Katalog

• Sahibi: Cumhurtyet Matbaacüık ve Gazetecilft T i . Ş . adına NADİR NADt • Genel Yayın Müdürtl OKTAY Kt'RTBÖKE • Sorumlu Yaza tşlfiri Müdürtl: BÜLENT OtKMENER • Basan ve Yayan: CUMHlJRİYET Matbaacdık ve Gazeteclllk T.A.Ş. Cağaloğlu, Halkevı Sok. No: 39«1 TELGRAP ve MEKTUP adıesr. CUMHURİYET ISTANBUL Posta Kutusu: Istanbul No: 346 Telefonlan 22 42 90 22 42 96 2 2 4 2 9 7 2 2 4 2 9 6 234299 * CUMHURİYET BASIN AHLAK TASAS1KA UYMAVI TAAHHt'l EDKB • BCROLAR: Ankara, Atatürlc Bulvan Yener Apt yemsehir, Tel,. 177477 255701 • ÎZMÎR Halit Ziya Bulvan No. 65, Kat 3, Tel.: 31230 24709 « ^ Ü N E Y tllert: Atatttrk Cad. Oturlu Pasaj. Tel.: 14550 19731 AYLAR: 12 6 3 1 Yurtici S40 270 135 «5 Yurtdısı 810 405 202 67.50 Ülke gruplanna ve ağırlığma göre, uçak farln okuyucu tarafmdao •ynca ödenir... ABONE ve ÜJLN Başll* (MAKTD) 860 3 3 ve 7. Sayfa (Sanömi) . . 140 4., 5 6. SayfB (Santlmi) 12U ölüm. Nişan Yayın Kayıp Mevlid Teşekkür (5 Santiml) 300 Ntkâh Evlenme, Dogura ... 235 Hayatı fKELÎMESt'» ... » * ( K E L Î M E S Î ) ... TAHVİM 89 TEMMUZ 1975 îklndl ÖSIe Güneş 17.16 13.20 6.51 Yaısı tmsak Aksam 2220 S.50 2029 Demirel ve Makarios (Baştarafı I. aayfaıU) termektedir. Demirel şunlan demiştir: «Bakarüar Kurulu mı sabah toplanacaktır. Tcplannda hiıkıimetimiz tarafmtian daha öuce alınan ve uygulama salhası kara ra bağlanmamış Türk Amerikan ortak savunma tesisleriiıi kapstma kararı görüşülecektir. BUdiğiniz gibi, hükümetirruz daiıa önce toplanarak ortak savunına tesislerinin kapatümasına karar vermişti. Bu üslere Türk askerleri el koymuş ve Türk bayrağı çekılmiştir. Şimtlı yann (bugun) yapacağımız toplantıda kapatma karannm uyguiamş bıçtrnini görüşecegiz. Biliyorsunuz, öbürgün (jann) Avrupa Güvenlik ve Isbirliği toplantısuıa kaülmak üzere Helsinki'ye gideceğim. Bu ara da Türkiye tesislerin kapaulnıası konusunda haklılığını öteki NATO ülkelerine anlatmak üzere NATO Daimi Konseyini toplantıya çağırmıştır. Toplantıda büttin kormlar ele almacaktır.s Helsinki'de 3 gün sürecek çalışmalar sonunda Avrupa'nın siyasal statükosunu belirleyen ve önil müzdeki 2025 yıl içinde ışık tutacağı belirtilen 110 sayfalık bir belge yayınlanacaktır. Diplomatik gözlemciler, Helsinki tcvlantısından kesin kararlar çıkmıyacağı, bazı yumuşama önerilerinin açıklanabileceğini ummaktadırlar. Aynı çevreler toplantıda devletlerin takmacaklan tutuma da önem vermekte, Helsinld toplanUsını izleyecek yeni toplantılann asıl uygulamalan getirebileceğini söylemektedirler. OLAYLARIN ARDINDAKİ Bugünlere nasıl geldik? (Bkftaratı 1. sayfada) tmda. öyle bir dost ki bizi bir sömürü toplumu ve haltaırnzı kendismin çıkarlarım koruyacak bir asker deposu olarak görmek tedir. Öyle bir dost ki, topraklanmızı atom üsleri olarak görmektedir. öyle bir dost ki, toprak altı hazinelerimize iştahla bakmaktedır. Öyle bir dost ki, parasım peşin aldığı malz«meyi bize teslim etmemektedir. Bu son olayın bir ömeğini ben küçükken yaşamıştım. Reşadiye ve Sultanosman adlı zvrhhlan satınalmak için bu fakir halkın bağıslan ile topladığımız para lan altın olarak kendilerine teslim ettiğimiz o emperyalizm ten gini tngilizler bu zırhlıları bize teslim etmemişlerdi. Haydi diyelim ki, o zaman îngilizlerle aramızda siyasal düşmanlık başlamıştı. Ya Amerikalılara ne oluyor? AUantik Paktı içinde müttefikiz. Dahası. ikili anlaşmalar içinde dostuz. Türîriye'de bu «dost»un gerçek cehresini gösterenler 1950 ile 1960 arasmda zindanlara tıkılıyordu. Simdi bu çehreyi TUrkiye'nin Başbakanı gösteriyor. Kaderin cilvesine bakm ki. bu Başbakan vaktiyle Turkiye'de Amerikan Morrison Şirkettnin temsilcüigini yapmış ve onun çıkarlannı savunmuş bir kişidir. Ve sonra Başbakan olunca «Türkiye'de üs yok, tesis var» diyen kişidir. Simdi aynı kişinin bajkanlık ettiği kabine Amerikan üslerine elkoymak karan alıyor. Tesislere değil, Uslere. Bu, o Başbakanın degişöğini değil. onu bu karan almaya zorunlu kılan Türk halkının ne denli değiştiğini gösteren mutlu bir olaydır. Amacım, ÜDîemizin Üzerinde yabancılar tarafmdan üsler kurulmasına, vani Türkiye'nin siyasal bağımlüık altına girmesine bizi zorlayan Urill anlasmalardan sözetmek degildir. Birkaç yazıda siyasal bağımlıhğı getiTen iktisadi bağımlılığa nasıl itildiğimizi, Celâl Bayar"m 1954'de bir aylık Amerika gezisindeki belgelerle eözönüne sermek istiyorum. Böylece, 90'ını aşmış yaşına ragmen «Millîyetçi Cephe» adı altında bir finans kapital cephesi kurmaya çabalayan Bayar'm gerçek kimligi daha ivi belirecektir y«r1 birkaç ke« «iyarot etaıesi ve Bayar'ın, Kendıienne «Millıyetçi» adını takan sagcı psrtileri birleştirme yönünflcki çabnsıdiT. Ben, bu birkaç sayılık yazı dizi sinde belgelere bir şey eklemeden onlan sadece arka arîtaya di zeceğim. Celâl Bayaı w 27 ocak27 şubat 1954 gunıeri nrasında ABD'nin türlü hölgelerinde yapmış olduğu bir *ylıg gezide, Amerikan gazetelen neler yazdı, Amerikan yetkUUeri neler söyledi ve Celâl Bayar IĞM konustu? Bunları gözönüne koyacaîpın. Bunları bilmek, güntimUzdeki olaylara ışık tutmak ve bugdnlere nasıl geldiğimızi anlamak için gerekli ve öncmlidir. Bayar, 18 ocak 1954 tarihinde İstanbul'dan bir Ingiliz uçafeı Ue Ingiltere'ye hareket etti. Oradan 20 ocak 1854"de Mauretanıa adlı transatlantikle 26 ocakta New York'a vardı. 