Katalog

Cumhuriyet 7 Ceıtı Eroğul: Siyasi pcsrtüer yasası temel iikeleri belirlemeli Kyrulacak siyasal Erbil TUŞALP ANKARA SBP öğretlm ttyesi Doç. Dr. Cem Eroğul söyleşisinin bugünkü bölümünde Danışma Meclisinl bekleyen sorunlara üişkin goruları yaDitladı: SORÜ tctersenla reçmifl bir tarafa bırakıp bugünkü Kurucu Meclisi bekleyen sorunlara değlnelim. Bu konuds bwa »ptamalar yapmanın yararü oldugunu •» nıyornm. YANIT EHUI •orun, bugünkü Danışma MecUsinin kamuoyunu oluşturan çeşitil akımların temsillne dayanan bir Meclia olmaması bence. Dolayısıyl* Danışma Meclisinl bekleyen tehlike, kamuoyuyla yeterince bir düşünsel akşveriş kuraınama tehlikesldir. Kamuoyunu oluşturan siyasi partilerdir. Basındır, üniversltelerdir. Yargı oevreleridir, işçi sendikalandır, Isveren sendikalarıdır. Odalardır. îşte bu kuruluşlardan dogrudan dogruya soçilmlş temsilclleri banndırmaması sonucu olarak kamuoyuyla yeterinoe bir btttünleşme sağlayamarna tehlikesl vardır. Danisma Mecllslndo şüpheslz bu kuruluşlardan kişiler vardır. Ama bunlar temailci olarak gelmemlşlerdir. Bu keslmlerln temsilclleri olarak gelmemlşlerdlr. Hemen belirteyün, bu jrapı bir Ustünlük de sağlayabilir. Danışma Mecllsinln kendl lçinde fazla parcalanmadan, çeşitli eğllimlerln fazla baskısı altmda kalmadan bir bütünlük lçlnde çalışmasını sağlayabllir. Böyle bir avantajı da olabiür. Ancak bu durum ortaya çıkacak eserin yaşayabilirlik şansı bakımından bir tehlike yaratabilir. Yapılacak yenl Anayasa ile kurulacak olan yapımn uzun süre yaşaması amac edinildiğine güare ve 6» «nlnde •onunda da sivil yönetime geçileceğine göre, sivil güçlerin hiç olmaasa, geçen dönemdeki moda deylml ile asgari müşterek olarak kabul edebilecekleri bir Anayasanın ortaya çıkması bir zorunluktur. DANIŞMAYI, MECLİSİN DIŞINA TAŞIHMAK SORU Mevcut duruma göre kamuoyundan soyutlanma tehlikesl aşüabUir mi? YANIT Danışma Meclisi billnçli olarak bu tehllkeyl aşa bilir. Kurucu Meclis yasasında da buna olanak veren hükümler vardır, Orneğln, Danışma Meclisi Komisyonlanna çeşitli kesimlerden temsilciler çağın p onlann görüşlerini almak mümkündür. Çeşitli kuruluşlardan yazılı görüş almak da mUmkündür. Yanl danışmayı Danışma Meclisi çerçevesi dışına taşırarak kamuoyuyla bel11 bir fiklr alışverişi sağlamak mümkündür. Bu bir tedbirdir. tkinci bir tedbir, herşeyi ayrıntılan üe düzenlemeye kalkmaktan çok, temel yapıyı kurmakla yetlnmek ve üeride doğabilecek gelişmelere karşı, kurulacak anayasal yapıda bel11 bir esnekliğe yer bırakmaktır. Bu bakımdan biliyorsunuı 1961 Anayasası fazla aynntıa olmak nedeniyle yeterlnce esnek olmamak glbi bir kusur işlemiştir. Daha sonraki sınavlarda bazı engelleri aşamamasının bir nedeni de budur. Danışma Meclisi çıkaracağı «serde 1924 Anayasasında olduğu gibi daha çok temeli düzenlemekle yetinen, aynntüara fazla glrmeyen daha esnek bir yapı kurarsa, bu yapımn daha uzun ömürlü olmasını sağlamak herhalde görece kolaylaşmış olur. KURULACAK YAPI SORU Hazırlanacak yenl Anayasa ile kurulacak yapımn temel özelliklerl slzce ne ol* sıyasal geçmişi ile çelişmemeli «Türkiye'de Atatürk'ten başlayan hatta ondan önce de demokratik rejimin parlamenter sisteme göre kurulması geleneği yaratılmıştır. Bundan vazgeçilir ve örneğin BaşkanUk sistemine geçilirse çok temelli bir yapı değişikliği yapılmış olabilir.» malı? YANIT Sanıyorum, ilerideki tartışmalan en aza indirmek bakımından kurulacak yapımn da Türk siyasal geçmişi ile fazla çplişmeyen, ternel sistem değişikliği getirmeyen bir yapı olmasında yarar vardır. Burada hemen akhma gelen konu siyasal sistemdir. örneğin Türkiye'de Atatürk'ten beri hatta ondan önce de demot ratik rejimin parlamenter sisteme göre, kurulması geleneği yaratılmıştır. Bundan vazgeçilir ve örneğin başkanlık sistemine geçilirse, çok temelli bir yapı değişikiiği yapılmış olabilir. Yeterince kamuoyunun temsü edilmediği bir ortamda, böylesine köklü bir sistem dedeğişikliğine gitmek, sistemin uzun dönemda yaşama şansım herhalde tehlikeye düşürür. SIKI KALIPLARA ALMA EĞÎLİMÎ Yine dikkat edilmesl gereken çok önemli bir nokta, siyasl partiler yasasıyla llgilidir. 