Katalog

DÖRT CUMHURÎYET 25 EKtM 1979 POÜTİKA VE OT MEHMED KEMAL. Piyango Gurbetçileri Vopunta. trende. k&şebasın da, kahvede. iskelede, usunu za gelebılecek her yerde karşınıza cıkar pıyango satıctları Ve pivongo alıcıları Heveshsı coktur Hıc ummadığınız anda ummadığınız bırılerl tver bir pı yango» dıyıvenr Ovsa başki şeyler kuruyor yo da duşunu yor olabılirsınız o an Belkı de bu durumdan etkılenır sız de cekersinız b r pıyango Çeker mlsinız? Onlar kent yaşamını do'du rurlar Yaşamın zor gecıtlerınin yanı sıra Gunlük. aylık, yıllık. solselık, sanıyelık dak kaîık Pıyango satıcıları ve alıcıları yani Memur. dar gelirli ışcı varsıl yoksul ayın dokuzunda ondokuzunda. yırml dokuzunda {kımf zaman utusal günler onu runa djzenlenen csk lışler ıcın) gün gürden artan pahalılığa karşın pıyango alırlar P ycngo satarlar Umut satıcıları ya ni Düş satıcıları Kartpostai resımlerlnl onsıtır jMyongo olım ve sotırnı Günluk aylık yıllık yaşama glrmıştlr Pıyango Özel!ık!e yıl başı dönemlerınde alıcılar co Öal'r Pıyangonıstan klmllğ n9 bır kez daha burünör ülke Es kılenn cTayyare P vangosu» de dlklert ulusal piyango vazgeçl! maz bir tutku gıbldir Lüks ya şomaya, naylona daha klml »aylere bağımlı olmuşuz Plyangoya ve plycngoculuga da... AYAĞIYLA GEÜRSI Bir vapur yolculuğunda tom dığım emekll bir glz verlrceeine uyarmıştı. (Yanındon bağırarak gecen pivangocudan bllet aldık tan sonra eklemlşti) cKendln arayıp bulacaksın pıvangocuvu. Ayağıyla gellrse almamazlık etme Denedım ben. Uğurlu ge lir Saltk verırım». Böylesl konulara yatkın olmadığım hâlde etkılenmıştim bu erreklının uyarısından Bır süre uygulcdım bunu Uygulad'm da n'oldu' Havacıva Glderek plyangocu'arın tlplerine Vüzlerın n anlamına göre alıyor va da a'mıyordum bıletl Ockağıtcı dolondırıcı erkfsi bı rakmışsa uzenmde, almıyordum Sof, temlz görönüşlü satıcılardan olıyordum ama so nu gene havacıvaydı Bır arkadasırnla va âa cılecek aldı ğım blletlero aTtortller cıkıyo' onunla da yeniden bılet atıvor duk Ona da omort! cıkıyor blrkac kez sjrüo gıd'vordu bu Sonundaysa gene boş Bir Ar kodasım Nımet Atrta Giçesı rtden ser! bilet a mıs Verdığı paranın coğunu çıkortm'ş omortılerden Öyle söylüyordu Evet kımllert de tserî bilet» ızle/ıcısı Pek zaran olmavan bır kumar beU Nasıl olsa se ri bılette amortı garcntısl vcr Bır de «yo cıkarsa1» Kafalardokf düsunce bu ŞANS DEĞİL R4SLANT1 Ethem Karabacak kara kuru. Ooğulu bır yurttas Guzel Sonatlar Akademısı nın son sınıfına dek okumus amo bıtlrmeye gerek aöTnemiş. «B'tırsem n olacoktı kl» dtyor Gezgın kıtap satıcılığı kiralama yoluyla kıtap afım sotımı yapmrş Cok do Işsiz kalmış Aç ge cırdığı günleri sayıp döküvor bır bır «Belki bır ikı kez piyan go aldım ben de» dıyor cPı \ango ned r k ı ' tŞars» dıyor lar Şans da neymiş? TOD dö nuyor ve bır numaranm üstün de duruyor Yc