27 şubat 1954 tari hinde New York'tan Andrea Doria transatlantiğine binerek Napoli'ye geldi ve orada 7 mart 1954'de Gemlik muhribine binip 10 mart 1954'de îstanbul'a döndü. Bu gezinin, bütün aynntıla n yukanda sözünü ettiğim 19X27 sm. boyutunda çift sütunlu 10« sayfalık kitapta anlatüraakta ve aynca parlak binnci hamur kâğıta basıhnıs çok net ve güzel resimlerle bezcnmiş bulunınaktadır. GERÇEK Kapalı ve Sisli snlaşmayı feshetmekle eşanlamlı olmak jerekir. Böylece Türkiye'deki Amerikan üslerinln; daha başka deyimle. ve Tetnel AnIaşma'da geçen söylenişiyle «Ortak savunma tesisleri»nin huknksal dayaaafı ortadan kalkmıştır. Bn tesisler artık etkinlik gSsteremezler. Üslerde etkinlik sürüyorüa, huknk dısı bir dtınım sözkonusudnr. Temel Anlaşma geçerlUi|in1 jitirdikten sonra ortaya bir somn çıkmaktadır. Savwı çok Amerikan öslerinde feslb karan nasü uypılanacaktır. t'sltrin çevresinde alınacak tedbirlerle ve bayrak çekmekle kusknsuz sonaca ulaşmış sayılaroayız. Bir yonıma RÖre, Ankara. 1969 Temel Anlasmasmı eeçersiz sayıp ABD'ni müzakereye çagınrsa, yeni «tatüyfl saptamak İçin ferekli süreleri kabul etmiş demektir, bu süreler Jçinde danışma ve mibrakereler devam edecek. yülar geçecektlr. Bir Odnd Tonıroa röre ABD »mbmrgo karanyl» Temel Anlaşmayı seçersiı bırakmıştır. Temel Anlasmada belirtenen fesih söreleri ınc*k normal durnmlarda reçerlidir. ABD'nin davramsıyla anlaşmanın çeçerlilipi zaten kalktığından. Türkive üslere derhal el koyabllir. Ankara'nın hansi yolu seçtifi konusundm bir aydınlık yoktnr. Kapalüık tçinde çe$itU olasüıklar fleri surfilraektedir. Bu k»pahlık ve (rtılilik keslminde Deınerel HiiMmeti'nin ABD'ne Mr dönüş yolunu «çık tutma çaba«ı varsayınu dikkati çekınektedir. Ford . Demirel Öte yanrian, Helsinki zirvesinde Başkan Ford'la Demirel arasında bir görüşme yapılıp yapılrmyacagı henüz kesinlik kazanmamıştır. Ankara'daki siyasî gözlemciler, Demirel'in Fordla görüşmeye taraftar olmadığını öne sürmektedirler. Makarios, Ford'u kınadı Orgeneral (Baştarafı 1. sayfada) mızı ve ittifaklar lçindeki görevimizi daha güçlü kümak ve bunu sağlamak için her türlü gayret sarledilrnektedlr. Silâhlı Kuvvetlerimizin harp gücünde meydana gelecek değişik liklerin direkt olarak içinde bulunduğumuz ittifaklann gücünü de etkileyeceği aşikârdır. Dünya, özellikle bölge banşına yıllardır hizmet eden ve ittifaklar manzumesi içinde bayati yeri olan Türk Silâhlı Kuvvetlerinin bugünkii ortam içinde karşılaştığı sorunlarla yakından alâkadar olması zarureti ittifalc anlayışının ruhundadır.» Karşılaşılan sorunlann tarihin her devrinde büyük Türk mületinin gösterdiği milli birlik ve beraberlik anlayışı içinde daha kolaylıkla çözümlenebileceğini be lirten Orgeneral Semih Sancar: «Silâhlı Kuvvetler olarak karşılaştığımız olaylardan çıkardığımız sonuçlar büyüktür. Millî Harp Sanayii bir ihtiyaç olmaktan ziyade acil bir zaruret haline gelmiştir» demiştir. Helsinki'ye giden Başpiskopos Makarios, Atina Havaalanında verdiği demeçte, Başbakan Demirel ile bir görüşme yapmasının yarar sağlayacağı görüşünde olmadığını belirtmiş ve «Zannederim ki, kendısi de benimle görüşmek arzusunda degildir» demiştir. Makarios, Ford'un Bonn'da Temsilciler Meclisinin Türkiye'ye sil&h ambargosunu siirdürme ka rantım Kıbrıs anlaşmazlığını çözüme kavuşturma çabalanm aksatacağını ifade etmesini eleştirmiştir. Makarios bu konuda şun lan söylemlştir: «Türkiye'ye askeri yardıma yeniden başlanmayışının Kıbrıs sorununu çözüme kavuşturma çabalarını aksatacağı konusunda Başkan Ford'un görüşüne katılmıyorum. Aksine, askeri yardımın kesilmesi Türkiyeyi daha mantıkh ve ılımlı davranmaya zorlamanın bir yolu olduğu için, Kıbrıs'ta bir çözUm saglamnasına katkıda bulunabilir.» Bu arada Kıbrıs Federe TUrk Devletl Başkanı Denktaş, konferansta kabul edilecek deklarasyonun Kıbnslı Türkler için «Bağlayıcı hiç bir tarafı olmayacağinı» söylemiştir. (Helsinki