Katalog

DÖRT CUMHURÎYET 25 Haziran 1975 ABSULCANBAZ RAZIYE 46 Sera uzaktan görününce, dayım birden yere çome'.dı Ben de öyle yaptım. Bir evin bahçesinden bir kadm keçıye sovdu. Yakınımda ikı kaplumbağa çarpıştı. Bir yıldız a k a Derken dayım birden fırladı, Sera'va doğru atıldı. Bıraz dtede, Sera'nın yanında oturan bır adam kalkıp kaçmaya başlamıştı. Ben durd'Jtn. Kovalamanın stirmeyeceğını anlamıstım, çünkü adam var hızı ıle çalıların, ağaçların araSında yıtip gıtmıştı. Dayım tabsncasını çekip birkaç el ateş etti. Uzaktakı evlerden bınnden, her halde tabanca sesını duyan bıri, «Ho . ho » dıve bagırdı Sonra derın bir sessıilık. Ay yukselıyoı du denızı aîtına bojarak. Dayım bu kez taşları tekmeleyerek. otları hışırdatarak, sovüp sayarak döndu. Ikıde bır arkasına bakıyordu. Barut kokusu geldi burnutna. Beretta'mı yeseydi anlardı gUnunU, dedı yanımdan geçerken. Benim merak edecefiml umursamamıştı bıie. Ne oldu? diye soruyorum. Kimdi o kaçan adam'' Kopeğın bın, riıyor davtm Evet, oraya diktıklerı bır kopek Son günlerde nobet benllyorlar artık Bakalım ne gelecek Sera'ya? Domuzlar gelecek mı 9 Yok mu >a' Domuz mu gelecek? diye soruyorum. Daha değıl, dıyor dayım. Ama onumuzdekı hafta, olmazsa bır ay ıçınde o ışe başlıy o n u . Vurup getırdıklerımızı buraja koyacagız. buradan kasabaya, ordan buyük kente. Anlaşma hazır. Kamyonlarla gelıp alacaklar Eger bana madık atmazlarsa Zengınlık akacak kö>e Bu ışı bırkaç koy bırlıkte \apacak olursak, o zaman orta yerde bır de fabrika kurmayı dUşünüyorum. Fabrika çalışanlann, katılan köyler ortak. Anlıyor musun' Şoseye çıkmıştık. Dayım kaçan adamı unutmuî, tasarısının coşkunluğuna kaptırmıştı kendıni. Bir uygarlık merkezı dogacakdtffl •*• ricıktfc Fabrikanın çevresinde ok'CT*» ^ Q n * ser salonu, tiyatro, serglevi. Halk öoıra bekltyor Yeter kı omuzundakı uklerı atsın, onüne konulan engellerin temızlendlgmı gorsjn. Afclın egernenhji var gücü ile vaşamı yuceîtecek. S»bahları beş kov birden Isveç jımnastîği ıle başlayacak ışe. ogle paydosur.dan sonra jarım saat Motzart, yarım saat tolklorık müzık. ögleden sonra bir saat araştırmalar merketınde Yazan: Melih Cevdet ANDAY teorik ve pratlk bilım toplantısı. Buyuk kentlerden uzmanlar çagıracagız, her konuda koyluye avdınlık bıltnç getırmelerı ıçın Dayı, dedım, o adamı oraya dıken klm pekı' Dayım, Yakında anlavacaksın. dedı kıssca. Köylu domuz isinı istıvor mu szce' tstemez olur m u ' Basındakil«rî at, telkınlerı yok et, elbet ıster. Ama ora v a diktikleri adam' Davım bu sozumü duvmamıs. v» da tart o sırada aklına baska hir konu gelmtf gıbi: Yoksa 1 dıve bafcırflı Ve bir gerlje, Sera'ya dogro, bir de evden yana baktı Yoksa"» Neden kuşkulanmıstı 0 Ve ben ne oldujtunu anlavamadan eve dogru kosmaya