediler. TUm bunlar ciddilikteo uzaktır. İ! Resmi Gazete bayilerde satılacak ANKARA, (ANKA) Resmi Gazete ve diğer Başbakanlık yayınları Yönetim Kurulu kararı ile bayilerde satılabilecek. Başbakanlık Basımevl Döner Sermaye İşletmo Müdürlü ğü'nün faaliyetlerine llişkin olarak dün yayınlanan yenl yö netmeliğe göre, YönetlrtT Kurulu karar aldığı takdirde Baş bakanlık yayınlarını toptan sa tışlarda yüi'de 25'den cok ol mamak üzere Iskonto İle sato bllecek. Resml Gaı«t«'rt n Ğönku sa YANIT Sina'dan cekilmenln bedeli bizim için büyük. Bölgenin en büyük Arap ülkesi Mısır'ın barış için adll davranmasından emin olmak istiyısında yer alarak yürürlüğe giren karara göre, ResrrM Ga yoruz. Bu anlamda, 25 Nisan zete İle İlgili olarak 1968 yılın sonrası, tüm Arap devletleriyle birlikte bir barış şansı için da yayınlanan Başbakanlık de bir deney dönemi olacak. Basımevı Döner Sermaye yöBazılan diyorlar ki, îsrail, böl netmeliği ve değlşikliklerl yü gede ne Arap ne de MüslUman rürlükten koldırıldı. Yürürlükolan bir devlete hoşgörülü oten kaldırılarak yayınlanan ye lamaz. Bazılan da tam tersine nl yönetmellğe göre, Resmi Arap dünyasının görüş değiştir Gazete'de yayınlanan yargı diğini ve bizl kabul etmeye ha ilanları, artırma, ekslltme ve zar olduğunu düşünüyor. Bu temel soruya yanıt bulmak bı ihale İlanları İle kamu kuruzim için çok önemli. Ben kişi luşlarına olt llanların ücretlesel olarak, Araplann bizim var rl Yönetim Kurulu'nun teklifi lığımıa kabul edeceld«rinden ve Baebokanlıgın otHiyı ile kufktüuyum. Ânemk b« dü saptanocok, İsrail Dışişleri Bakanı Şamir'e göre Avrupa ile ABD'nin gözünü boyamak amacını güden Fahd Plam, ciddilikten uzaktır. rektiğine tnanıyoruz. SORU Yani, Ürdün'de bir Filistin devletini kabul edecek ıııisiniz? YANIT Batı Şeria'nm nl nai statüsünU görtîşmek için 5 yılımız var. Ama bu bölgı bizim tarihsel yurrtumuzdu! Bundan başka 1948 ve 1967 sı mrları bizim güvenliğimiz içiı vazgeçilemez niteliktedir. SORU Kudüs'* nloslara rası bir stattt Terilmesln* ta ra söyledlk. Golan'ı bırakmak konusu hiçbir îsrail hükumetı için sorun olmamıştır. Ama, en büyük çıkanmn barıs ol duğun u anlamak zorunda olan Suriye ile görüşmeye hazırız SORU İsrail, Şamia hic bir önkoşul olmadan görüşme ve hazır mı? YANIT Evet. Suriye heı nangl bir istekte bulunabilir. SORU Peki nlçtn Golan için bir T«M çjkanldr? Avrupa Kentsel Yenilesme Semineri Antalya'da basladı ANTALYA (UBA) Imar ve iskan Bakanı Şerif Tüten, kent sorunlarının çözümünde herşeyi devletten bekleme alişkanlığının yoğun olduğunu, bu alanda en büyük sorumluluğun yerel yönetimler ile top lumurı bireylerine düştüğünü belirterek, «Kentlerimizl yoşanabilir hale getirme ancak halkın pîana saygısı ile mümkündür» dedi. imar ve İskan Bakanı Şerif (Arkası 11. Sayfada)