Katalog

•CKT CUMHURİYEI 10 Octk 1976 y/^lNUjl OMLAfMM, C£NM£T ÛNIA HEtf flil FAKift. fUKA&M KtH M K<H KJUHİ». VAAA ABDULCANBAZ VATAN DEDİLER Talip APAYDIN 35 400 MİLYON LlRANIN ÖYKÜSÜ Emin ÇÖLAŞAN Kalkınma Fonu kurulduktan sonra DPT'den ayrılan kişiler kurdukları veya kurdurdukları firmalarla projeler hazırladılar 400 milyonluk kalkınma fonundan çeşıtli yerlı firmalara, çeşıtU araştırmalar için mılyonlarca lıra odenmıştır Aslında bu fırmaların pek çoğunun fırma olmakla uzaktan jakından ılışkisi yoktur Bazı uyanık gırışımcıler, araştırma konusu kapabılmek ıçm kendılenne bır fırma ısmı bulmuşlar ve kendı adlarını gızleme yoluna gıtmışlerdır Fırmalara dıje verılen pek çok raporu sadece bır kışı yazmış ve paraları cebe atmıştır Fondan araştırma alan fırmaların da mukaddesatçı çevrelere olan yakınlığı kısa zarnanda açıkça ortaya çıkmıştır Devlet Planlama Teşkılatınm takunyalı vonetıcılerı kendı sıyasal jan daşlarına comertçe davranmışlar ve devleün mılyonlannı gızlıce ve el altından dagıtmışlardır Bu furyadan yararlanan fırmalardan bazıları şunlardır. Ayyıldız Demır Çelık Dokumhaneler, Borgıng Pres, Den Sanayıı Tarım Aletlerı 2 606 000 Metag Çınko, Kurşun, Çıva ve Nıkel Etüdlerı 27 874 867 Alaçam Asbest ve Mermer Etudü 19 722 957 Mım Kol Demır Çelik ve Otomobıl Enstrümanları 80 000 Sada Gubre, Hayvan Yemı Meyva Suyu, TıMk, Ambalaj 1436 000 Ensa RCD Ülkelerınde Hıdrolık Su turbuılen 245 000 Tekser Izmır ve lstanbul Ulaşım Etüdü, Genel Satış Mağazası 2 497 893 Tuma$ Cam, Bılgı İşlem. Soğuk Hava Deposu, Su Ürunlen, Pamuk Iplıği ve Hayvancılık 4 385 000 Kep Tıe» Asfaltıt Uudu 40 000 Tudaş Meyve Sebze Ihracı 60 000 Tefcstil 168nayHnde<)*İtO^KonS&l 428 000 RCD H k e l e n n d e Kömur W..W"WTTS Potins'ryell ** * * * j S t * * ^ w * ^ »RJO ooo Teksan Tavukçuluk Mudü 105 000 Tekar Orman Urunlerı 369 000 Ertes Kum Etüdu 188 000 Dapta Patates Lnu 169 000 Işıl Meyan Kökü 169 000 Sepag Çımentoya Davalı Ürunla 170 000 Sısag Bılgı Biriktırme Çımento 778 000 Ertes Söndürtılmuş Toz Kıreç 199 000 Set Proje Un Makarna Etudu 198 000 TL. TL TL. TL TL. TL. TL TL TL. TL. TL. TL. TL TL TL TL TL TL. TL. TL TL. se miktan yanlıs hesaplanmıg oldugundan bu ştrketın ışletmıv ye geçmesı mümkün olmamıştir. Ylne bu raporlar uyannca kurulan ÇÎNKUR'da üretime Reçeme mış. nıkel araştırma^ını ıse ta mamlamak bile mümkıin olmamıştır ülan devletın milyonlarına olmuş, sorumsuz vönetıdler sayesınde bazı kişiler zengin edılmıştır Bu sorumsuz kişıler 2804 savılı MTA Enstitüsu kuruluş jrasasının Türki^e'de madencilıkle ilgıll tüm araştırma gdrevlerınl bu kuruluşa verdığını unutarak devletin paralarını eş dost rengın etme uftrunda kullanmaktan çekinmemişlerdır. Hınzır oğlu hmzırlar' dıye soylendi Dinl bo«uk ltler. ık belâya Çağırma dedıra al işte gor Biraz sonra peşınde Karakızla geldı Ufak tefek, çelimsız bir mdı Kımse gormesııı dıve sağa sola bakıp duruyordu Koan gozlert korku içındeydı Aman deyım Salım kardaş, bu adamlar bisey yapmasın a' Yok be, birşey ynpacak değıller Korkma, gel Ikl oynajıceksm, hepsı bu Kımsenın haben olrnıyacak Yunan subavları ıçerde ıjıce coşmuşlardı