Katalog

uevıetın raporıarı aevıetın uyguıamasına Karşı ıspanyoı Sistem hem dolaylı hükümetinin bir devalüasyon etkisi yaratıyor hem de sola karşı vergi kaybına yol açıyor baskı yöntemi büyük "Vergi iadesi karışıklıklara gereksiz ve yol açabilir,, yersiz bir ödemedir,, «THE SUNDAY TıMES> GAZETESıNıN MADRıD MUHABıRıNE GORE, HUKÜMEÎıN KOMUNıST PARIıYı SıYASAL YA$ANTININ DIJINOA BIRAKMA ÇABALARI. ı & VE OGRENCı KESıUERıNDE BUYUK KIZGINLIGA YOL AÇIYOR. Hurda çınko. Pıyasadan toplanmış denihyor. Entılmış denılıyor. Erıtılerek «tecrıt levhası» halıne getınlmış denılıyor. Ve çok buyuk mıktarlarda ıhraç edılerek vergı ıadesı alındığı saptanıyor. Olaya malıye mufettışlerı el koyuyorlar. Entılıp tecnt edılen çınko mıktan içm Makıne Kımya Endustnsı yetkılılerıne başvuruyor mufettışler teknık bügı almak amacıvla Mudurun vanıtı kısa ve yaluv «Bu olçude çınkoyu tecrıt etmek ıçm bızım fabrıkanm kapasıtesı bıle yetmez Hurda çınkonun bu kadar mıktarda erıtılmesı teknık olarak şu anda mumkun değıldır» Aynı fırma bu kez «Bonfıle» ıhraç ettıgını one surmektedır Yapılan araştırmada bonfılenm at ve eşek etınden «mamul» olduğu oğrenılır. Olaya el koyan malıye mufettışlerı at ve eşek etı nın satın alındığının one suruldugu Mersın ve dolaylannda araştırma yaparlar. Ve ıhraç edılmış gıbı gosterılen at ve eşeklerın, satılmadığı >a da bırkaç tane satıldığı saptanır. Gerek entılıp «tecnt» edılen hurda çınkolann, gerekse at ve eşek etınden «mamul» bonfılelerın ıhraç edılmedığı, olaya el koyan mufettışlerın bu ıhracatın «hayali» olduğu yonundekı kamlannı guç lendırır ve olay adlıyeye yansır. 1975 tarıhlı raporun gereğı yapılmak uzere halen ınceleme surdurulmektedır. Bu fırma son uç yılda mufettışlerce «hayalî» oldugu üzennde durulan ıhracatından toplam 65 milyon lıra vergı ıadesı almıştır. ERıTıLıP «TECRıT» EDıLEN' KURDA ÇıNKOlARLA AI VE E5EK ETıNDEN «MAMüL» BOMFıLElERıN İHRAÇ EDılMEDıGıNı MÜFETTıŞLER ORIAYA ÇIKARDIUR. 650 BıN ADET §ıLE BEZı BUIUZ ıHRAÇ EOıLMıŞ GıBı GOSTERılEREK HAKSIZ YERE 12 MıLYON LıRA VERGı lADESı ALINDI «ÜY6UUMAYA SON VERilMEli. Ihracatta vergı ıadesı uygulamasında iş artık çığrından çıkmıştır Halkın sırtından mılyonlarca lıra bırkaç paravan şırket kuranlarm cebıne gıt mektedır. Hıçbır denetım yoktur. Olsa, yayınla MADRtD Ispanya'da kurulacak her hangı bır yeni hukumetın ışçılerın temsılcısı olan Komunıst Partıden sol uçtakı dığer partılere kadar tum sıyasal orgutlen dışarda bırakacağı kesındır. Ancak sol partılerı hukumet dışmda bırakma kararının ulkede çok buyuk kaynaşmalara yol açacağı da belırgın bıçımde ortaya çıkmıştır Ingıltere'de çıkan «The Sunday Tımes» gazetesının Madnd muhabın bu konudakı yazısında hukumetın tutumunun sol partıler arasında gıderek şıddetlenen kızgınlığa yol açtığını ve bu kızgınlıgın tum işçı sımfına yayılabıleceğını belırtmektedır. Muhabır yazısına şoyle devam etmektedır «Ispanjol hukumetl Komunıst Partısının onde gelen yetkılılerını tutuklayarak tutumunu açık bıçımde ortaya koymuştur Komunıst Partısı yonetıcılerınden Sımon Sanchey de tutuklanarüar arasmdadır. Hukumet ayrıca Meclıse (Kortez) yenı bır yasa tasansı getırmıştır. Tasarı komunıstlerle sol uçtakı gruplann sıyasal orgütlenmeye gıtmelennı yasaklamaktadır. Sosyalıstlere ıse venı demokrasıye. katılma hakkı tanınmıştır » fcapanmış durumdadır. Öte yandan sanayı kesımınde de buyuk bır huzursuzluk vardır. Galıçja, Katalonya ve Malaga'da bınlerce ışçı grevdedır Malaga'da ışsızlerın sadece