da otılon dönen tek tek numaralan verlyor. B'r raslantı Evet, yolnızca ras lantı Buna da sans dıyorlar ve cok oldanıyorlar» Ethem Karabacok böyle dlyedursun, pıyango türü şans o yunlarıro (Igl duyantar Evet, tSans, kader, talıh » cTaiıh kuşu blzım basırrızo ne zoman konacak'' Ama konmalı'» Boyle düsünen ve yaşamları boyunca buna ironan Inanmak isteyen çooookkk Piyangonıstan'ın yurttaşlarının coğu bu tutum içınde Ben de öyle Ben sen, o; bız. slz, onlar< En son bıletf bu yakınlarda Karaköy Gec dınde almıstım. Piyangocunun bir ellnde bilet destesi, ötekınde «tek bır bllet» duruyordu Ellnl vukarı kal dırıp salıyordu Ikldebır o bileti Hemen uzanıp almıçtım Adam da şaş rmıştı Belki de İlk görüyordu böyle bır tuhaf bılet alıcısını Yarım bılettı Ver dik kırk lirayı Bir ha'ta kadar büyük Ikramivelerden bırl cık mışcasına düşleyıp durdum Ne gezer' Gene bostu Esklüer da ho büyük düsler! kurardım p > yango üstün' Her ay ya do onbeş qünde bir pıyango ceker çıkacak paronın yaşamımı de ğıştireceğın! kurardım (Soğrnın cücüğjnü yemek aklımdcn bile gecmezdl) 195O'II yıllardaydı îyi anımsı yorum Köylüler, bir rodyo'/im başına toplanırlardı yılbaşı geceleri (Radyo o zamanlar luks tü ve cok az klşlde vardı Toplumda bir saygınlık sımgeslydf radyotu oimak. Şimdl transto B5p<w(a): ALPTEKtM Gençlik Eylemleri Başka ulkelere kansmayız ama, bızim Olkamls Içln gençlik çok büyuk ve çok önemli bir sorundur Ozelhkle Fransa'da ve Batı Avrupa'da başgösteren ögrenci eylemlerine paralel olarak bizde d« oferencı eylemlen baslamıştır. Ancak kıta Avrupa' «mda eylenüer bir sure sonra bıttiğl halde bızde artan bir hızla, gıttıkçe doktriner bir biçimde artmıştır. Bu bu re arbşa lyi bakmak «ereklr. Burjuva toplumbılimcüen gençlik sorunlann» ejildıklen zaman, geaçUğin tanımında güçlük çekerler Oylekl, «Gençlik tanunlanması güç bir kavramdır. der çıkarlar GençUği. soyut bir kavram olarak ela aldığmızda elbet. tarmru da güçleşır. Çunkü burjuva toplumbüımcilen gençhgı toplum katlan içınde'ki sınıfsal özünden soyutiayarak oaa soyut bır anlam vermeve çalışırlar Böyle olunca gençlik smıflar arasında görünmez. Oysa sınıflı toplumlarda gençlik. ulusal gellrden aldığı pay oranında bir sınıfın ıçınde, onun çellskılerı ıle bırlıkte yer ahr Gençlik toplumun içlndo yetkın msanın küçügü degıldır Yetkın ıasan olmava yönehktir ve toplumun gelecegidir Geçmışle avunan değlL ilerlye bakmasıni bılen sıvasal Iıderler sıstemlenru hep gençlıge emanet etmışlerdır Brjm •Maturk ümüi: bu hderlerden bındır ve Büyük N'utku nun sonunda bılırsinız Cumhunyeti Suleyman Demırel e degıl gençhğo emanet sder Ataturk'un cumhurıyetı kapıtalıstlere. sosyalıstlere de emanet etmeyıp, gençhga bırakmasının kendıne özgü bir onlmn^ vardır. Tanhler blzde ilk gençlik eylemlnın 1876'd« oldugunu yazar Padışah Abdülazlz'in tahttan