Katalog

14 Cumhuriyet 25 EKÎM 1982 Faşist yarbayın adaylığı tartışılıyor İspanya 'daki büyük soru: Tejero seçilecek mi ? Eski Başbakan Suarez «rejimi dinamitlemek isteyenlere karşı hoşgörülü davranılıyor» derken, tspanyol Komünist Partisi lideri Santiago Carillo «bu bir milli rezalettir» dedi. Nilgün CERRAHOĞLU lan Tejero, seçme ve seçilme haklarından mahrum edilmemişti. MADRİD 23 şubat 1981'de Hapiste 60 metrekarelik, şdtspanyol Parlamentosu'nu (Cor mıneli, renkli TVli özel daites) basarak, 350 milletvekilıresinde «cezasını çeken» Tejeııi rehin alan Antonio Tejero ro tilke sorunlarına olan ilgiIVolina, 28 ekimde yapılacak osini sürdürüyor ve bu sorunlan seçimlere adaylığını koyuları tartışmak ıçin günde orta yor. Olaym arkasmdan 30 yü lama 30 zıyaretçi kabul edıyorhapis cezasına çarptınlmış odu. Odasında çiçek eksık olmu yor, hayranları sik sık kendisi ne seçme şaraplar ve deniz mahsulleri gönderiyordu. Cortes baskınından pişman olmadığını ve elinden gelse ay nı şeyleri tekrar yapmaktan çe kinmeyeceğini gazetecilere ver dıfı demeçlerde ve duruşma sırasmda defalarca belirtmiş olan eski yarbay, seçimlerin yaklaşmasıyla «Solidaridad Espanol» (îspanyol Dayanışması) aünda bır de siyasi parti kurdu. öncelerı siyasal çevrelerde çeşıtli esprilerle yornmlanan bu durum, Tejero'nun adaylığı nm kabul edilmesiyle ciddiyet kazandı. Hemen bir açıklama yapan îspanyol Komünist Partisi 1 1 deri Santiago Carillo «Bu milH bir rezalettir. Avrupa ve dünya kamuoyu karsısında tspanya bir kez daha gülünç du ruma düşmüştür» dedı. Eski Başbakan Adolfo Snarez ise «demokrasinin, rejimi dinamitlemek isteyenlere karşı bu denll hoşgörülü olmasını hayretle» karşıladığmı bıldırdı. Olaya daha felsefı bır yorum la yaklaşan sosyalist Felipe Gonzalez ve UCD (Demokrat Orta Birliğı) Partisi lideri Lan delino Lavilla ıse: «Nihayet de mokratik rejime karşı olan Is panyollarııı sayısım anlıyacağız» dediler. Ispanya'nın liberal gazetesi «Diario 16» olaya genış yer verdi ve başyazısında «Tejero' nun Îspanyol demokrasisini namlularm ucunda tehdlt eder ken uğradığı yenilgiye bu kez seçimlerde uğraması için» tüm tspanyolları oy kullanmaya da vet etti. Öte yandan tspanyol faşistle rinin gazetesi «El Alcazar» Tejero'nun seçimlere adaylığını koymasını «son beş yıhn en önemli olayı» olarak nitelendirdi. Tejero'nun savunma avukatı ve SE (Solidaridad Espand) partisınm başkan yardımcısı olan Angela Lopez Montero ise ga zetecılere yaptığı açıklamada: «Bizler temel özgürlüklere ınanıyoruz ve batı tipl çoğuicu de mokrasiden yanayız. Hukuk devletinde yasalann üstünlüğü tartışılmaz. Bu yasalara, seçinı yasalarına uymamak herhangi bir hükümet darbesiyle eş anlamlıdır» sekl:nde konuşaraK SE' nin yasallığını savundu. Tejero'nun avukatma goıe, eski yarbay 23 Şubat 1981de parlamentoyu basarken sadece tistlerinden gelen emirlere uyu yordu ve bir asker için bundan doğal birşey olamazdı. Çoğuicu demokrasiden yana verilen bu demeçlere rağmen, SE 28 Ekım seçimlerinden Felips Gonzalez'in zaferle çıkmasından endişe duyuyor. SE yöneticileri, sosyalist partinin Marksist olduğunun