beşte bırı ışsızlık sıgortasmdan yararlanabılmektedır. Gerı kalanlar ıse yoksulluk ve buyuk sıkıntı ıçındedırler. hıçbır yolsuzluk vapılmamış olsun Dıyelım kl, kararnamelerle kılı kırk yararcasına bır uygulama yontemı getınlsm Gerçekten sadece sınaı urunlerm ıhracatmı ozendırme koşullan yaratılsın Oranlar mılımı mılımıne hesaplansın. Işte, bu varsayımlar altında dahı, ıhracatta vergı ıadesı sıstemi dolaylı bır devalüasyon etkısı yaratmakta dır. Turk Lırasının yabancı paralara karşı değerl dolayl' yoldan duşurulmuş olmaktadır. dolan, ıthalâtçıya 15 500 liradan satmaktadır. Dolayısıyla ıthalâtçı fınanse edılmış olmaktadır. Gelen dovizın nasıl kullanüdıgı aslında onem1 bır sorundur. Ihracata yonelık sanayıleşmeyı 1 ozendırmek vergı ıadesınln ana araaçlarındandır. Başka bır deyışle, ıhracat ozendinlırken, bundan elde edııen dovızlenn yurt içınde yatırıma donuşmesı gerekmektedır. Ya da mekanızma boyle duşunulmüştur teorıde. Son yıllardakl ıtbalât mık mıştır.. Pulur Akmurat adı geçen şahıslarla birlıkte naylon fatura duzenlemek suretıyle 50 müyon lıralık vergı kaçakçüığı yaptıklanru da beyan etmıştır » Şıle bezınden mamul fcadın bulüzleri ıhracatta vergı ıadesı sıstemının nasıl çalısuğını gosteren en ıyı orneklennden bırıdır. Sadece şıle bezı ıhracatı ıle ılgılı Malıve Mufettışlerınce verılen bızım bıidığım.z altı rapor bulunmaktadır. BunJarı tek tek ele alarak ıncelemekte ve bır olavı baştan alıp raporlara dayanarak açıklamasta varar vardır Şıle bezı ıhracatı avn ayn kışılenn ortaklaşa yuruttuklen ve boyutlan Istanbul'dan Iskenderun'a, oradan Karadenız Ereğlısı'ne uzanan bır olavdır Belge 1 Malıje Bakanlığı Teftış Kurulu Rapor No. 10 Tarıh: 8 Mayıs 1975 înceleme Döneml 1971 takvım yılı Yukümlüğunun adı soyadı Mehmet Fatıh Deved Ithalât ihracat işi yapan Mehmet Fatıh Devecı, yaz aylannda Istanbul'da, kış avlannda Ankara'da oturmaktadır. Yasalara gore yukumltfnun ış yennde arama yapılmış ve 1971 1974 yıllanna aıt defter ve belgelerıne el konulmuştur. încelernenın dennlestırılmest nedenıyle üç avlık surede bıtırılemeyen vergı ıncelemesl ıçm üçer avlık uç kez daha sure uzatılmasına gerek duyulmuş tur. Ödevlı çeşıtli kazançlanndan toplam 101 bm 66 lıralık matrah bevan etmış ve 35 bın 650 lıra vergı hesaplanmıştır Hesaplann ıncelenmesmde çekılmış mercımek, kamyon satışı, çeşıtli gelırler, canlı hayvan satışı, mazı satışı gıbi ışlemlerle karşılaşılmış ve 1.5 milyon lıralık matrah farkı bulunmuştur. Henüz ılk dosyada vergi iadesi ile ilgıU biı konu yoktur. Ancak sabırla. beklemek gerekır. Belge II Mahye Bakanlığı Teftış Kurulu Rapor No. 11 IHRACATTA VERG! İADESİ nan karamameler buna bır çozum getırırlerdı Her yıl gıderek artan yolsuzlukların «ıhracatı ozendırme» ılkesı ıle hıçbır bağlantısı bulunma maktadır. Bu sadece bızım yargımız değıldır Devletın mufettışlerı de avnı kanıdadır 13 ağustos 1973 ta nhınden verılen Merıcez Bankası raporunda sorunlar ele alınmakta ve «Zata mahsus ve gızlı» kayıtlı raporun 16 sahıfesmde aynen şoyle denılme* tedır. «Bugunkü işleyış şeklıyle, yukarda ayrıntılanyla açıklandığı uzere vergı ıadesı, muvazaalı \e hılelı yollara başvuran ıhracatçılara haksız kazanç sağlayan ve onlaruı cebıne hazıne parasının akma sına fırsat veren ve zemın hazırlayan uygulama alanı halıne gelmıştır. Butun bu durumlar ve ıçınde bulunulan ekonomık şartlar, daha fazla gecıkmeden vergı ıadesı uygulamasına son verılmesını gerektırmektedır. Esasen son yıllarda vabancı paraların