indlrllip yerlne V. Murat'm geçlnlebilmesi içln o dönemln pobtıkacılan gençlikten yararlanmayı denemışlerdir Ayaklanan gençler önce Şeyhulislara Hasan Fehmi Efendıyı istemedıklenni söylemışler, ardından Sadrazam Mahmut Nedim Paşa istifa etmek zorunda kalmıştır Serasker Hüseyın Avnl Pa9a da bu ayaklanmayı fırsat bılerek Harb Okulu öğrencılerinın başına geçerek Dolmabahçe Saraymı kusatmış, Abdülazlz'i devırerek yerıne V. Murat'ı geçirmişür. Bu hareket birar da 27 Mayıs'a benzemekt»dlr O zaman da Harb Okulu öjrrencılennin basına geçen bir paşa, Celal Bayar'ı Çankaya'dan mdırmemış mıdır? Bızjm Ulusal Rurtulus hareketi de bir görünuınuyle bir gençl°r eylemıdır Hareketın baslatıldıgı 1919 yılında Mustafa KemaJ paş a 38 Ismet Paşa 35 yaşında ıdL 1020 da kurulan Anadolu Mecbsmı oluşturan mebuslann yandan çogu ise kırkin altında gençlerdj. CumhurtyetiB ilanmdan bir yıl sonra 10241erde ikı ögrenci eyleml olmus bunlardan biri ünlTersıte bahçesındo fotoğraf çektırme yüzunden. oteki Belçıkalılara aıt tramvay şirketlnl protesto amacıyla çıkmışhr 183334 yıllannda universite ögrendlerı boyutunda bazı eylemler olmuştur Banlardan birl gençlenn kendı araiarmda muslumanhk, ümmetçihk, ırkçılık. bolşevjklık taslamalanndan doğmuştur Ötekl hareket de Sofva'dakl btr Turk mezarhgının Bulgar gençlen tarafından yıkılması üzerine düzenlenmıştır Bundan sonra aşagı yukan bır on yıl sesstelik olmuştur 1&44 vılında ırkçı ve Turancılardan Nıhal Atsız bazı sençlen kıskırtarak DılTarth Cografya Fakülte»:' üzenne «salnüştır Gene Sabahatön Alı Nıhal Atsız davasında ırkçı ve Turancı genç ler duruşma saionunu basmışlardır 1045 yılının an önemli gençlik eyleml kiîkırölan bazı gençler tarafından Tan gazetesi, matbaası ve bazı gazete dergi ve basımevlerinin yıkılmasıdır Bıı oiay aynı zamanda geçImes! Istenen çok partılı demokrasinin ıçtenhkıe ışlemıyecegınin bir kanıtıdır Çok partıll siyasal yaşama geçecekmiş gıbı gorunen tekpartı yönetımı kendıne yakın par tlerin muhalefetıne katlanaca^ını kendınden uz&k olan partıleri onun dergi vs yayın organlarını kapatacagım ıspatlamıştı Nıtekim kurulmuş olan ik} solcu partının ıkisı de sıkıyönetım mahkemesl elıyle kapahlmıştır. Cnıversitell gençler tarafından unlverslt« dıçında 1944'ten sonra kurulan ikı gençlik orgutu vadır BunJardan IstanbuJ'da kunıJanının «dı fler.cı Genrler B'rlıftı Ankara da kurulanının adı Türkıye Gençier Dernegıdır Bu ikl dernelnn yonetırıiermden bazıları tatuklanmıslardır D'kkat edıhrse spfca ve lyı nıyetle başlablmif gençlik eylemlennın ardında kaşarlanmış kurt poIıtîkacılarm çırkın yüzlen vardır Bunu yutan genç ler o'nuştur yutmayan gençler olmuştur Am» çırkın polıtıkacı her zanan gençlik eylemlerlnden rek, k«jndı sıstenııni gerçekleştırmeye çaJısnuşür. Gençlık deneysızlık ve saflik demekör Her deneysız ve saf genç ozgurluk, lyı bir geIecek. sosyal adalet ınandıgı bır ögreti ıçin savaşım venr Bılmez kı b ıtakım karanlık guçler ı?ençi ^ı perde gerısinden ızlemekte onlann eylemlennı kendj ÖÎPI çıkarları Için kullanmaktadır. 