Katalog

Çeausescu bugün Ankara'ya geliyor Türk Romen iliskıleri Ümit GÜRTUNA 1966 YIIINOA CANLILIK KAZANAN TURK ROMEN İLİSKILERİ. ROMANYA DEVLET BAŞ KANI CEAUSSESCU'NUN 1969DA ANKARA YA 6ELMESI ILE DAHA DA GELIŞTI RO MANYA BALKAN IJBIRLIGI KONFERANSI ONERISININ DE EN HARARETLI DESTEKIİYICISI OLDU. Romanya'nın Dış Polıtikası Ergım BALC1 aziran ayınn sonuna vaklastığımızda gene bır sosvalıst ulkenin devlet başkanını Anka'ra da karşılıyoruz. Romanya'nın en guçlü sdamı, Cumhurbaskam Çeausescu nun ıkmcı resını znaretırın 1969 da yaptığı bınncı zıyaretten çok daha anlamlı surdurulen ozellıkle tıcan alanda ılışkılenn gelıştınlmesının yanı sıra «bloklan zorlama» konusundakı bır benzerlığm buyuk onemı olduğunu belirtmekte yarar goruvoruz. Ikı ulke arasmdakı ılışkılere canlılık getıren Ilk etken 1966 aa Romanya Dışışlerı Bakanı Maurer'ın Ankara'>a gel'şıd'r denılebılır Maurerın rıyareti 1967'de Ihsan Sabrı Çaglayangıl tarafından karşılanmış, bu zıyareti de ertesı yıl Romanya Dış.^lerı Bakanı Manescu'nun Turkıye'ye geiışı ızlem ştı 1966 daki gınşımlerden anlaşılacağı gıbi Romanya surdurmek ıstedığı yenı polıtıkasında ozellıkle Balkanlarda yenı bır denge sağlamak peşındedır Ve 1969 yıhnın mart ayında Dışışlerı Bakanlan duzeymdekı ılışki bırden bır yukselış gostırmış, Çeausescu o tarıhte Ankara'ya gelmıştır. Romanya devlet başkanınm ağzmda o tanhlerde Turkjje tarafından yadırganan bır onen dolaştnaktadır. Romen tarafı da bu onennın Turkıje açısından ne denli geçerhği olduğunu araştırmaktadır Romenlenn önerısı aslında çok basıt gıbı gorunmektedır Balkanların nukleer sılâhlardan annarak temız bır bolge durumuna getınlmesı . Oysa Turkne o tanhlerde ABD ıle ortak savunma anlaşması gorüşmelermi sürdurmektedır. Bu goruşmelerde ıkıli anlasmalar ele alınmakta, nukleer sılahlann kullanımı konusunda taraf teknısyenlerı muzakere yapmaktadırlar. Gene Çaglayangıl Dışışlerı Bakanıdır. Rahmetlı Inonu k»ndısını o gunlerde «kara todon» dıje suçlamaktadır. Çaglayangıl, Meclislerde, gızlı oturumlarda sankı Washmgton'un sozcülüğunu yapmaktadır. Romenlerın nukieer arınma onensı «çok romantık» bulunmaktadır Ankara tarafından Bu onenyı «çok romantık» olarak nıtelendıren Ankara gene avnı tanhlerde ortak pazarla surdurulecek goruşmeler ıçın hazırlıklar ıçındedır. Romenler, bır sonuç alınamavacagım anlayınca Turkıye'nın fazla ustune gıtmezler ve ılışkılerı daha çok ekonomık alana kaydırmak ısterler. Ancak, Ankara bu zıyaret sırasında Bukreş'ın artık eskısı kadar Sovyetler Birlığı yandaşı olmadığını, dış polıtıkada daha bagımsız bır davranış lçıne gırmek ıstedığml anlamıştır. Bu açıdan yapılan bır değerlendirme sonucu zamanm Turkı>e Cumhunjetı Cumhurbaskam Cevdet Sunay'ın Bukreş'ı zıyareti uygun gorulmuş ve bu zıyaret de 1970 nısanm da gerçekleşmıştır. Daha sonraki yıllarda Manescu'nun yenıden Turkıye'ye geiışı, buna karşılık Ecevıt'ın Dışışlen Bakanı Turan Güneş'in Bükreş e gıdışı üışkılenn sürdurülmesını sağlamıştır. Geçen ağustos