Katalog

ONİKÎ CUMHURİYET 17 ŞUBAT 1980 ABD'de her dört kişiden biri başağrısı çekiyor I ÇUKULATA, TAZE EKMEK, FIKDIK, KOYU ÇAY VE ALKOL LÜ İÇKILER MtGRENLÎ HASTA LARDA BAŞAĞRILARINI ARTTIRIYOR. nOfuslu Amerıka Blrleşık Devletleri'nde her yıl 50 mılyon kışının baş ağrılarını dındırmek itfn yaklaşık 35 milyar llra harcadıkları hesaplanmıştır Bu 50 mılyon kışının öcte bırinden fazlası Ise mıgren den şıkayet etrnektedırler Ame rlka'nın en buyuk başağrısı kl! niği olan Şıkago'dakı Dıamond Klınıf ı nin sah bı başağrısı uzmanı Dr Seymour Dıamond, hastanesıne boş ağrısı şıkayetlerıyle her hafta 35 yenı hasta yattığını belırtmektedır. Baş ağrısı konusunda genlş araştırmalar yapan Dr Diamond, yaklaşık 100 ayrı tur olan baş ağrılarını şu üç genel grupta toplamıştır • Baştakl kan dolaşımı bozukluklarına bağlı baş ağrıları Daha çok kadınlarda gorulen mlğrenler bu gruba dahıldır ve hastaya en fazla acı veren baş ağnst türü budur. • Üzuntü ve depresyonlar so nucu oluşan baş ağrılan kl bu tür baş ağnlarında kas kasılmalan söz konusudur. • Vücudun dığer organları nın hastalıklarına yan belırtı olarak görülen baş ağrılan. Dr Diamond'a göre eğer blr hasta başının ne zaman ağrıdığını kesln olarak bılmıyorsa, o başağrısı değıldır Dıamond şöyle anlatıyor «Mığrenll has talar. başlağrılarının günun hangi saatınde, kac gun arayla ağrıdığını ve baş ağrılarının ne kadar sürduğunü kesınlıkle blllrler Migrenll hastalar genel llkle uzun bır lısteyle doktorun karşısına cıkarlar Eğer ilk kez gördüğünuz bır hastanm ellnde uzun bır llste varsa, o hastanın mıgrenl var demektlr» Mlgrende soyaceklmln önemn payı olduğunu ve genellıkle blr ailenin bır cok bıreyınde bir den mlgren gorüldüğünü kaydeden Dr Diamond yıyeceklerln lcerdığl kımyasal maddelerın de mıgrenlı hastalarda başağnlanna yol açtığını soylemış ve bu ylyecekleri şöyle sıralamıştır Çukulata, bekletılmış peynlrler. kızarmış ya da fermentasyona uğramış tüm besınler, yoğurt, fındık sıcak taze ekmek, muz, pıza domuz etl ko yu cay, kahve, koka kola, Rınga balığı, tavuk c ğerı ve alkollü lckıler, Dıamond migrenll hastaların mutlaka ıckl ıçmeleri gerekıyorsa, ıkl kadehl aşmamak koşuluyla Rıeslıng, Scotch ve Canadıan vıskıleriyle votka ıçebılecekierıni belırtmıştlr. Internatlonal Herald Trıbu ne gazetesınde yeralan başağrısı konusundakı ılgınc yazıda, geçmışte başağrısı ceken ünlü lere de yer verılmış ve bu ara da Bernard Shavv'a llışkın bır oykü nakledılmıştır Chopın. Darvvın, Cervantes Thomas Jefferson, Tolstoy Nobel Marx, Poe, Tchaıkovsky ve Vırgınıa VVoolf, süreklı başağrısı ceken ünlulerin ilk akla gelıverenlerıdır Cok şıddetlı basağrıları ce ken Bernard Shaw ıse Kuzey O O Ci Zi Zi\J m l l y o n Sovyetler'in Afganistan'a müdahale nedeni tartışılıyor Batı Avrupa'da genellikle Afganistan müdahalesinde Sovyetler'in savunma kaygılarmın ağır bastığı ileri sürülüyor. S oryetter BfrfffltnJn 1979 oralık ayının son günlerlnde Afganistan'a müdahale etmesınden bu yana dünya basınında uzerinde en çok