Katalog

Cumhuriyet 12 19 KASÎM 1982 Önce astronotlardan birini "uzay tullu,, sonra 360 milyonluk elbise bozuldu Uzay Mekiği ticari görevini TRAKVALl ODLNCULAR Trakya'nın Istranca bölgesinden getirdikleri odunlanna elkonulan nakliyeciler* Bölgeden tonunu 8 bln Uraya aldığımız odnnu 7800 liraya nasü satarız» diye yakındılar. (Fotoğraf: Ender ERKEK) Dış Haberler Servisi Uzay Mekiği Columbia'mn ticari nitelikteki son seferin de b>r dizi şanssızhk cldu. ö n c j astronotlardan Bill Le onnı'i uzay tutunca yapılmasi planlanan uzay yürüyüşu ertelendi. Astronot tam iyileşmişken, bu kez de 2 milyon dolarlık özel uzay elbisesi bozuldu. Ve sonunda uzay yüruyüşü iptal edildi Bu aksiliklere rağmen yetkıliler Columbia'mn tica ri seferinin başarısız sayılamay&cağını belirtiyorlar. Biri ABD diğeri Kanadalı iki şirkete ait uyduların yöröngelerine başanyla oturtulması. gelecekteki çahş malar ıçin umut verici görü nüyoı. Uzay vürüyüşü ise ileriki bir tarihe bırakıldı. Ü7ayda. aracın dışmda gerçekleştirilecek yürüyüş ılerdtki çalışmalar açısından önem taşıyor. Uzay ıstasyonlarının inşası. uydula nntamiri gibi gorevleri için yür;Hııenin de ötesınde rahat hareket edebilmek gerekiyor 2 milyonluk (yaklaşık 360 milyon liralık) elbiseler bu pmaçla yapılmış. Daha önceki vürüyüşlerde astronotlnrın cksıjen ihtiyacı, a Uzay Mekiği projesinden sonra Ay'a ve Mars'a uzay üsleri gönderilecek raca bağlanan bir hortumla çczümlenmişti. Yeni elbiseler ise, bu sorunu ortadan ka'dırmak amacıyla düşünülmüş Astronotların araca bağımlı olmasının önüne geçilmiş Daha ınce olan elbisel?r rahat hareket edilmesiııi ae sağlıyor. Co'umbıa'dan sonra çalış maları sürdürecek olan CTıa'langer uzay aracının, yürüyüşü başanyla tamamlamssı halinde gelecekteki uzav çalışmalan için önem 230 ton oduna elkondu îstanbul Haber Servfel Denizcilik Bankasının hurdaya ayırarak kapalı zarf yöntemi ile 142 milyon liraya sattığı Samsun yolcu gemisinin, bu fiyatın en az iki katı değerde olduğu öne sürülüyor... Gemi söküıtı işlerl ve hurdacılıkla ilgili çevrelerden edinilen bilgiye göre, kaba Istanbul'da odun fiyatlarının aşırı yükselmesi ve belediyenin koyduğu 7800 liralık narhııı üzerinden satılması üzerine, zabıta ekipleri tarafmdan gerçekleştirilen baskın sonucunda 19 kamyondaki 230 ton oduna el konuldu. El ko nulan odunlar, halka belediye şube müdürlükleri aracıhğıyla tonu 7800 liradan satıldı. Genellikle Trakya'dan îstanbul'a kamyonlarla nakledl len ve toptancılara satılan odunların fiyatının bir hafta lçinde yaklaşık 800 ile 1000 lira arasında artış gösterdiği belirlendi. Ayrıca, bazı nakliyecilerin de doğrudan müşterl ile anlaşarak kamyon tizerlnden satış yaptıkları saptandı. Bunun üzerine, önceki gece belediye zabıta ekipleri sivil glydlrilerek kent girişindeki yollar kontrol altma alın dı. Sivil ekipler, gerçekleştirdikleri kontrollar sonucunda Yedikule Belgrad kapısı önünde 230 ton ağırlığındaki 19 kamyon oduna elkoydular. Belediye yetkilileri, «El koydu ğumuz odunlar. odun deposu buhınmayan setntlere gönde rilerek Belediye Şube Müdürlükleri gözetiminde halka 7800 liradan satıldı» dediler. "Samsıın gemisi değerinin altında satıldı,, ca bir fiyatla hurdaya çıkar tılan gemilerin kilosunun 100 liradan satıldığı ve bu birim fiyatın teknenin DWT'si !le çarpılarak değerinin bulunduğu