Katalog

«I, ll ... OEVİİT \rW/ft, ABDULCANBAZ DEPREM ZEYYAT SELIMOĞLU t Bunalımlı geçen b!r jeeenln sommds Sefer anasiru ktr»ısw» «lıyor. Açılıyor anasına, evlenmek ısteğmı açıyor MıUrı'nın evlenme çağındakı kızları bir bır geçıt yapıyorlar S«fer ile an» eının bnunden, anası anlatıyor: Ilyas'ın Remzıye var. gdzler kâ ra, kaşlar kara, ınce bel bır ev kadım Sonra b.r d» Ayss rar, hani Dursun Osman'ın ortaneası, buyuğu evlıdır y», şımdı sıra ondadır. Sarı saçlı. mavı goziu, balık etmde Hoş, yuzü bır çillıdlr ya, ama ne çıkar, çok çalışkan bır kızdır, çocukları çole sevtr, bak b,u çok bnemhdır. Daha daha, bır de $ev var, nevdi adı, öyle ya, Mustafa'mn Sabnye Boju kısa olmasma kısadır, ama cana çok yakındır başka canlara, juregı temız bır kız, sakindir, kocasını rahat ettırecek ev kadmlığı hepten ondaâır. Bunu da duşunmeh, evlılık gelgeç heves defıldır Gelgeç olsun olmasın, ıjıdır yada değıldır, Sefer sımdı enda d»gil.. Sefer şımdı kararını vermıştır Daha çok bekleyemez, bır kı n kendme kadm etmelıdır tezelden, düsunecek vakti yök. Doğruluyor Sefer anasımn karsısmdan. avaga dıkılıyor Ne düsundun oğul? Nedır kararın soyle. Hangisinl es tuttun? Çök da dıisunecek bir şev vok. kadın dv bırbırinden çok farklı savılmazlar, seç bırını, isteyelım babSUındatı. tstemek m ı ' îsterız de, ya babası vermem derse? O zaman bır başkası Yok ana, ben o yoldan yurumem. Hangı yoldan yurursun? Kars'taki Deprem Küskünleri Yılmaz GÜMÜŞBAŞ Binlerce insan tam bir çaresizlik, umutsuzluk içinde yaşıyor Mart ayının son günlerinde Karsda meydana gelen depremde olenlerın sayısı resmi kayıtlara 4 olaıak geçti ama, gerçek sayının bu olmadığuıı bu «4» sayısını resml kajı'lara düsenler de bılmektedır. Çunku, enkaz altından çıkanlan bu 4 cesedın toprağa verılmesmdsn sonr» başlamıstır esas can «ybı . 27 mart akşamından sonra, ço&u bır taş yığımndan oluşan ko nutlann kımının tamamen vıkıldıgını, kımısının de yıkılmak uaere elinin kulagınd» oldugu nu goren binlerce ınsan, o aKşamdan sonra çogunlukla bır daha çatı altına gırememıs, samanlıklarda, sundurmalarda, kılim keçe altmda, nerede soguk az gelen, ayaz az ula$an b.r yer buldularsa oralarda ya'ma ya baslamışlardır. Çoğu kere canlar.na degışmedıklen hsvyanlarından cia vazgeçen kojluler. butun çabaiarına ragmen, çok sayıda çocuk, hasta ve jaş lıyı vaylamn sogugundan koruyamamışlar ve ogrendığımızo gore sadece Susuz ılçesıne bag lı koylerde 5O'\e yakın msan can vermıştır. Ineklerın, koyunların ayazdan memelerı parçalanmış, avlarca bu hayvanlardarı tek damla sut ahnamamı?tı/. însanlar U7un süre ot yığınlan arasında yatıp kalkmışlar. gun, lerce odocak yuzu gormenuylerdır. Mart ayı sonıı nısan başla n Yoksul her Anadolu yörpst gıbi Kars ve kovlerı de, anbann dıbmı bulmustur Eklm avı b<i şından berı bastıran kış, elmde avucunda nesi varsa almış, mart ayının o gunlennden msanlar, tam anlamıyla doğanın ocağma duşnuşlerdır. Ne vazık kı doğa bu mart ayında, on lan, beklenme'/en bır hısımla