Katalog

\ ONİKÎ * CÜMHURÎYET 1" EKİM 1979 BİRTANESİNİN SATIŞ FİYATI 5 MİLYAR TL OLAN CONCORDE UÇAKLARI YETERLİ RANDIMAN VEREMİYOR ONYANIN en pah'alı ucağı olan Concorde'un bakım güclükleri yüzünden yeterlı randımanı veremedıği bıldırilmektedir. Le Point adlı der gıde verılen bılgilere göre Concorde uçağının sa tış fryatı 500 milyon frank cıvarında (yaKlaşık 5 mılyar TL.) bulunmaktadır. Ancak henüz bu uçağa hiçbir olıcı çıkrnış değildir. İNGÎLÎZ IŞÇt PARTİSİ İÇİNDE SOL KANAT GİDEREK SÖZ SAHÎBİ OLUYOR Callaghan'm seçimlerde ve parti kurultayında ardı ardına aldığı iki yenilgi, İşçî Partisi'nin liderliği sorununu da gündeme getirmiş bulunuyor.. Ingfltere'de Işci Partisi'nin öncekl hafta toplanan yıllık kurultayında portj sol konadmın elde ettiği başarının, gerek partı, gerekse ulke po lıtikasında uzun dönemde bazı değışmelere yolacabileceği belirtiliyor. İşci Partisi'nin sol kanadının eski Başkan Callaghan'm lıderliğindekı ılımlıiara karşı sağladığı başarının, yakın gelecekte parti liderliği sorununu da günaeme getireceğı kayde dfliyor. Genel sec'mlerde Muhafazokar Parti lideri ba yan Margret Thatcher karşısmda yenllgiye uğraya rak başkanlıktan cekılen James Callaghan, şimdı de kendi partismin sol kanadının lideri eskl Ener İi Bakanı Antony Benn karşısmda yenik düşmüş bulunuyor. Bu ikili yenilgi, James Callaghan'ın Işci Partisi lıderliğıni sürdürüp sürdürmeyeceği so rusunu beraberindö getirirken. eski Malıye Bakanı Denis Healey ve Antony Benn'in adları, yeni başkan cdayları olarak ortaya cıkıyor. Callaghan'm partf liderlığinden cekilmek zorunda kalması ha linde Denis Healey'in bu göreve getirilmesi Içln caba harcayacağı söyleniyor. İşcl Partisi'nin 79 yıllık tarihindekl en çekiş meli kurultaylardan biri olarak nitelenen son ge nel kurul'un parti politikasmda sol kanadın görüşleri doğrultusunda değişikliklere yolacacağına kesin gözuyle bakılıyor. Ancak bu değışimin Iş ci Partis) iktidara gelse bile ülke politikasına bü yök ölcüde yansımayacağı, cünkü parti icinde sol kanat ile ılımlılar arasmda yüzen ve gezen oyların önemli kararlar söz konusu olduğunda ılımlıiara Amerika Mektubu D İngiliz ve Fransız hükümeti satış olonağı bu lunmadığından altı ucağı Air France ve British Airvrays firmalarına hediye etrtıeye karar vermiş tir. Böylece her iki havayollarının yedişer süper sonik ucağı olmuştur. Bu concorde programı her ikl ülkeye' toplam 34 milyar franga malolmuştur. Fransız hükümeti üretimdeki acığın %70'ini kar şılamaktadır. 1978 yılında bu yüzden Fransız hükü meti 99 milyon frank ödemek zorunda kolmıştır. Ancak hükümet Oretim ocıklarından boşka belM miktardaki koltuk icin yardım yapmayı da üstlenmiştir. Böylece her yo!cu lcln hükümet 3900 frank civannda bir subvansiyon yapmak zorunaa kalmış tır. Air France elindeki dört süpersonik uçağa yeterlj sefer sağlıyamadığı İcin hükumet tarafın dan verilen üc adet Concorde, firma için yeni so runlar yaratmaya başlamıştır. Cunkü bugün her Concorde