12 Eylül'ün siyasi partılerden şikayetçi olduğunu biliyoruz. Yalnız şu da bir gerçektir ki, demokratik bir rejim siyasal partiler olmadan yaşayamaz. Bu iki gerçek karşısında, Damşma Meclisinin (siyasi partilersiz yapamayız, hiç olmazsa onlan öyle bir düzenleyelim kl, bu sistemi çığırdan çıkarmasmlar) endişesi ile, siyasal partileri çok sıla kalıplara alma eğilimi tehlikesi de vardır. Oysa, biliyorsunuz, siyasal bilimde, siyasal partilerin örgütlenme biçimleri ideolojilerinin bir türevl kabul edllir. Yani her ideoloji ayrı bir örgütlenmc» biçimi getlrir. Tek tip bir örgütlenme biçlminl, bütün partilere dayatmaya kalkarsak, ileride ülkenin tek bir ideoloji içine sıkıştırılması sonucunu yaratabilir. Demokratik bir ortamda bu da mümkün olamayacağına göre, mevcut partilerin çıkartılacak siyasal parti yasası ile sürekli olarak çatışması tehlikesini yaratabilir. Buna şimdiden çok dikkat etmek gerekir. Çok ayrmtıh bir slyasi partiler yasası çıkarmaktan daha çok, temel ilkeleri belırleyen bir yasa yapmak ve özellikle örgütlenme biçimi konusunda bütün partileri aynı kalıba döken düzenlemelere gitmemek daha yararlı olur kanısındayım. SORU Anayasa çalışmalan başlamadan önce TÜrkiye1de İki partiH siyasal yaşam gereğl tizerinde duruluyor. önce 1961 Anayasasının çok parti1 siyasal yaşam llkesi kornn1 malı mı? YANIT tki partill yaşam aslında Türk gelenegine uygun olarak yaşandı. tkinci Meşrutiyetten itibaren bakıyoruz Türkiye*nin geleneğinde iki partl eğilimi var. Bizde, bir orta sağ birl orta sol biciminde ikili parti geleneği var. Bundan sonra da öyle sanıyorum ki siyasal yelpazede bu gerçekle karşılaşaoağız. Ancak şunu da gözden kaçırmamak lazımdır ki, bu iküi parti egilimi, yalnızca çoğunluğun efîilimldir. Bir de, bu eğilime uymayan toplumda ıkı parti dışında kalan bir azınhk eğilimi de var dır. Demokrasiyi kurmak ve yaşatmak istiyorsak ve sistemin daha sonra zorlanmamasını istiyorsak, azınlıkta kalan bu eğilimlerin de kendilerini temsil etme olanağını açmalıyız. SOYUT BİR ÖRNEKTEN Mİ SORU Danışma Meclisi yeni Anayasa çalışmasmda, 1961 Anayasasını temel aunalı mıdır, yoksa yepyenl bir Anayasa mı hazırlamalıdır? YANIT Şimdiki sorun, ister istemez yeni bir Anayasa yapmaktır. Çünkü, 12 Eylül müdahalesiyle Anayasa geniş ölçüde degişikliğe uğramıştır. 12 Eylül'den bugüne kadar çıkarüan türlü yasalarla, Anayasal düzen zaten sürekli bir değişim içındedir. Bugün artık Anayasa değişikli£mden söa etme olanağı kalmamıştır. Yeni bir Anayasa yapılacaktır. Ancak sorunuza şöyle yanıt ver mek mümkün. Yeni Andyasayı yaparken tasanmızdaki herhangi soyut bir örnekten mi hareket edeceğiz, yoksa topîumumuzda, yakın geçmişte denenmiş son Anayasadan mı hareket edeceğiz. Siyasal gerçekler bakımından, yeni Anaya sanın uzun ömürlü olması bakımından 1961 Anayasasının esas alınması gerekir. Bu, çok küçük Anayasa değişiklikleri ile yetinip eski Anayasayı olduğu gibi kabul etmek demek . değüdlr. İLK KOŞUL SORU Son bir soru. Sizce Anayasalar nasıl kornnmah? YANIT Bu sorunuza cevap verebilmek için önce şunu belirtmeliyim, öncelikle korunmaya değer bir Anayasa ortaya çıkarılmalıdır. Birinci koşulu budur. Korunmaya değer bir Anayasa da toplumdaki güç dengelerini, eğilimleri ve toplumun ileriye yönelik hareketini kendi içinde kavrayan bir Anayasadır. Zaten bu gerekçeyledir ki yeni Anayasal düzenlemelerin geçmlşten çok kopuk olmaması gerektiğini vurgulamaya çalıştım. 1981 Anayasasının ki lfade galiba bize ışık tutucu nitelikte anımsayacaksımz orada (hürriyete adalete ve fazilete asık evlatlarının uyanık bekçilığine) emanet edilmiştir. Bu ifadenin somutlaştınlmasında şu sonuca varınz. îlk koşul Anayasaya yeterli sayıda toplumsal gücün sahip çıkmasını sağlamaktır. Samyorum, bütün yurttaşlanmızın önümüzdeki dönemde, Danışma Meclisinden, kamuoyunu olabilecek en geniş ölçüde yansıtan bir eserin ortaya çıkanlmasıdır. Hepimizin dileğl 12 Eylül 1980 İle başlayan ve bugün Kurucu Meclisin açılmasıyla önemli bir aşajnadan geçen Silahlı Kuvvetler yönetiminln başan ile sonuçlanması ve en kısa zamanda yerini sağlam çok partill bir demokratik düzene bırakmasıdır. Prof. Aksoy: Atatürk tek hic hir zaman ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Üçüncü Hukuk Kurultayı'nın son gününde iiginç konuşmalar yapıldı. Toplantıda, Prof. Hamza Eroğlu «Devletçiliğin hukuKl dayanak ve temelleri» Qd!