karşılamış, ellerındekıni a\uç larındakını de almıs, en çok IKI goz olan damlarını da başlan na yıkmıştır. «KAOERDE, KIVANÇT4, T&S&D& B1R.MIŞII Bu şartlar altmda do?al ol» rak devîetten, devletı vonetenlerden, hukumetten ve ılgılı kuruluslardan beklenen nedır'1 Elbettekı derhal butun olanaklarıyla Kars a koşmak, aylardır ça tı altı gormemıs insar.lann barınabıleceklerı bırşeyler sajlamak, açsalar karınlarını doyurmak, çıp'aksalar sırtlannı gıydırmek defıl mı' Bız, Anayasa'ya gore, «kaderde, kıvanç ta, tasada bır . » însanlar ulke 0 sı degıl mıviz Bır yanımız vıkılmış, binlerce msanımız açıkta kalmış, olenlerımız jaralanan lanmız olmuş, aç açıkta kalanlanmız olmuşsa ne yapmak ge rek' Yapılanları. taa martın sonundan \am ük depremden bu ya na Kars ılımıze, ılçelerıne \e kovlerıne yapılanı bız sıralava lım. sız de, noh ne guzel devlet gore\ını yapmış» dıyebıhrse nız deym . 1+00 çadır Kızılay'dan, 400 çadır İmar İskan Bakanlı*ından olmak üzere topîam 1800 çadır, 200 bın lıra acıl yardım odeneğı, barmak yapılması ıçın lOî 500 lıra naylon para>;ı iö b:n 240 kılogram buğday. 100U kılogram çay, 12 000 kılogram no hut, 8 512 kılogram nebatı 'ağ Işte Karsın deprem bolgesıne aylardır ulaşan yardım, devletm binlerce yurttasa uzanan vardım elı. N?sıl da sıkı değıl mı? HALBUKL. Halbuki. vıne re«mi kavıtlara gore. deprem, Kars ın fi ılcesm de ve burava bağlı koylerde buyuk hasar yapmıştır. Buralara baglı 170 knyd« agır. varı agır ve az olm»k ır*rfc tam 5<!'« konut hasar gf""mu$, çoğu omrulama Susuzlu köylü, «Dört aydır karın, yağmurun altındayız. Kadınlarımız yol ortasında doğum yapıyor» diyordu. Kars'ta depremde rıkıUn bir köy re sAkMerlaln Jenl konutlan.. yemlyor Id. Çofu tarumıyor nohutu, askerlığını yapmıs kekler dışında. Tek makbule çen çay olmuş. Ekmeklerıru latmı*lar, katıK yapmışlar, ıç nı ısıtmışlar yaylanın ayaruı Yıkıntılara sobalar kurulr sobaya benzer Hatta çadır bıle Başka turlü dayan&m! lar 1000 1500 metre vuk lıktekı yaylalann soğuguna ğanın verdıği guçle dayanat yaşıyor, dayanamayan sulere mur . Yanı tam doğa yasasın; ğınmıs binlerce insan Yasar ta ısteklı, güzele, iyıye doı Ama Olanaksız, umutsıız ve bırlen de dahıl, herkese küsk Yani Kars bır küskünleT yaj çimdılerde . Çaresızhğin, umutsuzlufun sanlan nasıl kavgacı, yapt gıdip bu yerierde gormeli. Kı 1B' Bırbırlerlyle elbet. Bı kımseve guçlerı vetmı^or kı ufak bir tartışma, oluyor 1 sonra büyuk b u kavga. Veı sm edıjorlar bırıbırlerıne. 1 nı boyle bosaltıyor, bojle ra maya çahşıvorlar Sefer bir karşılık vermıyor, freçnVş gtinil hatırhyor $övîe Mr. Dagdan yalı boyuna kestırmeden ınd:ğı o gunu düşunuvor, hanl gözunü daldan budaktan sakınmadan ınrmstı, hanı dılten ve fundadan gozlerme kan oturmu; bır daha dağümamıştı kan. Oğul de bana da, hang's.nı' Hangısı çıkacaksa karşıma Anası şaşkın şaşkın suratına bakarken, Scfer dııvara dognı yurujor, du\arda asıh tufeğım alı\or askısından, \e kapıya llerlıyor Anası hayır dua edıyor arkasından Sefer'ın. elınden başka bır