yılda 1250 saatllk bir ucuş yapabilmektedir. Oysa dığer şirketlerin ucaklarıyla başabaş mö cadele etmesi icin bir ucağın yılda en az 2700 saot ucması gerekmektedir. Concorde'un tek kâr eden ucuşu Parls Nev» York olmaktadır. Yeni ucoklarla bu ucuşlara hof tada üc ek uçuş yapılması tasarlanmaktadır. Concorde ucaklan bir başka bakımdan da dünyanın en pahalı ucağı olmaktadır. Bu ucakla rın sadece maliyet ve satış fiyatlan değil ucuşları da çok pahalıya gelmektedir. Çünkü motorlar hız yapmak İcin zorlanmakta ve cok yorulmaktadır. Normal bir ucakta motorlar her 3500 veyo 4000 saatte bir revizyona sokulmaktadır. Oysa Concorde ucağında her 1300 saatte bir aynı işlemin yapılma sı gerekmektedir. Başbakanlığı yitiren James Caüaghan Parti Genel Başkanlığı'ndan cekilecek mi? kayacağı belirtiliyor. Son yirmi yılın en carpıcı Kurultayı olarak nitelenen son Kurultayda İşçf Partisi'nin manifes tosunun hazırlanması görevı, sol kanadın coğun lukta bulunduğu Ulusal Yürütme Konseyi'ne verilmiş ve Collaghan'ın ısrarlı konuşmalarına karşın bu alanda şımdiye dek bağımsız hareket eden par ti başkanının yetkililerının sınırlandırılması karar laştınlmıştı. Kongre'de ayrıca Işci Partisi adaylarının her secim bolgesinde yerel parti örgütleri tarafından belirlenmestne karar verılmıştı. Yerel parti orgüt Antony Benn Işci Partisi sol kanat lideri nin adı başkan adayları arasmda gösteriliyor lerıne partı sol kanadının egemen olduğuna dlkka tı ceken siyasal gözlemciler, gelecek genel secıin lerde Işci Partisi parlamenterterinın önemli ö.cuda değışebıleceğı görüşünü sa\unuyorlar. Ancak Ingiltere'de secımlerın dar böige sıstemme gore ya pılması nedeniyle. secılecek adayların kendi bclgelerinde etkin ve tanınmış kişıler olmalan gerek mektedır. Bu nedenle İngiliz secım sıstemi nedeniy le sol kanadının hareket alonının belırli olcüde sınırlanacağı ve partınin oy kaybına uğramamok icin sol konadın ılımlılarla uzlcşmaya gıtmeleri daha yakın bir olasılık olarak gözükmektedır. (Dış Hoberler Servisi) Petrol bunahmı ABD'nin tüketici toplumunda ciddi ve psikolojik sarsıntılara yol açıyor ABD'nin düzeni tam yüz yıldır petrolün bol ve ucuz bulunabiiecegı varsayımı üzerine kurulmuş, hava gibi petrolün de tükenmez bir kaynak olduğu inancıyla yaşamış ama şimdi bu ulus sigarası aslan ağzına düşmüş nikotinmanlar gibi knTanıyor.. Haluk ŞAHtN Kamboçya, açlık tehdidinin yanısıra siyasal karmaşa içinde (Dış Haberter Servisi) Kambocya'da savaş halınde bulunan iktidara egemen Vıetnam desteğmdeki Heng Samrin yönetimı ile devrık Pol Pot'a bağlı gucler arasındakı cekışmeye son zamanlarda yeni unsurlar katılmıştır. Kambocya'nın ceyrek yüzyıl kadar yönetiminde bulunan Prens Norodom Sıhanuk. gerek Heng Samrın'ı, gerekse Pol Pot'u şıddetle suclayarak Kambocya sorununu yalnız kendısinın cözebıleceğinı ileri sürmuş ve bu iddiasınl Vıetnam Başbakanı Pham Van Dong'a iletmiştir. Prens Sıhanuk, Kambocya'nın icıne düştuğü durumla ilgili olarak ABD'yi. Sovyetler