aymda Basbakan Suleyman Demirel'ın Romanya'ya gıdişi ıse artık değlşık anlamlı bır zıyaret nıtelıgını ortaya çıkarmıştır. Demırel 1969'larda, ABD ıle «buyuk bır ovünçle» imzalanan ıkılı anlaşmalan gururla anlatan kışı değıldır artık Olaylar onu bu noktaja ıtmıştır Demırel, ortak pazara «bahklama dalmayı» oneren kışı değıldır artık. Gene olaylar onu bu noktaya suraklemıştır. Bu zıyaret sırasında iki Ulke arasında ımzalanan «ortak deklarasyon» ıle ılgıli olarak o tanhlerde Dışışleri belgelerinde şu cümleler kullanılmıştır: «Başbakan Suleyman Demirel'in Romanya'y» yaptığı zıyaret sırasında imzalanan ortak deklarasvon ılışkılerımıze yeni bir muhteva ve canlılık ge'ırmış, aynca ıkılı ve uluslararası meseleler karşısında her ıkı ulkenin gerçekçı tutumunu ortaya ko>muştur. Bırleşmiş Mılletler yasası ve Avrupa guvenlık ve ışbırlığı konferansı nıhai belgesmı ılke ve kararlarını esas alan deklarasyon Turkıye ve Romanya ıkılı ılışkılerinde hak eşıtlığı ve karşılıklı saygı esaslannm geçerlı olacağı, uluslararası ılışkılerde ıse banş ve detantın sağlanması içın gayret gosterıleceğmı tespıt etmıştır» Bu olumlu gelışmeler ıki ülke arasında daha canlı ılışkıler kunılmasını sağladığı gıbı, Balkanlarda daha rahat nefes alınmasını sağlaması bakımından Romanya tarafmdn belkı de Turkıye'den daha onemlı bır şekılde degerlendırılmektedır. Bunun ornegım son Balkan işbırhğı konferansuıda gormek mümkündür. Karamanlıs'ın sıyasal bır oyun olarak ortaya attığı Balkanlarda Işbırlığı konferansına baslarda Bulganstan ve Turkıye çok temkmlı yaklaşırlarken, Romanya bu bnerının en hararetlı destekleyıcisı olmuştur. Balkanlan, kenOısıne başka dunyalara acılabılecek bır pencere olarak değerlendıren Bukreş, ilk toplantının kendı ülkesınde dahı yapılmasını onermıştır. Turkıyenın. Atına'nın önensme çok dıkkatlı yaklaşması Turk Romen ılışkılenııi olumsuz yonde etkılememjştır. Zira artık ıki ülke bırbirlerının çıkarlarını surtuşmeden ve bnceden venlmış değer yar gılaruıı bır yana bırakarak birbmne paralel bır duruma getırme konusunda «tecrube kazanmağa» başlamışlardır. Ve Balkan konferansı da Turkıye run aleyhıne hukumler getirmeden, Romanya'yı da onemlı olçüde rahatlatarak bır sonrakı doneme kadar buzdolabma konulınustur. Son zamanlarda ıse ıki ülkenın dış polıtıkalannda onemli bır benzerlık gorulmektedır Her ikı ülke de hızla üçuncu dünya ulkelenne yonelmek ıçın çaba göstermeKtedırler. Turkıye artık NATO ıçınde aradığını tam olarak bulamamaktadır. Turk • Amenkan ılışkılerl ise, kısa donemde onarılmaz bır nıtelık kazanmıştır. Ortak pazarla tiışkılerm geleceğı karanlık gozukmektedır. Ve hepsinden onemhsı, Ege'de<d muhtemel gelışmeler ıçın TurHye şımdıden dunya kamuoyunu hıç olmazsa sert blr şekılde karşısına almayacak bir gehşmeyı sağlatmak zorundadır. Romanya'nın, Moskova ile üişküeri «kendine bzgu» bır nıtelıktedır. Bugun içm Çekoslovakya, olaylanna yakın bir gelışim beklenmese de, Romanya Moskova ıle ılışki konusunu farklı biçımde