durulon sorunlardan birl de şuMoskova'yı Afganistan'a mü dahaleye Iten etkenler nelerdlr? Bu konuda çeşltil v» MrbJrt» sürüldü; ama şhndlyo dek db hlç blr görüs kesinlik kazarma dı. Şlmdıllk Afganistan'a yap»lan mudahalenın gercek nedaM lerlnl Kremlln yönetldlerindm başka klmsenin bılmedtğı kssin ama gerve de bu konudd İleri 8ürölen savlora göz 0 t mok yararlı olabötr. İKİ GÖRÖŞ ovyetler*ln Afganlstan'a m8 dahaleslnln nedenlerlne IIIş kln görüşlerl önce Ikl grup ta toplamak olastı # Savunma amacı İle muda hale. # Genlşleme ve uzun vadeli bir plana yönelık müdahale. Genellıkle Batı Avrupa'nın katıldığı İlk görüşü ileri surenle re gore Sovyetler Bırllğl Afganistan'a kendlnl savunma kayflisı İle müdahale etmıştlr. Hafızullah Amm, Müslöman gerlllalara karşı savaşı kaybet mek üzere Idi. Amın'in devrılmeslnden sonra ülkede Islamcı ve komunızme duşman bir reıımın ışbaşına geleceğı kesindı Sovyetler, guney sınırlarında boyle bır gelışme karşı•mda Rayrtsrt BJr iran ve Pokistan'dokJ rejjmlerle Işbirllğıne glrlşecak blr Afganistan ileride Sovyetlerln başını ağntablllrdl. Ostellk Sovyetler Birllğı'nde de 60 mllyon Müslümon vaşryordu ve islam hareketınln Sovyetler Blr lığı'ne de sıçramosı Özbeklstan, Tacıkıstan, Turkmenistan glbl Müslümon Cumhuriyetterde huzursuzluğa yol acaUHrdi. Ylne bu göruşün 6ovunuculanna göre ABD'nın Tahran'dakl rehineleri kurtarmak amacı J(e Iran'a bir askerî müdahalede bulunmasından çekınen Moskova, Afganistan a gırerek Iran'da olası gelışmelerı daha lyl denetlerrek gereksınlmlni duymuş olabılır. Kutbu'nu keşfeden Frldtiof Nan sen'le karşılaştıklarında ona, «Slz başağrısını gecırecek bır tedavı yonteml bulmayı hıc de nemedınız mı9» dıye sormuş Nansen şaşkınlık Icınde «ha yır» yanıtını verınce de sözlerl nı şoyle sürdürmüş cBuna cok şaştım doğrusu Sız tüm yaşa mınızı dünyada hıc bır kımsenın aklına bıle gelmeyen blr şe yı gecırdınız de, her gün yuz bınlerce kışının yakındığı ve bulmaya calıştığı bır şsyı araş tırmayı denemedlniz » (Dış Haberler Servlsl) Afganıstan'da Sovyet askeri: Asıl hedef oe? ABD'de egemen olan görüşe göre, Afganistan müdahalesi Moskova'nın uzun vadeli yayılma planınm ilk aşaması. YA DETANT? YUNUS EMRE'DEN FERDİ TAYFUR'A g evletln sanat politikasını ve kurumlannı eleştlrırken cuvaldız ve iğne orneğındekl durustlüğü gostermemız gerekıyor Genel olarak, ılerıcl kesımler rnuzık denemelerın ıhoşgöruyle ve sahıp cıkarak benımsıyorlar Son yıllarda blrcok örnek gostermıştır bunu. Ama bu kesımler lcmde az ya da cok bazı yanlış eğılımler var. Kısaco bunlara değınmek Istıyorum. Theodorakıs'ln solıstl Maria Farandurl ve orkostrasıyla istanbul'da verdığımız konserlerden sonra, bazı kışılerln bu orkestrayı fazla 'pop tarzı' bulduğunu llettıler bana Bu, şaşkınlık uyandırıcı bır yargı' Düşünün kl bu grup hem Yunanıstan da, hem de dunyanın en önemli kentlerınde mılyonlarca kışıye bu müziğl dlnletmış, antl faşıst mucadelenın sımgesl olmuş, Atına da cunta donemınden sonra halk kendllerinl stadyumda bağrına