Birlığı'nı, Cm'l ve Vietnam'ı şiddetle eleştırmektedır. Kambocya'nın uluslararası saygınlığa sahip bu eski liden, ABO tarafından duzenlenen bir darbeyle iktidardan uzaklaştırıldığı 1970 • 1975 yıliarı arasmda Cin'de yaşamıştı. Oysa, bu kez, Kuzey Kore'de yaşamaktadır ve Kambocya Mılliyetcıleri Konfederasyonu adlı bir örgüt kurmuştur. Bu orada, bir grup Kamboc mılliyetci de Parıs'te gerek V etnam yanlısı Heng Samrin. gerekse Cın yanlısı Pol Pot yönetımlerine karşı cıkarak Khmer Halkı'nın Kurtuluşu icin Ulusal Cephe adlı bir orgüt kurduklarım ılan etmişlerdır. Parıs'te kurulan yeni örgütun başkanlığına Son San, Başkan Yardımcılığıno ıse Chean Vcm getırilmışlerdir. Her ikısl de Shanuk dönemının Başbakanlan arasmda yer almaktadırlar. Ayrıca. her ikisi de Kambocya'nın sayılan politıkacıları arasmda scyılmaktadırlor. Örgut adına bir acıklama yapan sözcü Thon Ouk, Kambocva Milliyetçilerl Konfederasyonu adını taşıyan Prens Sihanuk'un orgutu ile ittifak halinde olmadıklarını bıldırmiştır. Bu tabloyâ bir de sağcıların kurduğu örgütü eklemek gerekmektedir. Şu sırada Kambocya'nın buyük bolümüne Vietnam desteğindekı Heng Samnn egemen bulunmaktadır. Bununla bırlıkte. Bırleşmis Mılletler'ın son Genel Kurul foplantısında Karrbocya'yı temsil yetkısi ezıci bır ov coğuiluğuyla Pol Pot'a verilmıştır. Sımdi. her iki tarafın dışında ve her ikisine de karşı olan ve üstelık bırbirieriyle ittifak halınde bulunmayan yeni dıreniş örgutlennin kurulması sorunu iyice karmaşıklaştırmaktadıf. Siyasal karışıklığın yanısıre Kambocya cok cıddi ve büyük bir açlık tehdidi altındadır. merlka'da bu yıl en cok konuşulan konu petrol bunalımı oldu. Gerçı bu bunalım hiçbir zaman TürklVe'deki boyutlara ulaşmadı, zorunlu karartmalar olmadı. Ama gene de. petrole dadanmış bu dew toplumsol yapının çeşitlı organlarında. romatizmalı kırkayak omeği, ciddi rohatsızlıklora ve soncılara yol açtı. Hâlâ da açıyor. Gecen Mayıs ve Haziran aylarmdaki gib) Denzin.istasyonlarının onünde uzayıp giden kuyruklara rastlanmıyor. Amerikalılar pompaların başına. «Ya yoksa?» korkusu na kapılmadan yanostırıyorlar orobalannı. Ama altı ay once odediklerinin İki kotını odemek koşuluyla. Nısan'da 60 sen te aldıkları bir galon benzini şimdi ortalama 110 sentten alıyorlar. Kaldı ki, fiyat lar hâlâ tırmanmaya devom ediyor. A Derleyen: Reşit AŞÇIOĞLU Bir Damla Petr Kaçak güneş enerjisi kullanan bir İtalyan mahkemeye verildi italya'nın Cenova kenti yakmlarınaakı Rec co kasabasında bır İtalyan ışcsı. evının damı na, guneş enerıısını sıcak suya çevırmc>e yara yan guneş peteklen yerlestırdığı ıçın mahkeme ye ve. ılrnıştır. Recco Beiedıyesi zabıta memuru Gıovanna Bagnao, bu petek levhalarının beledıye iznı olma dan konulduğunu belırterek ışci Gıovannj Bag nato'yu «Kacak güneş enerıisi ku!lanmak»!a suclayp mahkeneye vsrmiştır. Yargıç B'cgıo Saggese, evın damma gu neş peteğı levhaları koymak icm Belediyeden ızın almması gerektığınj söylenvş, fakat Giovan nı Bagnato