Kendıleri soylevip iyorlardı Bınnın sesi guzeldi, Elence şarküar soyluyordu rlerl el çırpıyorlar, .zjtoo' . drje bagınyorlardı Karakızı ıte kaka ıçen soktular Kapının arkastna büzüldü lı Eskı püskü urbalan ıçlnde kadın dıjecek halı yoktu zatı den bır kerrıktı Hacı Nun yanma vardı Hadı Karakız dedı Iki donüver surada Sana altm veSım Elımde, hadı Korkusundan tıtrıyordu Hadı kızım korkma O\na hadı Bu efendıler iyl adamSana bır şey yapmazlar Hadı başla Karakız vaban kedısı gıbı ürkek bakıyordu Bırden başladı ı soylujor, hem oynuyordu Ne dedığı bellı değıldı Yunan ıjları once bır şey anlamadılar Alık alık bakıyorlardı Son)ir ıkısj el vurarak tempo tutmaga başladı Nasıl oyun bu dedı komutan Hıç bırşeye benzemıyor. Böjle ışte komutanım Bızde karılar oyun bılmezler. Bıraksın Başka bırı yok mu? Yok vallahı Kusura bakmajın Komutan elıjle «gıtsın» ışareti yaptı Neşesı kaçmıştı öbür fa donup sıgara jaktı Bır ıkı genç subay «başkasını getırsinler» dıyecek oldu Bırakın, dedı. Istemem1 Kadehlenruzı bıtirın Saatına baktı, BUNCA MıLYONLAR REK YAPTIRILAN SONUCU «HıÇ» MALARIN SOYLEMEK SADECE BıR TUR ÖDENEARAŞTIRHEMEN Kı. OLMUŞBıR BO GEREKıR RAPORLARIN LUMUNUN YANLIŞ OLDUĞU DAHA SONRA SAPTANMIŞ. DiĞER LAR RA BıR BOLUMÜ ıSE PARAYERıNı BULDUKTAN SON RAFA KALDIRILMIŞTIR. MıLYONLARA MAL ARAŞTIRMASINYANLIŞ DEVLETıN BULMUŞ ORNEĞıN OLAN CıVA ĞU, DA SONUCUN YANLIŞ OLDUREZERVLERıN ANCAK DEĞERLENDıRıLDÎĞı ORTAYA ÇIKMIŞ TUR. FARALARI YERıNİ ı ( Vakıt geçmis "T£amyonu hazırlalmSrr l>vrlyel^*?opı«? yola çıksınlar Başustune önce Teğmen Dımatıs dLşarı çıktı Hacı Nun eğılıp bukuluyordu Komutanı kızdırmıştı here Kusura bakmaym efendım Sıze lâjık bırşey olmadı yen malum Her ıstedığımız bulunmuyor Emme bır dasefer ibşallah Ijı Hacı efendi ivi, sağol Sen kusura bakma, rahatsız Yok efendım, estafurullah Şereî verdıniz j n J &3&İ0. +Jav? **• > * • KONUNTJN SiYASAL YÖNÜ, BıR YANA, TEKNıK YONU DE İÇLER ACISIDIR. SOZLEŞMELERE OYLE MADDELER KONULMUŞTUR Ki, AKIL VE MANTIK BUNLARIN HıÇ BıRiNı ALMAMAKTADIR. ORNEĞıN. BıR FıRMANIN SOZLEŞMESıNE HER TURLÜ MASRAFLARIN FATURA MUKABıLaNDE ODENMESı KOŞULU KONMUŞTUR AYRICA «GAYRı MUAYYEN MASRAFLAR ZUHUR ETTiKLERlNDE BEYAN VEYA VESAıK MUKABıLıNDE iLGıLıYE ÖDENECEKTıR» PÜKMÜ DE SOZLEŞMEDE TfER ALMIŞTIR. DEVLETLN «BEYAN MUKABiLı> PARA öDEMESı GORULMUŞ, DUYULMUŞ ŞEY DEĞİLDlR. Kurulın {irketler Bunlann da öteslnde Kılkınma Fonu tcad edilene kadar Planlamada görevli olan bazı kişiler, bu tatlı ve kSrlı lsi afftrllnce gdrevden aynlmıslar, kendılerinin veya vakınlarının adına Şirketler kurarak dostluk ve ahbaplık Uişklleriyle proie almava baslamışlardır. Proi»ler ve parelar gızlice dağıtıldıgından bu dunım önceleri ortaya çıkmarrnş, ancok daha sonraları listeler ele geçınce durum anlaşılmıştır Planlama vöneticilert. özel şirketlere kendi görevlerinl vapmalan için bıle para fidemekten çekinmemişlerdir örnegın, yaş sebze ve meyva ıhracatı konusunda rapor yazıp 60 000 lira olan TÜDAŞ, aslında bu amaçla kurulmuş bır sirkettir Şirketlere kendi tlcaret sahalannda araştırma (') vapması için devlet kesesinden para ödenrr»"sı de ilk kez Türkıye'de görülmektedir