Katalog

KARAYOLLARIMIZDAN GEÇEN TIR KAMYONU SAYISI SON DÖRT YIL İÇİNDE YEDİ Kx\T ARTT1 TIR taşımacılığı Türkiye'de en çok kâr getiren iş alanlarından biri Bir seferde 75 bin lira kâr bırakan kamyon, 20 seferde kendini amorti ediyor BERLİNGUER: "MARKSIZME YENİ KATKIDA BULUNUYORUZ SON SEÇİMLEHDE 11 MİLYONU AŞKIN OY AL.\X, ÜLKESİNİN İKİNCİ BÜYÜK PARTİSİ, BATI AVRUPA'NIN DA EN GÜÇ LÜ KOMÜNİST PARTİSÎ OLAN İTALYAN KOMÜNİST PARTİSİ'NÎN GENEL SEKRETERİ ENRÎCO BERLİNGUER, SOYLU BİR AÎLEDEN GELMEKTEDİR VE MUSSOLİNî DÖNEMİNDEN BERI PARTİ ÜYESİDİR. BUGÜN 54 YAŞINDA OLAN BERLİNGUER, ÜLKESİNDEKÎ HIRİSTtYAN'DEMOKRAT VE SOSYALİSTLERE YÖNELTTİGİ «TARİHSEL UZLAŞMA. ÖNERİSİY LE BATI AVRUPA KOMÜNÎST PARTÎLERİ İÇÎNDE YENt BİR E G İ L İ M İ N BAŞLATICISI OLMUŞTUR. FRANSIZ KOMÜNİST PARTİSİNİN. «PROLETARYA DİKTATÖRLÜĞÜNÜ. REDDETMESİNİN YOL AÇTIĞI YANKILARIN SÜRDÜGÜ Şü SIRALARDA BERLİNGUER'İN. DÖRT BÜYÜK AVRUPA GAZETESÎNDE AYNI ANDA YAYIMLANAN SON KONUŞMASINI ÖZET OLARAK SUNUYORUZ: uyarlamaya cahşıyoruz. Biz her türlü doğmatizmi aşıp Marksist düşünceye yenî katkılarda bulunuyoruz. Ayrıca bu tutumumuzla da Sosyalist Parti lerle yeni bir tartışma açıyonız. Siyasal davranışlanmi7 ve kuramsal araştırmalanmızm özerkliği, örgütsel bağımsızlığımız, her türlü rehberparti, rehber devlet görüşünii reddetmemiz ve sosyalistlerle yapıcı iîişkiler kurmamız; bizim ne sosyalciemokrat durumuna geldiğimiz, ne de entemasyonalist olmaktan vazgeçtiğimiz anlamına gelmektedir. Herhangi bir yerden emlr almaya ve örgütsel bağımlıhk ilişkilerine girmeye Karşıyız, ama baska örgütlerle işbirliği yapmak istiyoruz. Bu amaçla Polonya Birleşik İşçi Partisi ile ilişki kurup, bütün Avrups Komünlst partilerini bir araya getirecek bir konferans !çin çagn yaptık. Biz sadece komünist partilere değil, sosyalist partiler ve diğer demokratik, tşçi ve halk güçleri ile de işbirliği yapmaya çalışıyoruz SORÜ îtaljan Komünist Partisi'nin özellik le dış politikada. Moskova üe aynı tutumu izlediği ve Çin'den uzaklaştığı inkar edilemez... CEVAP Ualyan Komünist Partisi hiçbir ülkenin dümen suyundan pitmez. Biz çeşitli olaylarda. haUa Sovyetlerle ileiü sorunlarda bile, bağımsız bir düşünce yapısma sahip oldıığumuzu açıkladık. Sovyetler Birligi'nin büvük bir kararhlıkla sürdürdügü vumuşama ve barıs içinde bir arada yaşama polirikasını biz de benimsiyoruz. Ama bu tutumumuzun yadırganmasını hayretle karsılıyoruz. Çünkü SovyetleTİn barış politikası, bütün insanhğıın çıkarlanna hizmet etmektedir. Bunun aksini iddia etmek ise sonımsuzluk olur. Çin'e gelince. bizim ona karşı olan tutumumuzu üç noktada özetliyebiliriz: • Çin'in ve Çin Komünist Partisinin mahkum edilmesine kesinlikle karşıyız. TIR Sorunu Talçm DOĞAN Anlaşma olmadığı halde AP iktidarlarmm yabancı ülkelere bu tür ödün vermesi gerçekte bir kredi anlaşmasına ya da bir siyasal amaea yönelik bulunmaktadır. Ne var ki, zaman değiştikçe siyasal iîişkiler değişmekte ve verilen ödünlerin