27 May stan sonra Albay Talatın 22 Şubat ve 21 Mayı« eylemlenne genç'erle gırmesi de bu yüzdendır Bnşansız sonuçlanmıştır ama. olmuştur. 12 Mart faşıst ara r°)imi de gençlik eylemlerini bahane etmiş hatta genc'en sılahlı evleme iterek kendı sısteırını gerc^lestiTieye çahşmıştır. Onıversıte gençhğinın eylemleri lyıce ortaya çıktıktan sonradır kı o donemın siyasal ıktıdan «ıîı ite kırdırmak sloganı ıle komandolan ıcat etmiştır Komandolar belırlı egıtım merkezlennde istenmeyen gençüîrı kırdırmak çın yetıştınlmıştir Süahh olarak ortaya çıkan komandolara karçı, o zamankı gençiık kendını korunıak amacıyla silahlarTiak zorunda bırak'lmıştır Bu kompozısyonun b'çımlendırilmesınden sonra siyasal iktıdarlann güdumünde ?enç!ik bırb r n e kırdınlmıştir Ardından gelen siyasal iktidar komandolara «polısın vardımcısı» gozuyle bakmıştır Oyle gunler yaşanmış*ır kl ^üvenlık KÜçlerinın koruyuculuğu altında ey'eme gecen gençler komandolara göz göre gore kırdmlmıştır MC ıktıdan dönenımden bu gunlere geldık. Komando egıtımı görmuş olan kışılenn acımasız, amaçsız tavuk keser gıbı insanlara nasıl kıydıklan kovuşturma tutanaklanna geçmıştır. Daha nerelere değın gehneceğı bıîmmiyor. Gençhk sorunlannı deıinllgine Izlemek lstlyorsanız, sıze Fulya Gurses ile Hasan Basri Gürses'in yazdıklan «Dünya Ve Türkiye'de Gençlik» ile Musa Anrt'ın yazdıgı Cumbunyet Dönetnında Gençlik. »dlı kitaplan okumanızj önenrim. Iklsi de 1978 Yumıs Nadi Armağanını kazanmışür. yangoculon orada? Pıyango cekildlgi gOn öflleden Tonra Bugün 2 temmux olduğuna göre demek kl 9 tem muz pozar>esı günü cekilecek. Evl olan evıne olmayanlar da o kartvsye gıderler Pekı ertesl g u n ' Ertesı gun saat 9'da pryan go idaresıne koşarız. Kuyruâa gırip pıyango listelerini kaptığı mız gıbı koşarız sokaklara Da öılırız şehrın şurosına burasına PİYANGOCULAR KAHVESİ Sozacılon kahveyl bulmakta guclük çek~ıedım 9 temmuz pa zartesı oğleden sonra Kucjkpazara gıttım Ne kı bırkac tane Inebolu Kahv6sı varmış o so ko' to ve /orede Pıyongocuları soyieyınce gosterdıler Kahvede kâğı' oynayan bırkac ktşl vardı Bır inebolu köyıüsü le konuştuk bır kosede Bıraz ters ve kuşkul bırıydı Adını da soylemedı Maksodımızı snlatınca Yanl ne olacak konuşaca gız da dedı Merkes bızım hâll mizı bılmıyor tıu? Konusunca duzelecek m ı ' Konuşmayınca hlc düzei mez. Boşver hemşerlm. dedl kalktı yanımdan Ben de <os kös yurüdüm Aynı kisıyle bırkcc gün son ra Karakoy Geçıdı'nde Mustafa Gümuş'le yeniden koruşurken karşıloşacaktım O gun cok ter» dovraıv dın dedım öyle, dedl Yanl ne olacak bunlar yazılacak da? Elmadağ'da yuz llra içın