ı bıldirisini okumaktan vazgeçtL Prof. Faruk Erem, Pıof. Muammer Aksoy'un bir sorusu üzsrine «1961 Anayasası Atcîıirk'a çok sadık bir anlayışla ondan hiç sapmadan hazırianıp, yürürlüğe konulmuş bir anayasadsr.» dedi. Prof. Aksoy şöyle dedi: «Toplum düzeninl değiştirmek tsteyenter, bunu gerçek leştirme işlerini Kurtuiuş Savaşı içinde başlatmışlardır. Osmanlı Devletl yarı bağımsız, Türkiye Cumhuriyeti tam bağımsız bir devlettir. Atatürk her türiü mcmdacılık glrişlmlnl ta Sivas kongresinde reddetmiştir, Lozan'da görüşmelerin uzama nedeni, toprak meselesinden değil. Kapltülasyonların kaldırılmak istemesi yüzünden olmuştur. Atatürk, hiçbir zaman tek parti slstemlnl bonimsememiş, çok partill özgürlükçü demokrasiye yönelmlştlr. Serbest fırka Atatürk tarafından kurdurulmuş, Fethl Bey'in kurtulus için süre Istemesinl Atatürk reddetmiştir. Atatürk'ün hedefl sürekll devrimcilik ve cağdaş uygarlık düzeyldlr. Çaâdaç uygarlık, büyük apartmanlar, asfalt yollar değil. Özgüriük ve eşitllğe dayanan çoğulcu demokrasidir.» Gedci ic tüzük yürürlüğe girdi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Danışma Meclisi tarafından hazırlanacak içtüzük yürürlüğe girinceye kadar MGK'nm düzenlediği Danışma Meclisi'nin çalışma esaslanna ilişkin geçici içtüzük yaymlandı. Içtüzüğe göre Danışma Meclisi Başkan seçiminde ilk turda salt çoğunluk aranacak, 1kinci turda ise en fazla oy alan aday Danışma Meclisi Başkanı olacak. Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yaymlanan içtüzüğe göre, Danışma Meclisi içtüzüğünü hazırlamak üzere, Damşma Meclisi'nin 3. toplantısmda 11 üyeden kurulu içtüzük geçici komisyonunu seçecek. Geçici Komisyona Başkanlık Divanı tarafından teklif edilen 11 aday İle adaylığını koyanlar arasında seçim yapılarak ilk turda en fazla oy alan 11 Uye komisyona seçileoek. İçtüzük Geçici Komisyon üyeleri, seçildikleri birleşiml isvleyen gün saat 10.00'da kendilerine aynlan yerde toplanarak komisyonun başkan, sözcü ve katibini seçtikten sonra komisyon çalışmalarına başlayacaklar. Bu komisyon en geç 15 gün içinde çalışmalannı bitire rek hazırladığı İçtüzük raporunu Genel Kurul'un onayına sunacak. Genel Kurul'ca 5 gün 1çinde görüşülerek son şekli verildikten sonra kabul «dilen içtüzük, Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girecek. Yaymlanan geçici İçtüzük, Geçici Komisyonun özrü olmayan tüm üyelerin katıhnasıyla toplanacağı ve hazır bulunan üyelerin salt çoğunlugu ile karar vererek, Komisyonca hazırlanmış bulunan içtüzük raporunun Genel Kurul'daki görüşülmesi esnasında verüecek değişiklik önergelerinin en az 10 üye tarafından imzalanmasınm gerektiği açıklandı. önergelerin başkanlığa veriliş sırasma göre oya sunulup, ancak aym nitelikteki önergelerin birarada oylanabilece^i belirtildi. Geçici içtüzüğe göre Danı^ ma Meclisi gündemi Damşma Meclisi Eeşkanı tarafından hazırlanacaktır. Gündemde, «Başkanlık Divanı'nın Geneı Kurula sunuşlan seçim, oylaması ya pılacak işler, görüşülecek işlerv sırasıyla yer alacak. Damşma Meclisi ikinci toplantısında adaylığını koyan veya adaylığı teklif edilenler arasında 1 yıl süreyle görev yapmak üzere 1 başkan, 1 başkanvekill, 4 katip, 2 idareci, üyeden oluşan Başkanlık Divanı'nı seçecekler. Damşma Meclisi Başkam, baş kanvekilleri, katip ve idareci üyeleri için ayrı ayrı ve gizli oy la seçim yapılacak. Başkan seçimi ile seçimi ilk turda hazır bulunan üyelerin yandan bir fazlasının oyunu alan aday, başkan seçilecek. tlk oylamada sonuç alınamadığı takdirde ikinci tura geçilecek, ikinci turda başkan olarak seçilmek için en fazla oy almak yeterli olacak. (Baştarafı 1. Sayfada) bancı gazetecl Izledl. Kordiplomatik locasında 60 kişi vardır. TBMM'de ve çevresinde dün olaganüstü güvenlik öniemleri alındığı ve basın