karşılıkları sırası geldiğinde alınamamaktadır. Kıbn s sorununda dünyada tek başına kalan bir iktidara, transit ücreti uygulanması sözü edilince İran, anlaşmasını imzaladığı krediyi vermemekle cevap iletmekte, dış politikada «yalnız» bırakmakla tehdit etmektedir. Gerekçede şoyle sürdiirülmektedir düşünceler: «Hatta taşıma anlaşması bulunmayan ülkeler için daha uygun durum yaratılmış olmakta, bunlar anlaşmalara göre kota olan ülkelerden de avantajlı hale gelmektedirler.» Ulaştırma Bakanlığından bir yetkili: •Kararnameye konu olan tartışmalar sadece transit taşımalardır. Yani, bir yabancı ülkeden kara, deniz veya hava yoluyla Türkiye'ye geîip, gümrük girişi yapılmadan, yabancı bir ülkeye giden yük ve eşyayı kapsamaktadır. Bu yük ve eşyanın Türk Ekonomisine hiçbir katkısı bulunmamaktadır. Alıcı ve satıcı ülkeler kendi yararları için TÜTk ulaşım şebekesini Isullanmaktadırlar. Her türlü transit taşımalarda ücret ödenmesi uluslararası bir kuraldır. Ömeğin, dünyada posta, telgraf, telefon, radyo, televizyon gibi haberleşme araç ve hizmetlerinden de transit ücreti alınır. Bunlar uluslararası kurallara baglanmıştır. Ülkeler transit trafiğini kendilerine çekebilmek için yatınmlara ve rekabete girişmişlerdir. Nitekim, Türkiye'den Avrupa'ya telefon ve telgraf trafiğini kendi üzerine çekebilmek için Italya, Antalya îtalya, arasma bir denizaltı kablosu döşenmesi için bütün finansman olanaklanm kullanmaktadır. Türkiye coğrafî konum olarak böyle bir rekabete gerek duymamaktadır. Ancak, elbette devlet olarak geçiş ücreti alacaktır. Son kararname ile ücret alınması sağlanmakta ve diğer önemli bir nokta da yabancı taşıyıcıların kullandıkları akaryakıt için hazine destegine son vermektedir. Dünyanın hiçbir yerinde bir başka ülkenin kullandığı akaryakıta, bir başka ülkenin sübvansiyon verdiği, yani destek yaptığı görülmemiştir. Gerek ücret, gerekse akaryakıt konusunda getirilen ilkelere en sert tepki Iran, Almanya, Hollanda ve Türk. taşıyıcılanndan gelmiştir.» Kapitalist ülkelerin bu tepkisi kendi mallannın fiyatlannın artacağı nedenine daysnmakta, Iran ve Irak ise ayru Urünü daha pahaiıya getirteceğinden endişe duyznaktadır. Kısaca daha önceden elde ettiği bir avantaj ortadan kalkmaktadır yabancı ülkeler için. Peki Türk nakliyeciler?... Türkiye'de bugün yaklaşık yüz firma bulunmaktadır, uluslararası karayolu taşımacıUğı ile uğra»an, TIB kamyonu aayisı ikibinin üsttindedir. Bunlann yüzde 80'i Almanya'dan yük taşımaktadırlar. Ortalama 1820 ton arasında değişen yük Ankara'dan Münih'e yaklaşık 5 günde gitmektedir. Yükleme ve boşaltma hesaplandığında bir TIR kamyonu ayda rahatlıkla en az ikl sefer yeptnaktadır. Almanya İran için ayda iki sefer yapma olanağı yine vardtr. Çünkü gidişgeliş en çok dört gün uzamaktadır. Almanya Ankara arası bir sefer yaklasık 1214 bin Mark tutmakta, bu taşıma ücreti Iran için 16 btn Mark'a kadar yükselmektedir. Yaklasık bir seler yüz bin lira getirmekte, bir