öğrenıldi. Taksitle 142 milyon lirsya satılan 2.850 DWT'luk Samsun gemisinin kilosunun böy lece 49 liraya geldiği ortaya çıktı. Samsun'un «Ligbt displacement» denilen saç ağırhğının 3.S58 ton olduğuna da değinen ilgili çevreler. «Bugiin piyasada birinci kalite hurda saçın kilosu 20 • 22 liradan satılmaktadır. Buna göre Samsun'un üzerinde pi yasa değerl 70 • 80 milyon lira olan saç bulunmaktadır> dediler. Geminin iki pervanesi. şaft ve zincirlerinin de en az 30 40 milyon lira ettiği belirtildi. Makine dairesindekl kimi valflann tanesinin 300 bın liraya alıcı bulduğunu, dızel jenaratörlerın 2 3 milyon liradan satıldığını belirten gami sokumculerı ve hurda cılar. Samsun gemisinin cn az 300 milyon liraya satılması gerektığıni söyledıler. Denizcilik Bankası Genel Müdürlüğu yetkilileri ıse, dünya gemi pıyasasında son yıl ıçınde fıyatların oiağanüstü düşüş gösterdığıni, bir kaç milyon dclara bıle çalışır durumda gemi satıldığını söyledıler. li hir adım atılmış olarak". AED Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA nm bundan sonraki projeleri arasifida büyuk uzav istasyon lan gönderilmesi bulunuyor Bu türden ılk istasyonuo 1990 yılında gönderilme siü'f. planlandığı belirtiliyor. Altı odalı bir ev büyük lügünde oiması planlanan istasyon dünva vörüngesine oturtulacak NASA vetkilileri 2025 yıllarırda ay'a ve mars'a bu tü. istasycnların gönderileceğini ve bu gezegenlerin daha iyi tanınmasına çalışılarapını kavdediyorlar. Uzav mekiği ve bu türden arac'arin dünva ile istasyonlar arasında ulaşım görevi görecegini belirten vet kiliıer. büyük istasyonlann gezegenlere vapılacak yolcu luklar için birer üs olacağını söylüyorlar Uzdva 1990 vılında atılmas. planlanan ilk uzav istasvcnunun ardından venilerinin gelecesrini belirten i NASA vp+i"' Wi / io pnrp ">\. yüzyılın ilk çeyre&ind" Ay ve Mars'da yas>amasın' öfcre nen bılim adamları buralara yerlfşim merkezleri kurabileceklerdir Miyop gözler ameliyatla 15 dakikada iyilestiriliyor Dı? Haberler Servisî Sovyetler Birliği'nde geliştırilen "bir yöntenıle gözleri miyop olanlar bundan boyle gözlük kullanmaya gerek duy mayacaklar. Moskova Arastırma Ensti tüsü Göz Cerrahisi Müdürü Dr. Svyatoslav Fyodorov ta rafından gelıştirilen bir yöntem «ışınlı kcratotomi», (KİK) diye adlandınlıyor. Dr. Fyodorov, geçtiğimiz günlerde San Franciso'da ya pılan Uluslararası Oîtalmo loji Kongresi'nde, 81 ülkeden gelen yaklaşık 20 bin doktor ve telmiklere RtK ameliyatıyia ilgili çalışmalanm anlattı. Tıme dergisinden yayınlanan bir yazuya göre Dr. Fyodorov'un geliştirdiği yöntem sadece 15 dakikalık bir işlemi içeri yor. Önce, hastanın gözleri, bir darala ile uyuşturuluyor. Sonra kornea diye adlanöı rılan gözün saydam kısmı gözbebeginden dışarı ışın yayl lacak şekilde, sayılan 6 ile 16 arasında değişen çizgilerle işaretleniyor. Ameliyat sırasında savdam kısmm şekli ve ışı ğın odaklaştığı benek değiş tiriliyor ve her çizgi dlkkat li bir şekilde yazılıyor. Bilin diği gibi miyoplukta, ışık ağtabakanın üstünde değil önün do odaklaşıyor. Işte RtK yöntemlyjo saydam kısım düzleşti riliyor. Böylece ışığın, ağ ta baka üzerinde ya dayakınındao daklaşması sağlanıyor. Sovyet doktorunun çahstığı klinikte günde 20 25 amelıyat yapılıyor. Fyodorov şimdiye dek 3 bini aşkm ameliyat yapmış. Doktora göre çok üeri de recedeki miyop hastalara uygulanan imeliyatın başan o ram % 84. Fyodorov RİK ame liyatınm göz için hiçbir tehlike taşımadıgını da belirtiyor. 