ispat edilmesi halinde PSOE'nin kapatılmasmdan yana olduklannı gızlemiyorlar. BM'nin37.kurulus yıldönümü kutlandı Evren: "BM üveleri gereken sorumlulugıı göstermeli,, Haber Merkezi Bırleşmış Mılletler Örgutu'nun 37. kuruluş yıldonumu do layısıyla Ankara'daki BM Temsılcıliği'nde bır toren du zenlendi. Devlet Başkanı Orgeneral Evren, Birleş mış Mılletler Gunu mesannda, BM uyesı devletle rın, ırkçılıga, somurgecilığe son verme, sılahsızlanma e konomık sosyal kalkm ma ile msanlığa daha iyi bır yaşam koşulları sağla nabılmesi hedeflerine ulaşmak yolunda gereken sorum luluğu gostermelerini ıstedı. lorende konuşan Milli Sa vunma Bakam Haîuk Bayülken, «lurkıye'nın BM'ye daima samımi katkılarda bu lunduğunu» hdürlattı, BM' nın «evrensel bir barış ve or tak güvenlik sistemi haline donüştürülmesinin insanlık için kaçınılmaz bir zorunluluk olduğunu» belırttı BM Turk Dernegı Başka nı Prof Calıit Talas, toren de yaptıgı Konuşmada, «In sanların eline dunyayı tahrip edecek silahlarm verilmemesini» ıstedı, dernek ola rak önumuzdeki gunlerde bır silahsızlanma haftası dü zenleyeceklerını bıldırdı. Torende Devlet Başkanı Evren'în Birleşmış Mılletler Gunu dolayısıyla yayınladıgı mesa) okundu Evren'în mesajında şu sozler yer alı yordu: •BM çerçevesinde bir araya gelen devletler, uluslararası banş ve güvenliği korumayı. insan hakları ve temel öz gürlükleri geliştirmeyi, ırkçıhğa ve sömürgeciliğe son vermeyi. dengeli bir silahsız lanmayı gerçekleştirmeyi, ekonomik ve sosyal kalkınma yoluyla insanhğa daha iyi yaşam koşulları yaratmayı hedef edinmişlerdir. Teşkilatın üstlendiği bu tarihî hedeflere ulaşabilmesi için üye ülkelerin kendilerine dü şen önemli sorumlulukların bilinci içinde davranmaları gerektiğl kanısındayız.» Devlet Başkanı, mesa|m da, «BM Teşkilatı'nın dünya barışının korunmasında har cadığı çabaları takdirle kar şıladıklarını» belirttı ve şun lan söyledı: «BM, dünya barışının, yu muşamasınip ve silahsızlan manın sağlanması yolundaki çabalarının yanısıra, daha a dil ve hakkaniyet esasına da yanan yeni bir uluslararası (Arkası 11. Sayfada) YILDA 4 MİLYON KİŞİ GEZECEK Yapımı 1887'de başlayan, 1889'da bitirilen Eyfel Kulesi, yüz yaşına girdiğinde yıldadört milyonu aşkın kişi tarafından gezile cek. Tahminlere göre 2000 yjlmın eşiğinde de bu rakam beş milyona ulaşacak.. UNUTULMAZ BASKIN tspanyol Yarbay Antonino Tejero, îspanyol Parlamentosu'nu (Cortes) bastığı sırada. Cortes baskınında 350 milletvekili rehin alınmış, tüm dünya olayı başından sonuna dek beyecanlı bir film Izler gibi izlemişti. Doksan yılda bin ton aldı Felcli hastalar icin umut Omurilik zedelenmeleri icin yeni bir ilaç deneniyor Q Kaslara yerleştirilen elektrodlarla felçli organlann yeniden hareket etmeleri sağlanıyor. Steroid hormonunun da naloxondan daha etkili oldu ğu tahmin ediliyor. Yine New York Üniversitesi'nde yapılan araştırmalarda, kaza sonrası yuksek dozda steroid hormonu verilen kobaylann altı hafta içinde yürümeye başladıkları görülmüş. Ancak kesin bir iyileşme için ilaçlann dışında, dokuDış Haberler Servlsi Tıbbın gelişmesi eskiden be ri