seferin toplam maliyeti 25 bin lirayı geçmemektedir. Başka bir deyünle, Türk taşımacılan bir seferde net 7075 bin lira kazanmaktadırlar. İşte, yeni kararname Türk taşıyıcüar için ton/km. başına 9 kuruş ücret ödenmesini öngörmekte, akaryakıt farkını ortadan kaldırmaktadır. Bir TIR firması sahibi tepkisini şöyle açıklamakudır: • Kararname bizJm canımıza okudu. Bu sadeçe bizim değil, ülkemiz ekonomisi için de zararü dır. Kararname yayınlanınca Almanya son onbeş gündür Türk TIB arabalarını içeriye sokmamaya başladı. îtalyanlar, İtalya'da bizim arabalara yükledikleri malları boşalttılar. Eğer diğer ülke taşıyı cılarından ücret almakta ısrar edersek, diğer dev letler de bizden alırlar. Böylece her ülkeden geçerken vergi vermiş olacağız. O zaman yandtfc. Ucretleri yüksektir. Mutlaka düşürülmelidir.» Bir seferde yaklaşık 75 bin lira net kazanç getiren bir TIR kamyonunun satış fiyatı, bu kazanca bakıldığında hiç de yüksefc değil. Yaklasık 1.5 milyon lira. Bir seferde 75 bin liradan, kamyon kendini 20 seferde amorti etmekte. Ayda iki sefer yapüabildiğine göre, on ayda karnyon sahibinin malı olmakta Maliye Bakanlığından bir yetkili: «TIR taşımacüığı şu anda TÜTkiye'de en çok kâr getiren işlerden biridir. Sermayesini çok kısa bir sürede ödemekte ve çok yüksek kazanç sağlamaktadır. Kredi ile ikiüç kamyon alındığında, kamyonların sayısı bir yılda ona, yirmiye çıkmak tadır. Türkiye'de zaten genel olarak büyük bir gelir vergisi kaçakçılığı vardır. Vergi kaçakçıüğının oran olarak en yüksek bulunduğu alanlardan biri de TIR taşıyıcılığındadır. Bizim tahminimize göre, taşımacıük alanının bütününde yakla şık üçdört milyar liralık bir vergi kaçakçılığı söz konusudur.» Yeni kararname ücreti 15 kuruştan 25 kuruşa çıkarmakla yüzde 67 oramnda bir artırım yapmış tır ki, bu Türk parasının değer kaybını bile karşılamamaktadır. Aynı süre içinde ise, sadece pet rol fiyatlanndaki artış yüzde 300 dolayında olmuş tur. Türkiye üzerinden transit geçen yabancı karayolu taşımacüarının hiçbir itirazı olmamak gerekmektedir. Hele de, bir karayolu uzmanını dinleyince, konu çok daha fazla açıklık kazanmaktadırTürk TIR sahipleri yollann ağır araçlarla tah rip edildiği konusunda şöyle demektedirler: «Yollar tahrip oluyormuş. Ne tahrip olması. Zaten ne yolumuz var da, tahrip oluyor.» «Bizim yollarımız 8 ton ağırlığa göre yapılmıştır. Fakat 8 tona yıllardır hemen hiç uyulmamıştır. Aslmda bir yolun ömrü 20 yıl olarak hesaplanır. Ağırlık denetimine uyulmaması ve özellikle TIR kamyonları yollanmızın ömrünü 5 yıla indirmiştir. Yeni kararnameye göre, TIR kamyon larının ağırlığı karşılığında para alınacaktır. Ancak, alınması öngörülen para yolun masraflarını karşılamakta, yapım masraflarını karşüamamaktadır. Eğer yalnız Türk araçlan geçseydi, yapım masraflanm Türkiye karşılardı. Ama şimdi başka ülkelerin kamyonları için yatırım yapmak gerekmekte ve alınacak ücret bunu karşılamamaktadır. Yollanmızın toplam uzunluğu 60 bin