serbest pıyasalardakı fıyatıyla resmı kurlarımız arasındakı farklar çok azalmış, bazı dovızlerde ıse, bu durum tamamen tersıne donmuştur Ortaya çıkan bu şartlar, ıhracata prım vermekten başka bır anlama gelmeyen vergı ıadesını, yersiz ve gereksiz bır odeme halme getırmıştır.» Gerçekleştırılen son kısmî devaluasyonla doların karşılığı 15 50 lıra olarak belırlenmıştır. Yanı ıhracatçının yurda getırdığı her dolar karşılığında Merkez Bankasından alacağı para 15 50 lı radır Ancak, vergı ıadesınden jararlananlara do lar başma 15 50 lıra değıl, daha yuksek bır mık tar odenmektedır Örneğın herhangı bır malm ıhracatında vergı ıade oranı yuzae 50 olarak be lırlenmış olsun Bu durumda, ıhracatçıya dolar başma 15 50 * 7 75 = 23 25 hra odenmektedır Ih racatçı ıçın bır dolann karşılığı 15 50 hra değıl yuzde 50 vergı iadesi sonucu bulunan 7 75 (15 50x % 50) lıra daha fazladır Eğer ıade oram yuzde 10 ıse, o zaman ıhracatçıya dolar başına ödenen mıktar 15 50 1 55 = 17 05 lıra olmaktadır Bunun anlamı şudur Iade oranı yukseldıkçe, dolaylı devalüasyon oranı da artmaktadır Bugunku uygu lanan oranlar yuzde 10 ıle vuzde 75 arasında de ğışmektedır Başka bır aeyışle Turk lırası ıhracatçıya odenen ıadeye gore, yuzde 10 ıle yuzde 75 oranı arasında dolaylı bır devaluasyonla karşı karşıyadır. Do!a>lı devaluasyonun etkısı, bununla kalmamaktadır Ihracat yurt içınde dovıze karşı olan talebı yukseltırken yurt dışmda Turk lırasına olan talebın duşmesrj'le etkısını surdürmektedır Bu ıse, Turk lırasının değerınm duşmesme yol açmaktadır Dışarda Turk lırasının değerı duşer ken. ıçerde ne olmaktadır. îşte Merkez Bar.kasından bır yetkılı • Vergı ıadesı sonucu yurda gelen dovız, gerçekte ıthalâtçıyı fınanse etmekte kullanılmaktadır. Yuzde 50 ıade oranında bır ıade sunucu, dıyelım bın dolarlık ıhracattan 15 50047 750=23 250 lıra elde edılmıştır. Bu bın dolann ıthalâtta kullanıldığını duşunduğumuzde, devlet 23.250 ürşya alcütı bın tarına bakıldığmda, bunun surekli olarak programlanan mıktarları aştığı ortadadır. Bundan dolayı dış ucaret dengesı surekli olarak açık vermektedır. Başlı başma bu olgu, vergı iadesi yolujla gerçekte ıthaiâtçımn fınanse edıldiğını ortaja kovmaktadır Yalçın DOĞAN 3 MilYON Noel'den bu yana hukumet alejhtarı gosterılere katılan ışçi sayısının 3 mılyonu buldugu saptanmıştır Aynı donem içınde 7 ışçı de polıs tarafmdan vurularak oldurulmüştur.. Işçıler genellıkle daha yuksek ucret ıstemektedırler. Bunun yanısıra, temsıli sendıka sıstemi, sıyasal orgutlenme hakkı ve sıyasî suçlular ıçın genel af, ışçılerın one surduklen dılekler arasmdadır. Hukumet yetkılıleri ıse bu dıleklerı, bır başkaldırma sımgesı olarak gormektedırler. Gozlemcıler şımdıkı hukumetın ışçılerın dıleklennı kabul etmeye kesmlıkle yanaşmayacağını belırtmektedırler Hükumette bulunan Ordu temsılcılerı (bunlardar bırı Savunma Bakanı General de Santıago'dur) ışçılere odun vermenın kesınlıkle alevhındedırler. Bu arada hukumetın başka bır kanadı da, ulke sola kaçtığı takdırde Amenkan yardımının kesıleceğınden kaygılanmaktadır. Bu kanada gore «Ispanya'da solun ılerlemesı ulkede Portekız'ı andıran bır durumun doğmasına yol açabilir îspanyol hukumetının daha esnek tutuma Eirmemesı, kuşkusuz ulkede buyuk patlamalara jol açabılecektır» (Dış Haberltr Servisf) Tanh: 8 Mayıs 1975 Inceleme Donemı. 