ba^ladı. «Dyan n Konsjh» ısıklar içındpvdı Holde vanan büvük lük» lâmbas'nın aydınlığı pencerelerden dijarı vuruvordu Demek oda kapıları acıktı. Bahçevp vuran bu avdınlık'a tgaçlar. düftlin evı çe\rreslnde toolanmıç nejeH bir kalabaük gıbi dalgahnıyordu. Uraktan muzik Mtl gellyordu. Bu görunüm onu çok rahatlatmıs olaoak ki. davım, ta kokünd»n devnlmi? bir ^ğann üzerınden at'arken durdu. gdzleri «Uvanı» KoraSmnria çoktil vere. olurdu, derin bir soluk verdi Demek Vedla evdejrdi. Onu kaçıran eden yoktıı Otur otur, dedi bana. • Yanmda vere oturdum. Dayım kıstk bir sesle* Vedıa'nın erlenmesi konusund» n» dü»ünıirsün? dıve sordu öyle saşırttom kı. az Kalsm «Hangl Vedia?» d«>ivereoektım. Kendımi topladım. FvlenıvOr m u ' dedım, Yok eanım. dedı dayun. evlendigi fılan yok. Ama ılensı ıçın ne dersın diye aordum. Ona nasıl bir kocayı uygun bulurıun' Siz daha tyl bılirslnl»? Köylülefln konujtugu gıbi konuşma beniınle, dedı Ejbeue beıj daha ıvı bıljnm, çun>4ffi'Wu «m5?o%g»# şgt&mi bıliyonîırt. 6~* fcaiirsa wnı ojgun •*ırr*1l u ş m j •başîm' ^Irt&^T aklı baîinda. giwü pek birivte. Gençlere sapılacak en bujMk lyilık. asktan kurtatmaktır onları Bu da öyle güç bır i? değıldır. Çünku askm mevsımi vardır, onu geçıstırdın mı. tejıhke atlaöı dpmektır. Ben Vedıa'yı kurtârdım, gene de kurtannm. t S *> (DEVAMI VAR) SERMAYE VE HALK KESlMl Enflasyonun nedeni, yüksek ücret artışları değildir Kısacası tasarrufu aşan yatırım tasarılarının varlıgı soe konusu oldugu zaman, pıyasaya tasarruf edılen toplam parayı a$an ölçüde alım gucü girecek, toplam kaynaklara dönük toplam istem artacaktır. Sonuç fiyatlann >ükselmesıdir. Bu durumrt» gelişen keslm'.erdekı ücret ve fiyat hareketleri, ya, a? gelışen ya da daralan kesımlere de yansır. Yavas felışen ya da daralan kesımlerde ücretlerle fıyatların yapısı, yeni duruma uyacak esnekligl gfisteremiyorsa.,,^1 yansımanın,,çtklsi daha buyUk olur. Kısacası ekonomıntn emek açı^ından gosterdigı bu yapısal. durum nedenıyle, bir yandan yÜKSfk bir ıssızllk oranı sUrüp glderken, bir yandan da enflasyona tanıklık edilir. Bu tür enflâsyonda ış egitımi eksikligının yanı sıra, ış gücünun bir kesimden Yurdakul Fincancı Halk kesimi kurulacaksa, gelir dağılımı düzeltilmeli Kapıtahst ekonomide enfUsyonu, çıkıs kaynafına bakarak aalandırmak gelenek olmuştur. Kajnagına gore genellıkle uç tur enflâsvondan soz edilır: # îstern ualepı baskısınm yarattıgı enflâsyon # Yüksck ucret artışınm ıttigi enflâsyon # Yapısal nedenlerden ılerl gelen enflâsyon Bu Uç tUrun dışında bazı iktıaatçılar melez enflâsyon ve enflAsyon bekleyışmin yarattıgı enflâsyon türlerinı de ayınrlar. Biz, konumuzla ilişkısı açısından bıırada sadece soztlnıi ettıgımız üç tür enflâsyon üzerinde duracagız Istem (talep) genıjlıginın yarattıgı enflâsyon, kaba hatlı enflâsyon tanımlamasına en çoıc uyan enfllısyondur Gerek tüketıcının, gerek yatınmcının aşırı ıstemı, plyasada fiyatlann artmasınm nedenıdır Bır toplumda. bellı bir dbnemdckı toplartı kaynaklara dbnük toplam istem, uretım kapasıtesını aşıyorsa, orada fıyatların yükselecegı kabul olunur. Bır toplumda gerçeklestinlebılen toplam tasarrui, yatırıın gın?