kilometreyi bulmaktadır. Bunlann 55 bin kilometresi 8 tona cevap verecek durumda değildir. Toplam yolcuların yüzde 9O'ı, toplam yükün yüzde 6O'ı karayolu '.rafiğine çıkmaktadır. İşte karayollarının bu durumunda TIR kam»»nnicırı ripvrpvp Birmekt* ve 20 yıllık ömrü olan alınması düşünülen 25 kuruş komik olmaktadır.» Karayolları uzmanının verdiği bilgileri, son yayınlanan karamame gerekçesiyle tamamlamak mümkündür: «Yıllar itibariyle doğu ve batı smır kapılanndan yurdumuza giriş yapan TIR kamyonu sayısı •Transit patlamasını» belirtmek amacıyla aşaSıda sunulmuştur: 19Î2 10.261 1973 19.367 1974 24.205 1975 70.541 Kararolları Genel Müdürlüğü bütçesinde 1976 yılı için yollanmızın bakım ve onarımına bir mil yar 550 milyon lira harcanması öngörülmüştür. Transit yollanmızın kapasitelerinin yüzde 70'e varan oranda TIR araçlan tarafından kullanıldığı ve yukarda belirtilen meblağa yol yapımı için yapılan masraflarla, mevcut yollann amortismanı dahil edilmediği nazarı dikkate alındığında, ülkemiz üzerinden yapılan transit taşımanın bütçemize tahmil ettiği ağır yük daha belirli bir şekilde ortaya çıkmaktadır.» Bu durumda îran'ın ya da bir başka ülkenin krediyi kesme tehditleri ya da bunun karşılığında başka siyasal ödün istemelen ne farKeder ki?.. BİTTİ Türkiye'de uluslararası karayolu taşımacılıeı ile uğraşan yaklasık 100 firma var. TIR kamyon sayısı ise 2000'in üzerinde Bir Amerikan €€dil enstitüsü,, garip yöntem/er/y/e dikkati çek/yor • AFRÎQrjE ASİE DERGİSİNİN BELİRTTİGÎNE GÖRE, ON ÜÇ YILDIR KOLOMBİYA'DA FAALİYET GÖSTEREN VERONA DİL ENSTİTÜSÜNÜN 28 ÖZEL HAVAALANI Î L E 30 RADYO İSTASYONTJ BULUNUYOR; ÇALIŞAN 400 KİŞİDEN BÜYÜK ÇOGUNLUGUNUN DA DÎLBİLİMİYLE İLGİSi OLMAYAN ESKİ AMERİKALI SUBAYLAR OLDUGÜ ÖNE SÜRÜLÜYOR. Pentagon'a göre en önemli ABD üslerinden biri Kolombiya'da ^dil enstitüsü,, olarak çalışıyor Verona DU Enstitfisünfin Lomalinda'da kurmuş oldufu tesislerrieki ırüçlü bir elektrik santralı ile 2 bin hatlt telefon şebekesinin «dilbilimi» çalıjmalarıyla ilişkisi tartışılıyor.. BOGOTA Merkezi ABD'de tndıman bir araşlırma kurumu 1 olan Verona Dil Enstitüsü nün Latin Amerika ülkelerinde, özelltkle de Kolombiya'daki jaaliyetieriyle ügüi olarofc son zamaruarda üginç iddialar ortaya atılmaktadır. Kolombiya'daki daemık kıztlderili tophüuklarımn dil ve kültürlennt incelemek icin hükümetten geniş yetkiler almış olan söz konusu lairuluş, Afriaue Asie dergisinin beürttiğine göre, halen Kolombiya'nm üçte ikisinde Jaaliyette bulunmaktadır. kunuuşa bağlı tesislerde 400 Iciji çaUşmakta, 2İ özel havaalant Ue 30 radyo istasyonundan yararlanumaktadır. Koiombiya hükümetinin sağladığı ayricalMar sayesinde, Enstitüde çalışan AmerikahlaT ülkede parasız yolculuk yapabümekte, bütün havaalanlanndan özgürce yararlanabilmekle, uçak benzinleri parasız verilmekte, her türlü araç gereç, telsiz vb.ni gümrüksüz olarak ülkeye sokabilmektedir. 