1972 takvim vılı Yukumlunun adı soyadr Mehmet Fatih Deveci 1972 yılmda vukumlü 4J Dln 75J lıra matrah beyan etmıştır Yıne bılmen yontemlerle ınceleme yapılmış ve bu kez 2 müyon J O bm liraU lık bır matrah farkı bulunmuştur. Belge III Aynı kışinın 1S73 yılı hesapları ıncelenmış ve Malıye Bakanlığı Teftış Kurulu 12 Nolu ve 8 Mayıs 1975 tarıhlı raporla ılk kez şıle bezınden mamul kadm buluzlen ihracatına rastlanmıştır. Şımdı raporun bu bolümunu ozet olarak bırlikte okuyalım «Odevlınin ıhracat kalemleri arasında yer alan en onemlı emtıa (61U2 2U) gtımruk tarıte numaralı, ılen safhada el ışlemeli şıle bezınden mamul kadın buluzudur 1973 yılında 61 milyon 850 bm lıra karşılığında 714 bın adet bulüz satın alan odevlı, bunlardan 50 bın adetı dışında kalarunı Lubnan'da mukım Al \man Tradmg Company'e ıhracat voluyle satmış ve 4b milyon 270 bın lıra satış hasılatı elde etmıştır. Yıl sonunda 5U bın adetı buluzu tanesı 90 Uradan değerlendırerek 4 5 milyon lıralık yıl sonu gosteren odevlı, bu ıhracatı dolayısıyle aldığı 12 mılvon 427 bın 162 lıralık vergı ıadesını de hesaba dahıl etmış ve 1 milyon 240 bın 860 lıralık kazanç elde ettiğını beyan etmıştır. a) Gırış kayıtlan • Kanuni defter kavı'larına gore yurt ıçı satın almalann tumu yalnızca ıkı fırmadan vapılmıştır Pu fırmalardan îzm"de mukım CeUl Ozak'ın fırmasmdan yalnızcd oır kez 50 bm adet buluz alınmış ve karşılıgındd ^oz konusu fırmaya tanesı 80 liradan 4 milyon lıra odenmıştır. Kalan bb4 bin adet bulüzü Isuınour da mukım Ahmet Koparan'dan satın alan öaevli, bu flrmaym toplam 57 milyon 850 bin lira ödemış veya borçlanmıştır. b) Çıkış kayıtlan: ödevli 50 bın adet vıl sonu stoku dışmda kalan 664 bm adet buiuzun hepsinı peşın dövız yoluyle ıhraç etmiş ve ou yondekı kayıtlannı gumruk çıkış Deyannameleri ve dovız alım bordrolan İle belgelemıştıt c) İhracat kârının tesbıtı. Odevlı bu ıfıracattan zarar etmış gorünmektedlr /iıra tanebinı 8b b2 liradan aldığı buluzlen Lübnan a tanesı 69.68 lıradan ihraç etmıştır. Parça başına yaslaşık 16 82 liradan yapılacak ıhracattan toplam 11 müyon 243 bın lıra zarar edılmış olmaktadır » Yasal defter kayıtlanna gore ortava çıKan bu zarann gerçek olup olmadıgı yapılan KarM ıncelemelerle arastınlmış ve şu sonuca vanlmıştır. «1973 yılında Mehmet Fatıh Deveci adına duzenlenen yuksek değerlı 18 fatura ıle satışı yapıldığı gorulen kadm buluzlarına aıt fırma gınş kajıtları ıncelenmış, butun gırışlerın Menmet Nasır ve Mustafa Balcı'ya aıt faturalara dayandırıldığı saptanmışür. Bu şahıslar alınan ıfadclennde, Ahmet Kaya Koparan'a hıç mal satmadıklarmı ve kesılen faturalann muhasebe açığını kapatmak amacıyla duzenlenen naylon (sahte) laturalar oldugunu beyan etmışlerdır Bu durumda Koparan tıcaret fırmasının gin ş kayıtlarmın dajanagı olan faturalaruı sahte (naylon), muhasebe kayıtlannm ıse kesınlıkle hılelı olduğu ortaya çıkmaktadır. Gerçekte hıçbır mal hareketi ounayan, yalnızca sahte faturaiarla kayıt tesısı amacını guden kadın buluzu tıcaretınde, Koparan tıcareun oe Mehmet Fatıh Devecı'ye fnlen mal satışı olmaksızın karsılıksız fatura kesmış oldugu anlaşılmaktadır. Ayrıca faturalann 90, 85, 88 lıra gıbı yuksek fıyatlarla fatura duzenlendığı, yalnız 1973 yılında pıyasadan faturasız olarak ve adedı 55 liradan dokuz, on bm adet şıle bezınden mamul kadm buluzu aldığı oğrenılmıştır. Yapılan ıncelemelerde soz konusu kadm buluzlannın gerçek pıyasa fıyatı araştınlmış ve bu fiyatm 21 lıra Üe en çok 50 lıra arasında değıştıgl saptanmıstır. Yukardald açıklamalann ışığı altmda, ödevll Mehmet Fatıh Deveci malıyetını naylon faturalar. la 61 milyon 850 