şev gelmez, bılıvor Sefer suzulerek çıkıyor kapı aralı|ından, ardından da tufeğınm dıpçığı ızhyor oyle Sefer'ı. V» kapı kapanıyor. Çok sessız. Çok. Köye yakın degırmenın ardmdaki funda içmde. pusu kunıp beklıyor Sefer. îkındı vaktı sonrası, guneş devrılmeğe dururken, golgeler uzamağa duruyor. ağaçlar karanyor, yapraklarm rengı kovuluyor gıt g:de. Ve yapr&kiar, yaprakiar hışırhışır hışırdıyor bırden bire nisılsa, ufak dallar çıtırdjyor. Degırmenın kapısına jakın ousen bodur ağaçlann ıçırıden, aırtında mısır çuvahyla yaklaşan kı Sefer dıkkat kesılıyor vahşı hayranca Sefer. bır dışı kok ısu doiduruyor havayı. nav»sını Sefer'ın. Şımdıye dek almadığı bır koku ıçını dolduruyor. Değırmenın kapısından ıçerı gıren kalça ve bel $u ın, yusyuvarlak omuzba5>lan. Sefer'ın yureğınde, damannda, kamnda dolaşan bır hayvan var ışte şımdı. duTduruimaz bır rayran! Yarı boğa, yan kurt, yan \ılan, \arı şahın bır hayvan, adı sanı verılmemış, Mıtarı fıındalan arasında yaşavan b'r hayvan var. Saplanmaya hazır çelık bır bıçak gıbl fırlıyor Seferhayvan, fundalıklar Içmden. Adım bır, adım ıkı. adım uç. TJpuzun adımlar. Ve değırmenm kapısı Içerı Surgu kolu yenne oturuyor. Ve kapı kapanıyor ıçerden, Seferhayvanı ıçeri aldıktan sonra boyle. """GÜrültuvle tedırgm olan dı?i. olduğu yerde geri dftnünce .. Sefer'ı karşısmda buiuyor Ne Retnzıye, ne Ayşe. ne de Sâbny« k.» bu' Hıç hesapta olmayan bır yaban dışı kedı bır Zefclye, adı sanı verılmemıs, tlırune ad konmamı?, Mıtan dolayHnnda dolaştıgı gorulmus bır Sefer aygınyla kar?ı kar»ıya kalmıs. Keskm bır mıyavlama doiduruyor değırmenın içını, çığlıkla karışık. Yaban kedı dışlermı gosteriyor, tıslıyor, savunuya geçıvor tuylen dıken dıken. Yan kurt, yan boğa yaratık, 1leri atılıvor. Korkudan. çarkı donmez oluyor değırmenın, suyu akmaz oluyor, değinnem besleyen su kesüıvor ânıden, mısır çuvalları bır bır patlamava duruyor ıkı ayrı turden hayvanın dalaşması sonucu Toz, duman ve gumburru, jruvarlanan çuvallar. patlavan çuvallardan ortahğa »açılan sarı mısır danesı, oluk oluk akan mısır, kınlan tahtalarm yongası, çatırd* lax. Aygır Sefer dolarken kollannı ince kedi belıne. yaban kedl tmıaklanm geçırıyor kalın bovuna. Alt alta ve ust uste, patlak çuvalların ustunde, dokulen mısırlarm ıçınde, dalaşma sürup gıdıyor daha bır sure boyle. Yaban kedı gıt gıde kesılıyor, gücu ye'tmez oluyor, soluklan sıklaşıvor gıderek. On ayaklan kurtun; ıkı omuzbaşmdan yakalayıp kediyı, mısır çuvallannm arasına yıkıyor arkaustu. Yaban kedı kesık kesık solurken, hırıltılar yuksehyor kurdun koca ağzından, dışlerı parıidıyor, gözlen kan oturmuş gozleri, çok eskıden kalma bır açlıgın ışıgıyla yanıyor. Altlarında ezılen çuvalların patlak, yırtık yerlermden mısır oluk oluk akarken, beîeketle aKıp gıderken, tek bır vUcut oluyorlar kurtla yaban ked:sı. Çuvaliarın arasından kesik kesık hınltılar, ınıltıler gelı\or, ardandan, keskın bir miyavlama goklen nrmalarken, bofuk boğuk uludugu duyuluyor Mitarı'dekı kurdun. Sonra, denn