1) MADEN ARAYICI: Landsat 4, dünya yüzeyindeki maden yataklannı saptıyor. 2) UZAY MEKİĞİ: Colombia uydular ftrlatıyor ve araştırmalar yapıyor. 3) HA BERLEŞME: İntelsat V telefon ve diğer sinyalleri yolluyor. 4 ) ASKERİ UYDULAR: Sovyet «Avcı» uydusu düşman uyd ulanna yaklaşınca pathyor; Amerikan «B üyük Kuş» casus uydusu güvenlik alanlannı gözlüyor. 5) RELAY: 1983 yılında atılacak TDRSS, uydularla dünyadaki istasyonlar arasında bilgi alışveri«5İ yapacak. 6) YILDIZLARI GÖZLEME: Ultraviyole ışını yayan yıldızları gözlüyor. 7 ) HAVA: Nimbus 7 bulutlann oluşumunu inceliyor. Enver Gökçe ölümünün 1. yılında anıîıyor ANKARA, (Cummıriyet Bflrosu) Ozan, çevirmen Enver Gökçe ölümünün birinci yıldönümünde Nitelik Yayınları, Dayamsma Yayınlan ve Yarın Sanat Dergisi'nin düzenlediği bir törenle bugün saat 15.00'de Karşıyaka Mezarlıgı'nda anılacak. 1920 yılında Krzincan • Kema liye'nin Çit köyünde doğan GÖK çe, Ankara Üniversitesi DTCF Türk Dili ve Edebiyatı Bdlümünü bitirdi. Yurt ve Dünya, Gün, Ant, Ülkü, Yağmur, Toprak, Söz, Yeryüzü Dergileri'nde şiirler yayınlayan Enver Gökçe pablo Neruds, Geslnoviç, Hayyam ve Panova'dan çeviriga» ve «Panzerler Üstflmüzde Kalkar» adlı iki de yapıU var. Dünyanın yörüngesinde 3 bin uydu var Sovyetler'in "Avcı,, uydusuna karsılık ABD "ASAT,, adlı yeni bir füze gelistirdi Ingiliz kurgu bilim yazarı Arthur Clarke'm 1945 yılında ortaya attığı «uydular yoInyla haberleşme» düşüncesi sandığından çok kısa bir sürede gerçekleşti. 1957 yılında uzaya fırlatılan Sovyet uydusu Sputnik 1, «uydular savaşuun» kapısmı açmı.ş oldu. Bugün dünya yörüngesinde, çeşitli amaçlı 3 bin kadar uydu bulunuyor. Bu uydulann çoğu haberleşme görevini yaparken, geriye kalanlarm görevleri dünyadaki doğal kaynaklann tesbitinden. hava durumunu belirlemeye, ultravjyole ışın yayan yıldızlardan dünyadaki güvenlik bölgelerinı gözlemeye kadar uzanıyor. Uzay Mekiği Colombia'nın uzaya bıraktığı iki haberleşme uydusu SBS3 ile Anik C3 ol> dukça gelişmiş elektronik uydular. Her iki uydu telefon konuşmalarından, televizyon yayınlanna, bilgisayarlar arası ılişkiye kadar binlerce yeni ha berleşme kanalı sağlayaoaklar. Şu anda, ABD ile Avrupa arasındaki telefon konuşmalarınm yarısının uydular aracılığıjla yapıldığı belirüliyor. GELİŞİYORLAB Sputnlk'den sonraki 25 yılda uydular miktar olarak artmala rınm yanısıra, gıdersk karmaçık bir hale de geldi. 1965 yıImda Atlantik üzerinde 240 telefon konuşması yapıîmasım sağlayan uydular bugün yerini 2o bin konuşma yapabilenlere bırakmışlar, 1983 sonunda ise bu sayımn 130 bine çıkması beklenıyor. ö t e yandan, elektroniğin gelişmesi de uydularla yapılan konuşmalann maliyetlerini dü şürmüş. 1965 yılında 9 dolar tu tan 3 dakikalık konuşma, bugün 4 dolardan daha aza maloluyor. 1983 ocağuıda gönderilmesl planlanan Chalienger uzay ara cı TDRSS adı verilen yeni bir haberleşme uydusu taşıyacak. 