zirresi ile iijeili geniş haberimiz 3. sayfadadır.) Devlet Malzeme ' Ofisı . Genel Müdürü ile Vakıflar Genel Müdür Yardımcısı da görevden almdılar ANKARA Yargıtay Camhuri yet Başsavcısı VardınıcılüUırır.a Sıvas Cumhuriyet Savca Yardun cısı Yılmaz Güngör, Sangöl Cum huriyet Savcısı Arif Gıindoğdu Gürses üe Burhaniye Cumhuriyet Savcısı Haluk Yardımcı atan mışlardır. Bu araaa U hatum adayı ve 11 eski avukat da çcşit li ilçelerin Cumhurtyet Savcılık veya Savca Yarduncılıklarına atanmışlardır. öte yandan, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı Nevzat Özican, başka btr göreve atamuag üzere bu görevinden alınmıştıı. Ozkan'dan boşalan yere Mnliye Ba kanlığı Başhasap Ozmanı Sabıt Güleryüz getınlrruştır. Açık bulunan Vatttflar Genel Müdür YardımcUığı ka«irosuı* Türkiye Elektnk Kurumu Genel MUdürlüğü Şebeke Tesîs Daıresl Başkan Yardırneı» M. Nânm Bilge atanmıştır. Vafaflar Genrt Müdür Yardımcılanndan Nail Eker de başks göreve atanmak üzere görevinden aunmısttr. ABD, (Baştarafı 1. sayfada) lannı söylemiş ve 1969 anlaşması Ue ilgili Amerikan görüşünün, ABD'nin Ankara Büyükelçisi V/il liam Macomber aracılığıyla Türkiye Dışişleri Bakanlığma bildirildiğini feaydetmiştir. Sözcü, Amerika'mn anlaşma ile ilgili müzakerelere başlamaya hazır olduğunu söylemiştir. Anderson, bu arada Türk hükümetinin, Incirlik dışmdaki bütün üs ve tesislerdcki faaliyetin durdurulmasım istediğini belirtmiş ve üslerdeki Amerikan personelinin geri alınmasmın istekte yer almadığını söylemiştir. Söz cü aynca, 1969 tarihli anlaşmanın yeniden gözden geçirilmesi için şimdilik saptanmış bir tarih bulunmadığını da eklemiştir. Kissinger'in teşekkürü öte yandan, Türkiye'ye uygulanan silâh satımını durdurma karan alan Temsilciler Meclisi'ne bu karan değiştirmesi için bir çağnda bulunan Senatör Mansfield'e, Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, bir teşekkür mesajı göndermiştir. dırması ve Türkiye'ye bazı odiinler vermesi halinüe büe Türkiye, ABD'nin karşısına bazı yeni soşullarla çıkacaktır ve bu koşullann hazırlıklan Ankara'da şimdiden saptanmakfadır. Türkiye'de bulunan ABD üslerine Türk Ordusunun el koymastndan sonra, buralarda bulunan Amerikahların ne olacağı bonusunda bir yetkili: «O bizi değil Amerikayı ügUendirir. ABD istersa Türkiye'deki görevlilerini Amertkaya çeker, lsterse burada besler. Bu bizi hiç ilgilendirmez. demiştir. Türkiye'cte el Konulan üslerde Rörevb asker ve sivü yaklaşık î bin Amerikah bulunmaktadır. Üs lerin çalışmalannın durdurulmasından sonra bu görevli ve ailele rinin durumu aydınlanmamış, Türkiye'de kalıp kahnayacaklan bugüne kadar belli olmamıştır. 1969 Amerika'mn (Bastarafı 1. sayfada) yar dolar (22 milyar lira) harcadığını ve bu tislerin hayatl önem taşıdığmı belirtmlştir. Thomas O'neill «Ambargo konusunda Türkiye'nin Amerika'ya şantaj yaptığını» söylemiştir. O'neill ambargonun kaldınlmasını öngören yeni bir önerinin bu hafta İçinde ilgili komisyonlarda goriişülebileceğine ihttmal vermediğini, her şeyden önce iç tüztiğün bfiyle bir müzakere açılmasına engel olduğunu belirtmiştir. Geçen haftakl oylama sırasında ambargonun kısmen kaldfrılmasını öngören uzlaştancı tasannın aleyhinde oy kullanıldığını söyleyen O'neill: «Ben, Ford yönetiminin Türkiye'ye boyun eğmekle hatalı hareket ettiğine inanıyorum» demiştir. Oylamadan önce, Ambargonun kalkacağından bir an için endişe duyduğunu söyleyen Temsilciler Meclisi üyesi, 39 Cumhuriyetçtnin de, kendileri gibi bir Cumhuriyetçi olan Başkan Ford'un arzusu ve iradesine rağmen ambargoya karşı oy kullanmış olmasınm kendisini şaşırttığını bildirmiştir. O'neill, Kongre'nin, bir yandan Türkiye'rrin, öte yandan da Beyaz Saray'ın santajına manız kaldığmı, «şantai» kelimesinin ağır bir deyim olc"uğunu. fakat son gelişmelere ancak bu gözle bakılabUecegıni iddia ettikten sonra şöyle demiştir: «HUkümet de Türkiye'ye karşı hatalı blr politika izlemiştir. Türkiye kendisine verilen silâhları saîdın «macı ile kultenmıştır. Her yardım ettiğimiz ülke aynı yola ssparsa, Amerika saldırıya prim veren bir ülke durumuna düşer.» O'neill, TUrkiye'deki Uslerin kaybedürnesinrn o kadar önemli olmadığına inandığmı ve Başkamn bu konuda, Amerikan kamuoyunu yamltıcı davramslar içinde buhmduğunu iddia ettikten sonra, Başkan Ford'un son sekiz aydır süc sık yaptığı gibi gene kabahati Kongrede aradığını söylemiştir. O'neill, ambargonun kaldınlmasmı öngören yeni blr önerlnin eylül ayından önce ele alınmasına olanafc bulunmadığını, çünkü Kongrenin bu ay sonunda biT aylık bir yaz tatiline gjreceğini belirtmiştir. Türkiye