bır sessızlık! Kıpırta yok. Detırmenm suvu akmaya duruyor yenı baçtan, tekduze seslerle çark donmeğe duruyor. Olağan yaşantısı başlıvor degjrrB#nin Gıcırtılı ve tekduz« bır sesle çark: «Zelcıye kansıdn Sefer'in kansıdır Zekıye karısıdır Sefer'm . » Yavaş yavas doğruluyor vattıgı verden Sefer, dlrseğine abanıp sağ yanına dönUyor. Mısırlar ezılıyor altmda. Abandığı yerde mısır çuvalı, ıçerı doğru goçüp dennleşıyor. Zeüıye'nın yüzü çok yakmında hemen, az bır sey otesınde. Gös pınarlarmda ıkı damla ısıldıyor bu yüzün. O vay beni vay benl. bu Zekıve ağlıyor. Kız ne var aglayacak' S«m kf>dm ettim kendims, artık kanmsın. Yuzune hıç bakmadan Sefer'm, Zekıye konusuyor: Başka çarem yok artık, kannım. Ama zorla kan ettln beni kendıne zor kuilandın. Ben bunu unutamam. Nefretım üzennde olacak. onu büesln. MEBBUİ BEYIE* NEStDE! T'nutmadan söyleyehm. Bu gul, çaresız ve umutsuz ıns rın «demokrattk va Ana haklarım kullanarak'> seçıj karaya, meclıslere gönderd kısıler var elbet. Şu, 5a ( S partıden Mılletvekılı ya da tor. Pekı nerede bunlar' Sı neden çıkmaz. Fur.lar Anka elbet. Ancak. «boyvuk» ı uğrastıkları ıçın. oylarını t dıl dokerek aldıklan bu 1 cıklara kadar gelemıvorlar kaçı soyle bır uğramış, ba •geçmiş olsun» dıye telgraf mış sadece. Bazısı bunu bıl gormuş kıyamamıs 1020 1 Tumden unutmuşlar oylarn kara'lara tasmdıkları bu ır n, unutmuşlar ne demek. ı rının ucundan bıle geçırıv ler . Dağlara, yaylalara dagılmış; bulabildiyse bir küçük çadır; üstü nay|on kaplı barınak ve rüz gârtutmayan kaya diplerine, derelere sığınmış binlerce insan... u Efendiler derdimize derman ya gatlimize ferman eyleyin ft Kars depMmlnin oturulmaı h»le fctirdlü TEKNISYENIER VE BİR KAYMA Avlardır kaderlerım, ka<3 ye ogretıleru jjşajan Kar lulerıııın tek nazını çekenle yoredeıu tekrıısyenlerîe, da «msan» olduğunu bılen kaç yonetıcı Ellerındekı r larla bu ınsanlara \ararh va çalısıyor, en azından on bırla dmlıyorlar. Ama o Ellerınde ne var kı' Susuz 'un genç Kavrr îıîustafa Oruçoğlu sanı bunlardan encok hayırdus kısı. Felaketın ılk gununc1 rı koylusunun, yaylahsmın dan ayrılmamış. Gecelercs hanede telefonun başında lamıs, yıkıntılar arasında mı$ durmuş aylarca Ehn( sey olmadığı ıçın «umut» müs onlara Ama sadece < Hanı, «fukaranm ekmeğı ye Memet ye» derler va, ne ışte Ne vapsın Kâyı Oruçoğlu? O'nu koylusUn runda bu duruma duş utan«;ın. konotiardaa btri»i ve açtkts k*Un sakinlen. yacak hale gelmistir. Kesınhkls açıkta kalan insan sayısı ii bın ci\"armdadır SA60İİSİH ÜOGİ.. Bız, Susuz'a bağlı, yerle bir olmuş koylerı gordügumuade son durum buydu \e binlerce ınsân Dofa'nın kucağında, «Yıldızla rm altında» kaderlerım yaçıyorlardı. Ya deprem daha erken, ornegın Sunat ayı ıçınde ya da 1 Mart m basmda olsavdı Samvo ruz şu gunlerde gorup konustugumuz pekçok insan, pekçok vatandaşımız ya ölmüs, ya da hasta olacaklardı.. «Gellniı, bu memleketın çareaız ınsanlanna el uzatınız. Onu çaresızlıkt«n kurtarmamn jollannı aravınız. TTcra koşe, sahıpsiz adam