Katalog

4Bdklas.tstanbul 607200 (4hat)l Cumhuriyet 59. Yıl; Sfiyı: 20943 Kurucnsu: Yunus NADÎ 30 TL. 24 Kasım 1982 Çarşamba ÇAĞDAŞ YAYINLARI SÖYLEV Gazi M. Kemal ATATÜRK 11. bası ile altmışbeşinci bine ulaştı. Turkçeleştiren: Ord. Prof. Dr. H.V. VELtDEDEOĞLU EDERÎ: 400 T L Uteme Adresi: Türkocağı Cad. S9/41 CAĞALOĞLU İSTANBUL Maliye, zamlardan Maliye Bakanlıgının amaclari: 1) 2) 3) 4) 5) sonraki gündemini vergl usul kanunundaki de ğişiklikler, gelir vergisi kanunundaki değişiklikler... Bunlann hepsi söylenen pa ketin birer unsuru. Paket deyince mutlaka herkesi bu raya toplayıp, işte şu "jn şu yapıldı mı demek gerekir?..» Haziran ayından bu yana petrol fiyatlarına herhangl bir zam yapılmadı Haziran ayında Türk llrasmın dolar karşısındaki de gerl 165 llra idl, dün ise bu değer 185 llrayı gösterlyordu. Aradakl fark çoktan petrol faturasma binmiş ve mallyecilere göre de «zamraı zorunlu kılmış, hattâ ge clktirmişti.» Petrol zammı İle birlikte Maliye Bakanlığı yaklaşık 10 milyar llraIık bir ek gelir bekliyor. Bu nun 7.5 milyar llrası raflnerilerden, 2.5 milyar liraya yakm bölümü de benzin pompalarından sağlanacak. Petrole yapılan zam elbet te ekonomideki diğer temel malları ve temel mallardan hareketle de diğer ara malları etkileyecek. Maliye Bakanlığı yetkilisi bu yargıya şu karşılığı verdi: «Elbette etkileyecek, zineirleme etkisi olur. Ancak. son aylarda piyasaya yüz milyar lira para çıkarılmış belirledi: tı. Petrolde alınan bu karar, şimdi o yüz milyar lirayı yeniden geri almaya vonelik bir etki yapar, onıın için de zam gerçi fiyat artışını biraz etkiler, ama zam oranında fiyatlar genel seviyesinde bir etkilenıne olacağını tahrain etmek yanıltıcı olur.» Petrolden sonra, petrolün çok kullanıldığı bir üretim dalı olarak elektrık zammınm da kaçınılmaz ol duÂu aynı çevrelerce vurgulanıyor z.'Uen «petrol elektrik zammı» arasında nerdeyse «otomatik» de nilebilecek bir bağlantı var. Bundan üçdört yıl önce yayınlanan blr Bakanlar Kurulu kararnamesine göre, petrole ne zaman zam yapılsa. söz konusu kararnameden yola çıkılarak, he men elektrik zammı da gün deme geliyor. Yetkililer petrol zammından sonra hemen akla gele bilecek Tekel, Sümerbank, gübre, demirçelik ürünlerinde herhangi bir zammm da sözkonusu olmadığını özellikle dile getirdiler. Kömür zammının yüzde 10 olmasına rağmen, kömür de hâlâ devlet desteğinin sürdüğünü de sözlerine eklediler. Kömürde zamdan önce yaklaşık 50 milyar 11ralık bir devlet desteği bulunuyordu. Petrol zammı, eğer kömüre zam yapılma(Arkası Sa. 11. Sfi. 4 de) Bankacılıjkta düzenleme Yalçın DOĞAN kanlığı yetkilislyle dün petn rol ve kömtir zammını gö* rüşürken, konuya bu sow ruyla girince, aldığımız yai nıt şu oldu: «Paket çoktan açıldı. ha< beriniz yok. Tşte, Maliye B < a kanlığı tarnfrndan sevkedilen yeniden değerlendirınet Esnafın bir bölümü zam hazırlığı içinde Büyük kentlerdeki minibüs. dobnns ve taksi ücretlerine yüzde 100'e varan zam taleplerinde bulunuluyor. İstanbul'da fınncılar da zam hazırlığı içindeler. Haber Merkezi Akaryakıt ve tupgaza yapılan yüzde 1520 zamdan sonra