tedavisi imkansız olarak kabul edilen felce çare bulmak üzere. Araştırmacılar, omurilikte meydana gelen zedelenmelerl iyilestlrecek yeni bir ilaç deniyorlar. Baş ka bir araştırma ise. felçli organlann yeniden hareket edebilmesini sağlamak amacıyla, kaslara uyarıcı elektrodlar yerleştirilmesi konusunda. Yine başka bir araştırma olu sinir hücrelerinin kendılerinı yenileyebilmesi konusunda yapıhyor. Felç kurbanlanndan biri. •Günümüzde teknolojinin ulaştığı düzeyde, hiç kimseye dyileşme umudunuz yok) denemez» diyor. Omurilik bilindiği gibl. beyınle organlar, kaslar arasındaki iletişımi sağlayan ana sinirdir. Omurilikte mey dana gelen bir hasar, beyinle organlar arasındaki bu ilişkiyi keserek hareketlerl ve duyumlan durduruyor. Çoğunlukla, kazalardan sonra dikkatli yapılmayan tedavi omurilikteki hasarın büyümesine yol açıyor. Kaza geçirenin özenle hastane ye göturülmesi ve röntgenle omurilikte meydana gelen hasann boyutunun saptanması gereklyor. Araştırmalann ağırlık noktasım, ka za sonrasmda, omuriliğin ha sarlı bölgesine giden kanın artmasını sağlamak oluşturu yor. Uzmanlar bu nedenle, Naloxon adlı maddeyi deniyorlar. Naloxon eroinin etkisini kesmek için kullanılan bir madde. Ancak beyne etkisinin. kan akımını artınp artırmayacağı anlaşılmaya çalışılıyor. New York Üniversitesi'nde yapılan çalışmalarda. omuri likleri hasarlı kobaylarda olumlu sonuçlar alınmış. Yük sek dozda Naloxon verilen kobaylarda sakatlık oranının azaldığı gözlenmiş. Üniversitede şimdi de insanlara giderek artan dozlarda naloxon verilmeye başlanmış. Eğer etkili oldugu saptanırsa yaygin olarak kullanılmaya başlanacak. nun kendinl yenileyebilmesini sağlamak gerekiyor. Ayak ve kollardaki perifer si nirleri yenilenme yeteneklorine sahipler. Perifer sinirleri, dokularındaki Schwann hücreleri sayesinde yenilenebiliyorlar. Eyfel Kulesfni gençleştirme calısmaları basladı Kültür SerTisl Hiçbir çagdag anıt, Eyfel Kulesi kadar övülmedi, yerilmedi, ziyaret edilmedi. Hiçbirinin fotoğrafı onunki kadar çekilmedi. En ünlü ressamlar resmini yaptılar (Utrillo, Gümrükçü Rousseau, Dufy, Delaunay), Apollinaire'den Charles Trenet'ye en ünlü ozanlar ve şarkıcılar onu yücelttiler. Paris'in, hattâ Fransa'nın simgesi oldu Eyfel. Daha doğduğu güfl (yapımı 28 ocak 1887'den 31 mart 1889'a kadar sürdü) başları döndürdü. Dahi bir mü hendisin çılgınca düşünden fışkıran bu yapı en çelişik tutkuları ateşledl. Huysmans ona «içl boş şamdan» diyordu. Bir soylentiye göre de Verlaine, adımları kendisini kulenin yakınına sürüklediğinde, epey açıktan dolanıp geçmeyi yeğliyordu. Ama Parisliler yapımını çok yakından izliyorlardı. LeonPaul Fargue, ünlü «Paris Yayası»nda şoyle dlyor: «Eyfel Kulesinin yerden bittiğini gördüm. Okuldan çıkınca onu görmeye giderdik.» YILLARIN AĞIRLIĞI Kulenin babası Gustave Eyfel onu on binlerce madeni parçadan oluşturmuştu. Ama yüz yaşına yaklaştığı şu sıralar, yıllarm ağırlığını taşımakta güçlük çekmeye başladı. Doksan yılda 1000 ton ağırlaştı ki, uzmanlar tarafın dan bu yük «taşmmaz» bulunuyor. Bazı parçaları biçimsizleşti, lkincl katı ucf ncü kata