ımlennın altında~ kalıyorsa, prtaya çıkan enflasron, ıstem baskısının yarattığı «niiiByoıldur., Vatırımların toplam tasarruflar' dan fazla olması durumunda, yatınıncı devletse ya para basa cak, ya Merkez Bankasından, tlcaıi bankalardan, halktan. beikı de başka Ulkelerden odünç aiarsktır. Yatırımcı ozel glnşkıyse (tesebbusse) bankalardan odünç aiacak, fıyatlan yUkseltecektir. FiYAT ENFLASYONU, ÜCRETLiNiN GEURiNi SERMAYE SAHi" BiNiN KASASINA AKTARARAK GELiR DAGIUMINI SERMAYE SlNIFI YARARINA DEGı'STiRiRKEN, YÜKSEK ÜCRET ARTI5LARI BUNUNTERSİNi YAPMAYI. PARAY1 SERMAYEDARDAN ÇALIŞAN SIN1 FA AKTARARAK GELiR DAGILIMINI İŞÇİLER YARARINA DU2ELT MEYi AMAÇLAR. DiSi BOND îkınct tür enflâsyon, yani yuksek ücret artışlarının ittiji enııasyon, isçi birllklennın (sendıkaların» tekelcı bır güce erişmeierinin, bu güç nedenıyle 6e uiusal gellr ıçındekı paylarıru arttırmalarının ürtlnü olarak gorillür. Ijçı bırliklerinın, sajladıklan tekelci güçle yüksek ucret artıslan elde ettıklerı Ulkeler, genellıkle sınai Batı ulkelerıdır. Ccret artışları, uretım malıyetımn bır bırımı olarak fıjatlara jansıtılır, ucret artı^ıj'la aegışım alanına gıren ek para, yukselen fıyatlarla emılir. Son yıilaıda bu k?rşılıklı artıjların Bau'da bır kısır dongu varattıgına tanıklık eaılmlştır. Artan ucretler vuksek fıyatları çtgırmiî, yüksek fıyatlar jenı ucret artışı ısteklerının gerekçesi olmu?tur. Fiyat enflâsjonu, ürretlın leri gert tep«bilir, durumu 1gellrıni sermaye »ahıbının kas çinden çıkılmaz Wr biçime sosına aktararak gelır dagıhmıı kablllr. sermaye sır.ıfı yaranna degışt Oeei glrlfklyi yeğleyen liberal nrken, yüksek ücret artışlar iktısatçılar, daha önce de beiırtbunun tersıni yapmayı, para tijimız gibi. bu yazıda »osUnü sermayedardan çalışan sınıl ettiglmli Uç snflâsyon türU araaktararak gelır dagılunını ıs^ «ında, y»pısa) olan bır yftna, ler yaranna tltteeltmeyı ama Iıyat «nflâsyonunu ytrarM görürler. Bu tür enflâsyön, dfc. ! lar Bu duseluseler, makul K; fea önce aynntılKhfla beHrrth*^1 ' payıyla x >*tttırne düşüncesiy ge çalıstıgımız gibı, vâtırım tablrhkte yurüdügu sürec* enflâ sarılannın, gerçekleçen tasarruvon olmaz. Ancak sermaye s "fu a»masının UrünUdUr. Bu enfhıbı fıyatlan arttırarak, Ucr lisyon sonucudur kı sermaye oyükselmelerlyle vıtirdıfcını ge zel ellerde birikır, gıttıkçe aralnıak ıstedıtı zaman enflâsyc tan oranJarda yatırıma aktafıortaya çıkar. lır, hıılı Wr kalkınmanın motörü olur. Bu görüse yanlıj demiyomz. Bu tür bir enflasyonun, özel gırıçkiye dayal» ülkelerde gereken ortamın yaratılması koşuluvlft, hKlı iktisadl bılyUmevl sağlıyacagı ınaııcına karşı değılız. Ancâk yuksek fıyatlar duîeni, kurulması önerilen halk kesimlnı daha ba?