Katalog

SEKÎZ CUMHURÎYET 9 OCAK 3980 Seçme Smavına Hazırlık Programı II GENEL YETENEK 5i Çözumleme : P000 hra parasıriTrl I. kısmı: •* 9000 îıra parasının 2. kısmı : 9000X 1 Ali OĞUZTÜRK Tunç TÜMENİ ; Denklemi: ; M O D E R N M A T E M A T İ K 60 Vural YILMAZ Taner ALPCAN 10. Pıxı po'.ınomu a y n a y n (x 1) ve (x2) ıle Lhjiunduğunde sıra Ue 6 ve 18 kalanlannı venyor Aynı polınom (x l j <.x 2) üö bolunduğunde kalanı buJunuz. Çözüm : P(x) =Q(x> S(x) 4Kfx)'den P(x) = fx1) (x2) S(x)J{mx + n) yazılır. P{1)= m + n = > m + n = 6 (1) P(2) = 2 m + n : = » 2 m + n = 18 (2) elde edılır. 6 = > n = 6 m değeri (2) de yenne ko» nulursa 2m J (6 W5 18 k= at k= £ = c b» ' ~ Cı f32 100 2x x 100 ^43 100 , 8x ^ . fin* 100 ~ 2x+8x = 6000O 10x = 6000O x = 6000 O halde ' = k olmalıaır. • L kısmm îaizi: f, a ?LlAL 100 2 } " i m ı n fLİ" i • f r r Denklemın çözumu: IX 1x'10 = 0 denMerranin çozulebüdiğî crt dar halka nedur? Çözüm : 2x 10 ss 0 => x s= 5 karesî f5) ©îan tamsayı olmadığından bu dejaiJera Z[v''â"j de çozulebılır. Z f l ] C Qfxj C Rr*] olduğundan 2x'I0s=0 denklemının çozulebıidığl en dar halka Zvyj dır. ÇARPANLARA AYIRMA fxj . reel katsayılı pohnomlar halkasindâ, f. polınom derecesi kendısır.den kuçuk 2 yada her çok polinomun çarpımı bıçımınde yazılabilır. Tanım : Sabıt olmayan ikı yada daha fazla polinomun çarpımı bıçımınde yazılarruyan poü« nomlara ındu^enemiyen polinomlar denir. Eaş katsayısı (1) olan ve uıdirgenemıyen pulincanlara polınom denır. 1. ORTAK ÇARPAN PARANIEZİNE • 2ax+bx = (2af*b)x • (a+b)x+(afb)y = 2. GRUPLARA AYIRMA : ı "i' 100 x> " 5 • I ^ îs s î» c!duğundan Derıklemî^ x•4 1 100 "" (9005^0 • 5 î 100 i r< Lâle'nin parası 6000 liradır. Örnek 3 : 2000 lira paramizîn bîr tasmml % 2'den 3 ay. bir kısmını da °o 3'ten 4 ay ıki bankada beKJetıyoruz. Paramız faizleri ile bır.ik Denklemin çozümü: 4 x ^ <9000x) 3 4x =s 450005x 8x =r 45000 .M 45000 .„ m+6 a 13 => m = 12 1 n = 6 m'den n = 612 => n =±6 elde edilır. te 2012,5 lıraya joıkseliyör. Her bankaya yatırdığımız paralan bulunuz. 11. Pfx) = x* 4x 3 +10x : 12x+9' polinomunun karekökünü alınız. Çozum : 4 cıi dereceden polinomun kareköku ıax;^bxic) dir. Yukardakı P(x) polinomunun karekoku ıse a = 1 . c = 3 olduğundan Buna göre, (x* 4 bx + 3) yaalabilir. • X = S Ö clduğundan 9000 Hra Şaîarim *^% ÜO leîî faize verılen kısmıdır. Örnek 2 : Lâle parasımn Oçte b:r!ni "'oS^en 2 yıl, kalamnı c o4'ten 3 yıl faızde bırakır. Her ıkisınden 600 lıra faiz aldığuıa gore Lâle'nin parasım bulunuz. , Çözümleme: / ° v Çözümleme: Paranın 1. kısmı: x Paranın 2. kısmı: 2000x 2. kısmın co 2'den 3 aylık faizi: . * x23 1200 x* 4x 3 4 10x* 12X + 9 = (x* + bx + 3 ) ' ' îkincı yanın parentezi açılır ve her ıki yan dere») celerıne gore katsayüan eşitlenırse. X4 I 2. kısmın ",'a 3'ten 4 aylık faizi ;1 (2000x) 3 4 *"" 1200 3y s x(2 = (2 3y4a)C3. TAM KARE ALMA : Lâle'nin parası: T , Lâle'nin parasırun uçte biri: =r Lâle'nin parasının kalanı: ^ (çünku pa^] 3x V 1 2 x + 9 ss 3y) f, + fa ss 2012,52000 = 12.5 Denklemi: X23 1200) f2000XV3^ 1200 2 2b = 4 = > b = : ~ 2 bulunur. O halde çok terimlinin karekokü (x» 2x + 3) tür. 12. Katsayılar arasındaki bağıntı ne olma' • (4x l) J =:16x 2 8xf I Lâle'nin par?3imn üçte birînîn % 3 VB2 jlDli' faızi. f , a " 1 Q 0 ' Denklemin çözümü: 100 * 20O "" lıdır ki, X*2{2000x) s 2500 = > X a 1500 X a 15QQf k " l + X J * C Jtesıl x'e bağU olmasuı? «* +OX + C Çözüm:,; • fxyz) = x î 4y 2 +i î 2xy, Lâle'nin parasınıa