adlı işcinın kanunu ciğnemek kastı bulunmadığınm saptanması nedenıyle nemon gi bır cezo verılmemesıne hükrretmıştir Bu sa yede petrol tasarrufu amacıyla evtnın damıno belediyeden izınsız tesıs kuran işçı 2 bın TL.'lık para cezasından da kurtulmuştur. Şimd.ki hesaba göre, Amerıkalı yurttaş benzinin litresine 15 T.L. odüyor W bize ve Avrupa'ya göre hâlâ ucuz sayılır. Ne var kl, Amerikalınm arac uzmânı aru bası Avrupolmınkinin İkl kotı benzin yakı yor. Mcfpfaln Avrupo (!• kiYMİonomflyacak kadar büyük. Koldı kl ısıtmo yakıtı olarak fuel oil'e gereksinlm son dereco yuksek ve ona da yılbaşındon bu yana tam yüzde 60 zam gelmiş durumda. Bu durumun ülke halkının çoğunluğunu parasal bakımdan sarstığı acık, ama galiba asıl önemli sarsıntı psikolojik oianı. Fena halde yoku tiryokisl olan bu ulus, şimdi sigarası oslon ağzma duşmüş nikotinmanlar gibi kıvranıyor. Oyle bir düzen ki bu, tam yuz yıldır petrolün bol ve ucuz bulunabileceğj varsayımı üzerine kurulmuş. Hava gibi petrolün de bitip tükenmez bir kaynak olduğu inon cıyla yaşamıs Bu yöndeki tüketim eğilim leri durmadan körüklenmiş, hotta bunlor uygarlığın gerekleri soyılmış. Şimdi ise düzene egemen olanlar baş ka telden çolıyorlar. Amerikalı en doğol hckkı saydığı şeylerin ne doğal ne de hak; olduğunu öğreniyor. Tüm dunya ve bu arada kendi hükümeti, savurganlıkla, ho vordalıkla sucluyor onu. Başkolarına ör nek o'arak örgütlediği yasam tarzını değiştirmesi isteniyor. Eskiden, «Al, daha a!, çok al; bol bol kullan!» diyenler bugün «Aman, fazla kullanma, idareli git, katık et!> diyorlar. En kötüsü, arada «Yoklı diyenler de çkyor. Amerikalıların cok sevdiğ! bir deylmle «sokaktaki adamı şaşırıp kalmış durumda. Tüm kamuoyu yoklamaları 1979 kışına karamsarlık ve kötümserllk içinde girdiğini gösteriyor. Psikiyotrıstler benzin sıkıntısının gerilım ve depresyonlara yoloçtığını söylüyorlar. Benzin almak kadar doğal sayılan bir olayın kesintiye uğrayabilmesi hızlı tüketime dayanan tüm bir yaşantıyı kuşkulu duruma düşurüyor. Bu kuşkular ise derinden derine gelişen bir kaygıyı besiıyor. Bir yandan da bu durumun suçlusu aranıyor doğal olarak. Carter'in gözden düsmesinde bunun büyük payı var. Bu arada büyuk petrol şirkeüerini suçlayanlann sayısı da gide rek artıyor. Doktriner bir temeli, bütünsel bir tutarlıiığı olmayan bir tepkl bu. Ama gene de önemli. Araştırmalardan an lcşıldığına göre. halkın yüzde 63'ü buna lımın daha fazla zam alabMmek amacıy la petrol şirketlerj tarafından çıkarılmış yapay bir bunalım olduğuna inanıyor. Petrol şirketlerinin astronomik kâr açıklamaları da bu savı tutcnları destekliyor. İşte resmen açıklanan kâr artışı oranlarından bazıları: Mobil %813, Cuncco %343, Standard Oil of Ohio %303. Texaco %81, vb. Bu arada, büyük petrol şirketlerine karşı örgütlü bir muholafet olusturma çabalan yaygınlaşıyor. Bu amaçla 15 mil yon kişiyı temsil eden Yurttaş Isçi Ener ji Koalisyonu adlı bir örgüt kuruldu, bugün 17 Ekim «Petrol Vurguncularına Ye ter!