140 ciltlık ansıklopedik bilgıyi tek bir elektronik sinyalle gönderebilen yeni uydu, dünya ile haberleşmenm yanısıra, uydular arası iletişüni de sağlayabilecek. Böylece uzay çalışmaları sırasında, astronotlarm doğrudan ilişkiye geçmelerı sağlanabilecek. UZAYIN GÖZLERİ Uydular dünyamıaın çeşitli özellikferini; atmosferdeki oson tabakasmın tahrıp olup olmadığından, hava durumuna, dünya yüzeyindeki maden yataklarının büyüklüğüne kadar blrçok konuda bilgi verebiliyorlar. Uydulara yerleştırüecek yeni bir uyarı sistemı sayesinde fırtınalar önosden tespit edilebilecek. NASA'nın geliştirdiği Landsat uydu serisinin sonuncusu olan «Landsat 4» uydusu dünya çevresindeki turunu 89 dakikada tamamlayarak ner nos tayı adeta arıyor. Dünyayı uzaydan gözleyen Landsat uydulan, çeşitli maden yataklannı saptıyorlar. Pa kıstan'da yeni bakır yatoklarınm bulunması Landsat sayesinde gerçokleşmiş. Uydu Ortadoğu ve Afrilta'da çetarge sü rülerini önceden haber verereK ekinleri kurtarmış. Uydunun çevre kirlenmesini önlemek amacıyla kullanılması ıçın de çaUşmalar yürütülüyor. Pentagon 1970'lerden bu yana, dünya yörüngesine arasınd «Büyük Kuş»un da bulunduğu bir dizı casus uydu yollamış. «Büyük Kuş» televizyon gönintülerini, yakahyor, fotograîlar çekiyor. Hem ABD, hem de Sovyet casus uydulan dün yayı radar sinyalleriyle tanyorlar. Uyduların bazılan «elektronik kulaklar» şeklülde. Bunlar dünyadaki tüm radyo yayınlanm ızliyorlar. ASKERİ AMAÇ Bu arada Askeri amaçlı uyduların geliştirilmesi içindeça Uşmalar sürüyor. Sovyetlenn geliştirdiği «Avcı» uydusu, hedefinin yakınmda patlayacak şekilde programlanmış. ABD ıse Sovyet uydusuna karşı, «Asat» adını verdiği yeni bir füze Üzerinde çalışıyor. ABD (Arkası 11. Sayfadal entin kaıa örtüsii Çarpık zihniyet ve spekülatif hırslar, kenti bu hale getirdi nemde bir Macar meteoroloji uzmanmın şehrin l'enişchir de ğil de EtUk yönünde geliştirilmesi hakkmda bir raporu var. Buna rağmen Jansen 1929'da Ankara'nın hava kirlıliğunn gerçekleştirdiği planında kenti bugünkü bojTJtlara ulaşmasınYenişehir yönünde geliştiriyor. d«.. kuşkusuz en önemlı nedenBu gerçekte Jansen'in hatası lerden binsi de kentin bugünkü sağlıksız yerleşımı. Bu sag değil. Daha önce yüııeticiler, yaptıkları istimlaklerle, açtıklıksız yerleşımde, plâncılar lan yollarla kentin gelişmc yödan, spekülatörlerden, politika nünü plancıya adeta dikte etcılara kadar bir çok kişinin ro tirmişler. Bu arada Jansen'in lü var. de kenti, demiryolunun güneyi Hava kirliliğinin her artışmne geçlnaek istemediğini bilida gündeme gelen bir başka yoru«.» konu da Ankara'nın şehir plâKİRLENME NEDEN m. ODTÜ Şehir Planlaması Bö BAŞLADI? lümü öğretim Uyelerinden Prof. Dr. tlhan Tekeli bu koProt. ,îlhan Tekeli, Ankara' nudaki tartışmalara şöyle ışık ds. hava kirliliğinin 1950'lere tutuyor: kadar ortaya çıkmayışını, 1960' lardan sonra ise kirliliğin his« Ortaya çıkan bugünkü so sedilir hale gelmeye başlamasınuç bir tek hatadan kaynak aı şöyle açıklıyor: lanmsyor. Çok sayıda hatanın üst üste binmpsi sonucunda or «1950'lere hatta 1960'lara kataya çıkıyor. Önce 1927'lere gp dar Ankara'da hava kirlenmesi r" gitmckte yarar var. Bu dönin bir sorun olarak görülme ^^««^^a^ Açık Ögretim Fakültesi Öğrencilere ayni dersler okutulacak Jj Fatih GÜLLAPOĞLU 2 mesinin nedenl, Ankara'nın nü den söz ederken genellikle ken tin içindeki linyit yakan sobafusunun, kentin içine yerleştt lı evler ile büyük ölçüde kaloği topografik çanağın taşuna riferli evlerden söss ediliyor. kapasitesini önemli ölçüde aş»ramasıdır. 