basmış... Benım Izleyebıldığım kadarıyla dunyanın hıc bır yerınden gelmeyen tepkl Türkıye den gelıyor Acaba ilerıcılık. devrımcılık adına geleneksel sertlığımızl mi kullanıyoruz? Modern bır dunya gorüşunün gerektırdığı, esnek, aydınlık ve Irdeleyen duşünce yerlne, dın kuralları halıne getlrdlğımlz bır dogmalar dlzıslnl sert bakışlar ve Türk fılmlenndekl onurlu, az konuşan erkek tavrı İle korumaya mı kalkıyoruz?. Ayr» örnek 'Che Guevara' parcasında da ortaya cıkıyor. Küba halkının 'samba' rıtmi icmde besteledığl 'Che' parcasını bızde bazı kışıler, 'dans havası ve karşı devnmcı' ya da 'hafıf buluyorlarsa herhalde bu kendı geleneklenyle davranan Kuba halkının sucu değıldır Devrımci muzık sadece sert bakış, sert bır ses ve havaya kalkmış yumruklardan ibaret değıldır artık Bır kac yıl önce Atına'nın Plaka semtındekl muzıkhollerın onünde yüzlerce kışılık kuyruklar gormüştüm Sorduğum arkadaş, her bır kuyruğun ayrı bır sıyasl cızgıye aıt olduğunu her cızgının kendi tuttuğu sanatçıyı dınledığını soyledı Bugün hâlâ bu noktada olduklarını sanmıyo rum Aşmışlardır giD| gelıyor. Ama blzde belırmeye başladı bu tutum. Yer yer, hangl ılerıci sanatcmın dınleneceğı kavgaları yapılıyor Hatta ötekı sanatcıların plaklarını kırma Isteklerınin belırdığı bıle anlatılıyor Buna son ornek, yurt dışındakı bır demokratık kıte orgutunun, bır sanatcmın kasetlerını yasaklaması olayıdır. Zaten, ülkemızde muzık dalında onurlı bır uğraş surdurmeye calışan. muzıgın yozlaşması etkılerıne ve pıyasa koşullarına, baskılara dırenen uc beş kışı var Bunları da ayrıma uğratıp secım yapmak nıye? 'Ben yalnız x'i dınlerım Otekılerı dınlemem1' demek ne kadar yoksul bır ıc dunya ve du1 şünce yapısının ürunu Bır tek şarkıcı mı dınler ınsan? O zaman, genış, renklılıkten, ceşıtlılıkten yana bır onlayışın karşısına, yasaklayıcı, plak kırıcı bır kafa yapısıyla cıkmış olmuyor muyuz?. zmiIJvAJJELl D u göröşfl 8avunanlara gore Sovyetler ayrıca Afganistan'a müdahale etmekle detantın bo zulmasından da cekınmemıslerdir Cünkü detant, ABD tarafından zaten yokuşa sürülmuştü Nıteklm Başkon Car B ter. ÇlnT tonımış, NATO'yu sflahlanmaya teşvık etmış, Batı Avrupa'ya Amerıkan «Cruıse» ve «Pershlng» füzelerinln yerleştırılmeslnl kabul ettlrmıştlr. Boylece kaybedecek bir şe yl olmayan Moskova, Afganıstan.a müdahale etmıştır. UZUN VADELİ PLAN MI? fganistan müdahaleslnl Sovyetler Bırlığı'nin uzun vadeli yayılma planının bir* aşaması olarak goren Başkan Carter ve ona yakın cevrelerın savları Ise değışık Bu gorüşe gore Sov yetler, Afganıstan'ı ışgal etmek le asırlardır düşledıklerı «sıcak denlzlere» cıkma hedeflerıne önemll olcüde yaklaşmışlardır. Nitekim Afganlstan'dakl Sovyet bırlıkleri İle Hint Okyanusu ara A sında yalnızca Pakıstan'ın Belucistan eyaletl kalmıştır Öte yandan Afgonlstan'dakl Sovyet birliklerl ile Batıya petrol taşıyan tankerlerln gectıği Hürmuz Boğazı arasında da 500 km'llk bır mesafe kalmıştır. Böylece Sovyetler. Hlnt Okyanusu İle Basra Korfezlne «tehlikelı» biclmde