fcalanının <o 4 ve 3 yıîlı^ î «*:* Ş.43 10O Bankaya yatırrfığımız paranın L kısraa; I5Ö0 k olsan =»> «*+bx+c <=. . Buradan z ^ «»nicaya yatırdığımi2 paranın 2. Hl^tfTlF 20001500 = 50O e ı 4 25 MODERN BİYOLOJİ 2 .1 «Sivrislneklef sıtmanın sebebl ölan Plaztaşırlar» ifadesi aşağıdakilerden Jıangısidir7 A) Teori B) Gerçek C) Hlpolea DJ Problem E) Verl 4. Ross, sıtfna 'hastaîıgi île Jîfül ş nfıda aşağıdakilerden hangl hayvanlan kullan* mıştır? A) însan Bl Serçe <C) D) Yılan E) Köpek 5. Aşağıdakilerden hanglsl değUdır'' A) öglena B) Bakterl C> Marrtaf D) Çekırge E) Mavlyeşil su yosunu 1 . Bugünkü tür kavramım aşaSıdaküerden > hangisi belirtmektedir? A) Ortak atadan gelmelerl. B) Benzer yapılı olmalan. C) Çıftleştiklennde kısır olfnayffl* döller VOmeleri. T» Çıftleştıklerinde kısır döllef vefmeler^ E) Bireylerin aynı ortamda yaşamalan. 7. Dofal sınıflandırmada aşağıdaküerflia Hangisinden en az yararlanılır? A) Anolog organlar B) T^rri^nsel geîîşIHJ C) Homolog organlaf D} »Orijin bagıntüaîJ E) Akrabalık derecelerî. AnuşERTÜRK CANLILAH NASIL MEYDANA GELİR? MODERN KİMYA ATOM Atom teorisini oluşturan kiniyasaî oîâylar t Sabit ağırîık oranlar yasası, katlı oranlar ya» sasl ve gazlann sabıt hacim oranlar yasası gibi kimyasal olaylar atomun varlığmı kanıtlar. Dal» ton bu yasalardan elementlerin bolunemiyen par,çalar halinde birleştiğini kanıtlarmştır. Bolunemiyen bu parçalara «atom» aduıı vermiştir. Daltona gore, atomlar çok küçuk katl tanecıklerdir. Kim» yasal tepkımelerde bolünemezler. Her element bif cins atomdan oluşmuştuf. Atomu oluşturan taneciklera Elektronlar: Gazlar N • ş.'da elektrik akımıra fletms2ler. Düşük basınç ve yüksek gerilim altmda elektrik akımını geçinrler. Katot tüpunde bulunan gazııi basıncı 10"* mm, ye duşürulürse katodun karşt* smda ışıldama gorülür. Bu ışıldamayi oluşturaıli demetine katot ışını denir. Katot ışuılan magnetik alandan' geçirilirse pozitif yone doğru sapma gösterirler. J. J. Thom* son bu sapmadan, ış,ının negatif yüklü tanecikleı? olduğunu ve katot olarak kullamlan maddenüt cinsi ne olursa olsun ayni ışınlann oluştuğunu saptamıştır. Negatif yüklü bu taneciklere «elek» tron» denir ve atomlann ortak yapı taşlandır. > 3. J. Thomson elektronlann yukü ile kütlesi &rasmdaki oranı (e/m) hesaplamış.tiT. e m m R. Millikan yağ damlast deneyi üe elekrro»' pun yükünii tayinettL e s 1,60210» kulon/elektror» * Elektronun bu yükü, birim elektrik yükü C«l> olarak kabuledilmiştir. Elektron için bulujıan ba değer ^ formüJtinde yerine konursa elektronun; küUeâ m s 9 , l l 1 0 * gr/elektron j oîaraic bulunur. Protous Katot ışınlanna benzer şekiîde kanal ışınları bulunmu§tur. Kanal ışınlannın magnetik alanda 2V Nevzat GÜNGOR negatif yöne doğru sapma gösterdikleri gözlenmı^tır Pozitif yuklü olan bu taneciklere «protoni denır. Protonun yuku ıle kutlesi arasındaki oran (e/m) hesaplanmıştır. Protonun yukü. elektronun yuküne e^it ve ters işaretlidir. Protonua kutİKİ elektronun. kütlesinin 1840 katıdın (m t= 1,67 • 10 gr/protoni Atomdaki proton aayısma^ a ainmnn atuia nuınarası denir. Nötron: Atomda, proton ve elektronlardan başka kütlesl protonun. kütlesıne eşıt, yüksüz tanecıklejr bulunmuştur. Bu taneciklere «nötrona denir. Atomdaki proton ve nötronlann toplani atomun kutle numarası derür. Ayni elementin atomlanndakî protorî sayılan değı^mez. Notron sayılan değışebüir. Dolayısıy» le ayni bir elementin atom numaraîan değişmez, fakat kutle numaralan