ından bogacağı, sermayenin demokratlaştırılmasına yaran dokunmâk soyle dursun, tam tersıne sermayevn dıktatörleştırecegı ıçın bız bu tür enflasyona. karŞıyız. Sosjalist ülkeler Sosyalıst ulkelerde ıse ışçı bırlıklerıyle ış >erlerı arasında yapılan toplu sozleşmeler başka bır temele oturtulmuş,tur. Her^eyoen onoe sosyalUt ulkelerde ortalama ışçi ucretlen merkezi olarak saptanır. Ancak ışçi birlıklenyle ışyerleri arasında yapılan toplu soz îeşmelerie bu temel ucretlerın yu karıya doğru çekılmesı olasUıgı vardır. OlA^EZ. REJM (İE.RI OO. MAOENCILE8 Gerçekten de ışçı bırlıkîen oazı isyerlerıyle yaptıkları sozleşmeler »onucu ucretlerı yüıde âu'ye kadar çı^an oranlarda arttırma ola nagını bulabümıslerdır. Oenel ortaîamaja gore toplu sozleşmeler temel ucretlerden en alt duzevde yuzde 20 oramnda bır artış saglamaktadır. Bu artışlar, ışyerlnm kârlılık düzeylne bağlantiıgı ıçın, îiyerınden ışyerıne degışıkiık gosterebilmektedlr. Kânn bellı bır bolugü. tiretime ıcaüuıan oramnda, ışçılere, bır çeşit toplu sozleşme odenegi olarak verılmektedır. Ücret artış lan, uretkenlık ve kârlılıkla at' bası yiırudüğu ıçın. ücretf'.yat kısır döngusür.e gırilmemektfdır Sosyalıst ülkelerdekı bu düzen nedemyledır kı, ışçi bırlıklenmn yujtseK ucretleri ger^ekleştırebılen tekelcı gucu, »adece Batı ülkeleri ıçın soz konusu olmaktadır. Ozel girişkiyi yeğleyen liberal iktisatçılar, fiyat enflasyonunu yararlı görürler rttekıne kolay aktariıamamasının da payı vardır. Açık finânsman Ne var kı hızlı bir ikttsadi buyumenın, âncak gerçekleşen toplam tasaırufu aşacak oranda yatınmlarla elde edilebilecegı ınancımızda da tedakârlık etmek ıstemıyoruz. Bu ncderüedir ki bie «talkınma planlannın salık verdigl yonde ıstıkrarlı ve sermaye pıyasalı bır buyumeyl degıl, açık fmansmana dayaH. nalk kesımıne yonelmiî bır büyümeyı yeglıvoroz Avnntılanna ilerde dagineceğiz Fiyat enflasyonu, . halk kesimini daha başından boğar ve sermayeyi diktatör kılar Sonınu böy.e koyduğumL zaman yapıiaceh $eyin ne oldı ğu açıkça beliriyor. TUrklye'd bunflan sonrala sermayeyl toı lumsülajtınp demokratla?tırı cak, yanl halk kesıminde blnl tıreceksek, gelır dagılımını çı lışan aınıf. ışçı ve koylü yarar na degıştırmelıyu Toplam uh sal gelır ıçinde ücret gellriyl küçük köylü gelınnın payın giderek, kânn aldığı payın ü tune çıkarmalıvız Boyle bır s yasetın, fiyat aruslarını etkılı me olasılığının en alt düzeyo tutulması