bazı esnaf dernekleri zam kuyruğuna gırdi. Dolmuş, taksı ve mmıbub Cülerle şehırlerarası otobüsler yuzde 100'e varan 7am ısteâınde buiunuyor lar. Bu arada, ısınma ve sa nayide kullanılan lınyıt ve kok kömürünün yenı fıyatlardan satışma başlandı. İstanbul'da. akaryakıt zammmdan sonra İETT ve halk otobüsleri ile dolmuş, taksi, minibüs ve şehırlerarası otobuslerde yolcu taşıma Ücretlerine yuzde 20 ile 30 arasında zam talebınde bulunuldu. Istanbul Otomobılcıler Derneği Genel Başkanı Kâzım Özekp, dolmuş ve taksi fiyatlarına yüzde 30 oranında zam istedıklerinı, ancak otomobılci esnafının sorunlarının çozümlenmesı için doimuş ve taksi fiyatlarınm şehirlerarası otobuslerde olduftu gıbi serbest bırakılması gerektiğini söyledi. İstanbul'da çeşıtll hatlarda çalışan 200 halk otobusü ile 1500 dolayında 1114 kısjıhk mınibüslerm kayıtlı bulunduğu Otobüs Sahıpleri ve İşletıcilerı Derneğî Genel Başkanı Mehmet Hatayoğlu da belediyeden 20 liralık biletln 25 liraya çı karılmasmı istedıklerini bıldirdı. a a.'nın haberıne gore İETT'de 20 liralık bilet ücretinın 25 lıraya, yukseltılmesı içm ha3ir)ıklar yapıldığı oğrenıldi. İstan bul Mınıbüsculer Derneği Başkanı Ahmet Eraslan da demek olarak mmibüs yolcu taşıma ücretlerine yüzde 20 dolaymda ?am istedıklerini kaydetti. İstanbul Ekmek ve Pran(Arkası Sa. 11. Sü. 6 da) 1 Bakkalhk gibi bankacıhğa son.. Mevduatlar için sigorta sistemi.. Faizlere devletin müdahale etmemesi.. Holding banka ilişkisinde düzenleme.. Bankalara sermaye denetimi.. A\KARA «Petrol ve kömür zammı ile birlikte, yoksa ştı ünlii ve nzun süredir beklenen ekonomik paket mi açıldı?..» Üst düzeydeki Maliye Ba "Paket^ten nicin önce zam cıktı? Osman ULAGAY Aylardır çok sözü edilen yeni ekonomik önlemler paketinden şimdilik yalnızca yüksek' oranh zamlan n çıkması ister istemez yakm geçmişin bazı tatsız anılarıru tazeledi. Anımsanacağı gibl ünltl 2425 ocak paketl de yüksek oranlı zamlar ve büyük bir devalüasyonla açılmıg, bu zamlann etkisiyle 1980 yılı enflasyonu yüzde 100'ü .aşınca da «ne yapalıra bu zamlar «elecekteki enflâsyonu önlemek içitn zorunluydu» denmiştir. Son yapılan zamlar ve büyük olasılıkla önümütedekl günlerde bunları izleyecek oJtenlar tıpkı 1980 şubaünda olduğu gijbi 1982 aralık endekslerine yansıyac&k ve 1982 enflasyonu lyimser tahminjlerin üzerine çıkacak. Bu zamlann yansımaları ne kadar cabuk olur ve bu yılın fiyat endekslerini etkijerse 1982'nin yükselmiş bulunan fiyat bazı üzerine 1983 yılında daha düşük oranlı fiyat artışları sağlamak da o kadar kolaylaşmış olacak. Başka bir deyişle artık hiç bir ücret artışına esas alınmayacak olan 1982'nin enflâsyon oranında bir tırmanışı göze alıp 1983'ün enflâsyo(Arkası Sa. 9. Sü. S de) Evleri ısıtmak için gelen ek yük bu kıs 15 bin TL. Meral TAMER Akaryakıt ve yakacak fiyatlarına oncekı gün yapılan zamla birlikte, kış mevsımi '.