men8uplarının dedektörle arandığı gözlendi. Clyeler TBMM'nin eskl Cumhuriyet Senatosu Genel Kurul salonunda saat tam 09.30'da yerlerini aldılar. Üst kat localarında basm mensupları ile devlet protokolüne dahil çağrılılar vo Danışma Meclisi üye lerinin •şleri vardı. Eskl basın locasında hükümet üyeleri ile üst rötbell askerler bulunuyordu . Cumhurbaşkanı locasında İse Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren ils Mllll Güvenlik Konseyi üyeierl oturdular. Saat 09.45'te Danışma Meolisinin en genç Ikl üyesl Mehmet Pamak (Canakkale) lie Almanya'dan gelen Ender Çiner (MGK Kontenian) divandakl yerlerini aldılar. Danışma Mec lisinin en yaşlı üyesi Sadi Irmak (Konya) ıse saat 09.53'te salona girdi. Danışma Mecllslnl 8elamladı ve yerine oturdu. Irmak Kurucu Meclisin kuruluşuna ilişkln yasa gereği lik birleşiml yöneteceâinl söyledikten sonra «Tarlhln bu mazharlyetine minnettarım. Yü ce heyetinizin ifa ettiğl tarlhl vazife ve mesuliyet cümlenize, milletimize ve bütün dünyaca bllinmektedlr. Bu hizmetl en güzel şeklide İfa edeceğinlzin sağlam bir garantisi vardır, o da hepinizin içlni dolduran Yüce Atatürk scvgisldir» dedi. Ânayasö halk oyuna (Baştarafı 1. Sayfada) nln geldiği 12 Eylül öncesi durıundur. VE BAZI ÎLKELER... Kişi hak ve özgürlüklerlni hu dutsuz olarak genişletip koruyalım derken devletin bekası İçin hak ve yükümlülükleri oldu^unu, kişi özgürlüğü uğruna devîeti güçsüz, bir şey yapamaz duruma getirmeye de hak kımız olmadığını, devletin dernekler vasıtası ile idare edilen zavallı bir kunıluş haline getirilemeyeceğini, devletin başı olan makamın bir protokol makamı görünümünde bırakılamayacağını, kararnameleri lmza ile mükellef bir makam olamayacağını, devletin 6 ay glbl bir süre Cumhurbaşkansız bırakılamayacağuu, parlamentonun aylarca hiçbir yasama ve mürakabe görevini yapamaz duruma getirilemeyeceğini, yargımn yönetimi, yönetimin yargıyı köstekler durumda ola mayacağım, ülkenin sokaklann da hcr gün miting ve gösteri yapılmak suretiyle vatandaşların Iş ve güçlerine mani olunamayacağını, memleketimizde komünizme veya din esaslarma dayalı parti kurulamayacağına göre bazı gün ve bayramları is tismar ederek, bu rejimlerde olduğu gibi gösteri ve mitingler düzenlenemeyeceğini, kısaca kişi hak ve özgüriükierinin hudutsuz oiamayacağını da hatırdan çıkarmamanuz gerektiğini vurgulamak isterim. ATATÜRK DtYOR Kt... Bu konuda ytice Atatürk'ün 17 şubat 1931 tarihinde Adana Türkocağı'nda irat ettikleri nu tuktan su pasajı huzurunuzda okumak isterim: (Vatandaşlar bilmelidir kl, vicdani vc fikri hürriyet vardır. Fakat nihayet buıüar namahdut değiîdir. Ferdi hürriyet karşısuıüa fertlerin heyeti unıumiyesiııin kurduğu ve dayandığı bir de devlet vardır. O devletin de iradesi ve nakimlyeti vardır. Fertlerin hürr''etini mahfuz tutmakia mükellef olan insanların, diğer taraftan, devietin vo irade ve hakimiyetinin mefluc bir hale geimemesine çok dikkat etmeleri lazundır. Fertlerin hürriyeti, devletin ha kimlyet ve tradesinin mahfuziyetîne vabestedir. Devlet iradesi mefluc olursa, fertlerin hür riyetini muhafa/.a edecek hiçbir kuvvet ve vasıta kalmaz. Bina enaleyh, hürriyeti yalnız bir ta rafh dcgil, her iki taraftan dü şünmek lazımdır. Vataıulaş olan fertler kendi hürriyetinin bir kasntıını seve seve, ltizumlu gör^rek deviete zaten devretmlşlerdir. Devlet kendine has olan Ira de ile ferdi hürriyetlerin bir kısmına, gene o Lürriyetin temini için sahlp olur. Yeter ki devlet haküniyeti, milletin refah vo Msdetl umumlyesüM» •• vatandaş hOrriyetinin temlnlne masruf olsun. Vatandaşlarda bu emniyei hasıl olduktan sonra, fertlerin kurdukları devlet kuvvet ve otoritesini masun bulundurmak için vatandaşlara tereddttp eden vazifeler vardır. Bu meyanda memurlara ve bilhassa hakünlere teveccüh eden vazife büyüktür. Hakimler vatan» daşların hürriyetini mümtaz tutmayı düşünürken. Deviet oto ritesinin hakikaten masun kalmasına dikkat ve riayet etmeUdirler. Aksi takdirde, kendilerine tevdi edilmiş olan yüksek vazifeyi ifada kusur etmiş olurlar.) DANIŞMA MECLİSİ VE BASKI Anayasa konusunda haztrlan* mış hiç bir öntasan mevcut oimadığı gibi, bu yönde herhangi bir kişi veya kurumun Damşma Meclisi'ne bir telkinde ve baskıda bulunması da sözkonusu değiîdir. 