gormektedir. Romanya'nın kuzeyinde Sovyetler Bırlıği, guneyınde ıse ona çok Dağlı Bulganstan bulunmaraaktadır. Bu durumda Romanya"yı dığer ülkelere açabılecek tek sıyasal geçış yolu Balkanlar kalmaktadır. Romanya, bu nedenle Turs Yunan anlaşmazhğından buyuk kuşku duymaktadır. Balkanlardakı sıcak bır surtuşme kendısının penceresını kapatabılır. Başka bır deyışle, Yugoslavya ıle Romanja'nın Turs Yunan anlaşmaılığının bır an once çozumlenmeslnı ıstemeleri hep Balkanlardakı dengeyle ılgıhdır, yıllarda, «Varşova paktının varamaz ço1 "*»alandırmak amacıyla Romanva'nın sosy*iiSt uiiçeier ynrttasiannı ongorer«k buyuk \atırımlar^,^> t j g l tunstık kuruluslara V&rşova paktı ujelermfe «>«kışı kadar tunst gondetmemelerı Rotnanya'vı fet^>™ o g e ierden bın olmuştur Bu nedenledır Kı t u " * « ^ t u r u l u ş l a n n ı dığer sosyalıst ulkelerden gelecefft»» t ^^j e y e r e j ! L duzenleven Romanya'va Türkıve'den çofc^öc^ jy. rıst gonderılmesı olanagı ortaya çıkmışür. ^ Ikı ulkenin son zamanlarda bulundukları ölok larda buvuk soruniarla karşı karsıja kalmalan, az once de belırttıgımıs Pbı onları benzer vollara ıtmı<=tır Bunun sornJt omegını Turkıje ve Romanva run baglantısızHTn onumuzdekı gunîerde Kolornboaa japaraklan 'oplantıya konuk uje olarak O'Umak ıçın tâ^Tinnalanrda sröebılmz. Turkue^e basta H ı n C ' m o'nıak taere bazı ulkeler Var<ı çı<cmatei»d'lar Romanya'va da Ira< Eibı Arap ulkelerı r a z ı almamaktadırlar Ankara ve Bükreş e « r ş ı çınanl. bu ulkelenn «b'oklara bagh» olnalanm «arganan» olara* ılen surmel: tedırler. H TÜRKİYE VE ROMANYA'NIN ÜÇÜNCÜ DÜNYA ÜLKELERÎNE YÖNELMELERÎ İKİLİ ÎLİŞKİLERDE GELİŞME SAĞLIYOR Romanya Devlet Basksm Ceausescn tek sosyalıst ülkedır Ancak gene de külturel ilıs kıler ıkı yıllık «sültur mucadele programları» çerçevesmde yurutülmektedir. Tıcari ılışkıler Ise ınanümaz bir şekılde TUrkıye'nın aleyhıne bır gelışme gostermekt«dır. Belkı de petrol satın aldıgımız ulkeler dışmda oran olarak Turkıye'nın en ÇOK aleyhıne olan tlcari tlışkıler Romanya ıle surdurulmekte olanlardır. 1972 yılında Turkaye'nın ıthalatı 3 mılvon 8 > <2 bin dolarken ıhracatı 8 mılyon olmuş, 1973'de bır vıl oncesme benzer rakamlarda tıcarî ihîkı ger çeklesmesı meydana gelırken 1974'den başlayarak Türkıve'mn aleyhıne hızlı blr t«mpo yaratünuştır. 1974'de Türkıye'nın 5 mılyon 979 bm dolarluc ıhracatma karşılık, ıthalatı 77 mılyon 970 buı dolara fırlamıştır 1975'de Turkıye 59 mılyon 600 bm dolarhk ıthalat yapmış ıhracatı ıse 6 mılyon 600 bın dolarda kalmıştır 1974 de başlavan bu olumsuz gelışmeye ıkı ulke arasındakı tıcaretm serbest dovız esasına gore yapılması neden olmuştur Romanva devlet başkanı Nıcolal Ceausescu'nun zıyareti sırasında bu bozuklufun gıderümesi uzennde de durulması beklenılmektedır. Romanya, yapıcı bir dış politika görüşünün temsilcisi • 19501ERIN İKİNCİ YARISINDA GİDEREK DAHA BAGIMSIZ BIR POLITIKAYA YONELMEYE BAS.IAYAN ROMANYA, AVRUPA GUVENUK K0NFERANSİN1N TOPLANMASI IÇIN EN ÇOK