çm nıızırlanan aıle but çeleri altust oldu. Aıle bütçelenmn ısınma harcamala rıyla ilgili bölümlerinde cid dx gertıkler açan bu zam karanndan sonra, gaz yağı ve fueloille ısınan allelerin, da ha 1 ay kadar önce yaptık ları ısuıma bütçelerine 15 bin lira dolaylarında yeni takviyeler yapmalan gera kiyor. Ancak akaryakıta yapılan bu buyük oranlı zammın, ev lerimize giren sebzemeyvadan, yol masrafı ve çeşitli KtT ürünlenne dek. aile büt çesini oluşturan diğer kajemlere d9 çorap söküğtt gibi yansıyacağı dikkate alın dığında, aile bUtçesindeM ge 1000 lıire Cazyagı 10.000 1 ocak 1980 56.100 1 kasım 1982 68.600 24 kasım 1982 % 22 124 kasım artışı % 586 3 yıliık artış diklenn çok sayılı rakamla ra ulaşacağı ve bunlann ka patılmasının zorlaşacagı görülüyor. Gazyağıyla ısuıan ve kış mevsimi süresJnce 1000 litre gazyağı harcayacağını varsayarak bütçesinde ısm ma için 56 bin lira ayıran bir ailenin yazyağının litre sinm 86.10 bradan 68.60 liraya çıkmasından sonra 12.500 lira daha bulması, ya Yunan hükümetL TürkYunan dısisleri bakanları tophuntısını iptal etti I * • Gazyağı ve fueloil ile ısmmamn faturası son zamla kaça çıktı? Q Hükümet sözcüsü iptal kararımn, Limni ye Midilli adalan yöresinde yapılan tatbikatLarda Türk uçaklannın Yunan hava sahasını ÜÜrekli ihlal etmeleri nedeniyle alındığını beliıttti Stelyo BERBERAKİS ATİNA Yunan hukümeti TUrk ve Yunan Dışişlerl Bakanlanmn 9 arahk'ta Brtikael'de yapacaklan ikili görüş m«yl tek yönlü blr kararla iptal ettiğini dün gece açıkladı. Yunan hükümet sözcüsünce yapılan açıklamada Limnı ve MidılU adası yöresinde yapüan tatbikatlarda Türk uçaklannın Yunan hava sahasını ihlalı ecmeleri ve bunu ısrarla süıldür melerl sonucu bu iptal Itara rının almdığı bildirlldi. Açıklamada karann pazar sa bahı Dışişleri Bakan Yaırdım cııs Yuannis Kapsis'in TÜrki ye Büyukelçisi Fahîr Alaçam'ı makamına davet ederek durumu kendisine bildırdiği ve iptal karannm da ıletıldıgı be hrtıldi. Yunan hükümetınin, Türk Dışişler: Bakanı Ilter TUrkmen ile Yunan Dışişleri Bakanı Yuannîs Haralambopulos 1İ9 9 aralık'ta yapacaklan gö rüşmeyi iptal karan ilgüıç bir gelişme gösterdi. Limni ve Midilli adalan yö resinde Türkiye'nin yaptığı tat bikatlann yakmdan izlendifcı bildirilmişti. Yörede bazı Yunan savaş gemilermin devrıye gezdiğı, her hangi bir ihlal olayı olmadığı ve bu tatbikatların önceden programlanmıs oldugu açıklanmıştı. Başbakan Andreas Papandreu'nun bu adalara yonelık sözlerino karşı bir Türk tepki si bulunmadığı yunan hüküme tlnce Yunan basınuıa bildiril mişti. Pazar sabahı Kapsls'ın davet ettiği Alaçam'a «bu tatbi katlarda bazı hava llılalleri ol(Arkası Sa. 11. Sü. 4 de) Memur ek göstergeleri aylık alınan dereceye bağlandı • Bütçg Komisyonu önâmuzdeki günlerde MEYAK kesintilerinin yüzde 60 fazlasıyla geri ödenmesini görusecek. Yüzde 60 fazlasıyla geri ödeme 40 milyar lira tutuyor. ANKABA, (Cumhuriyet Bürosu) Danışma Meclisi Butçe Plan Komisyonu'nda devlet memurlannın ek göstergeleri yeniden düzenlendi. Genel Idari hizmet ler sınıfı dışındaki kariyeı sınıflarda bulunan memurların yararlanacakları ek göstergeler kadro derecesinden tamamen aynlarak, aylık alınan dereceye bağlandı Genel idari hizmetler smıfındaki ilk 4 derecede bulunan ınemurlann nepsi kazanılmış (Arkası Sa. 11. SU. 6 da) 2000 lıtre 2 ton Fuel oıl Kok