bir plyangocuvu oldürdü'er öldüren ertesı gün çıktı Boşverser» hemşerım. Bız bezmışiz zaten hayattan. Evet. sizln demek boşkanı da söyledl bu olcyı. Haa bak büfesi olanlar ryl. Onlar cok bılet latcriar. Sen t ı ' ıp Ankara'dan Istanbul'a geisen kosar Nımet <\bla q şesınden bl'e* alırsın öyle i e ıjı| ml? Bu Işler böyla B>z de tabana ku/ve* koştururuz Bır fotoğrafını çekmande sakıncr> var m ı ' Ne olacak hatıra fotogra fı nı yanı? Istemez Mustafa Gümüş'e eöyledlm ay nı şeyl Yck, dedl Bano ders oldu hlç bir yere fotoğraf vermem. Bır nüfus ıdaresine verdim. Baş ka vermem. > Giysllerl liyme llyme bir bas ka inebolu'lu duruyordu yaniannda o do t»r başko piyango satıcısıyiı Ona da söyledlm yuzürnu kızdınp Benlm de adetım değil Resim vermem dedi o aa Yapacak bir şey yoktu Kos kös yurüdum merd ventere doğru UMUT SATANLAR Hem piyango blletl, hem çckmaklara gaz.™ Piyango listelerini kaptığımız gibi koşarız sokaklara,, toriu rodyolar çobanlarda bfte var Teknoloıık gelışlmln s mge sl belki de bu durum Gercek gelışımin değıl her hâlde) Pıvargo spor toto . Toplumumuzun ıloı[endıı3ı konular bunlar Pekı suc toolurrda mı? Nlye toplumdo olsun k ı ' Insan larımız' bı. şcns oyuniorına su ren Vım' Genciık ve Spor Bakanlığı nın «Boş Zamanları De Bızlm toplurrda ekonomlk ko şuilanma vurgunculuğu, vergl kacar'cılığına (oze! keslm ıcın doğol kı) orsr spekulâtörluğu ne Tohtakaie Merkez Barkas ' nc doviz kaçakçılığına yonelık olduktan son^a Pıyangonıstanın yurttaşları ne ycpsm? Şu Dfyango bı de blze cıksa! Çımdı! 'de pıyangodan büvük ikramıye cıkarsa, sofianın nunde, gazete satıcısının orda aşevınde. meyhanede Pıyango sctıcıları ve alıcılüıiyla yanı Inebolu'nun Çaykırı köyunde soy'emışlerdı «Mustafa Günuş u, Karokoy Geçıdı nde bulabılır sın Unl apcnı yönünden gscide glr. her zaman ordadır Ptyan goyu hep orada satar» Elimle kovmuş gıbl bulmuştum Konu sayoruz ayaküstü O, bir yanBen botün gun buradayım Bağkur'a üyeyız yo. hasta ol sak kim bokar' Bizım oralorâa bı fabrıka olsa Iş olsa ya por mıyım bu ışı? %8'e yapılır mı bu Iş? Bır de demeginlz vormıs slzln? Var ya. Nlmet Abta'nın yejonl de başkonımız. Kahvenlz de var dedller. ««Büfesi olanlar iyi. Onlar çok bilet satariar. Sen kosar Nimet Abla'dan bilet ahrsın biz de tabana kuvvet koştururuz...» Piyangocular derneğinin baskanı unlu Nimet Abla'nın >eğenı... Tevflk Aksoy, Emnıyetten emekll 1951 de emekll olmuş Zonguldaklı Sekız dokuz yıldır plyango satıcılığı yapıvor. Bu ışı nıç n sectmız' Bır emekll olarak kendlnre meş ga 3 mı aradınız? Meşjale falan aramadım Gecım meselesl. Kazanc ^ t i y o r m u ' %8 neye yeter k l ' Günde bınbeşyuz lirayı geçmez satış Bunun %8'i de eder 120 I ra fo'an BABA OĞUL PİYANGO SATICISI A aba'ı vapurdan cıkışta gör dum onlan. Kabotcş iskelesı'nde Nerellsln hemşer ' Malatya 1 Bı delıkanlt elzln ml? Allah bagışiarso. Delıkanlı da b let sotıyordu vapurda Pıyongoruların gıydığı şap' ayı bır ara çiKanp nay'on torbosma atm şt Şım dt gene aokcs z Ell 3 iıbeş vaşlorında qosterıvordı baoa sı Çocuk onreş onaltı /oşlorındn Delıkar'ı venı mı tosJodı bu işc' Var bırkac sene H zlı hız'ı vurunuier A^alar Iskflesı'ne doiru BIR İNEBOLULU DAHA «Neden ml, bizim oradan çı!