12 Eylül'den evvel mevcut olup her tür lü siyasi faaliyetten menedilen partilerin feshedilme sebeplerinden birisi de, Meclisin her türlü baskıdan uzak çalışmasını sağlamak gereği olmuştur. Zira ilk günden beri partilerin devlet dairelerinde çalışanlar üzerinde yürütmeye çalıştıkları etkileme manevralarını, bu Meclis yatısı içerisine de sokma çabası içerisinde olduklan tespit edümiştir. Sizlerin diğer ülkeierin Anayasalarını kopye etmeden, ancak onlardan ve geçirdiğimiz acı tecrübeierden faydalanarak, Türk miiietinin bünyesine en uygun Anayasayı yapacağınıza inanıyor ve güveniyorum. HALK OYUNA SUNULACAK 2'nci olarak Anayasanjn halk oyuna sunuluşudur. Buna göre Aııayasa Komisyonu tarafından hazırlanan ve Danışma Meclisi Genel Kurulu'nca kabul edilen Anayasa metni Milli Güvenlik Konseyi'nde nihai şeklini alacak ve hazırlanacak Halk oyuna suııuş kanununa göre halk oyuna sunulacaktır. Böylece milletce kabul edilen yeni Ana yasa kesinleşmiş olacak ve geçici hükümlerine göre yürürlüğe girecektir. PARTt LÎDERLERt DtKTATORYASI tîçüncü husus yenl Anayasanın ilkelerlne v&SV& D İ r Ş«kü" de slyasi partiler kanununun hazırlanmasıdır. Siyasi Partüer Kanununtuzun parti Uderlerl diktatoryasına yol açtığı, pRrtlyi bir defa ele geçiren ve Uder olan kişinln artık o makamdan dfişürülmesinin hemen hemen mümkün olniAdığını, rira faslt bir daire şeklinde liderln 1 teşkilatının 1 seçiminde büvük yetklye sahip bulunduğunu, böyle olunca il temsllcilerinüı de kendisini seçen lidere oy verdlklerinl gördük. BBpa b«ut«r daha bir çok aksak taraflan da en lyi bir şekilde gidereceğiz ve yine geçmiş tecrübeierden de yarar lanarak en uygun şekll bulaca ğınız muhakkaktır. SEÇtM KANUNU Dördüncü olarak yenl Anayasanın ve Siyasi Partiler Kanununun hükumleri gözönünde tutularak yenl bir seçim kanununun hazırlanmasıdır. Anayasa kadar önemli olan bir kanun da seçim kanunu olacaktır. Küçük küçük partilerin koalisyon döncminde ne nrüşküller çıkardığı, Iktidarda kalabiinıek uğruna bu küçük par tilere ne tavizler verildiğini hep berabcr gördük ve yaşadık. Ayrıca ötlseçim rezaletinl de biliyorsunuz. Para İle satın aünan klşilerin önseçimde neler yaptığı hala hafızalarunızda yaşıyor, vatandaşın bîr robot oimadığı bilinci içerisinde bu aksakhklan ve parti enflasyonunun önlcyecek bir seçim sistenıini bütün miliet sizierden beklemektedir. DİĞER YETKtLER Beşinci konu olarak da, normal yasama i'aaliyctlerinm yürütühnesidir. Danışma Mecilsi ana konuiardaki çuhşmalardan başka genel seçlmlerle Türkiye Büyük r*üüet Meciisi kurulup füien göreve başlayıncaya kadar kanun koyma, değiştirme ve kaldırma suretiyle genel yasama görevlerini yerine getirecektlr. Bu arada Kurucu Meclis kanunu hükumleri dışında kalan hususlarda Milli Güvenlik Kon seyi 2324 sayüı yasaya düzenlemesi hakkındaki kanun uyarınca Türkiye Büyük Miliet Meclisi'ne, Cumhuriyet Senatosu'na alt görevlerl yerlne getirmeye ve yctkilcrin kuılanma ya devam edecektir. BAT1 İLE ILİŞKİLER 12 Eylül lçte ve dışta bazı kl şi ve çevrelerin göstermek istediğl gibi demokrasideu sapmayı veya ayrünıayı değil, aksine Türk miiietinin Içtcnükle özlemini çektiği, gerçekten ona en layık olan demokratik bir rejimi gerekU müesseselerlyle sağlıklı ve sağlam bir tarzda tesis etmek hareketiain baslangıcını teşkil ;der. Demokrasiye ve hukuk devleti ilkelerlne bajj. lık iç yönetimde olduğu kadar Türk dış politikasına yön veren temel unsurlarüan birini oluşturmaktadır. Avrupa Konseyi, Avrupa Eko nomik Topluluğu, Avrupa Par üunentosu gibi kuruiuşiarla ilişkilerünizi hep bu yaklaşun içinde ele almaya çahştık. Türkiye'nin bu kuruiuşiarla llişküerini korumak ve sürdürmek için gösterdiğimlz çabalann demokrasiye döniiş ko nusundaki samimi kararlihğınuzın bir işareti olarak dost ülkelero* değerl«odlrilm*»inl Açıkça Ifade etmek İsterim kl, Türkiye baskı ve yersiz itham ve içişlerine müdahale niteliği taşıyan davranışlarla