bırakmamak kavgasıdır bu Bu lilkenm ücr* kbşesı kalmayacaktır Sahıpsiz ad?mı da kalmayacaKtır Aslında bu kagnı. krrasapan, çank ve tahta kasık devrıne son verme kavgasıdır. As lında bu, tah'a kaşığın yerlnı demır kaftklann almasının kavDeviet kftve Mkmazsa devletı nerede baslar, nerede bıter' Koye ulaşamayan bır devletın gucü barn< konusu olarr.a? 40 mılyon Turkıve, 30 mılyon koylusüns bakmaz&a neyın devletıdır o zaman' Klmln devletıdır? O 30 ulyonun devletı nerededır?.» Sesi hemen tanıdık çogumui: Ba^baksn Süleyman Deınirel! Sapfayamadıgımız bır tanhte \e yerde, k.arşısındakılere bunlan aovlüyordu. Koy luler, acı a n gtılduler. Kımse bırşey «ovlem»cü . SOMK& O M l » KOHU^TU Makmayı açtun javasça, hadı anlat dedım orta yaşlı bınsme, KOYIUUR K H l K l ' t {NNIERKEN Çok garıp bır rastlantı Deprem bolgesıne gıderken felâketzedelenn seslerınl saptamak içın yanıma aldığım teypte oır de. dolu fcaset vardı. Ama bilmıyordım ka=ett«» ne var, ne ;, ok. Bu ko» lerden bırısınde ses alma\a başlamadan once, bır denem« yapmak isfedım ve teypi calıstırdım. Boğuk b'raz da te!a?h bır se^ın anlattıklarmı koylulerle beraber sonuna kadar bız de dln ledık bır?z şaşırarak Ne rütlantı? Bsnttakı konusmaeı şbyla dıyordu bıetle: anlat kl duTsunlar. Kavruk, aylardır çektığı acı ve sıkıntının ızlen alm damarlanna kadar ıslemıs Susuzlu koylu, befcgın bır aesl^ konuştu: «ÜçuncU ayın 27'sınde bu hareket olmuştur. Susuz kavmakamlığma ve Kars vılavetmın valılifine her ne kadar bıldırdıkse de ılgılı bakanhklar olsun, Başba^anlıjımu olsan. partıcılar da dahıl ne hahmızdan, ne derdımızden anlftdılar Anlamıvorlarsa lııtfen yetkılı makamlar, yetkıh merciler bıze bırer paiaport ta^n etsınler baska bır ecr.ebı memlekete pıdelım. Bızım a> lardır burada çtktıfımızı g4\ur bılem çekemez Dort ajdır karın vâğmurun altındSyız. kadınlanmu vol ortasında doğvırn yapıvor. Efendıler. vâ derd;mıze derman, ya gathmıze ferrnan «yleyın » TAM BIR ÇARISUUK Başlarken de belırtîık Gıttıjımızde, görc ığümüzde bu bınleree msanın tam bır çarcsızlık, umut S'Wluk ıçınrte olduklarını sâptadık Dağlara, yaylalara dağılmış, bulîibıldi''»e bır küçük ç»dır, ustü naylon kaplı hrrmak T« rtı». gir hıtmaTan kaya diplerine, derelere sığınmış binlerce msan. Aylarto boyle çaresız, boyle umutsuz bekleşıp duruyorlar. Ellennde avuçlannda zaten birsey yok. Uçbes lnek, bırkaç koyun. O da olanda. Dağıtüan birkaç ton ım, bıraz nohut ne yapar? Sonr» bu bdlgenın Insanı nohut YAKIN: PERJEMBENİN 90 Ton Aseton Satınalınacak 1 Bu ı$e ait îartname Müessesemizden veya Sirkecı'd* 5 Vakıl Hân altındaxı ırtibat bıirömuzdan temın e< lebılır. 2 Teklıfler 5 7İ976 gıinü aksamma kadar Muessesemıı Beykoı'dakı Merkezmde Muhaberat Şeflığıne vertlmı şarttır. 3 Teklifler arasında Bart'anmızla ihtiyacımıza en uyg olarüar tereıh edllır. i Muessesemız dıled.Jl rruktarda veya alıp almamal serbesttır. Sümerbank Deri ve Kundura Sana> Müessesesi (Basın: 185€4 GARTH DE. O3CAMAK SS &İH TiFFANY toae SANA co USNOHA' KLfXAH