> günü ilan edildi. Bugün ülkenin ceşitü yerlerinde toplcntılar, gösteri yürü yuşleri yapılacok. Kuşkusuz, petrol şirketleri de boş durmuyorlor. Yczılı başına. radyo ve tele vizyona ilan üs'üne ilan vererek. «Ya bize istediğimizi verirsiniz, ya da sizi yakıtsız bırakırız!» gozdağını savurmaya de vam ediyorlcr. Suudi Arabistan'da güneş enerjisi tesisi kuruluyor Suudi Arabistan, güneş enerjisinden yararlanma araştırmalarına baş'amak üzere. iki köyde güneş enerjısi tesislen kurmayı kararlaştırmıştır. Ortak bir Suudi Arabistan Amerikan araştırma kuruluşu olan Saudi American Solar Energy Board, 17 milyon dolarlık pilot bölge çalışmalarını Amerikan firması Martirt Marietta'ya vermiştir. Petrol bakımından cok zengin olan Suudi Arabistan'da güneş enerıisi santrallerl kurmakla gudülen amac. uzun vadel'ı araştırmaları gerektiren güneş enerjisinden elektrik elde etmede tecrübe kazanmaktır. Bu alanda sağlanacak başan, cok sıcak bir ülke olduğu icin büyük sayıda klıma cıhazı kullanılan Suudi Arabistan'da tüketilen termik enerjiyi güneş enerjisiyle karşılamak olanağı doğurabilecektir. Ayrıca, evlerin damına yerleştirilecek gürteş enerjisi peteklerıyle sıcak su sağlamak petrol tüketimini azaltabilecektir. Suudi Arabistan, bu amacla, 5 yıl iclnde 100 milyon dolarlık harcamayı öngören bir araştırma bütcesi saptamıştır. * Dans edenlerin harcadıkları enerjiden çıkan ısı yeniden enerji/e dönüştürülüyor Italya'nın Rıcclone bolgesindekı cl| Punto» dıskoteğınde dans edenlerden çıkan ısının «Isı pompası» adı verılen bır pompa sıstemıy4e enerjıye donüştürulduğü bildırılmektedir. Bır İtalyan muhendısı olan 42 yaşındokl Giuseppe Trezza'nın «il Punto» dıskoteğınde kurduğu bu sıstem, pıstte dans edenlerden çıkan ısıyı emerek enerııye donüştürmektedır. Giuseppe Trezza dans eden bır kışıden saate 400 kılo kalorı cıkıyor, dans edenler 1000 kışi olunca 400.000 kılokolorı soatte 60 kılo mazotun verebıleceği enerjiyi verir demektedir. İtalyan mühendıs Trezza buzdolabındakl sistemın tersı bır uygulama sayesınde insanlardan cıkan ısının enerıiye dönüştuğünü bıldirmektedır. Güneş enerjisi teknisyeni yetiştirmek için Milano'da bir eğitim merkezi açıldı 1979 yılında petrol savurganlığıyla mücadelenin başlatıldığı Isveç'te Mart Nısan Mayıs aylarının çok soğuk geçmesine karşın mazottan tasarruf edildiğj istatıstiktere acıklan mıştır. Enerji Tasarruf Komıtesı, yaptığı acıklamada 55. bin Kooperatıf ve Belediye konutun da %7 oranında bir tasarruf sağlcmdığını be (irtmış ve tasarruf %70'ınin kalorfier ısısını in dirmekten %30'unun da sıcak su kısıtlamasın dan olduğunu eklemiştir. Komıte tasarrufu sağlama yöntemlerl hak kında da bilgi vermiş ve bunun kazanların te mizlenmesi, pencere kenarlarına ısı kaybını ön leyici sünger seritleri gecirilmesi, kalorifer ısı sının düşürülmesi gıbi önlemler sayesinde sağ iandığını eklemiştir. 