1962 yıhndan beri Kolombiya'da çaltşmalar yapan Enstitü'nün, bunca zamanda ancak iki araştırma 2#wm!a7mş olmas\ büyüJc ölçüde difcfcaü çekniştir. Bu araşUrmalardan birincisi Kolombiya'daki etnik topluluklann kültürleriyle, diğeri de folklorla ügifidir ve çok sayıda uzman her iki araşhrmanm da bilimsellikten uzak olduğu flörüşünde birieşmefctedirier. vakın çevrede ne yerli toplıuuklan bulunmaktadır, ne de incelebilecek bir küllür. Buna karşthk, Koiombiya hükümel yetkililerinin de açıklandığı gibi. Amerikalüarın merke;tnin a : ilcrisindefci Macarena dağlannda radyoaktif madenler. uranyum ve plutonyum bulunmaktadır. \itefcim. Lomalinda'daki tesislerde üç dilbilimciye karşıUk çok sayıda pilot, radyo teknisyeni, tanmcı. jeolog, haritact rb. türden uzmanlar bulunmaktadır. Macarena dağlannda, sadece Amerikalıların kullandıkian bir de haıaalam bulunduğu öne sürülmektedir. Bunım kanıtt olarak da, bir süre önce Pentapon'dan yapılan açıklamada söz konusu bölgede ABD'nin dünyadaki en önemH stratejik üslerinden birinin bulunduğunun belirtilmiş olması gösierümektedir. SORU ABD ile Sovyetler arasmdaki gerginliğin arttığını gösteren bazı belirtiler var. Bu gerginlik, «Tarihsel Uzlaşma»mn gerçekleşme ola sılığını azaltabüir mi? CEVAP Bu gerginliğin soğuk savaşa dönüşeceği varsayımı bana hiç mantıklı gelmiyor. Zaman zaman tehlikeye girmiş olsa da, detant politikası bazı nesnel gereksinmelere cevap veriyor. Eğer çok kötü olaylarla karşılaşmazsak detant sürecektir. Çünkü detant, kapitalist ülkelerin sosyal ve ekonomik değişimlerine katkıda bulundutu gibi Doğu Avrupa ülkelerinde de olumlu etki• Çin'in iç politikası üzerinde hiçbir yorum ler yaratmaktadır yapmıyoruz. Zaten Cin'i gerçekten tanıma olanalc SORU Siz Marksizmin, skolastik ve doğma larından da yoksunuz. Verilere davanmadan yartik yorumlarımn aşılması gerektiğini söylediniz. gıda bulunmak ise hafif bir davranış olur. İtalyan, Fransız ve îspanyol Komünist Partileri• Buna karsılık. Çin'tn dış poHtikasmı bazı nin Moskova ile yaptığı siyasal ve öğretisel tarbakımlardan beğenmiyoruz. Pu nedenle Çin'in, tışmaları, bazı yazarlar, Tito ve Mao'dan sonra detanta karşı çıkmasını: Heath. Strauss ve Fanüçüncü bir sapma biçiminde yorumlamıştır. Bufani gibi Avnıpa'dakl tutııcularla diyalog kurmana karşılık sizin. Avrupa Komünist Konferansısını; Angola, Ispanya ve Şili sorunlarındaki rutuna katılmayı kabul etmeniz bir çelişki değil mimunu eleştiriyoruz. dir? Bu daveti reddetmeniz, İtalyan Komünist Partisinin, öteden beri iddia ettiği özerkliğini, daSORU İtalyan Komünist Partisi hükümete katılsaydı. anHemr>eryalist eüçlerle Kurulacak da ha iyi kamtlamaz mıydı? yanışmayla. ltalya'nın NATO'ya olan yükümlülüK CEVAP Biz ve diğer batılı partiler öteden leri birbiriyle nasıl bagdaşırdı? beri, Marksist öğretinin yorumunu ve eylemimizl her ülkenin kendi tarihsel ve siyasal gerçeklerine CEVAP Bu iki durum arasında çelişki yoktur. Son kongremizde olduğu gibi daha sonra da sık sık. îtalyan Komünist Partisi bu