Teftış raporu sayfa 10 «Devlet Planlama Teşkılatınca, Teşvık ve Uygulama Dairesinin talebi üzerine TÜDAŞ'a (Tarım Ürünlennı Değerlendırme A 3 ) Meyva ve sebze ihracatını geliştırme konusunda 60 000 liraya bır araştırma yaptırılması onavlanmıştır Ancak TÜDAS fırmasının kendı ıştıgal konusunu çok ılgılendıren ve bızatıhi kendısi nın genış ölçüde vararlanacaSı bır araştırmayı DPT adına ücret mukabılı vapması enteresan görUlmekte ve akla eger ücret almamış olsa bıle TÜDAŞ'm faaliyetlennı gelıştırmek içm bu araş tırmayı zaten vapmak durumunda olup olmadığı sorusu gelmpktedır Bu haliyle odenen bu Ucret, fırmanın araştırmalannın DPT'ce subvanstyone edıldıgı kanısmı uvandırmaktadır » Burava kadar kışilere ve verlı fırmalara odenpn oaralann bır bolumunu ızledık Akla hemen şu soru gelmektedir Bunca mıl vonlar odenerek bu fırmalara vaptırılan araitırmaların <;onu 9 cu ne olmuştur Hemen SOVIPmek gerekır kı sonuç sadece bir • hıc» olmuştur Raporlann bır bolumunün vanhş oldufru doha sonra saptanmış di£er bir mıi ıse paralar verinı buld sonra rafa k?ldırılmışfır örnpRin, mılyonlara mal olan cıva arastırmasinda «onurtın vanlıs oldugu, rezervlenn vanhş de§er lendırıldığı or'ava çıkmış arcpk devletın paraları v'erını bulmus Tekrar buyu Merdivenleri arka arkaya indıler Kımısı sallanıyordu Kamfarlarını jakmış hazırlanmıştı Çevresınde sılâhlı askerler ıyordu Tamam mıyız'' Toplandı mı hepsı9 Toplandı komutanım Yarısı jola çıktı Pekı Bınm bakalım. Allaısmarladık Hacı efendi. Güle gule komutanım Sağolun bevım. Bazıları elını sıktı Kamjona dolustular Gecenın ortasında gurultu gıbı uzaklaştılar Arkalarından kopekler urudu. ezlıler arkalarından soylendıler. «Çok şukur kazasız belaîittıler » Kul Hamıdın arkadaşı asker kaçagı Ah sovup savıyordu DUrzü oflu dürruler' Koyu kokuttular Gâvur koyune ettıler Ah şurada elı sılâhlı bır manga asker olacaktı, ben erecektım onlara Karakız kapının yanında buzulmuş beklıvordu Hacı Nujanaştı, 9 Ağa, dedı usulca Altın verecektın Get kız başımdan1 Ne yapnerdm de altın ıstıyorsun hınRezıl ettın ustehk. Defol orospu' Burnundan soluyarak içerı gırdı Kapıyı suratma çarptı ıkız bır sure bekledı Sonra donup yurudu. «Allahından buı koca devyus Durzu » yunan subayları kamyonun ıçınde Hacı Nuri'yl çekıştırıadı Zengın ama gorgusuz. Korkütük cahıl. Vurup kınp zenolmuş Feodal ağa Aklınca bızi kazanacak îşıni yurutmeve devam edecek Ben dedım sıze komutanım, en aşagılık adam bunlar guçlujse ondan yana olurlar Kendı çıkarları ıçm yapaıcaKİarı şev voktur Kaklısm Teğmen Yakobulos Tanımış olduk Işımız mce kallamrız GiUığımız ıyı olda Kamyon toprak yolda sarsıla sarsıla ılerlıvordu II Kalk boru«u çalınca Molla Mahmut uvanamadı Oysa gun en once fırlar, arkadaşlannı ujandırırdı Koğuş noısı, Hev hemşerım, kalk bakalım1 dıje ayağına durttu Mahmut zorlukla gozlerım açtı Gun ışımamıştı daha KokaranliKtı Hacelıye baktı, yan yana >atarlardı Kalk, dedı Hacelı Gece uyuvamadın herhalde? Uyuvamadım Ben olsam, ben de u<ınamam, dedı Hamdı ılerden Ço 7 çocugu goreceksm kolay mı Bırden aklına geldı, Sahı be, bugun Erken kalkıp tıraş olacaktun, tüü Jabukça