ÇABA HARCAYAN ULKELERDEN BIRI. >manya yıllardır Varşova Pakta üyelerl arasır.cla en bagımsız dış politika guden ülka oıarak îîim >apmıştır Ancak Romanya'nın, dış poutıkasını sadece sojaıt bır bağımsızlık ılkesıjle tanımlamak, bu dost Bal'tan ulkesının tutumu haivkında yet«rlı bır fıkır \ermez kanısındayız. Romanya, tıtızlıkle savomduğu bağımsızlık ılkesının yanısıra uluslararası politika sahnesınde yapıcı, olgun ve banştan yana tutumu ıle de sıvrüereit kendine ıtıbarh bır yer sağlamıştır. R 1941'de G^neral Ion Antonescu'nun önderlığindekı faşiSt hakumetın Kıtlenn muttstıkı olarak s&\.aşa sobtugi' Romanya'd3 huzursuzluk ve Nazılere karşı tepkı artmıştı 1944 yılında Antonescu'yu tutuklatan Kral Mışel, muttefıülenn safma katılarak Nazı Almanyasma savaş ılân ettı. Şavaştan sonra 1945'te Komunıst Pdrtısmln onderlığmde kuruian Ulusal Demokratık Cephe, 1947 de Kral Mışel'ı ıstıfaya zorlamış ve 1948'de Kalk Cumhurıyeü ;lan edılmıştır 1965'te kabul edılen yenl Anayasa ıle ıse bu ısım Romanya Sosyalıst Cumtunyetı olarak değıştınlmıştır. VARLIK &OSTEREMEDI Içerde faşızmın artıklanyla uğraşan ve büyük ekonomık güçluklerle karşı Karşıya bulunan yeni rejım ılk zamanlar tumuyle Sov>et yardımma dayandığmdan, dış polıtıkada da bır varlık gosterememış, Moskova'nın ızmden gıtmekle yetınmıştır. Ancak 1950lerin ıkmcı yarısmda Romanya'nın gıderek aah'i bagımsız bır polıtıkaja vonelmeia başladığı gonılur 1960 larda «Çın sorununun» ortaya çıkması ıle bu bagımsızliK eğılımı kımi konuisrcia Mcskova'ya karjı açıkça cephe almaya varmıst;r IL* ONEMLI ADIh 1&56 yılında, Romanval'ların Sovyetlerm çıkv nna ıvledigmı ııerı surdukleri b o ^ e t Romen ortak şırketlermın dağıtılması Bukreş hükumetının daha bagımsız politika yolunda ılk onemli adımı olarak kabul edılebılır Bu eğılım 1957 yılında Gheorfhıu Deının ıktıdara gelmesıyle guçlenmış ve ertesi yu o zamana dek Romanja'da bulunan Sovyet bırlıklerı ulkeyı terketmışlerdır. Romanya 1959'dan bu yana da Varşova Paktı bırlıklennın ülkede manevra japmalarına ızm vermemiştlr 1963'ten sonr» ıse Çvn konusunda Bukreş Hükumetırın Mo"=ko\adan açıkça aynldığı gorulur. Fomanva Sovyet Çın tartışmasına bulaşmayı reddetmı^ ve Pekın ıle ı>ı ılışkılennı surdunnuştur 1965 jümda Nıcolae Ceausescu'nun basageçınesı ıle, Bakreşın Varşo\a Paktı ıçınde bagımsız pohtıka ızleme eğılımı daha somut bıçımde ortaya rıkmıstır Nıtekım Romanva 1968'do Çekoslo\akv<.'ya mudahale eden Varso\a Paktı ordularma asker gondermeyı reddetmış ve bu mudanaieyı kınamıştır Bukreş huKumeti a\rıca Dogu Almanya'nın tepkısıne karşm Batı Alman>a ıle dmlcmatık ılışki kurmuş, 1%7 Ortadogu sa%aşınua tarafsız kalmış ve Israıl ıle dıplomatık ılışkılennı kesmeyi reddetmışt'r Çeausescu, 1969'da Rlchard Nuton'ı kabul etmıs, ertesı yU da ABD'yi zıyaret etmı^tır. ROMANYA, YUGOSLAVYA 6IBI TURK • YUNAH AMLAJMAZLIGI KONUSUNDA BUYUK KUŞKU DUYUYOt. • GENEL BIR SILİHSIZLANMA VE ASKERİ BLOKLARIN DAĞITILMASINI SAVUNAN BUKREŞ'IN ISRARLA ONE SURDUGl) TEZLERDEN BIRİ BALKANLARDA NUKLEER SILÂHLARDAN ARINMIJ BIR BARİŞ BOLGESI KURULMASI. ROMANYA VE TURİZM Emine UŞAKLIGİL YAPICI Yazımızın başında, Romanya'nın dı? politıkagını sadece ta»'msızlık ılkes'vle tanımlamar.