yollarını geleceK y: zılarda tartı$acağız Enflâsyon siya««*l Doğal kı ^undelık bu üç tur enflâsjon. K*tısıksız, «yn ayrı ğorulmez. Gerçekte enflâsyon turlenvle bıleşerek, bir enflâsyonlar karması durutnuna dönüşür. Enfîâsyon sıyasen ızlerken bu nokta çok dnemlıdır Zaman zaman enflâsyon sıyasetınde düzeltmeler, üognıltmaıar 5aprnak gerekecegi içm, temel ya da bel h donemde topluma egemen olan enflssyonun hangı ttlr enîlAsyon oldugunu bilmek son derec» onemlıdır. YoKsa uygulana "«V dılzelrmeavarlams vnntem £riflasyon \t bir nokta Ar.can $ımdı söz buradayKen nlr noktay» değinmekte yarar var. Biz ucrei artı$larının gerçekte enflasyona yol açmıyacafı karusmUavız Enflasyona neden <^lan ş«y, yüksek ücret artışlan değildir. kardan fedakârhk •tmeya yana$mıyan sermaye sahıbmın, ucret artısını Oyatlara vnnsıtmMidır YARIN: OECD reçetesi çare HavaAstsubay Sınıf Okullarına Öğrenci Alınacaktır 1. 1475 liTrh eğitım donenmde yetıştıriımeK üzere; " Lıse, Koiej, Teknısjeo O«ulu, Tıcaıet Lısesı, aaıiat Enstıtüsu v,e SağlıK Kolejı mezunlanndan Hava Astsubav Sınıf Okullarından oğrencı alınacaktır. 2. Gıris sartlannı havı brosür ve müracaat Oclgelerl; Hava Bırlık ve Müesseselennden, Askerlık Daıre va Şubelerınden Lıse, Koleı Tıcaret Lısesı, Sanat Enstitülen ve Sağlık Kolejlennnen temın edılemlır 3. tsteklı oğrencıler remın edpoeklerı muraoaat belgelerını doldurarak 1 nazıran 20 temmuz tarihlsn arasında aşağıda öelirtüen adrese gönderecekler veya elden verecekItrdır HAVA TEK\tK OKILMR KOMlTANLlGl KAYDIKABUL KOM1SVUNU BAijKA.NLlGlNA: I.A/IEMtR tZMtR Otonuz için Soğuk Hava Cihazı AÎRCONDITION AMERIKAN 50011 TL. MÜNiR BAYKURT 4. LEVENÎ OTO ^AJNAYİ SİTLS1 MENDERES CADDESİ. D. 21 . TEL: C H 3J 4 Cumhurıjet 5043 Yapısal nedenler fçüncu tur enflasjon japısal nedenlerden, daha aogrusu ışgıicunun yapısal gorunümunden ka>nak alan eııflasjondar Geüş mış ulkelerde pek az gorulür. Da ha çok gelışen ulkelerın karsılaş hfı bır enflasvon nlnıdur. Gelı şen ulkelerde ekonomının bazı kesımlerı daha hi7Îı biıyurler Ba zı kesımlerse büyümek soyle dur sun, zanıanlr daralma eğılımı gösterırler. MUHASEBE EI.EMAN1 ARAN1YOH Muhasebe re stok kontrol servtslertnde çal«tınlmak Uzere en az Ucl yıl tecrilbeli askerlik vi ögretiml» ılt«igt oimayan elemao alınacaktır. Adres: P Ç. K. PorUtlt Celik Konstrüksıvun Sar.avn ve Ticaret A. S KarakSy, Ktrdeşım SokaK Bereket Han 31 1L« Tel: 49 33 4J ^ 49 41 80 SATILIK EV Esentepe Gazetecıier Manallesı oançe ıçınde mustaıuı ev Teı. 40 4. Okula glıise esas olmak U^ere mülakat ve Bfoen egı tlmı seçmelerı bt>: ajusfos 1975 srunlen tZMIR KAYSERÎ \e DlYARBAKIRaa japılacaktır. Kendılerlne mUliKnta katılmalan bıldırilen APAYLAR eu üç üden herhangı bırındekı Komısvona müracaaı edebi lirler. tn