bın liraya yukseltmıştır. Oysa gerçek fatura değerlerıne gore malıyet 40 müyon 520 bın lıradır. Bu durumda malıyetlerı yukseltmek suretıyle 21 mılvon 330 bm lıralık matrah farkı şızlenmek ıstenmıştır» IADE • VERGİ iLiJKiSi Dolaylı devalüasyon etkisi ve ithalitçınm flnansmanı yanısıra, uzerınde durulması gereken bır başka nokta da, ıhracatta vergı ıadesı ıle yurt içınde odenmesı gereken vergı arasındakı ılıskıdır. Ihracatta vergi iadesi, ıhracatçıya odenen primın otesmde, yurt ıçmde de tanınan oran mıktan kadar vergı kaybına yol açmaktadır. Ornegın, yurt ıçmde 100 lıralık bır satıştan, 30 lıra glder vergısı odenmektedır. \anı yurt içınde satıldığı takdırde, bır maldan elde edılen net gelır 10030=70 liraya duşmektedır. Aynı mal ıhraç edıldığı takdırde ise, yufde 30 ıade alındığında 100436=130 lıra elde edılmektedır Îşte, bır de bu ılışkıden dolayıdır kl, hukumet temsılcüerıj le ış ad&mlan arasmda konuyla ılgılı yapılan toplantılarda ilgınç dırenmeler ortaya çıkmaktadır. Iş adamları ya da sanayıcıler ya da ıhracatçılarla hukumet temsılcılerı aaunan zaman bır araya gelırler Olağandır bu. Vergi ıadesı ıle ilgüi bu tur bır toplantı yapıldı mı, ıade kapsamına alınacak jenı urunler ve tanınacak oranlar pazarlık konusu edılmektedır Dıyelım kı. bır ürüne yuade 10 oran tanındı. îş adamları hemen gonişlerını belırtmekte ve hukumet temsılcılenne <nadı oıraz daha atıfet> demektedırler. Bu «atıfet» bır kararnameden dığenne aktanlmakta, vergı kaybı da aynı oranda artmaktadır Vergi ladesıyie ılgılı olarak kurulacak bır başka ılışki, iaderun bir başka ekonomık sonucu, tedavuldaki para nacmırun »rtmasıyl» Mnuclanmandır. Ekonomık bır ılke olarak, ihracat tedavüldekl para hacrnmi artıran bir olaydır. Çünkü dışardan gelen her döviz karşıUgı Merkez Bankası bir oderoede bulunmakta ve o miktarda para plyasaya çıkmaktadır. Daha once örnekleriyle açıklanan şişirllmis ıhracat rakamlarının pıyasayı nasıl etkıledıgını, yıne Merkez Bankası raporundan ızleyelım: «Oldugundan fazla gösterilen İhracat rakamlan ıle serbest pryasadan sağlanarak getjrüen ıhracat bedelleri tedavuldekl para hactnml bır kat daha arttırmaktadır. Bu ıse, ıç fıyatlann yükselmesi sonucunu dogurmaktadır. Onun yanısıra, odenen vergı iadelerı de yıldan yıla artarak azımsanmıvacak mıktarlarla tedavüle para akıtmaktadır. Fıyat artışlannı mal darlıklan lzlemektedır>. Devletin raporlan devletin uygulamasına karşı çıkmakta, bir yandan uygulanmanın durdurulması ıle ılgılı onerıler bırbırınl ızlerken, bır yandan bu konuda tartışma yogunlaşmaktadır. Ornegın Devlet Plânlama Teşkilâtı uzmanlanndan Tevfık Can duşuncelerinı şöyle özetlemektedır: «Bence ıhracatta vergı iadesi düzenınin yararlan da vardır, sakıncaları da. Bu sıstemın sakıncalan, temelde değıl, fakat uygulamada gorulebılecek nıtelıktedlr. Her duzende olduğu gıbi, ıhracatta vergi iadesi sıstemınde de, kural dışı uygulamalara gıdılebılır. Haksız kazançlar sağlanabılır. Bu, etkın bir denetımle önlenebılecek nltelıkte davranışlardır. Sistemın bır dığer sakıncası, vergı ladelennın ıstek tızenne yapılan incelemeden sonra uygulamaya konulmasıdır. thracatı yonlendıren yetkılı .makam» ya da «mercı»lerce hangl alanlarda Ihracatın geliştırümesı ıstenlyorsa, bunun saptanarak açıklanması, bu arada aa gelen Isteklenn dıkkate alınması. daha yarar sağlayacak ve tutarlılığı oluşturacaktır. Sıstemın yararlarına gellnce, dış pazarlarda rekabet gucu yaratmaktadır. Ihracatın artması oranında, ıstıhdamı