ın yetersız oıacağıru belırtmıştık Gerçekten Romanya"nın bağunsız dış poLtııtasında avnı zamanöa uluslararası ıhşkılerde olumlu yapıcı ve barışçı bır rol cynama dıleğı sezılebılır Örneğm A\rupa Cuvenlık Konfpransının topl^nrrıası ıçın en çok çaba harcavan ulkelerden biri Romanya olmuştur Çekoslovakva olayından sonra ıkı biokun arası f son derece gergmleşrnış ve Avruaa Guvenlık Kon eransının toplanması konusundakı umu*lar sonmeje yuz tutmuştu AncaK 1969 yıhr.da Peşte'de toplanan Varşova Paktı Zırvesı sonunda rayınlanan bıldırıde Romanya'nın oaskısı ıle ıhmb dü kullanüıp, Çekoslo\akya'va yapılan mudahaleve değınılmemesi gprgınlıgı azaltmış \e Avrupa Gmcnlık Konferansı konusunda karşılıklı sonaajlar tekrar baslamıştır. Romenler turizme büyük yatırım yapıyor tinya tıcaretinde turizm btı gtin petrolden sonra ıkın r CÎ sırayı alan ve 240* ıntlyon insanın katıldığı blr sana vıdır 1975 jılmda dunya runzm hareketlen yaklaşık 32 mılyar dolarlık (480 mılyar TL) bir ıktısadı değen oluşturmuştur. aynı yıl Avrupa'da 150 mılyondan fazla kışı tunzm alanında 18 mılyar dolara (270 mılvar TL ) yakın para harcamıştır Yaşadığımız bu tuketım çağında goruluyor kı tunzm çok onemll bır yer tutmaktadır; dunyayı sar san petrol knzıne ılışkın olarak 1974 yılında ka\dedüen du raklamadan sonra dunya tunzm alanında yer alan yenl gelışmeler, başka fedakarlıklar yap mak zorunda kalan kısılerın, artık tunzmden kolay kolay vazgeçmıyeceklerım ıspatlamı» br. D Romanya ise son yıllarda ars lıksız gelışen tunzmi üe uluslararası tunzm alanında un kazanmıştır. 237 000 kılometrekare lık Romanya'ya 1966 dan bu yana gelen yabancı tunst sayısı bır mısh artmıştır. 1976 yılında 3 mılyondan fazla yabancı runstın ulkeyı zıyaret etmesı beklenmektedır Romen tunzmımn basarısmı olçmek ıçın, Turkıve Ile bır kıyaslama yapmakta ya rar vardır 780 576 kılometre ka rehk bır alanı kapsıyan ve şup hesız çok zengın bır tunzm potansıyehne sahıp olan ulkemlze, 1975 yılında 1 müyon 423 bın va bancı tunst gelmış (1974 yılına gore % 28 3luk ve 1973 yılına gore % 8 bır artış) ve 1974'de yaklaşık 254 mılvon dolara (3 mılyar 810 mıljon TL) ulasan dovız gehnmız, 1975'de 272 mıl yon dolara (4 mılvar 080 mılyon TL) yükselmıştır. Türkıye'de 1976 yılında yatak sayısı ıse 45 000'dır. 1975 yılında Türkiyeye 1 milyon 400 bin yabancı turistin gelmesine karşın Romanya'yı 3 milyon turist ziyaret ettı. Turistler için Türkiye'de 45,000, Romanya'da ise 250,000 yatak bulunuyor. rizm alamnda çalışan persoenlm yetıştırümesıne onem venlmış olup her yü 6.000'den fazla kaiı fıye eleman yetışmektedır Ayrı ca, 1976 yılında 5 Ono tercuman rehbenn eğıtılmesı ongorul mektedır. ldl 1969 yılında etudünü başla tıp ancak bu uuygulama safhasına ulasan Oüncy AnUüya Tu rızm Gelışim projesının tasanla n arasında, 1 mılyar 303 miljon lıralık alt yapı yatırımın ger çekleşmesı, 2.