1950'lere gelindiğln Oysa Ankara'nın nüfusunun bü de Ankara'nın nüfusu Jansen yük bir bölümünü kapsayan ge planının öngördüğü 390 bin nü cekondulann kirlenmeye katkı fusa ulaşmıştır. 300 lıinlik nü sı yok mu? Bu katiamn hangı oranda olduğunu Prof. Tekeli fusun doğurduğa kirleumeyi şöyle anlatıyor: Ankara'nın içine yerleştiği to» «Gecekondulann kirlenmeye pografik çanak kolayca emebil katkıları oldukça sınırlı. Apart mektedir. Anıa hızla artan niitnanlar kesimlnde bir hane, 4 tusa yeni yerleşme alanlan açya da 5 gecekondunun ürettiği mak gerekmektedir. Bunun ikadar kirlilik üretiyor. Ayrıca çin 1951 yılında uluslararası gecekondulann yerleşme alanbir yanşma yapılmıştır. Yarışlan çanağın kenannda ya da mayı kazanan plan 150 bin nüüst sınınnda olduğu İçin, mer fusluk bir kent önsönnektekezde yoğunlaşan kirliliğe katdlr. Bu planda, büyük ölçüde kılan çok azdır.» Jansen planınm kapsadığı a> POLİTtKACILARIN landa yoğunluk artırması önPAYI FAZLA görülmüştür. Bu plan böylece Prof. Tekeli'ye, «Pekî WrBkent içinde yık • yap süreclni llk vanlızca yanlış planlamahızlandırdığı glbl. kirliliğin to dan nu fcaynaklanıyor?» sorusu pografik çanağın taşıma kapa nn yönelttiPimizde, yanıtı «Ha siteslni aşmasına neden oldn.» yır» oldu Prof. Tekeli, bu «HaAnkara'nm hava kiıliliğin(Arkası 9. sayfada) Yöntmeliğe go're, açık öğretitimin, öğretim programı ör. gün öğretimin programı ıle «kapsam» olarak aynı olacak. MEKKEZİ AÇIK ÖGRETİM Yüksek öğretim Yasası'nm Açık Yüksek Öğreüm Yönetgetirdtği devam zorunluluğunmelığın(?.e, yui't çapmda yapüadan sonr3, çalışan öğrencilero cak açık öğretime «Merkezi a«açık» ya da «merkezi açık öğçık öiretim» adı venldi. retim» sistemlerinden binni Merkezi açık öğretimi sadece tercih etmelerı istenen Açık Anadolu Üniversitesi yapabileYüksek Öğretim YönetmeUği ti cek. Anadolu Üniversitesi, merKasım 1982 tarih ve 17860 sayıkezi açık dğretımi kendisine h Resmi Gazete'de yayınlanaDağlı olarak kurulan Açık Öğrak yürürlüğe girdi. retim Pakültesı aracılığı ıle yii Yönetmelikte, ekstern bğrenrütecek. Anadolu Üniversıtesı, ci yasallaştırıldı. Buna karşılık, hernangi bir Yüksek ögre Merkezı açık öğretime paralel tim Kurumu'nda açık öğreti çalışacak yurt düzeyinde, gere özel büro ve nıin yapüması; «uygulamalı ça ken bölgelerde rehberlik merkezleri açabilelışma gercktirmeyen öğretim programı» koşulunun yanısıra cek. Anadolu Üniversitesi Rektörü ilgüi üniversitenin önerisiyle Prof. Yilmaz Büyukerşen'ta aYÖK'ün kararına bırakıldı. çıklamasma göre, Açık Öğretinj YönetmeUlde, açık öğretim programı uygulayan üniversıte Fakültesi öğrenci kayıtlarmı lerds öğretim, «örgün» ve «a 22 26 tarîhleri arasmda yapa. cak. Kayıtlar sadece 10 ılde sür çık» olmak üzere ikiye ayrıldı. Eski ve bu yıl kayıt yaptıran dürüleceğinden, Hğrencilerin tld yapmamalan öğrenciler, en geç 1982 83 öğ kez yol masrafı için kesm kayıtla öğrenci alıretim yılınm ilk yarısının sonu nacak 335 ve üzerinde eşit ana kadar açık ve örgün öğre ğırlıklı puana sahip hıç bir öğtim yollarmdan birini tercib renci açıkta bırakılmayacak. edecekler. Ancak, öğrencinm Anadolu Üniversıtesi, sakatlıtercüı kullanabilmesi için, önğı nedenıyle ÜSYM smavlanna co o ümversitenin açık öğretim girememiş lise mezunlannm da uygularrık istemesi, bu isteğini Yth.'e • ıermesi ve YÖK' Açık öğretim Fakültesi'nden y» Un de kabul etmesi gerekecek. (Arkası 9. Savfads) Asiye UYSAL 2