bağlayan asansör çalısamaz oldu, en önemlisi de, güvenlik açısından büyük sakmcalar göstermeve başladı. TURİSTLERtN İLGİSt Kuleyl, yüzde yetmlşbeşi yabancı olmak üzere, yılda tiçbuçuk mllyon ki§i geziyor. Ama yıllann ağırlığı, ne güvenlik, ne hizmet, ne de alışverlş açısından bu kalabalığı doyurmaya yet memekte. Paris Belediyesl'nin yeni glrışimi bu sakmcaları gidermek amacına yönelik. Kurulan yeni bir işletmeci şirket, yirmibeş pıl süreyle Eyfel Kulesi'ni yonetecek. Birinci kat yeniden düzenlenecek, ikinci katta da Fran sız mutfağının en iyl örneklerinl sunan bir lokanta açılacak. Bütün elektrik şebekesi elden geçecek, asansörıer değiştirilecek» yeni bir güvenlik sis temi kurulacak... Ve yüz yaşına girdlğı yıl, Eyfel Kulesi yılda dört milyonu aşkın kışi tarafından gezilecek. Tahminlere göre 2000 yılmın eşiğinde de bu rakam beş milyona ulaşacak. Îspanyol ve Avrupa kamuoyunda hayret uyandıran bu gelişmelere bir de SE parti üye lerinden bazüarının atış talim; yaparken yakalanması eklendı. Kullanılan Eilahların parti mer kezi tarafından sağlandığı orta Ancak omurilikte bu hücya çıkmca, hükümet SE hakkm relere rastlanmaması kendlda soruşturma açtı. ni yenileyememelerinin en Fakat bu olaylar, şimdıki önemli nedeni olarak değer halde partmin seçim kampanlendiriliyor. yasını engellemiş değil. Pek ya kmda îspanyol televizyonculan (Arkası 11. Sayfada) Tejero'nun seçim konuşmalannı fılme almak üzere, nakledildiği Cartagena cezaevının yolunu tutacak. Diğer parti 11derieri gibı, Tejero ya da seçim propagandası ıçin TV'd» şimdiden 3 saat aynlmış bulunuyor. Bu arada SE başkan yardımcısı Lopez Montero son gelişmeleri değerlendirirken soylediyor: «İspanya'da iki ile ikl diirt edebilir, a n a altı da edebllir, sekiz de. Çünkü blz ne de olsa Latlniz » "Kanatlı at,, ve kil tabletlerle başladık; şimdi uzay haberleşme uydularıyla dolu Türkls Yapı Kooperatifinin 5 bin konutluk insaatına haciz konuldu ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkİş Yapı Kooperatifının 100. Yıl tşçi Sitesi'nde yaptırdığı yaklaşık 5 bin konutluk şantiyedeki inşaat malzemesine müteahhitlik ' firması ÎNTUR A.Ş.'nin borçları nedeniyle haciz konulduğu belirtildi. TürkIş Yapı Kooperatifl Baş kanı Hüseyin Koç, 4906 konutluk şantiyedeki malzemelere dün haciz geldiğini söyledı. INTUR AŞ"ye malzeme veren satıcı firmalarm tahsilat yapamayınca haciz kararı aldırdık larmı bildiren Koç, «İNTUB. fir masuıın konutlan zanıanın <liiirilmenıesi ve taahhüdüntt ihlal nedeniyle 9 eylül 1982'de yö netimimizce sözleşmesi feslıedilmiş olmasma rağmen yasal işlemler Sosyal Sigortalar Kurunıu'nda maalesef ^yürüme mektedir» dedi. Koç, 2990 kooperatif ortağı sigortalı ailenin konut beklediğıni söyleyerek, olaym Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Şide'ye iletildiğinl dıle getırdi. Posta tatarından, yılda 2 milyarı aşkın telefon görüşmesine... Celal BAŞLANGIÇ ELEKTRODLA HAREKET EDEN FELÇLÎ Nan Davls üdh hasta, kalça ve bacaklarına yerleştirilen küçük elektrodlar sayesinde bisiklet kullanabiliyor. Geliştirilen yeni bir elektronik beyinin kullanılmaya