> 000 yataklı bır konaklama kapasıtesının yaratılması ve ıl merkezınde bır otelcılık okulu ile uygulama otelmın kurulması yer almaktadır. Dığer taraftan, Turkıye'nın sahıp bulunduğu tunstık ımkan ve zengınlıklenn değerlendınlmesı, ıç ve dış turızm ıçın elverışlı bolgelenn en kısa zamanda gereklı tesıslere kavuşturulması, tunstık deger ve kaynakların ısrafının onlenmesı, doğal çevrenın korunması \e deErerlendırılmesı konulannda gereklı mevzuat ha7irlıklarının yapıldıgı Turızm ve Tanıtma Bakanı tarafından belırtılm'ştır Butun bu ı>ı nıyetlere karşm, Kuşadası'ndakı yat Hmanınm uzun yıllardır henuz ış ler hale getırılmemesı \e Sıde'de, koyu konımak şovle dursun. geçen yıl kat kat beton bmalann inşa edılmesıne engel olunmaması, nıvefler \e gerceklen ayıran uçunımun ıki orneğıdır. Turkıye 1973'de uluslararası ikı buyuk toplantıya ev sahıplığı etmıştır. (Dunya Gençlık Tunzm Orgutlerı Federasyonunun kongresi ıle Resmi Turızm Teşekkullen TJluslararası Birlığı ve Dunya Turızm Orgutunun, tunzm orgutlenmesi konulu Semıner). Dığer taraftan, tunzm alanında 1971'de Balkan ulkelerı ıle bır tu rızm anlaşması ımzalayan ve komşu Jlkelerı ıle turızm ışbırhgıne yonelen Turkıjenm, dığer ülkelerdekı denev ve başarılardan ancak gerçekçi bır anlayışla davranırsa yararlanması umu labilır. SAVUNDU Geçen yıl HeKınki Zırvesınde ise Romanya baş ka ulkelenn ıçışlenne karı^mama \e ku\vete başvurmama ılkelennı zaman zaman Moskova'yı sınırlenoıren bır tıtızlıkle sa\Tinmuş ve Bıejnev doktnnmı tanunadığmı açıkça ıfade etmiştır. Bıikreş aynca Helsınkı'de onaylanan ılkelerın uygulanıp uyguİ8nmadıgının denetlenmesı amacıyla ılercie venı toplantılar yapılması gerektıfıni da ısrarla savunmuçtur. Amavutluk ıle ilışkılenni normalleştiren, Tu goslavya ıle yakın ılışki kuran Romanyi gelışmekte olan uUeler ve ozellıkle bloKSuzlar grubuna yaklaşma çabası ıçındedır Genel bır sılahsızlanma, ozelükle nukleer silahların azaltılması Romanjanın uzun suredır ısrarla savunduğu diğer bır ılkedır Palkanlar'da nukleer sılâhlardan annmış bır banş bolgesı kurulması tezı ıse Nıcolae Çeausescu tarafından sık sık tekrarlanan bır konudur. Romanya, tum Balkan ulkeleri arasında rejım farkı gozetılmeksızın sıkı bir ışbırlıgi yapılmasından yanadır. DETANT Askerı bloklann dağıtümasıru ve genel bir slHhsızlanmayı sa\unan Romanya, Uluslararası ilış kılerm «demokratlaştınlmasmı», yanı, msanlığın yazgısını ılgılendıren konularda kuçuk buyuk tum ulkelenn soz sahıbi olmasım ıster. Bukreş, bu hedefe ulaşılmasırda detant'ı (joımuşama) onemli bır aşama olarak kabul eder. Romanya"run dış polıtikası bağımsızlık llkesiffln yamsıra, uluslararası ılışkılerde yapıcı ve yumuşatıcı bır dogmltuda gelışmış, kendi ışlenr e mudahale edılmesınden hoşlanmayan bu ulke, başka ulkelenn ıç ışlerıne karışmama ılkesinı de bujuk bır tıtızlık'e savunmuştur. Bu polıtıkanın en yuksek duzeydekı