gıyınaı. (DE\AMI \AR) YOKTAN VAR EDILEN BAZI YERLİ FIRMALARA DÖVİZ BÎLE ÖDENDÎ Devlet Plsnlarna Teskllitmca çeşıtU fırmalara dagıülan konular da, fiyatlar da akıl dur durucu bır nitehktedır Incelendığınde açıkça gorülmekted'r ki, araştırma konularının tuma kamu kuruluşlarınca yapılması gereken araştırmalardır ^ncaK, bu konular kamu kuruluşlannca yapılsa ıdı knşkusuz eş dost ve sıyasal yandaşları zengın etme olanaKİan kalmıyacaktı Dev let Planlama Teşkılatından çeşıtlı araştırmalar ıçm 4 385 000 TL olan TÜMAŞ Fırmasmın pat. ronu ve Gen*>l Müdüru halen MSP Genel Baskan Yardımcısı Recaı Kutan dır 245 0OJ TL 've RCD ulkelerınde hıdrolık su ttırbınlen etudunu vapan F NSA Fırmasının tek kışisı \e sahıbı, MSP \ozgat Senatoru Sulejman Ergın'dır. Bu kışi Planlama'dan 245 000 lıravı aldıktan sonra, bır yabancı fırmanm komısvoncusu olarak devlete yağmur bombası satmaya kalkışmıştır Set Proje adlı fırmanın sahıbı \e tek kışı sı ıse MSP MılleUekılı Turhan Utkudur Bu şahıs 198 000 TL almıştır Bunların dışmda, kendılerme mıljonlarca lıra odenen METAG. AYYILDIZ ve ALAÇAM fırmalarının sahıplerı de AP ve MSP'h k'Slerdir 23 6 1970 tarihll Devrım Gazetesınde, 20 mılyona yalcın para alan ALAÇAM Fırması sahıbı Isnartalı Mete Demırel e bu araştırmaların Hacı All Demirel den Muammer Dolmacı ya goturdügu tavsı>e mektubu uzerıne verıld'ğı >azıl mış lıaber jalanlanmamıştır (Muammer Dolmacı o gunlerde Teşvık Uygulama Daıresınde gorevlıdır MC hukumetırun Bayındırlık Bakanlıgı Musteşarıdır) Avnı gazetede METAG \e AYYILDIZ fırmalarının sahıplennın de Turgut Ozal'ın vakm dostlan oldugu belırtılmış, bu husus da valanlanmanuştır Konunun sıyasal yonu bır vana, bu de teknık yonu vardır kı o da ıçler acısıdır Yoktan var edılen fırrralarla ımzalanan sozleşmelere Planlama \onetıcıJerı ojlesıne maddeler kojmuşlardır kı akıl ve mantık bunl?rın hıçbırırı almamaktadır Ornegın, AYYILDIZ fırması ne ımzalanan gızü sozleşmenın 2 4 mad desmde, her turlu masraflarm fırmaja fatura mukabüınde oden me«ı on»orulmu";tur Açıkça^ı, fırma masraf faturalarını getırecek devlet sozleşme uvarınca odejecektır AJTII maddede şoyle bır huküm vardır Ispartalı Mete Demırel ın sahibı oldugu ALAÇAM Fırmasına odenen para ıse uç rapor ıçın 19 722 9'i'l lıradır Bu fırma mermer ve asbest konusunda uç rapor yazmış ve 20 mılyon lıraja jakın para almıştır Yapılan sozleşmede tum harıta rapor ve etudlenn Planlama taralından sağlanması (Madde 3 a) gereklı butun ruhsatların Planlama tarafından almması (Madde 3 • b) ongorulmustur Ayrıca « maddet de AL4ÇAM Fınnasına bağlı bütun persone'ın ucretleıının serbest meslek ucretlerının, yabancı jeologun dovız ucretlerının, tumunun Planlama tarafından oaenecegı belırtılmıstır 13 madde \LACAM tarafından uçuncu sahışlara vaptırılacak ı^lerle ılgılı her turlu ucrehn Planlama tarafından odenmesını 14 madde ıse çalışmaları vurutebılmek ıçın lüzumlu her turlu vasıta, malzeme ve teçhızatın Planlama tarafından saglanarak ALAÇAM emrıne venlmesını bu malzeme nın veya kıraları veya bakım ve teçhızatın satmalma bedellerı onarım gıderlerının Plan'ama tarafından odenmesını ongormeKtedır luşunun