100 vvatt'lık bir ampul 25 vvatt'lık altı ampule eşit ışık verir Yapılan incelemeier 100 vvatt'lık bir ampuJün yoydığı jşığın 25 vvatt'lık ampulün yoydığı na eşit olduğunu göstermiştir. Fakat altı ampul %50 daha fazla elektrik enerjisi tüketmektedir. Ayrıca tavana ya da oda duvarlarına cor parak gelen ışığın gücü azaldığından ampulle rin yönü önem taşımaktadır. Ülkemfz dahil 20 üyesl bulunan Uluslararası Enerjı Ajansı UEA) ekim aymı nPetrol tasar rufu ayı» ilan ederek, üyelermın, yalnızca ülke İçinde değil ülkelerarası bir tasarruf planı uygulamalannı istemiştir. «Petrol Tasarrufu Tatbikatı» adını verdiğı çağrıda, IEA, tasarrufa uyulmadığı takdirde sanayileşmiş Batı ülkelerinin kalkınma hızının düşmesine katlanmak zorunda kalacaklarını belirtmiştir. Petrol fıyatlarının hızla artmaya başladığı yıl olan 1973'den önceki 5 yıllık dönemde IEA ülkelerinin kalkınma hızı ortalama % 5,1 olmuştur. 1973 • 1977 döneminde ise kalkınma hızı % 1'i bile bulmamıştır. Isveç'te 50 bin kooperatif ve belediye konutunda % 7 mazot tasarrufu sağlandı Her yıl 1 milyon şofbenin satıldığı Italya' da, yakıttan tasarruf İçin evlerin bir bolümüne, güneş enerjisinden yororlanarak, sıcak su sağ layan tesisatın kurulması amaclanmaktadır. Böy lece 10 yıl icinde, mazot tuketiminin % 5 10 azaltılması öngötulmektedır. İtalya'da, henüz denenmemlş olan güneş e nerjisinden sıcak ve ısı elde etme yönteml icin teknisyen yetiştirilmek amacıyla llk eğitim mer kezl acılmıştır . Corriere Della Sera gazeteslnde b!r sure ön ce yayınlanan bir ilanda. itolyo'nın Milono ken tinde, ilk Güneş Enerjisi Merkezi'niti açıldığ» ve adı «İl Centro İtaliano Solare» olan bu mer keze, teknisyen yetiştirmek İçin kaytla öğrenci alındığı belirtiliyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ekim ayınî "Petrol Tasarruf Ayı,, ilan ettî ABD'nin Türkiye'den 10 kat fazla enerji tükettiği açıklandı V Ülkemizin de uyesi bulunduğu Uluslararası Enerji Ajcnsı (IEA) kişj bcşına en çok ener|i tüketen ülkenin ABD olduğunu açıklamıştır.. ! IEA, kışi başına enerji tüketıminde ABD* nin 20 uye arasmda ılk sırayı ışgaî ettiğıni ve Turkıye'den 10 misli fazla tükettığini belirtiyor. IEA tarafından yapılan acıklamadc. halkı tasarrufa yoneltıci önlemler konusunda acı lan kampanyalar icin en az pcra harcayan ül kenin yine AED olduğu ifade ediliyor.. Tasarruf kampanyaları için Kanado kısi başına 28 sent, ingıltere 7 sent harccrken ABD yalnızca 1 sent harcamaktadır. Binalardaki ısı kaybını % 3040 oranında önleyen , «Kaya yünü» imal edildi Binalardaki ısı kaybının fuel oll tüketimini artırması nedeniyle Iskandınav ülkeıeri ile AET ülkelerinde yeni izolasyon maddeleri yapıimıştır. Kaya minerallerinin Işlenmesiyle elde edilen bu izolasyon maddesınin, ısı kaybını önle yicl nıtelığl nedenıyle aldığı isim «Kaya yünüı dür. Avrupa piyasasındaki pazarlama adı ise Ultrasil'dir. Yeni binalarm yopımında kullanılan Ulfrosi maddesine karşılık eskj binalarda duvar \e tuğla aralarına basınclı tabancayla sıkılan recineü köpük de yapılmiştırBu izolasyon maddesinin odı da Uflan'dır.