sorumlusu Nıcolae Ceausescu'nun ulkemızı zıvaretı, kuşkusuz olumlu karşılanacak bır gelısımdır. Romenlerin Karadeniz kıyısındakı Mamaiada yaptüdan büyük otellertten biri. 4165 yatak kapasıteli 31 konak lama tesısı ışletme belgesı almış ve yatak kapasıtesı 44 957'e vukselmıştır. Aynca ınşa halın de bulunan 202 tesısın vatak kapasıtesuıın 25 956 olduğu saptanrruştır. Avnı yıl, tunzm alanında çalışacak 950 personel ve 211 rehber vetısmıstır Oysa, ge çen nısan ayı başında Antalyada 1976 vılı tunzm mevsımmi açan Tunzm ve Tanıtma Bakanı Sayın Lutfi Tokoglu nun kendı ıfadesıne gore «Antalva, Turkıye de planlı tunzm gelışmesıne on celıkle başlanacağı ılk bolge ola caktır Tunzm varlıklannın ve «entegre» bır plan anlayışı ıle değerlendınlmeye başla\acagı yıl 1976 yılı olacaktar» yolunda PİIOT BOLGE: ANTAIYA Türkıye'de ise, 1975 yılında 0NIM1İ BIR KONAKUMA POTANSIYfU Tunzm alanmdakl tum faaliyetler devlet tarafından yoneltılen Romanya'da ıse yatak potansıyeü bugun 250O00'ı aşmıştır. Son beş yılük planın çerçevesmde yatırım polıtıkasına ağırük veren Romen devletı tunzme yaklaşık olarak 5 mılyar levı (86 müj'ar TL ) yoneltmış ve ek olarak bu aiana 1 5 mılyar leyın (25 mılyar 8 mılyon TL.) harcanmasını teşvık etmiştır. Bu donemdekı yatınmlar toplam 43 000'den fazla yataklı yenı tesıslerin kunılmasını sağlamıştır. 1976 1980 beş yıllık plan ise, t tunstık faalıyetlere onem ongormekte, 1980 yilı r ' Karademz kıyısında ^jo ooo yenı yatak, ulke ıçınde k*şj d d a g \ yerlenndeve hedefler teşkıl iVnkara Satranç ye değişik oyunlar Ankara Ajıkara knkara . . . Ankara Anka Eomanya Türltıe«''Ji kulMST anlaşması ımza J laüıgı ve bu anlaçrrur meclMlennden "" tarte «rtlerde mınındahada g e n h l e t 4 e s i o n g o rulmektedır Dogal zen» n iıki e r e sshıp olan Romanva, çağo»ş tu rzm anlayışının çeşıtlı vonlem, «nlndırmavı basarmış ve ulke v zıvaret eden tunstlere, üenız trızT da§ tunzmi ve kjs spohn tunzmi. kaplıca ve jenatn triOTnı kültür nırızmı. otomobıi trizmt korere ^ n z m i t b ara «nda ««r»k nisnaCı verllmlsttr 0» yandan otel endüstrlai w to> 1 Avnı £ fizla Baku'da Hasan Esat Işık'ı da CHP G«n?l Başkanmın janmda gorenler azerı Turkçesıyle sevınçlennı belırtnuş ler. Bızım kohne elçı>ı de getırdığın ıçın çok teşekmır edırez «Kohne»\ı eskı anlamına sojlu;or azerıler Hasan Esat Işık kahkaııalana aktamor bu sozlerı. Uç jıla jakın elçı llğı var Sovjetler Bırhgmde Komşu uısenın dış polıtiKa sını anlatırken satranç ojununu ornen verıyor Sovyetler satranç ojnarken pı\onları yırmı el snn rasını hesaplayarak o>natırlar Masanın tumunu gorereıc, ınce bır hesapla oynarlar satrançı. Satranç esprısı çok tuttu CHP'hler arasında Ilgınç tartışmalar başladı. CHPmn pıyonları, satranç masasında ovun turlerı, yapılan hesaplar pıyonlara gore oynanan oyun lar, vanlan çelışkıler saptanryor Ankara daKi toptancı seb ze halımn Ataturk Orman Çıftlığme aktanlmasıvla ılgıli yasaya da pıyonlara gore o\unculuğun son orneğı, dıyor CHP'hler O vasavla ılgıh o^ lamada Senato da çok ters duruma duşenle" var Artık r l e çığrırdan çıktı, yonetıcıler içen, dedıkleri zaman bız dışarda kaldı1' Tabıı senatorler şa^ırıjor Pekı ama bu yasa Ekrem Barlas'ın Beledıye Başkan lıgı zamanında selmce oy vermem.