karşüaşmadıkca, Avrupa kuruluşları ile mevcut ilişkilerini sür dürmeye ve güçlendirmeye devam etmek arzusundadır. BAT1DAN KOPARMAK KtME YARAR? Türkiye aleyhinde yürütiilen maksatlı propagandanın Türki ye'yi Batıdan koparmak isteyen ideolojik saplantıh çevrelerce düzenlediği hususunda Ba tılı dostlarımızın ve Batılı kuruluşların dlkkatlerl bir kere daha çekmek isterim. Dostlarımızın Türkiye'nin Batıdan kop masının küne yarar sağlayacağı konusuna doğru cevabı vicdanlarında bulacakîanna ina niyorum. Her vesile ile lfade etmeye çalıştığun gibi, sllahlı kuvvetlerimia diğer bir çok ülkeierin Rİlahlı kuvvetlerinden ayrı bir yapı ve geleneğe sahiptir. O her zaman daima Türk miiietinin lstek ve hayrına olanı yapmış, Cumhuriyetten sonra da Atatürk'ün koyduğu inkilap ve ilkelerinin devamlı takipçisi ve koruyucusu oünuştur. Bunu bildiğİ içindlr ki, Atatürk Cum huriyetin korunnıası ve kollanması görevini kanuna koyduğu bir madde ile silahlı kuvvetlere vermiştir. tşte silahlı kuvvetlerln 12 Eyiüı 1980'de de yaptığı bu oünuştur. ÖNEMLİ BİR ADIM Danışma Meclisinin açıldığı bugün 12 Eylül 1980'den beri Milli Güvenlik Konseyi yetkisinde bulunan yasa faaliyetlerinin yüce meclisinlzle birlikte yürütülmeye başlanması suretiyle demokratik düzen yolıuıda önemli bir adım daha atmış bulunuyoruz. 12 Eylül 1980 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri adına aziz Türk mllletine vaat ettiğimiz yolda sapmadan ve aarsümadan hedefe doğru llerlediğimiz halde bazı art niyetll veya Türkiye'nin gerçeklerinden habersiz çevrelerin saldmlarına hedef olmamız mümkündür. Ancak, btd bu h1bl elcştiriler değii, sadece büyük Türk miiietinin aydınük geleceğinl teminat altına alınınası ilgilendlrir. Atatürk İlkeleri doğrultusunda devletimlze demokratik bir işlerllk kazandırmak için milletçe sarfedllen gayretler bizi bo mutlu açüış gününe ulaştırmış bulurunaktatlır. Bugiinden İtibaren Kurucu Meclis çatışı altında Milli Güvenlik Konseyi ve Danışma Meclisi 'nln işbirllğl ve gönül bağhlığı ile tam bir uyum lçlnde sürdüreceğl çalışmalar milli hedeflere uiaşmamızı mutlaka sağlayacaktır. Bu lnançla heplnize baş«nlar diler, cekten ona layık demokratik bir rejiml gerekli müesseselerlyle sağlıkiı ve sağlam bir tarzda tesis etmek hareketinln başlangıcını teşkll eder. • Atatürk, Cumhuriyetln ko runması ve kollanması görevini kanuna koyduğu bir madde İle Silahlı Kuvvetlere vermiştir. İşte Silahlı Kuvvetlerln 12 Eylül 1980'de de yaptığı bu olmuştur. • Türkiye'nin gerçeklerinden habersiz çevrelerin saldın lorına hedef olması mümkündür. Ancak: Blzl bu glbl eleştiriler değil 6adece Büyük Türk miiietinin aydınlık geleceğlnln teminot altına alınma8i ilgllendirlr. ANO İÇME Devlet Başkanı Orgeneral Evren'in konuşmasını tarnamlamasından sonra Başkan Irmak, Evren'e «Yürektan teşekküm ettl. Ve and lcme de «Muhaiap alınacak başkanlık dlvanı üyelerlnln l!k olarak yemln etmeleri gereğinl» vurguladı. Yerinden kalktı ve gözlüklerlnl çıkarorak yemin metnlnl okumaya başladı. Daha sonra dlvan Oyesl Mehmet Pamak başkanlık dlvanının altındakl yemin kürsü8üne gelerek and lotl. Danışma Mecllsl'nln çalışmalarına katılıp katılmaması bir süre tartışılan F. Almanya' dan gelen Erden Çlner kürsüye geldl. MGK Konten|anından secllen Çiner, and metninln İlk satırını okuduktan sonra heyecandan sesl kısıldı. Başkanlık divanı üyeleri and lctlkten sonra üyeler sırayla and Içtller. Damşma Meclisi Irmak, Divan üyeierini genel üyelerlnden Kocaell üyesl kurula tanıştırdıktan sonra DaHamdl Acar and Içmek lcln nışma Meclisi'nin Iklncl topkürsüye gelen İlk 0ye oldu. lantısının 27 Ekim salı günü Kürsüye son olarak Gümüşhasaat 14 00'de yapacağını bıldlr ne üyesi Hallt Zarbun geldl. dl ve Danışma Meclisi BaşkaMGK Konten|anından gelen nı 8ecim!nin yapılacağını söyMahfr Canova anda «Dayanışlerken «üyelorin oylarının anma Meclisi Oyesl olarak» diye cak adaylığını koyan klşilere başladı. Üyelerden bir kısmı verebiieceklerlnl» belirttl. and metnlndekl «lalk» sözcüGeçici Başkan Sadl Irmak, ğönü yanlış vurguladılar. And saat 10 00'na yaklaştığında lcen