konudaki görüşlerini acıklamıstır. Biz. hiçbir zaman ttalya'nın NATO'dan tek taraflı olarak çekilmesinden yana değlliz. Böyle bir tutum «yumuşama politika sı»na da zarar verir. Askeri lttifakların giderek ortadan kallcması ve üye Ülkelerin eüvenliginin soruiturma komisytmu laırulmuş başka temellere dayandınlması da ancak «yumuve Amerikalılann iaaliyetleri şama politikası • sayesinde olacaktır. incelenmeye ba^lanmıştır. SORU Italyan Komünist Partisi raklp parSoruşlurma Komisyonu çeşitli üginç tilerle iktidan paylaşsa neler yapabilir? gözlemlerde bulunmuştur. CEVAP «Tarihsel uzlaşma»nm kaçınılma» ESKi ASKERIER olup olmadığı hakkında bir şev sövlemeyecefim. Enslıtünün kuüandığı uçaklardan Ama ulusal çıkarlar bakımmdan «Tarihsel uzlaş hemen tümünün pilotları eskiden ma»yı zonmlu buluyorum. Komünist Partlsi"nin Vietnam'da savasmış emekli hükümete katılması olağanüstü bir olay olmayaasfcerlerdir. Lo7nalindo'da. 185 caktır. Çünkü bugünkü güç dönemi aşmak tçin kiloıcat'lık bir elektrik santrah toplam oylann % 33'ünü alan bir parti İle işbirliüe 2 bin hatlı bir telefon şebekesi ğt yapılması zorunludur. Komünist Partinin kade komisyon üyelerini şaşırtan tılmadığı bir hükümetin ülkedeki bunalımm gideolgulardandır. Soruşturma rilmesini sağlayacak bir siyasal otoriteye sahip Komisyonu üyeleri Lomalinda'daki olabileceğini sanmıyorum. yapılan gezerken meydana oelen bir olay ise jajfcınitfclan herkesin (Dıç Haberler Servisi) gözlerini dışarı uğratimşiır. CHE GUEVARA'NIM ÖLÜMÜ Komisyon üsjelerinden biri, Enstitüde çalışanlarm toplu olarak lotoğraflarını çekmek istemiştir. Bunun üzerine adının Herbert Brusoıc olduğu. Amerikan ordusundayken binbaşı rüfbesi taşıdığı bildirilen bir enstitü mensubu, arkadaşlannın yamndan ayruarak şöyle konuşmuştur: *Bolivıta'da Che'nin izlenmesi ve öldürülmesi işini ben yönetmedim! Yalan bütün bunlar! 0 sırada Bolivya'da, aiayların geçtiği bölgedeydim, ama çinuii burada yavtığım Ui yaptyordum. Che Guevara'mn ölümüyle hiç bir ilijjcim yok!!.. Duman Aljure odît gerillamn öldürülmesi için Koiombiya ordusuna bilgi veren de ben değilim!* Belirtildiğıne göre. Soruşturma Komisyonu raporundaki kamtlün yeierli bulmayan Koiombiya hükümeti, Enstitünün faaliyetlerinin durdnruiması konusunda henüz bir girişimde bulunmamışivr. Ancak çeşitli kesimlerden, Amerikaltlann ülkedeki faaliyetlerine yönetilen eleştiriri ve tepkiler de sürmektedir. (Dış Haberler Servisi) MISIR, FKÖ'NÜN CENEVRE GÖRÜŞMELERINE KATILMASI İÇİN DİRENECEK BELGRAD (ANKA • DPA) Mısır Dışişleri Ba. kanı tsmail Fehmi, Yugoslav Televizyonuna verdiği demeçte Pilistin Kurtuluş örgütünün Cenevre'de yapılacak Orta Doğu Banş görüsmelerine mutlaka katılması gerektiğini savunmuştur. Fehmi, Fflistin sorununun Araplann bir sorunu olduğunu belirtmiş ve Arap ülkeleri dışında «Hiç kimsenin Filistin'i kimin temsil edeceğinl tespit etmesi mümkün değildir» demiştlr. Mısır Dışişleri Bakanı, Birleşmiş Milletler kararlarmın