kabul etmiyor Türk Dışişleri Bakanhğı yetkilileri, dün gece, bu açıklamadan sonra yaptıklan karşı açıklamada ise, ABD Dışişleri Bakanlığınırı öne sürdüğü göriişün nazari bir ihtirazt (bazı haklan kullanabilme koşulu) kayıttan ibaret olduğunu bildirmişlerdir. Türkiye'deki ortak savunma tesislerinde halen yürürlükte bulunan uygulamanın Türk Hükümetinin görüşleri çerçevesinde ce reyan ettiğini hatırlatan Dışişleri Bakanlığı yetküileri, ABD hükümetinin bu konudaki görüşünün Türk Hükümetince kabul edilmediğini de açıklamışlardır. TARIN: AMERiKAT)AKi YAYINLAR Cephenin (Bastarafı 1. cayfsda) biz ne gövde gösterisi yapacaktık, ne de hocamız sayuı Ertakan konusacaktı. Ama geçen seçimlerde iki milletvekili çıkardığımız yerde, hem gövde gösterisi yapar, hem de arkasından (gelin de AP'de birleseUm) (Jerlerse. btzim de tabii verilecek ceva bımız olacaktır. Erbakan hocamız bunu yaptı ve babl olanlara. hakka İnanmayanlara gerekli cevabı verdi» demistir. Bugün göreve başlanıyor Türk Hükümetinin 26 Temmuz da aldığı karar çerçevesinde, faaliyeti durdurulan onak savunma tesislerinin Türk Silâhlı Kuvvetlerinin kontrol ve gözetimine devredilmesi işlemi devam etmektedir. Bugün de, haberleşme görevi yapan ortak savunma tesisleri, Türk Silâhlı Kuvvetlerinin tam kontrolüne devredilecek tir. Türk subaylan bugün bu tesislere giderek göreve başlayacaklardır. ••* Demirel'in (Baştarafı 1. sayfada) sinin Uçünrü gunünde Ize^ sektöre ait dört tesis ile SEKA kAğıt tabrikasının cemei atına törenlerine katümış. yaptığı konusmalarda başka ülkelere muntaç olmadan ıktisaden Kallcınma ko nulan üzerinde, dunnus, «TUrkiye'nin iki meselesi hiçbir şekilde başkalarına bırakıtamaz. Birisi kaUonma, dlğeri yurt savunmasıdır. Türkiye. kalkınmasmı da, savunmasını da kendisi oaçarmak mecburiyetindedar» demistir. Toplara yatınm bedeıt, tam ka pasıteüe üreıuae geçtüden zaman 43 mılyar ürayı ouıacak suni elyat ve entegre testsleri inşaatımn temel atma, soda sanayii tesisleri ile çimento tabrikasının açılış törenlerirjde bulu nan Demirel, soda fabrikasının, yerin dörtyüa metr» dennliğinden çıkan tuzlu sujru; çimento fabrikasının ise Toroslann Idlini deferlendirecegini söylemişür. Demirel, daha sonra Taşucuna gıderek SEKA kâgıt fabrikasının temelini atmıstır. Başbakan kâğıt fabrikası İle orman içi köylülere daha tyi is olanagı bulunacağını söylemiştir. Demirel, yapugı Jconuşmalarda, şunlan söylemiştir: «tküsadi kalkınma konusunda her imkânın seferber edilmesi gerekmektedir. Bunun için gaye ile vasıta birbtrine kanştınlmamalıdır. Bunun için gaye ile vasıtası üıracata dönük her şeyi teşvik edeceğiz. Satuğımızın tki mislini dışandan alan bir ülkeyi nasıl ayakta tutarsınızT Türkiye'nin iki meselesi hiç bir şekilde başkalanna bırakılamaz. Birisi kalkınma, diğeri savunmadır. Türkiye kalkınmasını da, savunmasmı da kendisl basarmak mecburiyetindedir. Her ikisi de blrbirine çok baglıdır. Kalkınma savunmanın üıtiyacı olan iktisadi gücü meydana çıkanr. Savunma İse kalkmmanm temeli olan güveni sağlar.» öte yandan, suni elyaf ve entegre tesisleri temel atma töreninde konuşan Sasa Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabancı, «Müreffeh Türkiye'nin yaratılmasında • milletçe el ele bir sanayileşme seferberliği ilân etmeliyiz» demiştir. Bu seferberlikte TürK müteşebbisleri olarak üzerlerine düşen görevleri yapmaktan çekinmemeleri gerektigi ni de söyleyen Sabancı, «Bu davamn kazanılması ve memleketin refaha kavuşması, hükflmetiyle, işçisiyle, işvereniyle ve teknik elemanlanyte türa milletin el ele vermesi ile tnümkün olacaktır» seklinde konuşmuştur. Başbakan Demirel ve vephenin öteKİ liderleri dün gece birlikte Ankara'ya dönmüşlerdir. • • DP'li Önder: «Her ilde fabrika, her ilçede atölye kurmak bu bütçe ile olanaksızdır» AKKARA (Camhnrivet Bfiromıl DP Genel Başkan Yardımcısı Cevat önder, dün verdiği yazılı demeçte temel atma törenlerine değinerek «30 milyarhk bütçe açığı nasıl karjüanacak?». d t » sormuştur. ~ ^"i'.r. Önderin demeci şöyledln «3 ağustos 1975 günU seçim yasaklan baslayacaktır, bu tanhten itibaren bütfin daire ve teşekküller açıbs ve temel atma dahil hiç bir tören vapamazlar. Bakanlar makam arabalannı kullanamaslar. TJğurlama ve karşılama yapıla maz. Seçim yasaklan başlamadan önce Cephed HUkümet. devlet lmkânlannı heder ederek gösterişli ceziler ve törenler tertip ettirmektedir. Cepheci Htikümet. eline geçird} fti frrsao ganimet bömekte, parti çıkarlan için (rullanmaktadrr. Halbuki «yatınmlar. bakumndan eerçek durum şudur: 1975 yıh Genel Devlet Bütçesi takriben 107 milyar lira ile bağlanmıştır. 