ştımz Beledıye Başkanı CHP ü olunca goruş tıu değıştırdınız? Başkentuı CHPTı Beledıye Başkam Vedat Dalokay da kul'ste bır ruzgar estır^yor bu araluc. Sonra da fısıltılar. Genel Başkan Ecevıt de bu \asamn çıkmasıru ıstıyor. Pekı Genel Başkan boyle ıstıyorsa grup yonetıcılerı neden kırmızı oy kullanıyorlar? Bu ıstek bıze nıçın anlatıl mıyor'' CHP satranç masasında pıyonlar nasıl yer değıştıriyor kestırmes kolav degıl her zaman Kımı ovoınlaraa yal nız pıyonlar duşunulujor, uç el, beş el sonra karşılaşılacas durum hıç hesap'anmn or. Hesaplansaydı ıktıdar masası bırakılır mıydı hıç Kımı CHP'lıler yakınıyor: Şu satranç masasında bır banş ruzgârı esse de plyonlarla vakıt kaybetmesek artık Sonra konu genelleş'yor Turkıye'de hıçbır kuruluşta lyı satranç oynanmadıgı soUenıjor. Dış polıtıkamız da ojle degıl mı, dıye sorujlarlar. Hangı konu guncellık taşıyorsa Dışışlerı Bakanlıgı ona vonelıjor değıl mı 9 Bır aralık yalnız Kıbns Ba,.anhgı degıl m'jdı 7 Ama Kıbns polıtıkasını yuruteoümeK ıçın satranç masasma tepeden bakarak pıyonlan oynattığımız soylenebılır m ı ' Elbet soylenemez Çankaya'da "Moskova Geceleri,, şarkısı Vaktıjle Baku'dekı Azenlenn «Kohne Elçi» dedıkl^i Hasan Işık Moskovav? atandıgı zaman Inonu Başbakan. Fe rıdun Cemal Erkm a» Dı»ışlen Bakanıydı. Podgomy'nm Ankarava ılk gehşı iı Konuklar Koşkunde bir resmı kabul vardı. Inonü, Sovyet Devlet adamı, gazetecıler orta salonda konuşuj orduk. Yan salonda Devlet Operasından Suna Korad «Moskova Geceleıı> şarkısmı soylujordu Değerlı sopranomuz Bolşoy Ooerasmda konuk sanatçı olarak sahneye çıkmıştı o gunlerde. Sovyet konukları Rusça bır şarkıvla selamlanıjor, Çankaya tepelerınde Turk So%yet ılışkıierındekı buzlar enyordu Inonu'nun sohbetıyle Bır arahk Fendun Cemal Erkın'e sordum Beyefendı Dışışlerı Bakanlıgında Sovjetolog var mı. Bu vakıasım ıçın on hazırlık vapıldı ı m ' Erkın'm cevaplan Turk dış polıtıkasmda satranç oyununun nasıl oynandıgmı cok gıizel belırtıyordu Komşu ulkevle ılışkılenmızm soğuk olduğu yıllarda ıjıce kapalı yasamışız Bır Doğu Daıresı var, ama Sovyet masası bıle yok, So\vetolog ne arar? Bugun Sovyetlele ekonomık işbırlığmde doruğa ulaştık ama durum değ:st. mi acaba' Bır dıplomat şoyle yorumluvor bu guncel oyunu Satranç masasma kuşbakışı bakabılmek İÇin once oyuna mançla içtenlıkle başlamak gerekır Sonra da dışpolıtıkada açıklık gerekır Satranç masasındakı çelışmeler ne zaman başlıyor dış pcııtıkamızda, Ataturkçü dış polıtıkadan sapıldığından ben Kibns polıtıkasını. Turkıye'nm yalnızlığını bep bu açıdan gormek gerekır Bır de Mıllıyefçı Cephenın satranç oynaması var degil mı' Başkentlıler oyundi Demırel ın bır sozunu ansımakla yetınıyorlar. Dun dundü, bugıln de bugündur . Müşerref HEKtVlOĞLU