üyeler kürsüye geldlkle«Sayın Devlet Başkanımızı hl rinde önce başkanlık dlvanını tobolerlnl İrat etmek üzere teşdaha sonra Devlet Başkanını riflerlnden önce istlklâl Marbaşları ile selamladılar. And şımızı hep beıaber dlnlemek lcme Işlerninl bltlren üyeler ye mutluluğuna erişeceğiz. Ondan niden başkanlık divanı ve Devsonra Ikl aziz ve sevlmll gölet Başkanını aynı blclmde serev yapacağız, yemin edeceğiz lamladılar. Danışma Meclisi ve Atatürk'ün anıtına celenk üyelerlnln büyük çoğunluğu koyacağız.» blçlmlnde konuş yemln ederken sakln durumlatu. rı İle dikkatl çektlter. Tören programı gereğl saat LOCALAR tam 10.00'da Devlet Başkanı Açık ve güneşll bir havada Orgeneral Evren, kürsüye gelbaşlayan törenlere katılım çok di. Üyeler Devlet Başkanını yoğundu. Yerll ve yabancı gaayakta alkışladılar. Alkışlann zetecllerle, devlet protokolu ve kösllmeslnden sonra Istiklâl Marşı oaldı Orgeneral Evren' oağrılılara aynlan yerlerln tumü doldu. Törenlerl cok sayıIn 18 daklka süren konuşması da yabancı gazetecl ve TV eklüyelerin alkışlarıyla tam altı binln Izlediğl gözlendi. Fotoğke? kesüdl. Evren'in konuşmarafcılar Danışma Meclisi Ge8i iik kez «Milli bir göreve nel Kurul salonunda calıştılar. kendl Isteğlnlzle tailp olmak Muhablrler Ise, törenl eskl suretlyle gösterdiğlniz yurda basm locasının üstöndekl Ikln bağlılık ve asıl miMeîimlze hlzmet coşkunuz dolayısıyla siz cl kat balkonundan izlediler. Danışma Meclisinin dünkü lerl yürekten takdir ve tebrlk topiantısı tutanaklara geçlrllediyor ve heplnlzl sevglyle semedi. Dapışma Mecllsl Başlamlıyorum» cümleslnden eonkanlık Divanı önünde buluXQ alkışiandı. Orgeneral Evren' nan stenograflara ayrılan yerIn alkış almasına neden olan ler boştu. Bu bölümde bir fodiğer cümlelerl de şöyle: toğrofçı kendi başına calıştı. • Ülkemlz, yurtta sulh llkeDamşma Meclisi üyelerinin slne uygun gerçek bir huzur ve and lcmelerl saat 13.21'de taeükuna kavuşnuş, vatandaşiamamlandı. rımız «Türküm» dlyebllmenin CANOVA S. KEZ YEMİN şuur ve gururunu yürekten hls ETTİ seder olmuştur. Danışma Mecllsl Başkanı • Geçirdiğimlz act tecrübeSadı Irmak and lcm© törenlierden faydalanarak, Türk mllnln tamamlandığını ancak l»tlnln bünyeslne en uygun MGK konten|anından gelen anayasayı yapacağmıza JnanıMahir Canova'nm and metnin yor ve gövenlyorum. dekl «lalk» sözcüğönü kullan• 12 Eylöl harekatı lcte ve madığınin bellrlendiğlnl söyledışta bozı kişi ve çevrelerin di ve yenlden and lcmeslnl Isgöstermek Istediğl gibi demok tedl. Canovo yeniden yemln rnsiden sapmayı ve ayrılmayı ettf. değll, akslne Turk miiietinin ÖNEROELER (Adana) «YÜCe ordumuza ve şanlı Türk Silahlı Kuuveîleri'ne şükraniarımızin arz edilmesini sunarım» dedi. Fuat Azgür (Kars), Azmi Eryılmaz (Niğde), Abbas Ökce (Kars), Süleyman Sırrı (Manısa), imzalarını taşı yan bir başka önergede ise şöyle denildi: «Danışma Mecllsl üyeierl olarrk Atatürk ilkelerini özetle belirten andımızı lctiğimız şu anda Atatürk'ün anıtına celenk koymaya giderken milletin bağ rından çıkan ve dalma en zor ve müşkül anlarda milletl İle el ele kurtuiuş yolu acan Türk Silahlı Kuvvetlerl'ne Danışma Meclfsi'nin lnançla güvenle ve Içtenlıkle şükran ve takdir duy gularmın iletllmesinin korara bağlanmasını arz ve teklif ede riz.» Bir başka önergede yine Türk Silahlı Kuvvetieri'ne şök ran kararı alınması için Istem vardı. Zekl Tuğ, Lütfullah Tos yalı, Tandoğan Tokgöz, N. Ter can, Mehmet Al| Sökell, Turgut Tan, Ibrahim Şenocak, Ismail Şengün, Hayrullah Seçkln, Paşa Sarıoğlu, Ragıp Tar tan, Avnl Şahln, Lam| Süngü, Dündar Soyer ve Ahmet Sarp' ın İmzalarını taşıyan önerge de İ8e şöyle denlllyor: «Ülkemlzde güvenlik ortamı nm sağlanması ve demokrasiye İlk adımın atılması İçin Imkan sağlayan başta Sayın Devlet Başkanı olmak üzere MGK üyelerl ve Türk Silahlı Kuvvetlerl'ne giiven ve şükranlarımtzın Boşkartiık Dlvanınca lletllmes'nl arz ve teklif ederiz.» HER ÖYENJN BİYOGRAFİS! Turgut Kunter'in (İzmir) de aynı yöndekl önergesini n okun masından sonra, Meclis Başkanı'nın secimlne İlişkln bir başka önerge verildi. Ihsan Gökşen'm öneraeslndQ «Danış ma