Turkıye'de yapılacak bır ış ıçın Türk Fırmasına dövız olarak odeme yapmayı kabul etmesı de ılk kez görülen bır sorumsuzluk omeğıdır 20 mılyon liraya yazdmlan raporlann sonucunda, Abdulhamıt devrinden berı mermer çıkartılan Marmara adasında mermer rezervlerı oldugu saptanmış'ır' Nıteklm boylesıne yüklU para odenen raporlan Enerjı ve Tabu Kaynaklar Bakanlıgı değerlend.rmış ve konuvu yenıden uıcelemeye almak zorunda kalmıştır Bakanlık avnca bovleslne rapor. lara dayanarak hlçbır guısımde bulunmavacağmı, kurulması öngorulen mermer şırsetıne Etı. bariK'ın ortak olmasına ınn vermeveceğını de bıldırmıştır Mermer raporu şımdı arşıvlerde jatmaktadır. Kalkınma fonundan toplam 27 874 867 Ura olan METAG Fırmasına Turkıve'de çınko, kurşun ve cıva jataklannı bulma gore.ı Planlama tarafından verümlştır. Bu ülkede Maden Tetkık ve Arama Enstıtusu, veva Etıbank gıbı kuruluslar olmadığından (') Planlama nın takunjalı yonetıcıle rı bu gnrevn de yandas bır fırmaja 27 mıljona vermışlerdır Bu fırma ıle de ileinç sozleşmeler ımzalanmış devlet kajnaklan akıtılmıştır Sozleşmenın 2 maddesınde sondajların EIEÎ tarafından japılması ongorulmustur Yıne ayrt maddede STOI^ BERG adlı vabancı fırmanın METAG'a yardimcı olacağı beürtılmıştır. STOLBERG fırmasına Planlama, METAG'a ^rdımcı olması ıçın avrıca 1 290 000 Alman markı odemıştır Yıne METAG fırmasına yardımcı olmak ıçın ElEI'ne toplam 7 700 000 lıra odenmıştır Goruldugu gıbi, dev. letın tum olanaklan dost bır fırma ıçm seferber edılmış, EIEÎ gıbı Kamu Kuruluşlan ıle vabancı fırmalara bıle bu amaçla para bdenmiştır Planlama vıne sozleşme uyannca bu fırmanın personel masraflan dahıl hemen her türlü harcamalarını ödemek durumunda kalmıştır Bu konuva ihşkın olarak Malıje Teftış Kurulunca hazırlanan ra porda aynen şu ıfade yer almak. tadır «DPT ıle ^rETAG fırması arasında 1 3 1968 gun'Tnde çınko, kurşun. 1 11969 çunund» cıva 20101969 eunUnde de bakır ve nıkel araştırmalanna ilışkın sbzleşmeler vapılmış'ır A\TII şırkete vaptığı ilk araştırmaları vaptırmak, gerek sırketın teknik elemanlannın kalıte ve mıktar bakımından v eterlılıklerı açısından gerekse vaptıgı ı«ın nıtelıgı bakımından tam bır fıkir sahıbl olunmayacağı ıçın dıkkatı çekmektedır» (Sayfa 13) Nıtekım Malıve mufettışlennın bu kuşkusunu haklı oldugu zamanla ortaya çıkmıştır Fırmanın raporlan uvarınca Turk Cı v a A Ş kurulmuş, ancsk clva madenınin gerek kalite ve gerek «Gayri muayyen masraRar«Gajrı muavven masratlar zahur ettıklerınde beyan veva vesaık mukabılınde ılgılıje odenecektır» Devletın «beyan mukabılınde» para odemesı duyulmuş gorulmu^ sev değıldır Bu ımtı \az 2 606 000 lıra olan AYYILDIZ Fırmasınd saglanmış ve devletın parası bejan mukabılınde ocenmıştır. tur «Dovız olarak odenır» Butun bunların dışmaa sozleşmenın 9 maddesınde şovle bır hukum ver almaktadır « Bu meblagın Planlama nın Uvgun gore^egı mıktarı fırmava dovız olarak odenır » Bır Kamu kuru Simdi bu raporlar a tozlanmakta ve olgunla^makta dır Y A RI N: KALKINMA FONUNDAN PARA ALAN YABANCI fiRMALAR VRTH ACTIK ÇOK. GEÇ. BAVAN DOBN GAR.TU POLfSLE GEUDl 8ILEÖAU.TH A ONUNIA NUSrfVUMC C DiŞi BOND