farklı olabıjir. Eu, atomla» ra, o elementin «izotoplan» denir. Atomlann kütle numaraJanmn buiunmasın' da kütle spektrografı kullaruhr. Poziür jyonlanrt fartılmalarD ve Icütle gpçkt» rografı: Pozitif iyonun fcutlesînirt öîçüîmesî molekül veya atomun kütlesini olçmek anlamındadır. Bu olçmenin yapüdığı cihaza kütle spektrometresi denir. Kutle spektrometresi ile izotpp atemlânn, varlığı da kanıtlanmıştır. İyonlaştınlan gaz moîekül veya atomlan kutîe spektrometresinde bir yay çizerek fotoğraf pîağı Üzerine düşerler. İyonlan farklı yançapta yay çizmelenne kutleleri ve yukleri nedea almaktadıc Çizilen yayın yançapı 2VM neB* sl İLk canlmın teşekkulünü açıklamaya çalışan fikj teon vardır. 1) Abiyogcnez Kendilîfînden Olnş: îlk canlı cansız maddelerden kendıliginden oluşmuştu' tlk kez Ansto bu konuda duş,unmuş,tur. Ans* to> A gore dolenmış yumurta gıbi baza maddeîerin âçınde aktıf oz vardır. Aktif oz elvenşli koşuilarda canlıyı meydana getırebüiyor. Abiyogenezi savuttıanlar Helmont (kirli gomiek deneyleriyle) Puje, (Needham'diE. 2) Bîyogene*. Cânlfflirl aneak fcaşka canlıdan oluşacağuıı varsayar. Pasteur, Frances* !ko Redı. Lui Joblo, Spallanzani yaptıklan deneylerle hayatın jnne bir hayattan meydana geldiğini kabul ederler. • Abiyogenez ve biyogenezden sonra îlk hayat tıasıl başladı sorunu ortaya çıktı. Hayatın başiangıcı ile ilgili iki hipotez vardır. 1) Ototrof Hipotezi • Hipotez gereği ilk can' îl besin yapıcı tiptedir. îlk canlı besin sentezlerse ilk ototroflarm kopîex organizmalar olması gereikir. Halbuki evrim teorisine gore komplex orgaJiizmalar çok uzun sure içinde birçok degi^iklikle» rin binkmesi sonucu meydana gelir. Buna gore hayatın besin yapamayan daha az komplex > r o> ganizma ile başlaması gerekir. 2) Heterotrof Hipotezi: Hetefotrof canî», B. Bir hayvan sistematife çiâelfesîfîde t)Mn> * Itendi besinini yapamayan canlıdır. İnsan ve di« Jer küçukten buyüğe doğru sıralanmıştır. Doğni ğer bütun hayvanlar gibi. Bu hipotez hayatın can» isırayı beiirten a^gıdakilerdea hangt seçenektis? sız maddeden meydana geldiğini ve ilk canlmın besin yapamadığını varsayar. Bu hipotez abiyo* A) CinsFilumFarnîlyaTalnmSınîî geneze benzersede temelde farklıdır. AbiyogenezB) TakunFilumFamilyaCinsSınıf <ie; komplex organizmalann cansız maddelerden C) Cins Familya Filum Takım Sınıf 'birdenbire meydana geleceği savvmulur ve her za» D) Cins Familya Takım Sınıf FilurîJ» man oîabüen devamlı bir olaydır. Oysa heterotrof E) Fiium Takım * Familya Cins .Sınıf , thipotezi; çok basit canlmın (organizmanm) can» «sız maddenın uzun surert bir evrimi sonucunda 9. Böcek bacagı ile kedi bacağı anolog or ıbluştuğunu ve bu olayın milyarlarca yıl süren gaganlar sayüıriar. Bunun nedeni aşağıdakileçijen ,yet ozel çevre koşullan içinde geliştiğini varsayar. hangısidir? İlk atmosferde bulundugu kabul edilen gaz. A) Ayn canlılafda bulunmaîar» ttar amonyak (NH,), Metan (CfL). Su buhan B) Koken birliği gostermelerl '(H:O) ve Hıdrojen (H:) dir. İlk atmosferdeki ozel C) îç yapı plardanrun farklı koşullar ise fazla sıcaklık, daha hızlı molekül haD) Bu>üklükierinin farkü oluşı* Oeketlerif çarpışmalar, şimşekler.. yîldıranlar, E) Dcğ:?ik renklerde olmalan <ot€3İ ve X formülü Oe Siçülur. Yükü büyük ve kütlesi küçük olan iyon kütîe spektrografmda en kücuk yançaph yayı çizer. Atom Modellerî : Atomun varlığı kanıüanarak. atomdaki tanecikler bulunduktan sonra, atom içın bir çok t e o rıler ortaya atıimı^tır.