yaklaşmışlar, Batının petrol yollarını denetlerre olanağına kavuşmuşlardır. ÇİN'I KUŞATMAK Ml? ovyetler'ln emellerlne llişkln iki goruş daha var Bunlardan bırıne gore Moskova'nın Afganlstan'a müdahale İle asıl güttüğü amac, Basra Korfezıne sarkmak değıl, Cın'l Batıdan ku şatmaktır Gercekten Afganiston'ın işgall ile Cm'ın kuzeylnden ve batısından Sovyetler Birliğl tarafından kuşatılması ta mamlanmıştır. Diğer bir göruoe göre ise Sovyetler Afganistan'ı ışgal etmekle İlk aşamada Iran'ı denetlemeyl amoclamaktadırlar iran sınınna yakın üslerde mevzilendırilmlş Sovyet bırlıkleri, Moskova'ya Tahran hükumetlne gereğınde baskı yapma olanağını sağlayacaktır. ASKER SİVİL SÜRTÜŞMESİ e nlhayet Afganistan'a yapılan mudahaleyl Moskova'da askerlerle sıvıller arasındaki ceklşmeye bağlayan goruşü de belırtmek gerek Bu gorüşe göre, asker kanat, sıvıllere ağır basarak Afganistan müdahalesi nl gercekleştlrmıştır Bu görüşü savunanlar Breınev ve Kosıgın gıbl detant yanlısı lıderlerın sağ lık durumlarının bozuk olduğuna Işaret ederek, yönetımde eskı etkınlıklerının kalmad ğını ile V rl sürmektedirler. Ancak «The Economist» dergısi bu görüşe karşı çıkmakta ve Breınev'in 14 üyell Polıtbüro üzerınde kesın denetime sahıp olduğunu, onayı olmadan hıc bır kararın çıkamayacağını ileri sürmektedlr. Öyle anlaşılıyor kl, Sovyetlerın Afganistan'a yaptıkları mudahalenın neden'enne ılışkın tar tışmaları daha bır sure devam edecektır. DEVRİMCİ MÜZİK, SERT BİR SES VE HAVAYA KALKMIŞ YUMRUKLARDAN İBARET DEĞİL Bazı ıp uclarını zorlayarak llerlcl blr icerlk yokıştıramayız bu muzığe. Geldiğimiz nokta AET ile İngiltere arasında topluluğun enerji bütçesine katkı konusunda anlasmazlık çıktı LONDRA, [a a) Gectığlmız hafta ıcınde Bruksel'de AET enenı butcesı goruşulürken bu butçeye katılma payı konusunda üyeler arasında uzlaşmazlık cıktığı anlasılmıştır. İngiltere Topluluğun enerpyle ılgılı butçesıne daha az kat kıda bulunab leceğını, cünkü kendısının Top'ulukta yer alan oteki ulkeler duzeyınde petrole bağımlı o'madıgını bıldırmış, Fransa Ekonomı Bakanı Rene Monory ıse Ingıltere'nın bu onerısım kabul edılebılır türden bulmadığını soylemıştır Monory, Ingıltere'nın ötekı ülkeler duzeyınde petrole bağımlı olmadığını gerekçe gostermesl durumunda, Fransa'nın da ulus lararası spekülasyon yüzunden kendl Merkez Bankasında büyük olcüde sağladığı altın stokunu bahane edıp katılma payını ozaltma yoluna gıdeblieceğınl^ bıldırmlştlç, M üzığımızdekı ceşıtll eğılımler kurumlar dışında bır bıleşkeye doğru gıtmektedır. Ama bu, ülkenın düşünen beyınlerının karışmadığı, pıyasa koşullarının belırledıgi bır ılkel sentez durumundaaır. İlk bakışta gorülebılecek olan bir gercek, 'arabesk' denen türün, dığer müzık türlerını bastırarak, ülkede egemenlık kurmaya başlamasıdır. . Dort beş yıl oncekl Şekıp Ayhan Özışık, Yusuf Nalkesen, Erol Sayan vb gıbl bestecılerın şarkı patlamaları da, bır dönemde etkınlığını surdüren aşık muzıgı de, Batı uyumuyla parcalar yapan hafıf muzıkcıler de yerlerını