komuru 12.000 11.000 88.200 43.600 47.400 103 000 % 9 °h 17 % 331 % 758 da kış günlerinin yaklaşık beşte birini soğukta geçirmesi gerekiyor. FuelO;l'le ısınmamn fatu rası ise daha da hızlı artıyor. Resmi, gayrıresmi, ılınî lıradikal tüm enflâsyon tah minlerınin kat kat üzerinde seyreden bu artış. önceki gün yapılan son zamla birlikte üç yılda %758'e ulaşnıış buiunuyor. Üç yıl ön(Arkası Sa. 11. Sü. 5 de Cumhurbaşkanı, Lazar'ı kabul etti Evren: Basın bazen hayali yazıyor ANKARA. (Cumhuriyet Bü rosu) Cumhurbaşkanı Ke nan Evren ile dün Çankaya koşkünde kabul ettiği Maca ristan Başbakanı Gyorgy La zar görüşme sırasuıda bir süre basın özgürlüğü ve ba smın tutumu üzerinde konuştular. Evren, Lazar'a «Hoşgeldlniz» dedikten sonra çevresin de çok sayıda gazeted görün ce «Her zaman böyle kalabalık gelmiyorlar. Demek ki bu ziyarete çok önem veriyorlar» dedı. (Arkası Sa. 11. Sü. 4 de) Ticaret Bakanı DM'de son zamları savundu ANKARA, (Cumhuriyet Bu rosu) Danışma Mecllsi'nde Ticaret Bakanlıgı bütçesi görüşülerek kabul edildi. Ticaret Bakanı Kemal Cantürk zamlann beklenmedik olaylar olmadığını hükümet tarafından planlanarak yapüdıgını söyledi. Mehmet Aydar, akaryakıta yapılan son zammm haksız olduğunu bellrtirken, Ka Mer Genç Tiftik ve Yapağı Tanm Satış Kooperatifleri Birliği'nde yolsuzluk yapıldığını savundu. bulunduğunu ekonomik fealTicaret Bakanı Kemal Can kınma dışmda döviz gelirletürk, Bakanlıgının bütçesi rinin artırılması Eerektiğini uzerindeki eleştirileri yanıt anlatan Cantürk, buEun bir çok sıkıntının nedenı olarak larken zamlann bir bnlem enflasyonu gösterdi. Bakan olarak görülmesi gerektiğıni bunun da kaynagınm dövız bilinçli bir çeldlde yapıldıyetersizliği olduğunu söy ğını belirterek, «Bu yapılma dığı takdlrde enflâsyon ye ledi. niden ortaya çıkacaktır. Bu Son zamlann etkisiyle bu yıl için hedeflenen vüzde 25 durumdan endişe etmememiz lazırn. Hükümet ne yap fiyat artışımn gercekleşeceğini açıklayan Canturk şöyle tığım biliyor» dedi. devam etti: Ekonominin gidişinde Ba(Arkası Sa. 11. SU. S de kanlığımn önemli bir işlevl Su küçiÜğtin. Söz büyüğün... Devlet Başkanhğma doğru, önemli bir adım Deniz, İstanbuVda bulundu kaçıranlar ortada yok • 2 hafta önce kadırılan genç kız, bankerlıfk yapan eski eniştesı ihhmet Ersavcı'nın piyasatian 2 milyar para topltdığını ve kaçırılmasıniîl bu olayla ilgili old^ğunu söyledi. Istanbul Haber Sen|lsi tki hafta önce Ankara'öa UQ kışi tarafmdan kaçınJlan ve serbest bu^kılması İçin 300 rnılyon lira fidy® ısterıen Deniz Aktopuk (23) adındsBci genç kız, dün sabah îstanbu l'da E5 yoiunun Kartal kavşağında ser best bırakıldı. Serbest bırakıldıktan sonra Kartal'dai iı yazlık evlerine giden Deniz A* rtopuk'u burada beldemede bulunan asayiş şubesi dedektifleıS alarak Istanbul Emniyet Mti flürluğu' rm getırdi. Emniyet Müdürlüğü'j &ün Gay rettepe'dekı binasınm brifıng salonunda basın m&nsuplarının sorularını yanıtla (an Deniz Aktopuk gözlerı l&ağh olduğu için nereye götürüldüğüm. bilmediğini, kendisine iyi (Arkası Sa. 11. !5ü' 7 de) MHP davası Andropov Prezidyum üyeliğine seciidi • Avukat: Demirel tanıklık yapacagınî ifade etmisti ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) «MHP ve ülkticü kurnluşlar» davasına dün belgelerin okunmasıyla devam edildi. Ankara Sıkıvönetim Komutanlığı 1 numaralı Askeri Mah kemesi'nde dün vapılan durus mada, daha önce okunan 106 numaralı belgeler konusunda sözalan avukat Şerafettin Y>l(Arkası Sa. 11. Sü. 4 de) MOSKOVA, (Ajanslar) Sov yetler Bırligi Komünist Partısı Genel Sekreterl Yuri Andropov dtin Kremlln'de toplanan Yüksek Sovyet (1500 Uyelı ülusal Parlamento) tarafındmı oy bırliği ile Prezıdyum uyelığine seçildi. Prezidyum, 39 üye den oluşuyor. Siyasal gözlem cller Andropov'ıuı Devlet Başkanı seçilebilmek için önce Pre zidyuma seçilmesinin eerekll ol duğuna dikkati çekiyorlar. Göz (Arkası Sa. 9. Sü. 3 de) Reagan, Sovyetlere niik leer silahlann denetimi için öneriler sundıı. I Atina hükümeti 130 savaş uçağı alıyor. 3. sayfada I Sevgi Soysal'ı anarken 4. sayfada I Korumacılık şampiyonu ülkeler serbest tlcaret dersi verecek. 6. sayfada I DİSK davaşa | îalçm Küçtik: Kitabım bilimsel çalışma üriinü 7. sayfada Gecim sıkıntısı, ev derdi bir yanda kalabalık sınıflar, aracsızlık, gerecsizlik öbür yanda... ODretmen. nasıl ögretsin? Şükran KETENCİ Ogretmenlerimizin anlattıklarını dinledi, konustu, izledi Bugün Öğretmenler Günü Saglam: 1983'de tüm öğretmenlere terfi imkanı sağlanacak • Bakan, terfılerden emehli olanlann da yararlanacağını söyledi ANKARA (Ctımhurivet Bürosu) Öğretmenler Günü bugün kutlanacak. Milli Eğıtün Bakanı Hasan Sağlatn, vayınla dığı mesajda, 24 Kasımın; Atatürk'ün Millet Mektepleri Bas öğretmenliğmi kabul ettiği, bu tün öğretmenlerin başöğretrnen Atatürk'ün inkılap ve ilke leri etrafmda toplandığı ve bunlan korumak için yapüan andın tazelendiği eün olduğunu söyledi. Öğretmenlerin ekonomflc, kül ttirel ve mesleki gelismelerini sağlamavı bakanlıgının başlı(Arkası Sa. 11. Sü. 5 de Trablus doruğu gerçekleşemiyor Afrîka bölünme Cengiz Çandar Trablus'tan yazıyor 12. sayfada Sokakta yasayanlar Nehirde yasayanlar Füsun ÖZBİLGEN'in DENİZ AKTOPUK Ankara'da kaçınldıktan iki hafta sonra İstanbul'da bulundu. Kaçırılmasının eski eniştesi kayıp banker Ahmet Ersavcı ile ilgili olduğunu söyleyen De< niz Aktopuk, «Hiç korkmadım. Bana çok iyi baktılar» dedi. (Fotoğraf: Ender ERKEK) Cumaya Cumhuriyet te Askeri Sura yarın toplanacak ANKARA, (a.a.) . YükseK Askeri Şura olağan olarak ya rın Ankara'da toplarıacaktır. Genelkurmay Gene a Sekreterliği Basın ve Halklla Ilışkıler Şubesi Müdürlüfft'nün ko nuya ilijkin açıklams Binda top lantnun 2 gün süreceği ve 26 kasım cuma günü suna erecegi T'Jrildi. Ya Devlet Basa... «Siyaset» sözcüğü, Türkçemize Arap dilinden geçmiştir. Arapçada siyaset, «seyisllk» anlamına geliyor. Siyaset bugünkü dilimizdeki anlamı ile ülke yönetimine ilişkin kural, ilke ve olayları kapsıyor, (Arkası Sa. 11, Sü. 7 de) "Dershane ihtiyacı giderilmedikce lojman yapımına gidilmesi mümkün degiL • Öğretmenler gününde Istanbul Valisi Nevzat Ayaz, Cumhuriyet'in sorulannt yanıtladı. Hindistan ve Tayland izlenimleri 8. sayfada 12. sayfada