(?r piyango satıcıiarı? Neden olacak, toprak verimli deği! ki Doyurmadığından. Biz de ekmeğimizi böy le islerde aramışız...» flerlendlrme Genel Müdüriuğu» oldugunu duyanlar b lenler var dır Ancak, bu genjl mudurıuk şırndıye dek ne yapmıştır bu ko nuda? Nereder nereve? dryeceksınız belki de Ekonomısl sağlam ekonomık bağımsı?lığı nı kazana toptumlardo var mı dır boyles plyango tutkusu? cucjğünü yemek istayenler var mıdır bılmeyiz cma , coğu $ev dönmeye bakmaktadır BIR YAŞAM DİÜMİ Onlarla her verde her an kar 5 laşabılırsınlz. Pıyangocularla yanl Taşıtlarda şurda burda Sokakta. coddede büfenin 6 dan plyango satıyor Otobusün en son cıktığı yer bızım ko>dur. dıyoı «Neden mı blzım ordcn cok cıkar pıyango satıcıları'» Neden o lacak toprak verımlı değıl k Dovurmadıâjndor B z de ekme ğınızj böyle ışlerde aramışız Bu doyuruyor mu? Aç da bırakmıyor Işte. Guieşll kövunde. Evet Nerede? UnKaDonı'na gldecekslnlz. Sebze Halı nin karşıs nda bır otobus yazıhanesı var Onun onunden sapacoksmız Az ötede « rebolu Kahvesi» vazar 18 te o Ne zaman bulabllırim pl İLÂN ANTBIRLİK Gene) Müdürlüğünden BÜdirilmiştir Birliğimiz Aksu îplık Fabrikası Yağ Kombinası Topcular, 1 ve Ziraî Araştırma Işletmelerinde elde edilen yan ürünlerden muhtelif cins telef üstüpu. linteraltı ve siklon tozlan 12 11 1979 günü saat 14'de Aksu Iplik Fabrikasında Emtia'nm bulunduğu yerde açık arttırma ile komisyon huzurunda yapılacak ihale sonucunda satılacaktır. Bu ise ait sartname Birliğimiz ve îç Ticaret Müdürlu^ünden temin edilebilir. Birliğimiz 249H s?\nh yasaya tabi değildir. Antalya Pamuk Tanm Saüş Kooperatifleri Birliği CAGRI TheMessage' A.M1KIM Q l l l İRMPJPJİS Yönetmen: Muslafa AKKAD RenklıTÜRKÇE Beyazıt ARA/»ARA kodıkay Ösküdar Taksım VENÜS Kızıltoprak 14 temTiuz 1979 cu~artesf gecesı saat 10 30 sıraianndo Ye şılkoy ıstasyorundo banlıvo tre nınde beklerken gorr'un onu 1 «Son bı'et er » dıye bagırıyordu Kafon pı,angocuiarla ıl gıiıydı Yoksa bu Inebo'ulu muy du' Usumdo yokken caŞırdım Bır bılet ver ama sen seç. dedım Koçltk? Yarım olsun Uzattı Verdır krrk llrasTiı Ar kadaşım Yavuz da ald' bır bllet. Memleket? İnebolu? Hangi kövü? Cevaplavamadı COnku tren hareKet etmek üzereyai Atla dı trenden Verdığı bilele 19 temmuz çeklllşlnde amort! çdc tı Sonu 606 Ile bitiyordu Hatta blletı uzatırken «Sana bl 08 vereyim» dedığl usumda Aynı bılete son ikı rakamına göre de amorti cıkmıştı. YARIN: MİLLİ PİYANGOCULARI KORUMA DERNEĞİ