yavaş yavaş bu tarz bır mu zığe bırakmaktalar. tArabesk» denen tür yazının başından berl savunduğum sentez gereğını ilk basamakta, el yor damıyla gercekleştıren bır türdür. Halk muzığı ile sanat muzığ) arasında yer almış ve y.abancı etkılere acılmışlardır. Halkın bugun vardığı cok boyutlu yaşama uy gun, genellıkle cok seslı bır muzık yapmaktadırlar Ama ılke olarak Arap cok seslılık kurallarını almışlardır. Yaptıkları müzığın söz yapısı, manzume düze yındedır Sarsılan, guvensız, acılar ıcindekı bır top lumda yokoluşu ve horlanmayı anlatmaktadırlar. cPopuler kulturt üzerıne araştırmalar yaptığını bıl dığım bazı değerlı bılım adamları, onumuzdekl yıllarda daha geniş acıklayacaklardır bunları. Toplu mun bazı kesımlerının «kendını yoketme» tutkusu nu yanıtlamaktadırlar bu sözlerle Zaman zaman yoksulluğun acısını da bulabılınz şıırlerınde Ama buradakı Ilerıci lcerık, yıllardır Yeşılcam'da cevrılen her fılmde kural olan yoksul, onurlu delıkanlı, zengın kayınpeder llışkılerındekı devrımcılığe benzeft: Ölümseverlik u konuda ılgı ceklcl blr araştırmaya değın mek ıstıyorum Cağdaş düşuncenın en önemlı adlarından bınsı olan Erıch Fromm, «Insanın Ruhu> (Sevgı ve Şıddetın Kaynağı) adlı kıtabında, ınsanda şıddet eğılımının koklerını araştırırken şu üc saplantının, şıddet eğılımını art tırdığını saptıyor: B 1. Ölümseverlik 2. Narsısızm 3 Aıle lcl zına bağ lılığı. Bu cok önemlı ve ülkemız sorunlarına da aydın lık getırıcı kıtabın taşıdığı savları daha başka ve genış bır araştırmada ele almak gerekıyor. Ben bu rada sadece bu araştırmanın uikemızdek! müzıkle ılışkısmı belırtmeye calışacağım. Fromm, bazı toplumsal durumların tölümseverlık» tutkusunu artırdığını, böyle bır kültür yarattığını ve şıddetın yaygınlaşmasına yol açtığını anlatıyor «Ölumseverlık»ın tam tersl olan, «blr şeyl yoketme» yetısıni, «bır şey yaratma» yetısıne bırakan, «ya'jamseverlık» icm üc ön koşul arıyor. 1. Guvenlık, 2 Adalet, 3 Ozgürlük. Bır toplumda bunların yokluğu ve sürekll yaşam mücadelesı «ölümseverlik» eğılımınl artıracaktır. Ve sonucta toplumun kültürel ürünleri, «yaşasın ölüm»ü, yanl Ispanya ic savaşında bır halkın kendıne kıymasına yolaçan cığlığı üretecektır durmadan. «Eğlencelerlmlzdo öldürmenln oynadığı rolü blr düşünelim Fılmler, resımll öyküler, gazeteler heyecan yüklüdür. Cünkü yıkım, sadızm ve kaba şıddetle doludurlar... Ya da şu deyımlerl düşüneı lım: «ölecek gıbi heyecanlanmak». şu ya da bu şeyl «ölürcesıne» Istemek ya da blr şey ya da b\. rısl uğruna «ölmek». Bu arada blr de yaşama karşı umursamazlığı gösteren araba kazalarını düşünelim > Bu açıdan baktığımızda, söz v» onunla uyum lcinde olan müzık yapısı olarak «arabesk» türün nasıl bır <ö!