olumlu yönden etkilemektedır. Kaynak dagılımmı ve uretimln yapısmı etkıler. Ihracatın arttınlması sonucu, atıl kapasıtenın de kullanılmasıyla ekonomık çabalar artar, dolayısıyla gorulen vergl kaybı yanında, vergı kaynağı da olusur>. Merkez Bankası uzmanlan ile Mabye Bakanlığı uzmanlan DPT uzmanmdan ayn duşünmekte ve konuyla ılgılı tartışma gıderek yoğunlaşmaktadır. < . Bu durumda yukümlı) Mehmet Fatih Devecı'mn satın aldığı şıle bezınden mamul kadın Duluzlennde girış kayıtlannm dayanagı olan faruraların naylon, muhasebe kayıtlanmn ıse kesmlııde hılelı olduğu ortaya çıkmaktadır. Gerçekte hıçbır mal hareketi olmayan, yalnızca sahte faturalarla kayıt tesısı amacını güden kadm buluzü tıcaretınde, Mehmet Fatıh Deveci'ye mal satışı olmaksızın karsılıksız fatura kesılmış olduğu anlaşılmıştır 1973 takvım yılı içınde 664 bm adet sıle bezmden mamul kadm buluzu ihraç eden Mehmet Fatıh Devecı bu ıhracatı dolayısıyle 12 milyon 427 bın 162 lıra tutannda vergı ıadesı almıştır . Gümruk kayıtlanna gore şıle bezınden mamul kadm buluzlen Karadenız Ereğlısınden gemıye yuklenmıştır. Oysa, o tanhte gemınm bır başka lımanda bulunduğu saptanmıştır. Ihracatın gerçekte yapılmanus olduğu kanısı kuvvetlen •MMOKRASi BOLÜNMEZ Bu konuda konuşan Komunıst Partısının bır yetkılısı şoyle demıştır «Bız halkın onemlı bır kesımını temsil edıyoruz. Bız katılmadan gerçek bır demokrasi olmaz Demokrasi bolunemez » Yetkılı, Ispanyol Komunıst Fartısımn şıddetın karşısında oldugunu ve demokratık sısteme tam olarak katılmak ıstedığını, oysa hukumetın bır dızı manevrayla bu oluşumu engelleme çabası içınde bulunduğunu behrtmıştır. Kukumet böylece oğrencı. aydın ve ozellıkle ışçı kesımınd» buyuk huzursuzluklann tohumlarını atmaktadır. DOUYLI DEVALÜASYON Somut olaylardan, somut yolsuzluklardan ve önerılerden bır an ıçın sıyrüalım Yukarda mufettış raporunda aktarılan bolumun sonunda ıhracatta vergı ıadesı ıle dovız kurlan arasında bır bağlantıdan soz edılmektedır. Bu, ustunde durulması gereken çok onemlı noktalardan bırıdır. Ihracatta vejgı ıadesı nasıl ve hangı koşullarla uygulanırsa uygulansın, dıyeıım kı, bu konuda KAPALI Nıtekım Salamanca ile Zaragoza unıversıtelerı kapanmıştır. Ayrıca Sevıl, Malaga, Barselona ve Madrıd'de bır çok fakulta "Küba, Afrika'da yeni maceralara girişirse ABD bu ülkeyi edecek,, WASHİNGTON «The Washıngton Star» gazetesi, Kuba'nın Afrika'da gırışebüeceğı yenı «askerı maceralara» karşı Amenka'rnn acıl bır «cevap» planı hazırladıgını ılen surmuştur Gazeteye gore, Kuba Angola'dan sonra, ornegın Rodezya'ya da mudahale ettığı takdırde, Amerıka bızzat Kuba'ya karşı genış çapta bır «cezalandırma harekatına» gınşecektır Planlara gore, Kuba 1962 fuzeler bunalımı sırasında olduğu gıbı abluka al'ına alınacak veya havadan bombalanacaktır. Son plan ıse, Kuba'nın ıstıla edılmesıru cngormektedır Dışışlen Bakanlığı, boyle bır tasarının var oldugu ıddıasını reddederken Beyaz Saray jorumda bulunmaktan kaçınmıştır. Ote yandan ABD Dışışlen Bakanı Henry Kıssınger ulkesının, Kuba tarafından başka bır ulkede gırışıleeeiı yenı bır askerı mudahaıeve hoşgoru gostermeyeceğını soylemıştır Dallas'ta todanan «Dunya Işlerı Konseyı»nde konuşan Kıssınger, Amerıka açısından Küba'nın Angola ya yapmış olduğu mudahalenın bır «emsal» olarak gorulemıyecegını soylemış, «Dunyanın, Amerıka'nın dogrudan v » < kesın şekılde hareket etme yeteneğını koruduğunu hatırlaması zamanıdır» demıştır ABD Dışışlerı Bakanı, Rodezya