uygulanması için taraflar arasında görüşmeler yapümasımn zorunluluğuna işaret edorek. FKÖ'nün en başından itibaren bu görüşmelerde yer alması gerektiğini söylemiştir. Bölge halkı içindf boşlayan fepfciler üzerine. Koiombiya Güvenlik Kurulu Başkam general Mattalana, 1974 yüında bir rapor hazırlayarak Amerikahlarm bu bölgedeki İaali'jetierinin ulusal eoemenlık açısmdan sakıncalı olduğunu belirtmiştir. SORUPRMA KOMSYONU Çeşiüi düzeylerdeki tepkilerin arlması üzerine geçtiğim'ız yu bir Soğuk havalarda kat kat ince giysiler giymek sağlık için yararlı Soğuk hava dalgasının yurdumuzu «tkilediği $u günlerde garelelerde sık sık donma olaylarına rajtlıyoruz. Bu konuda akıllara takıian çeşitli sorular var. Insan nasıl donar, donmaya karşı ne yapılabilir, donma nası! başlar, v.b. U.S. News and VVorld Report dergisinin insani farkına varmadan öldüren «donma olayına» ilişkin sorularını, bu alandaki yetkili kişiler şöyle yanıtladı: SORU Soğukta kalan kims«lerin donarak öldüklerine ilişkin haberleri son günlerde sık. sık duyuyoruz. ıDonma» yeni bir olay mıdır? CEVAP Donma olayı yeni değildir. Son zamanlarda gittikçe yaygmlaşan kış sporları, donma olaylarının artmasına neden olmaktadır. Karla kaplı bir yolu kürekle temizleyen bir kimse bile «donmanın tehlikelerini de düşünmek zorundadır. «Donma olayı» bilimsel anlamda vücut tçi ısısmın azalması demektir. Şiddetli rüzgâr, yağmur suyunun ıslaklığı gibi aşırı soğukla karşılaşan kişinin vücudunun iç ısısı yavaş yavaş azalır. Vücut, normal ısısı olan 36.5 derecenin altına düsmeye başlar, eğer zamanmda mudahale edilerek vücut ısısı normal düzeye getirilmezse sonuç ölüme kadar varır. SORU Donma olayına yalnıı kış aylarında mı rastlarız? CEVAP Hayır, donma olayına her mevsim rasthyabiliriz. Sonbaharm son aylarında akşamüstü yağmur yazdığı zaman, kışın, ya da ilkbaharın ılık bir güniinde sandal gezinti sırasında sandal devrilip içindekiler soğuk nehir sulanna düstüğünde, donma olayı görüiebilir. Donma olayınm kurbanlarının büyük bir bölümu amator sporculardır. Bunlar kentterde ya da kent çevrelerinde yaşadıklarından doğa koşullarına bağışıklık kazanmamışlardır, ustelik olabilecek tehlikelerden de habersizdirler. SORU Donma olayınm itk belirtileri nelerdir? CEVAP Ciidin rengi kaçar. Donma olayıyla karşı karşıya kalan kişide uyuşukluk, sersemlik görülür. Vucutta düzen&izlik başiar. Sekerek yürür, yorgunluk basar. SORU Donma olayınm sırasında kişiye neler olur? CEVAP Soğukla karşılaştığı zaman önce vücut, ısıyı korumak için çabalar. Vücudün dış yüzeyine yakın bolgelerdeki kan damarları daralır. Kan damarlarının daralması yüzünden kişinin rengi soluklaşır. Donma olayı nedeniyle kan ısı sağlamak için beyin ve iç organlara hücum eder. Bu sırada vücut tmlr, (.nn niKİ motahnlirmacını arllıraralı Haha SORU Bundan sonra ne olur? CEVAP Vücut ısısı normalin alhna düştükten sonra, «donma olayıımn daha ciddl elkiteri başlar. Vücut hareketleri giderek