başlamasıyla, Davis'in yürüyebilmesl de bekleniyor,. İZMİR îlyada'da Bellerofontes, kil tabletlere yazılı kendi ölum emrini kanat lı atı Pegasus ile taşır. î. Ö. 490 yılında Maraton Ovası'n da Perslılerle, Atinahlar arasındakı savaşm kazanıldı ğuıı duyurmak ıçin Pilippides yaklaşık 42 kilometre koşar ve Atina kentinin kapısma gelir. «Sevinin Atina lılar, zafer bizimdir» dedikten sonra düşer ölür. Günümüzde elektronik teknolojisinin patlamalar şeklinde gelişmesi, haberleş menin uydular aracılığıyla, dunya üzerinden değil de, uzay üzerinden yapılması, tanhin ilk «ölümlü haberci ler»inden günümüze dek sü ren gelişmenin iki üç noktası. Kanath at Pegasus'dan, uydularla haberleşme arasındaki süreçte, ulkemızde, ılk duzenli haberleşmenın kurulmasmm 142. yıldönumu, onceki gun törenlerle kutlandı. Bizde posta tatarlan ile başlayan, posta nazırlığı ile süren gelişimin PTT'ye varışma dek lzlediği çizgiye. 142 yılda aldığı yola bir göz atalım. MENZtL EMlBLERt POSTA TATARLARI Osmanh împaratorluğu'nda haberleşme, diğer konularda oldugu gibi devlet eUyl» yapılmış. büyük posta yolları devletin gelir fazlasıyla gerçekleştirilmiş. Tımar ve zeamet sahipleri ikin ci dereceden yollan üstlenmişler. Imparatorluk yollarda at, araba ve deve bulundurmuş. «Menzil emirlerl» ve «posta tatarlan» aracılığıyla. haberleşmenin güvenini sağlamış. Daha sonra Imparatorluk, müteahhit atamış ve bunlar kişilere aıt haberleşme ve taşımacıhğı yapmakla gorevlendirilmiş. Duzenli olmayan bu haberleşme 1839 yılmda Gülhane Hattı Hümayunu ile sona (Arkası 9. Sayfada) Işci ikramiyelerinin 3. taksidi bugün ödenecek ANKARA, (a.a.) tgçi İkramiyelerinin üçüncü tak sldi bugün ödenecek. tşçllere ödenecek olan lkramlyelerln son taksidi de 27 aralıkta verilecek. tşçiler ikramiyelerinin blrincl ve lklnd taksitlerlnl nlsan ve ağustos aylann da almıslardı. Alfabenin düzeltilmesi istendi ANKARA, (a.a.) 1. Milli Kültür Şurası'nın ikinci gününde 15 komisyon çalışmalarım sürdürdu. Konuşmacılardan Doç. Tuncer Gülensoy, Türkçedeki bazı sözcuklerın dil bilgınleri tarafından ayrı a y n yorumlandığını, söyledı. Yeni sözcüklerin kullanımı konusunda dil bilginlerinin ortak çalışmasını önerdi. Fevziye Abdullah Tansel ise, «Türk Alfabesi'ndekl harflerin yazıiış ve söylenişlerinde bazı yetersizliklerin olduğuna» dikkati çekti, bu nedenle Alfabe'ye yeni harflerin eklenmesî gerektiğini savundu. Tansel, «Milli Kültür meselesinin hall] İçin yapacağmuz Uk hareketlerden biri Alfabe'nln düzeltilmesidlr» dedi. Bundan kısa bir süre önce hizmete sokıdan yeni Kadıköy vapur iskelesi, halktan gelen yakınmalar üzerine alçaltılıyor. Yeni iskeleye yanaşan vapurlann İskele düzeyinden oldukça aşağıda kaldıklan ve yolcuların inip binerken zoıluk çektikleri dikkati çekmiş, konu basma yansımıştı. Yolculardan gelen şikayetleri dikkate alan ilgililer, 8 ekimde açılan iskelcyi, öncekı giuı, yani açıbşından 14 gun sonra onarıma aldılar. İskelenüı, vapur yuksekliğine göre yeniden ayarlanmasının ne kadar maddi kulfet getirece. £1, onsrundan sonra bellrlenecek. (Fotoğraf: Ender ERKER) Yeni iskele alçaltılıyor