107 milyar liralık gider bütçesinin: • 51 milyar lirası cari hizmet ödenekleri için aynlmıştır. • 31 milyar lirası sermaye teş kili ve transfer ödenekleri için ay nlmıştır. • Ancak 25 milyar lirası vatırım »deneklerini teşkil etmekte dir. 1975 genel bütçesi 9 milyar 1 1 ra açıktır, bu açık iç istikrazla karsılanacaktır. 12 sayıh kannn kuvvetindeki kararnamenin kanun lasması bütçeye takriben 10 milyar lira ilâve yük rüklenmiştir, Si lâhlı Kuvvetler harcamalan için ise 7 milyar lira ilâve ödenek verilmiştir. Sorumsuz bir şekilde »lınan kararlarla bütçe açığı 30 miljter liraya yükselmiştir. Cari harcamalardan ve transfer harcamalarından kısmak mümkün olmadığına göre, 30 milyar lirahk bütçe açığı nasü karsılanacaktır?.. 25 milyar liralık yatınm harcamalan yapılmamak suretiyle bütçe açığınm kapatümasına gidüecektir. Bütçenin durumu bu iken 1975 yılında devlet eliyle tek kunısluk yeni yatırım yapmak imkânı yok tur gerçek budur. Hükümet devlet parasıyle gösterişh' törenler yapmak suretiyle gerçekleri ört bas etmek istemektedir 1975 yılında. Ekonomü kalkınma darboğaza sokulmuştur. Bunun müsebbibi Cepheci hükümettlr. 1975 genel devlet bütçesinin durumu bellidir her ilde fabrika ve her ilçede atölye kurmak bu bütçe ile imkânsızdır. Türk milleti boş lâflarla ve palavralarla aldatılamaz. Hayal kurmak başka devlet adamı olmak ve iş yap mak başkadır. Cepheci hükümet, Hitler Almanyasınm propaganda usujteri ile gerçekleri saklamak tstemek tedir. Demokratik Parti herşeye rağmen gerçekleri söylemeye devam edecektir. Türk milleti aldatılamaz ve hiç bir zaman da aldanmamıştır.» Oteli beğenmedi Adana'da Cukobirlik taralvndan verilen yemekte Demirel ile Erbakan'm yanyana oturmalanna rağmen sadece bir kez konuşmalan da dikkati çekmiştir. Erbakan daha sonra otelde kendisine aynlan yeri beğenmediğini söyleyerek odasını terketmiş ve Çimento Sanaviine gitmiştir. Bir iddiaya göre. Erbakan otelde pav yon artistlerinin kaldıgına da sinirlenmfstir. Bir baska Röre de Erbakan. MSPH! larla geziyle ileill son durumu istişare etmek üzere çimento tesi^erine gitmiştir. Otel resepsivonuna geceyi çimento tesislertnde geçıreceftini söyleyen Erbakan'm odastna baş kalan yerlestirilmiştir. Erbakan daha sonra gece vansı yeniden otele gelmiş, ancak otel resepsiyonu odaya başkalannın alındığını bildirmistir. Erbakan bu dunımda tekrar çimento tesislerine dönmiiştür. Belge dolu bir kitap Elimde bir kıtap var. 1954'de 15 liraya satm almıştım. Adı şöy le: «Türkiye Reisicumhuru CeHl Bayar'm Amerika Seyahatleri». Hazırlayanlar: Recep Biljiner ve Mehmet Ali Yalçın. İyi ki haarlamışlar bu kitabı ve belgelerin kaybolmasma engel olmuşlar. Oolara teşekkür etmeliyiz. .. . '. ... O terihte Amerika'mn gerçek emperyalist çehresini ben bu günkü kadar açık seçik bilmemekle birlikte, kitabı okurken çok hüzün duymuştum. Çünkü bizler, büyük Atatürk'un tam bağımsızlık ilkesiyle yetiştik ve bu ilkeyi bayrak olarak hep başımızın üzerinde tuttuk. Pu kitapta, sözü edilen ilkenin, Atatilrk'ün arkadaşı olduğunu iddia eden bir yetkili tarafmdan nasıl ayaklar altına alındığını ve Türkiye'nin üçüncü Cumhurbaşkanı nın bir aylık Amerika seyahatinde, türlü vesilelerle yaptığı iconusmalarda, uluslararası finanskapitale ve bunu yürüten emper yalizme nasıl kucak açtığını görmek beni ziyadesiyle üzmüştü. Şimdi aynı Kişinin niçin «Milliyetçi Cephe» adı altında s?ğcı partileri birlestirtne ç^basma düştüfünU, sözünü etuğirn kitap tan aktaracağırn belgelerla açık ça ortaya koymafe istiyoru:n. Bu açıklığın ışjğı altında kendi kendime şunu soruyorum: Acaba, MC hükümeti, üslsn kapamak karan alırken, Celâl Bar.ar'a da nıstı mı? Bu «oruyu bana sorduran neden, g*çer> yıl 23 mayıs ta ve bu yıl ternmuz a>n içinde Süleyman Demirelin Celâl Ba CHP ANKARA İL ÖRGÜTÜNÜN «DiSiPLiNSiZLiK» NEDENiYLE FESHEDiLDiĞi ACIKLANDI, KÖPRÜLÜLER GÖREVE BAŞLADI PX ve APO kapatıldı İşbirliği ruhu Istanbul'daki denetimleri hakkında da bilgi veren Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar, izlediği tatbikatlarda Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri ara sındaki ortak işbirliği ruhu ile eğitim durumunun her türlü takdirin üzerinde olduğunu bildirmiştir. Avrupa (BaçUrafı 1. uyfada) göre. Avrupa tnsan Haklan Komisyonurrun, 718 temınuz tarüıleri arasında yapılan toplantısında, Komlsyonun 26 mayıs 1975'te kabul ettiğt karann tam metni onaylanmıştır. Komisyon, söz ko nusu karannda. Kıbns Rum yönetiminin, Avrupa tnsan Haklan sözleçmesinin 24. maddesine daya nan ve Türkiye Kükümeti aleyhin deki şikâyetinin .kabul edilebilir olduğunu» belirtmiştL Avrupa tnsan HaKlan sözlesme «inin 28. maddesîne göre, Kıbrıs sorununu dostça bir şekilde ve in san haklan sözleşmesine dayalı olarak çözme yolu, ügili taraflara açık tutularak, davayla flgili unsurlann tümünü incelemek, bundan böyle Komisyon'a düşecektir. AvTupa însan Haklan Komisyo nu, bu amaçla, basvurulann kabul edilebîlirliği yolundald lcaran üzerine, Komisyon Başkanı ve 5 üyesinden oluşan bir heyet atamıştır. Komisronun devletlerarası başvurularda uyguladığı yöntemler uyannca, komisyonun Türk ve Kıbnslı üyeleri heyete sokul mamışlarsa da. gerektiğinde bu üyelere danısılacakUr. Heyet, taaziran ve temmua ayla nnda toplanmıs ve basvurulardaki iddlalan sorusturmaya baslamak üzere eylül ayı basmda Kıb ns'a gitmeyi kararlaçtırmısor. Sorusturmanın ilk asaması. Kıb ns Rum yönetîminin önerdiği baxı tamklar dinlenecektir. (a.a.) Geceyi çimento tesislerinde ge çiren Erbakan, dört liderin sabah saat 8.30'da otelde buluşması için daha önce alınan prensip karanna da uymamıştır. Kararlastmîan buluşma saat 1nin üstün den 15 dakika geçmesine rağmen Erbakan otele gelmeyince, Demirel "i Feyzioğlu ve Türkeş karşılamış, daha sonra birlikte özel sektöre ait tesislerin temel atma törenine gidilmiştir. Bu arada ka fileyi olusturan konvoya Erbakan'm katılmayışı da dikkati çek miştir. Demirel'le birlikte çıkmadı Yurda dönen (Bastarafı 1 sayfada) bulunabilirsek kendimizi memleketimize bir hizmette bulunmuş sayanz. Son zamanlarda geçirdiğimiz olaylar ve milletçe yaptığınuz gözlemler dünyada ve örellikle bölgemizde yeni Uişkiler kurmanın önemini anlatmıstır. Artık bu türlü ilişkiler yalnız hü kümetler eliyle kurulrnuyor. Elbette özelUkle ve en çok yetki ile hükümetlere bu konuda görev dü şer. Fakat muhteüf kuruluşlar özellikle partiler bütün dünyada uluslararası ilişkiler bakımından büyük rol oynar hale gelmiştir. Bi2 de CHP olarak bu bakımdan kendimize düşen görevi yapmaya çalışıyoruz. Son zamanlar da karşılaştığımız dış gelişmeleri ben Türkiye'nin geleceti içm kaygı verici bulmuyorum, hayal kınklıklanna uğramış olabiliriz. Başlangıçta bazı sıkıntılar ve güçlüklerle karşıîaşabiliriz. Fakat Türkiye, milletinin manevi gücü bakımından, olanaklan bakımından kendine kolaylıkla dünyada güçlü bir yer alabüecek bir ülkedir. Bir ulustur. Bu bakımdan geleceğimize güvenle bakıyorum.» Geceyi Istanbul'da geçiren CHP Genel Başkanı Büîent Ecevit bu skşam Ankara'ya dbnecektir. (aa) (Devamı 9. Sayfada) de Ecevit Hükümeti dönemüıde yapümıştır. Ecevit hükümeti döneminde bu ihalelere dayanılarak Afşin Elbistan termik sar.tral projesi için fiilen 447 milyon lira sarfedilmiştâr. Yine Sayın Demirel'in temeUni atar göründüğü Kerkük (Irak) İskenderun petrol boru hatü yatınmı ile ilğili anlaşma da Ecevit Hükümeti döneminde imzalanmıştır. Ecevit Hükümeti döneminde Irak Türkiye petrol boru hattı içinde anlaşma gereğince 486 milyon lira harcanmışttr. Sayın Demirerin büyük törenlerle temelini attığı Arslantaş barajı için Ecevit hükümeti döneminde sarfedilen para 97 milyon Uradır. Bütçesinin açığı 40 milyar olan Merkez Bankasındaki dövizler: ithalâtçı ve stokçu tüccann emrine vererek rezervlerimizi sıfıra indiren Sayın Demirel bundan sonra da yatırımlar için ne harcayabilecek, ne kadar döviz transfer edebilecektir ve bu temel atma törenleriyle kimin gözünü boyayabildiğini sanmaktadır?» Üstündağ Diş Tabibi ORHIN TÜZÜN SAMATYA CAD NO. 411 Saat UX 18J0 rKL: a n <a (Bastarah I. sarfada) nin belirttiğine göre, Türkiye NATO Konseyinde, ABD ile Türkiye arasındaki itoli anlasmalann önce ABD tarafmdan bozulduğunu, Türkiye'nin ise bunun üzerine anlaşmalan geçersiz say dığını açık'ıadıfını ortaya koyacaktır. Yetkililer aynca, ABD'nin bundan böyle Türkiye'nin sasözlesme vunması bakımından güvenilirimzaladı liğini yitirdiğini de belirterek, ABD'nin ambargo karan ile güOtomobil tş Sendikası ile venilecek bir müttefik olmaktan Gebze Çayırova'da kurulu Şa çıktığım söylemişler ve Türkiye' hin Motor Yataklan Sanayü ve Ticaret A. Ş. işvereni arasında nin savunması için NATO'dan toplu ış sözleşmesi dün imzalan bazı garantiler isteyecegini tekrarlamışlardır. mıştır. Bundan başka, ABD'nin TürkiSözlesmeye göre, işçilerin saat ye'ye uyguladığı süâh ambargosu ücretlerine yapılan 825 kuruş « m ile beraber, asgari ücret saatte nun Türkiye'nin savunmasında a600 kuruş olarak saptanmış ve çık yarattığı NATO Konseyine an yıllık ikramiyeler 90 güne çıkanl latılacak ve Türkiye'nin NATO an mıştır. Kıdem tazminatlannın her laşmasından doğan görevlerinl ar yıl için 33 günlük ücret