konusuna da değınmış \e huKumetmın «çogunluk kuralına ve Guney Afrıka'dakı azmlıkların hakıanna saglam desteğını belırtmış oldugunu» soylemış. «O yorelerde bulunan jasa dışı rejımlere karşı yuklenımımız yok ve bunlan hıçbır şekılde yureklendırm« eceeız» demıstır. Portekiz'de askerî liderler ve hükümet üyeleri Djşişleri Bakanı Antunes'i 'fazla solcu, buluyor LtZBON Portekiz'de Dışışlen Bakanı Melo Antunese, hukumet uyelerınden sonra, askerl liderler tarafından da sert eleştırılenn yoneltılmeğe başladığı bıldınünektedır. The Pınancıal Tımes gazetesının habenne göre Yuksek DevTim Konseyı uyelerınden buyuk bır bolumu. Bınbaş) Antunes'i «fazla solcu» bulmakta ve sıyasal goruşlennın Portekız'ır gelecegı ıçın zararlı olduğu gorusunde bırleşmektedırleı. Hatırlanacagı gıbı Bmbaşı Melo Antunes, Vasco Gonçalves başkanlıgmdakı 5 geçıcı hukumetın gorevınden uzaklaştınlmasında onemlı rol oynamış ve «ılımll subaylamn lıderlığını üstlenmıştı. Sıyasal gozlemcıler. 8 ay oncesının Portekız'mde ordudakı ılunlı kanadın başını çeken Bınbası Antunes 'ın, şımdı «fazla solcu» olarak tammlanmasına dıkkatı çekerek, Porteklz'de saga kayışın hala hızla surduğunü belırtmektedırler. Devrım Konseyı'ne yakm kavnaklar, Bmbaşı Melo Antunes'ın Dışıslerı Bakanlığı ve Devnm Konseyı'ndekı gorevlerınden uzaklaştırılması yolundaKı çalışmaların v ogunlaştığmı one sürmektedırler. Ote yandan Portekiz'de 25 nısan gunü yapılacak genel seçımler ıçın bu ay başında başlayan seçım kampanyasında partı lıderlennın bırbırlerıne ağır suçlamalar yonelttıklerl bıldınlmektedır. Sosyahst Partı lıden, kampanva sırasmdakı konusmalarında, Komunıstler ve Halkçı Demokratlarla bır koalısyona gıtmeye karşı oldugunu ve tek başına ıktıdara gelemedıklen takdırde muhalefette kalacaklannı sovlemıştır Sıyasal gozlemcıler, daha oncelen Halkçı Demokratlar. va da Komunıstlerle bır koalısyonda bırleşebıleceğmı açıklayan Marıo Soares'ın gorüşlermdekı bu değışıklığı, onun Batı Avrupa Sosvalıst Partılermden sağladığı desteğe bağlamaktadırlar. Nıtekım geçtıgımız hafta Portekız'ın kuzey bolgesındekı Porto kentmde toplanan Sosyalıst Entemasyonalm ozel zırvesıne katılan Batı Avnıpalı liderler, Portekız'dekı muttefıklerıne maddî manevı her turlu desteğı saglamaya hazır oıauklannı belırtmışlerdır. Sosyalıst Enternasvonalın Porto'dakl toplantısı ıse, Halkçı Demokratlann sert eleştırılenne hedef olmuştur. (Dış Haberler Servlsl) SANIKIARIN iFADEURi Eski tren soyguncusu BBCtelevizyonunda Dunyanın en buyuk soygunlarından bın olarak uzun sure kamuoyunun ı'gısını çeken Ingıllere dekı unlu tren scygununun bas kısılerınden Roy James de gectığımız ağus tos ayında cezasını tamamlayarak hapısaneden çıktı. Tuluklanmadan 5nce usta bır kuyumcu ve otomobıl yarışçısı olan Roy James ın hapısanede yaotığı ilgınç bır kupa Ingıiız Yarış ve Spor Otomobıl Kulubu *•rafından da cok beğenıldı. Roy James otomobıl kulubunun toplantısına sınema oyuncusu Carolıne Dıngley ıle gelmıstı Kupanın sunulmasmdan sonr.i duzenlenen eglencede Carolıne'in cıplak ayakla dansetmesı de fotoğrafçıların gozunden kaçmadı. Angola'da MPLA'nın kazanması Namibya'mn yazgısını etkiliyor NAMIBYA Angola iç savası dunya çapında tartısmalara yol açarken, guneyınde bulunan Namibya'mn yazgısı açısından da belırleyici oldugunu ortaya koymuştur. Angola'da bağımsızlığın sağlanmasıyla, Guney Afrıka Cumhuriyetinin isgali altında bulunan Namibya'da da SVVAPO (Güney Batı Afrlka Halkları Orgutu) mılıtanları ırkçı