yavaşlar. Kan çekillr. Beyine oksijen yeterince gitmez. Vücudün ısı üretme çabası donmakta olan kişiyi iyice yorar. Donma durumundaki kişinin kanındaki şeker oranı da düşer, bun dan ötürü başı döner. Bütün bunlann sonunda kişi sadece uzanmak ve uyumak ister. SORU Oonma olayında ölüme yol açan nedenler nelerdir? CEVAP Donma olayınm coğunda kalp durur. Donma süreci içinde en kritik dönem vücut ısısmın 30 ve 33,5 dereceler arasma düştüğü süredir. Bu dereceler arasında kalp kanı pompalamak için gerekll hareketleri yapamaz ve kaslar boşu boşuna hareket etmiş olur. Daha sonra kalp durur. Eğer kişi bu kritik durumu atlatsbilirse daha yoğun bir donma olayı ile karşı karşıya kalır. Kalbin çarpma hızı yarıya, solunum hızı ise üçte bire düşer. Vücudün yaşamla olan bağları kopar. Vücut bütiinüyle soğur. Kan dolaşımı kesildiğinden ötürü beyin görevini yapamaz. Vücut doVuları arasında buz kristalleri olujur ve hücreler hasar görur. SORU Soğuk havalarda kalp krizleri daha sık mı olur? CEVAP Evet, ama kalp krizlerlnin artmasına soğuk hava değil de bu havada yapılan yorucu hareketler neden olur. SORU «Donma olayına» karşı koruyucu tedbirler nelerdir? CEVAP Donma olayına karşı alınacak tedbirler şöyle sıralanabilir; • Vücudunuzu ve onun dayanıklılık sınırını biliniz, çünkü soğuğa dayanıklılık kişiye göre değişir. Dağa bir gezi yapmadan önce kendinizi o ortam için hazırlayınız. • Uygun giysiler giyinlz. Pamuklu kumaş Insanı soğuğa karşı çok az korur, hele pamuklu giysl ıslamrsa, vücudün çabucak ısı kaybetmesine yol açar. Soğuk havada ince giysilerl kat kat giymek yararlı olur. Katiar soğukta vücut arasında durgun hava sağlıyarak Insanı soğuktan yalıtlar. Soğuk havada pamuklu yerine yün giymek daha iyi sonuç verir. En üste giyilen giysinin rüzgar ve su geçirmeyen malzemeden yapılması gerek!r. 0 Açık hava sporu yapmadan önce iyi beslenmelidir. Ayrıca insan yanına bir miktar yiyecek almalıdır. Vücuta çabucak enerji kazandırmak Istendiâinde hir aarca cukulata vemek vararlı olur. Al GLHEY VİETHAM'DA Afrique Asie dergisivin bslirttiğine göre, Verona Dil Enstitüsü, «V/ycliffe Bidle Translatorst adh bir misyoner örgütuyle de yakından ilişkidedir. Bu örgütün de Pentagon'la bağlantıh olduğu Güney Vietnam'da bir kolunun uzun süre jaaliyette bulunduğu saptanmtştır. Bu nisyoner örgütünün Vietnam'da faaliyet gösterdiği dağ köylerindeki halkın daha sonra CIA tara/mdan Ulusal Kurtulus Cephesi kuvtetlerine fcorjı fcuJianıfmıj olmasma da dikkati çekilmektedir. Aynı örgütün, bazı kızılderili topluluklarınm asimilasyonu için Brezilya hükümeti ile de işbirliği yaptığı, Ekvator'da ise bir çokuluslu petrol şirkeünin istediği bölgenin boşaltilması için bir yerli topluluğunu goçe zorlaâtğı öne sürülmektedir. Enstitüye bağlı Amerikalı uzmanlarm çalışmalarımn niteliği uzun süre farkedüvıiş, ancak 1972 yumdan itibaren bölge fıaifcı «effciltlere başvurarak bu yabancilann faaliyeüerinin durdurulmasını istemişlerdir.