Mecllsl yurdun ceşltll yerlerlnden temsilcl oîorck nelmlş vg siyasi particilikla hlçbfr lllşklsı olmayan üyolerden ku rulmuş bulunmaktadır. Bu ne denlerle üyelertn büyük çoğunluğu soyın Meclis üyelerinin cok büyük kısmını bilomerrek te v« tanımamaktadır. önümüzde yapılacak Başkan ve Başkanlık Divanı seclmlerlnln daha sağlıklı yapılabümesl İçin Danışma Meclisi üyelerinin kısa blrer blvografllerinin her üyeye sağlanmasını arz ve teklif erlerlm.» önergelerin okunmasından sonra Başkan Irmnk, «Şanlı or dumuza şükronı lfad« eden istekferln umumun vlcdanında ve mllletln vicdanında ynttığı icm görüşme açılmasına lüzum gör meden yüksek tasvibinize arz edlyorum» dedi ve oya sundu. Danışma Meclisi üyeleri kabul görüşlerlni oy birliğı üe bildirdller. Irmak «Yüce hpvetin bu kararmın Başkanlık Divnnıncn derhal yerine getiriıeceğinl» söyledl. Oyblrliğl İle kabul edilen Ikl karardan Hkl şöyle: «Ülkemlz v» mllletlyle el ele vererek, Atatürk ilke!erl doğrultusunda demokrasiye ge Clşin Hk adımı olan Danışma Meclisi'nin açılmasını sağlayan ve milletce özlenen huzur ortamını yaratan Devlet Başkanı mıza, MGK üyelerlne ve kahraman Türk Silahlı Kuşvetlerlne en deıin şükran ve takdir duygularının arzedilmeslnl, Genel Kumlun, 23 Ekim 1981 tarlhll l!k bileşlmlnds oy birüğiyle kirar verilmlştlr. Başkan Sadl Irmak». DANSŞMA MECLİSİ'NİN 2 NUMARALI KARARI «Oanışma Meclisi'nin pöreve başladığı tarlhl günde Danışma Mecllsl üyeîerı olarak, Yüt « Türk ulusuı.a en derîn şükduygularının arzedllmeslnl Genel Kurulu'un 23 Ekim 1981 tarihli iik blr!eş!minde oy birliğiyle karar verilmiştir. Başkan Scd| Irmak.» Irmak, Danışma Meclisi'nin gündeminin tamamlandığını be lirterek, oturumu kapattı. Danışma Meclisi üyeierl and ieme toreninden sonra TBMM'>< nın önündekl merdivlnde toplandılar. Geçici Başkan Irmak. Divan üyeieri Mehmet Pamuk ve Erden Ciner, üzerinde «Danışma Meclisi üyeierl» yazılı bir celengi Atatürk anıtına koydular, saygı duruşunda bulundular. BİRLİKTE YEMEK Daha sonra Devlet Başkanr Orgeneral Kenan Evren ve MGK üyelorl Danışma Meclisi üyeierl ile birlikte yemek yediler. TBMM'nin blllnen büyük lokantasında yenilen öğle yemen ğine Başbakan Bülent Ulusu, Bakanlar ve basının temsilcU leri katıldılar. Yemek öneeslnj de aperatif almırken, Devlet Başkanı ve MGK üyeleri Danışma Meclisi'nin bazı üyeleriyle İlk kez karşılaştılar v« tanışma olanağı buldular. Yemek öncesinde kısa suren bu toplantıdan sonra, hep birlikte lokantaya gidildi. Danışma üye leri çeşitli masalara dağılırken, Evren ve Kuvvet Komutanları. Başbakan Ulusu ve geçici başkan Sadl Irmak aynı masada yemek yediler. Yemekte soğuk mezelerden hazırlanmış bir ordorv tabağı İle salata ve tatlı sunuldu. Danışma Mecllsl üyeleri yeî mekten sonra, 6 belediye oto»J büsü ile toplu halde Anıtkabir'e geldller. Başkan Irmak! üzerinde Danışma Mecllsl baş kanlığı yazan beyaz ve kırmı zı karanflllerden yapılmış celengl Atatürk'ün mezarına koy du, özel defterl yazdı. KARASEK'İN MESAJI Avrupa Konseyi Genel Sek reteri Franz Karasek, Danışma Meciisl'nin acılışı dolayısıyla Dışişlerj Bakanı llter Türkmen'e bir kutlama mesa|ı gönderdi. Karasek mesajında «Ülkenlz gefeceği İçin çok önemli bir merhalevl aşarken, en lcten basarı dileklerlml sunarım» dedi. Tükmen ise Karasek'e aönderdlöj cevabi mesalda sunlcrı sövledi: «Hakikatan bu açılış, kuvvvetli b'r dpmokratik rejimin Türklv«'de kurulması sürecinde bir dönüm noktasıdır.» 19S0'DÂKl ACILIŞI 1579 KîŞl IZLEIVIÎŞT) ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) 27 Mayıs 1960 harekâîından sonrc Kurucu Meclıs 8 ay sonra OGak ayında açıldı... 20 yı| önceki Kurucu Meclis'l 1579 kişı izlemişti. Saat 14.40'da salona giren Mılii Bırlik Komitesl üyeleri dakikalarca alkışiandı. MSK üyeleri açış konuşmasmın sonrasında bolkonda yerlerini alarak 211 üyenin ant ıcmesini Izlodi. Devlet ve Hükümet Başkanı Orgeneral Cemol Gürsel Sağlık npdenîeriyle açıhş törenine gelemedıği icin Gürsel' in Meclisi ccış konuşmasını MBK üyesi Ernekli Orgeneral Fahri özdilek okudu. İsmet Inönu o gün cok dlno vo neşeilydl. 1 ilk 6n«rldt HBrrt