ümseverlik> bılıncinln sonucu olduğu ve kaynaklandığı bu eğılımı nasıl yenl baştan gelıştlrdığı cok acık olarak görünüyon «Batsın Bu 1 1 Dünya », «Ben Doğarken ölmüşüm », «Hayat Yok Bıze Bu Yaşantıda1»... Sevgl llışkısının bıle anlatıldığı parcalar, yakınma; nefret ve acıyla doludur. Ac» cekme bu estetik, bıcımının temelınl oluşturur Oysa Spınoza'nın temel sözünü hatırlatıyor Fromm: «Zevk, kendı lcinde kötü değıl ryıdır; bunun tersH ne acılar kendi icınde kötüdür» Bu ılışkıleri daha sonra ırdslemek üzere, en azından şu belırtılerl kabaca saptamakla yetlnellm. Toplumumuzu yangın gibl saran «arabesk» muzlk dalgası, müzık lci sentezlere yönelmiş olmanın yanında, hem ıfadesl olduğu hem de yenlden yarattığı kültür olarak «ölümseverlik» tutkusunu IşlemeKtedır. Kendınl feda etmeyle ve bunu topluma anlatmayla ilgıll bır «narslsıst» konuma sahlptır «Ben Yanmışım Arkadaş'» Bu bireysel narşlsızm, Türkler'ın «garıban, acı ceken ama bır söz uğruna ölüme gırebılen, yığıt» kişıler olduklan yolundakl toplumsal narsısızmle bırleşmektedır. Bunlara ek olarak (aşırı zorlama blr benzetme ml olur bılmiyorum) her söz ağlar gıbi «Anam, anam garjp anam» çığlıklarıyla ya da «Toprak Alsın Muradımı» türünden toprak özlemınl dıle getıren feryatlarla bıttığınden, Fromm'un şıddetın üc kaynağından blrl olarak saydığı «toprağa, anaya donme saplantısı» da gözlemlenebıllr. I W VVashington ile Pekin arasında kırmızı telefon kuruluyor lundaki Amerıkan önerlslnln Cmlı yonetıcıler tarafından sevıncle karşılanacağını ve hemen kabul edıleceğıni ummuşlar, Cmlılerın kesın kararı ertelemelenm ıse şaşkınlıkla kar şılamışlardır Bunun üzerıne Brovvn ve beraberındekıler Cin lı yonetıcılere VVashington ile yakın muttefıklerı arasında bunalım donemlerınde güvenlı ve hızh haberleşmenın sağlanabılrrcGi ıcın bu tür hatların bulunduğunu anlatmışlardır. Pekın ile VVashington arasında kuruiacak kırmızı telefon hattı, tekn.k acıdan Washıngton Moskova arasındaki kır mızı telefon hattının benzerı ola caktır VVashington Moskova arasındaki kırmızı telefon hattı haberleşme uyduları ara cılığıyla çalısmaktadır. Sıvasal gözlemcıler ABD'nln Cın'e kırmızı telefon önerısınin. Amerıkan yonetımının bır bunalım donemınde her hangl bır askeri gırışımden once Pekınlı yonetıcılerın görüşlerını alma amacına yonelık gorüşünü savunmuşlardır. (Dış Haberler ServisO ash!ngton l!e Pekın arasın da kırmızı telefon kurulmasına ılışkın calışmalara başlandığı bıldırılmektedır Was hıngton ile Moskova arasında 16 yıldan bu yana varolan ve ABD v e Sovyet Devlet Boşkan larının gerekt.ğınde derhal bırbirlerıyle göruşmelerını sağ'ayan kırmızı teiefon hattının Pe kın VVashington arasında ku rulması onerısı ABD Savunma Bakanı Harold Brown'un Afganistan olaylarımn ardından yaptığı Çın gezısı sırasında ortaya atılmıştır. Cln Başbakanı Hua ve Başbakan Bırıncı Yardımcısı Deng, kırmızı telefon hattına ılışkın ca lışmaların yurı.tulmesı ıcın VVashington dakı Cm Büyukelcılığı mensuplarını gorevlendırmıştır Ancak Cın ın bu konudaki kesın kararının Başbakan yardımcılarından Geng Bıao'nun bu yıl ıcınde ABD'ye yapacağı gezı sırasında acıklanacağı belırtılmektedır. Los Angeles Tımes'in bu konudakı haberıne gore ABD Sa vunma Bakonı ve dığer Amerıkan yetkılılerı ıkı ulke arasında kırmızı telefon kurulması yo Yarın: Özdesük t