tu»nnda tık yerine getiremiyeceğl belirtile \erilmesi de kabul edilen sözles cektir. NATO Konseyinin bugün me ile bazı sosyal yardımlar d> yapılacak olan toplantısmda NATO üyesi ülkelerin, Türkiye'nm sağlanmıştır. Bu yardımlar, yakacak için 1000 savunma açığını kapatmasj İçin lira, dinî bayramlarda 500 lira jrıl ne gibi bir katkıda bulunacaklan lık izmlerde 1000 lira, evlenme yar saptanmaya çalışılacağı da öne sü dımı olarak 1000 lira. doğum yar rülmektedir. Türkiye ile Amerika Birleşik dımı 900 lira, çocuk başına 50 lira, her yıl okul kademelerine göre Devletleri arasmda ambargonun 300, 400, 500, 1000 lira tahsil yar devamı ve üsler konusunda alınan dımlandır. Aynca üyenin ölümü kararlar dolayısiyle üişküertn ger halinde 5000 lira ölüm yardımı ya ginleşmesl üzerine Federal Almanya'mn aracılık rolü yüklendi pılacaknr. gi konusundaki haberler dün yalanlanmıstır. Karpuzlu Belediye Ankara'daki Federa! Almanya Büyükelçiliği sözcüsü ANKA Scçimini Aiansı muhabirine yaptığı açıklamada, bu konudaki haberlerin ya CHP adayı lanlanması için hükümettnden yet ki aldığını söylemiştir. Büyükelçi kazandı lik sözcüsüne göre. silâh ambargo İPSALA, (Edlrne) Yeni Be su konusunda Federal Almanya. lediye örgütünün kurulduğu Kar Türkiye'nin öteki iki NATO Ulke puzlu kasabasında yapılan Bele si arasmda arabuluculuk yapma diye Başkanhğı seçimini CHP sı olanak dışıdır. Sözcü, ABD Bas kanı Gerald Ford'un Bonn'da yap adayı kazanmıştır. CHP ve AP arasında büyük si tığı eöriişmeler sırasında. Türkiyasal çekişmeye yol açan seçim ye"ye karşı uygulanan silâh «mde CHP adayı şükrü Atalay 508. bargosunun naksızlı&ımn, Aiman Hükümeti vo'kıhleri taralından AP adayı Akın da 323 oy almıştır. AP adayını 185 oyla geçen kendisine anlatıldıjpru söylemişCHP adayı çıftçüik yapmaktadır. tir. Otomobiliş Şahin Motor Yatakları sanayii'nde Türkiye toplu Bu arada Ankara Büromuzun haberine göre. yalnızca Amerikan vatandaşlarının yararlandığı gümrük5üz satış mağazalan (Px) ve özel Amerikan ordu ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) posta servisi (APO) kapatılarak çahşmalan durdurulmuştur. CHP Ankara örgütünün yeni Yıllardır büjük kaçakçüık oBaşkanı Teoman Köprülüler dün laylarına ^ol sçan bu dükkânlagöreve başlamıştır. Köprülüler, nn kapatılması ve Amerikan orAnkara CHP îl Merkezinde gö du posta servisinin durdurulmareve başlaması nedeniyle düzen sıyla, TUrkiye'de bulunan Amerilediği basm toplantısmda parti kahlar, bütün ihtiyaçlannı Türilkeleri doğrultusunda çalışacakiye'den sağlayacaklar ve Türk ğını ve birleştirici olacağım söy posta dü.vninden yararlanmak lemiştir. zorunda kalacaklardır. Köpriilüler'i basına, CHP MerTürkiye ile ABD arasmda fldli kez Yönetim Kurulu üyesi tstan anlaşmalatın imzalanmasından bul Milletvekili Ali Topuz tanıt sonra açüan Px1er, Türkiye'de mıştır. Topuz eski îl Yönetim bulunan asker ve sivil tüm Ame Kumlunun disiplinslz davrandı rikalılann taze sebzeden, otomoğı için feshedildiğini açıkiamış bile kadar her türlü gereksinmeözellikle 25 temmuz tarihli bildi lerini karşılamaktaydı. Px'lere ge ri ile partinin merkez karar or len mallar Türkiye'ye ğümrüksüz ganlanna karşı açıkça direniş ve olarak girdiğinden, Türkiye'de tehditler yöneltildiğinl Uade et bulunan AmerikaUlar tüm gerekmiştir. sinmelerini vergi vermeden ve Eski Yönetim Kurulu, Kadın Türkiye'de normal biçimde satıve Gençlik Kollan Başkanlan lan eşyalardan çok daha ucuza dışında değişmiştir. Yeni müte sağlamaktaydılar. şebbis heyette halen iki üyelik Px1erin kapatılmasıyla Türkiiçin seçim yapılamamıştır. Ali ye'de bulunan Amerikalılar bunTopuz bu iki üyenin de en kısa dan böyle tüm gereksinmelertni zamanda seçüeceğini ve Kadın ve Türk vatandaşlannın koşullaonGençlik Kollan Başkanlanyle be da sağlayabileceklerdir. raber 15 kişiden oluşan heyetin Px1erden başka Amerikan ordu görevini sürdüreceğini ifade et posta servisi (APO)'nun çalışmamiştir. lannın da durdurulmasıyla, Türöte yandan, fesih işleml. ve kiye'deki Amerikalılar, Türk PTT müteşebbis heyetin göreve baş sinden yararlanacaklar, kendi ha laması bazı iddialann tersine, ör berleşme ve posta düzenlerini gütten hiçbiı tepki görmemiştir. artık yürütemiyeceklerdir. AmeEski tl Başkanı Belovacıklmın rikan ordu posta servisi, yıllarda Köprülülere dostça görevi ter dır Px'ler gibi bir çok kaçakkettiği bildirilmiştir. çılık olayına yol açmış, uyuşturucu maddeöen, tarihi eserlere Yeni başkanuı demeci kadar bir çok malın Türkiye'den Köprülüler basın toplantısmda kaçınlması ya da Türkiye'ye soşu açıklamayı yapmışür. kulması için kullanıldığı