Pretorıa yonetlmine karsı askeri ve siyasi saldırılarını yoğunlastırmışlardır. Angola'da MPLA'nın dığer ıkı kurtulus orgutuyle savattığı gunlerde, dcstekledığı UNITA orgutune yardım ıçın Angola topraklanna asker sokan Guney Afrıka yonetiminın gerekçesı SVVAPO gerıllalarını ızlemek olmuştu Afrıque Asie dergısıne bir demeç veren SVVAPO Başkanı Sam Nujama, kendı mılıtanlarının MPLA mılıtanlarıyla işbırlıği yaptığını ve bırlikte savastıklarını açık olarak belırtmektedır. Ancak ıkı orgut arasındaki res mı ıttifakın kurulması henuz oldukça yenı dır. Sam Nujama, boyle bır resmı ıttifakın geçıkmesınin nedenını soyle açıklıyor cHerseyden once MPLA ıle daıma çok iyı iliskıler içınde olduğumuzu belırtmek ısterım. Ama sımdıye kadar Guney Afrıka'nın saldırganlığı yuzunden Angola'daki millıyetçi oldugunu soyleyen butun guclerle ısbırlığı yapmak zorunda kaldıgımızı da ıtıraf etmek gerekır Ornegın UNITA ıle kurdugumuz ılıskılerın temelınde ıkmal ıhtıyaçlarımız yatmaktadır. Ama geçtlğımız eklm ayından berı bız de Angola'daki kurtulus hareketleri hakkında kesın kararımızı verdık. O tarihe kadar gerçek kurtulus hareketının MPLA oldugunu anlıyamamıstık. MPLA Angola halkını t«msıl eden tek orguttur MPLA Guney Afrika'nın ırkçı ordusuna karşı savasan ve Namıbya halkının muttefıkı olan tek kurtuluj hareketıdır. Nıtekim Savimbi v» Chipenda gibi Angolalı haınler SWPO'yu ezebilmesi Içın Guney Afrıka'ya yardım ettiler ve bizım gizli Srgııflerimizi ele verdiler. Bunun üzerıne biz Batılılarla gerıci Afrikalıların Luanda'ya yerleştırmek Istedıkleri FNLA ve UNITA gibi orgutlerin gerçek amacının ne oldugunu anladık. Eğer bu orgütler Luanda'yı ele gcçirselerdi Guney Afrika'dakı, ezılen butun hslklann savası, cn az on yıllık btr geçikmeye uğrardı.» (Di{ Haberler Servisl) Malıye mufettışleri olayı ortaya çıkarmıslar ve gereğirun yapılması ıçın adlıyeye yansıtmışlardır. Şımdı raporda «sanık» olarak adlandırüan kışılerın verdıklen ıfadelerı ozetleyelım«Sanık Mehmet Nasır: Ahmet Kaya Koparan'a kestığim faturaların hepsı Duyuk faturalardır. Hepsı Şıle bezınden mamul kollu kadın buluzu ve bır kısmı da tıftık battanıyedır. Bu mallarda alış ve satış voktur. Ortada bır mal hareketi yoktur. Hepsı naylon faturadır. Mıhael Çıevaşvulu ve ortakları, Seren Tıcaret M. Seren Mehmet Uzar, Volkan Mensucat, N012 Malıras, Atlas Mensucat, Sabn Ozer, Özbağ Kumaş Konfeksiyon, Ozsu Adı Komandit Sırketi, Tapıtek Halı ve Doseme Sanayı, Yuda Abra V^anel, Haçatur Şurekken, flalıt Sengüler, Manuel ÖVcılva, Başkent Toptan Kumaş Koll. Ştd , Vahap Turfanda fırmalanna da isteklen üzerme naylon fatura kestım. Aldığım ufak komısvon karsıhğında kestıfim faturalann tamamı naylon faturadır Sanık Mustafa Balcı: Ahmet Kaya Koparan'a 20 milyon 594 bm 560 lıralık şıle bezınden mamul kadın buluzlan ıçın kestığim faturaların hepsı naylon. Faturada yazılı buliızları ne gordüm, ne sattım. Karsılıgında komısvon aldım. Sanık Ahmet Kaya Koparan. Netıcede Mehmet Fatıh Deveci bana dedı ki fŞıle bezınden mamul bır mal içm fatura anyorum, bana bu faturavı temın edebüir mısın, karşılığı olan vanı senın alış faturanı da temın edebillr mısın • di\p sordu, ben de (temın edenm) dedım ve Mehmet Nasır ve Mustaia Balcı tsjmlı şahıslann taturalannı kendı firmama 2inş sosterdım ve bu Ten mallan da Mehmet Fatıh Devecı'ye çıkış sros'er dım, bu şekılde fatura düzenını kurduk Aslında ne alınmış, ne de satılmıs mal vardır ... Yalçın Canturk ve Mehmet Nımet Kıhçpn'