ortaya «Gerçek halk lideri Bülent Eceçıkmıştı. vit'in başkan olduğu CHP"nin Jet yakıtj Ankara İl Başkanlığı görevine Gumrük ve Tekel Bakanlığı, başlamış bulunuyorum. Cumhuriyetçi, milliyetçi, halk Amerikan jet uçaklan için vergiçı. devletçi, layik ve devrimci si siz ithal edilen akaryakıtın Türyasal kuruluş olan CHP^ıin bu kiye'ye getirilmesini dün sabahilkelerine ve halk yaraTma uygun tan itibaren durdurmuştur. bir yöntem amacımız olacaktır. Daha önce Amerikan jet uçakÖrgütün içinde birleştirici ve bağ lan için getirilen ve îstanbul daşüncı olmaya gayret göstere Haramidere gümrüğünde buluceğiz bu çalısmalanmızda ödün nan akaryakıta öa el konmuştur. verici davranışta bulunmayacağı Bu karann. Türkiye'delri ortak mızı görevimize başlarken özel savunma tesislerinin faaliyetinin likle belirtmek isteriz. durdurulması üzerine aimdığı Görevimiz döneminde gerçek bildirilmiştir. demokratik sol eleştiriye öz eleşÖğrenildiğine göre, bu konutiriye açık olacağımızı ve örgü daki uygulama daha sonra kesintümüz içindc bunu sağlamaya lik kazanacaktır. gayret göstereceğimizi açıklamak Ankara'da diplomatik ve siyaisterim. sal çevrelerdeki yaygın kanıya gö 1973 seçünlerinden sonra kısıt re, ABD Temsilciler Meclisinin lı iktidanna rağmen Kıbris'ta, Türkiye'ye uygulanmakta olan Ege'de, haşhaş'da ve petrol'de ambargoyu sınırlı dahi olsa kalgerçek milliyetçiliği gösteren dırma karanm reddetmesi, TürCHP'nin Ankara örgütü olarak kiye'nin yeni ve önemli kararlar Türk halkına bu konularda ger alarak bunları uygulamasıru kolay çekleri açıklamaya gayret göste laştırmıştır. receğiz. Aynı kaynaklar, Türkiye Ue CHP örgütü halkla bütünleşme ABD arasındaki siyasal üişkilerin yolunda her türlü engeli aşaca yeniden düzelmesl ve ABD'nin ğına ve Türk halkını kendi ya ambargo karanm kaldırması haralanna uygun karan demokra linde dahi ilişkilerin hiç bir zatik ortamda sağlayacağına Inanı man eski halini almayacağını beyoruz. Bu yöndeki çalısmalan Urtmektedirler. Bu çevrelere gömızda itici gücümüzün ve yar re, ABD'nin ambargo karanm kal dımcımızm özgür Türk basını olacağım güvencim sonsuzdur. îlerici ve devrimci Ankara il örgütünün desteğiyle onlann da özDOKTOR lemi içinde bulunduğu yönetimi kuracağımıza ve örgütten bu koTARIK Z. nuda destek biılacağımıza inar.ıyoruz.. Görevimiz döneminde partimiKIRBAKAN zin kademeleri arasında gerekli disiplini sağlamak, örgüt, belediye ve il genel meclisi arasmda Istiklâl Cad. Parmakkapı gerekli uyuşumu temin ederek No: 86 Tel: 44 10 73 hizmetlerimiz «Halka en iyi şeDeri, Saç re Zührevi kilde getirilmesine öneülük etmek başlıca ödevimiz olacaktır. Hastahklar Mütehassısı mutluluklar ve esenlikler halkıolacaktırjt Mansfield Başka bir televizyon programında konuşan Senatör Mike Mansfield ise, Kongre acele bir karar almazsa Amerika'mn Türkiye'deki üslerden çıkanîmasının önlenemiyeceğini söylemiştir. Mansfield, Türkiye'deki uslere Amerika"nm 1.5 milyar dolar paTa harcadığım ve Beyaz Saray'a göre de bu üslerin hayatl önem taşıdığım anlatarak şöyle konusmuştur: «Haber alma »ervlslerlnin Oıtiyacı için aynlan bütçenin yansı bu Uslere gitmektedir, demek M bu üsler bizim için önemlidir.» Mansfield, Türkiye ile Yunanistan arasındaki Ege sorununun çözümü İçin silâh satışma karşı olduğunu, ancak başka çıkar yol kalmazsa bu yola bas vurulabileceğini belirtmiştir. Mansfield. Ankara ile Washington arasındaki anlasmazlık bir çözüme bağlanamıyacak olursa, TUrkiye'nin OTtadoğu'da daha faal bir rol ovnıyacagını ve bu rolün de, tsrail'in çıkanna olmayacaSını söylemiştir. Mansfield, bir soru flzerine, Ankara Hükümetinin ortak savunma tesislertne el koymasmın «şantaj» olduŞunu söyleyenlere bir ölçilye kadar katıldığmv fakat Kongre'nin, silâh satışlaîina izin vermiyen karanm yeniden gözden geçirmestnin şart olduğunu söylemiştir. Nükleer silâhlar Helsinki'de yüksek düzeydeH bir Amerikan yetküisi ise, Türkiye'nin Amerikan üslerindeki nükleer silâhlann kontrolünü ele geçirmesi olasıhğı bulunmadığını söylemiştir. Sözü geçen yetkili, «Üsler devralmabilir ama nükleer silâhlann devralmması mümkün değildir» demiştir. Bilindiği gibi, Senatodaki Cumhuriyetçi lider Hugh Scott, Türkiye'nin Amerikan üslerindeki nükleer silâhlann kontrolünü ele geçirmesi tehlikesi bulunduğımu söylemişti. Yunanistan'jn (Bastarafı 1. sayfada) görevlendirmiştir. Bu arada. eski Kral Zoitakis ile eski Albay Dimitriyos Stamateiopulos, öteki sanıkların davranışlanm Izlememişlerdir. Haklanndakj suflamalar sabit görülürse sanıklar ölüm cezasına çarptınlabilecekttr. Mahkeme, &• ruşmayı yarına ertelemistir.