Katalog

t ORHAN KOTAN Gururla Bakıyorum Dünyaya Ş i IR KOMAL Cumhuriyet 52. yıl, sayı: 18261 Kurucusu : YTJNUS NADÎ 2 Haziran 1975 Pazartesi Varlık'ta Romanlar (Her ütap 15 llra) Dostoyevskı: Budala, cilt 1 Dostoyevski: Budala, cilt II Homeros: Odysseıa Albert Camus: Veba Balzac: Gortot Baba Orhan Kemal: Gurbet Kuşlan Mehmet Seliınoviç: Derviş ve '"liüm Alberto Moravia Kısfcançlık Yalnız vaz avlannda vapılan mdiriml Varlık'ın rıazıran savısında okuyun. Varlık Yayınevi. Cağaloğlu Yokuşu No: 40 Türkiye, Dün/a Bankası Türkiye, tarafından rezervinin "Borçlarım hızla erimekte ödeyemez oluşu karşısında Uluslararası duruma Para Fonuna kredi gelen ülke» almak için ilân edildi resmen döviz 19 Mavıs törenınde ^özaltına alınanlara işkence Ecevit: "Toprak ağaları istedikleri sonuca ulaştı Milliyetçi Cephe toprak reformunu da yozlaştırdh, «Demirel, üç milletvekillik gücüyle devlete hükmetmek isteyen bir partiye teslim olmuş; onun ardından sürüklenmektedir» CHP Genel Başkanı, bugünkü hükümeti oluşturan partilerin demokratik özgürlüklerin tümüne karşı oldugunu öne sürdü. yapılcl ı«Jı öne siirüldü; CHPIı ^ençler olayları protesto etti ANKARA, (Cumtıuriyet Bürosu) CHP Gençhk Kollan yetkılılerı, Emnıyet Genel Müdürü Celalettin Tülekçi'ye gönderdikleri bir mektupta, 31 raayısta yapılan 19 Mans gosterilenr.de çıkan olaylar sırasında güvenlik kuvretlerimn devrıme! sençlere saldırdıklannı, saldırganlardan iıiç kimseye müdahale etmediklerini bildirmişlerdir. (Devamı Sa. 9, Sü. 2 dr) Cephe partileri işi zorbalığa döktüler,, 'Cumhuriyet Haber ^ Güneydogu illerındeki gezısını sürdüren CHP Genel Başkanı Bü lent Ecevıt. Batman ve Siirt'fp yaptığı konuşmalarda Cephe sar ülermin ışi zorbalığa ve baskıya döktükîenni söylemiştir. Ece^it. Urfa'da uygulanması 58 reken tnorak reformunun er*sienmesı üzenne Diyarbakır'da ver digı derr.eçte. toprak ağalarıntn istedikleri sonuca ulaştıklannı kaydetmiş. «Milliyetçi Cephe hükümeti toprak reformunu da v>z laştırdı» demiştir. Güneydogu illertndeki gezlsini sürdürmekte olan CHP Genel Baş kanı Ecevit, Batman ve Sürt'teki konusmalannda «Halkın oylanyla iktidara gelmeyi haya! bile edemeyecek durumda olan ve zorba hkla, kaba kurvetle demokrasiyi yozlaştırmak, üç milletvekillik gü cüyle devlete hükmetmek tsteven bir partJ de bu hükümetln içinde dir» demiştir. CHP lideri, yenl hükürnetin tutumu ve zihniyetinin. demoıcrdsi nin üzenne bir karanlık bulut gi bi, bir kâbus gibl çöktüğünü de belirttiği konuşmasında, özetle şunlan eklemiştir: • Cagımızın bir kaç yüzyu reri sinde kalanlar. bu derletin kurj cusu Atatürk'ün adını anmaŞa dilleri varamayanlar, CHP'nin gö zetiminden lrurru]mus olaralt bu hükümettedirler. Halkın oyiauyla tktidara gelmeyi hayal bıle ede meyecek olan ve zorbalıkla. Kaha kuvvetle demokTasiji yozlaştırmak. üç milletvekillik sücüvle devlete tıükmetmek isteyen bir parti de bu hükümetin ıçınd«riır. Kısa bir süre yeniden hükümet kurabilmefc hırsıyla, Adalet Par tisl Genel Başkaru bunlara teslim olmustur. tradeslz olarak on lann arduîdan sürüklenmektedir.» Ecevit. hersün gençlerin vurdu ruldugunu, Anadolunun birçok ye nnde nüKümet partilerinın •lesis gi ve koruyuculufuyîa saldırılar düzenlendiginl. öğretmenlere Das kı yapılarait kıyıldığını, hal* ve ülke hizmetlnde dürüstçe (,alı;(Devamı Sa. S, Su. 7 de) başvurdu ANKARA. (ANTvA) Dünya Bankası, Türkiye 'yi «morotoryum» durumundaki ülkeler arasında niteleraiş, Türkiye'nin halen «borçlannı ödeyemez hale geien bir ülke» oldugunu tüm dünyaya duyurmuştur. Dünya Bankasının, «Banka'ar Bıriiği» gibi hareket ederek Türkiye yi «borçlannı ödeyemez nale gelen ülkeler» arasında ilân etmesi, Türkjye'nin Avnıpa para piyasasından borç edinme olasılıginı önemli ölçüde tıkamıştır. , Dünya Bankasma yapılan bu du ! yuru, özellikle Merkez Bankası j nın Avnıpa para piyasasına girmeye hazırlandığı bir doneme rastlamıştır. Türkiye, bundan önce de iki fcez «morotoryum» ilân eden ülkeler arasında duyurulmuştu. Bunlardan ilki, 1959 yılında ticali borçlanmız için, ikincisi ise 1965 yılında borçlanmızın ödenmesini ertelemek istediğimiz çin yapılmıştı. Düııya Bankasınca Türkiye'nin morotoryum Uân eden ülkeler uasmda duyurulması. «euromoley» mecmuasında da yayınlanmıştır. Öte yandan, dövfe rezervlerinizin hızla erimesi tizerine Türcıye, Uluslararftsı Para Ponuna IMF) resraen başvurarak kredi alebinde bulunmuştur. Uluslarırası Para Fonundan bir heyet )n gün içinde Ankara'ya gelerek Ualiye Bakanllğı, Merkez Bancası ve Devlet Planlama Teşkilâı yetkllileriyle görüşmeler yapa:ak ve bUtoe gelişmeleri, ödeneler dengesi, kaynaklar ve kulanımlar hakkında Incelemelerde Hilunacaktır. İki ay önce J974 yüı İçin Türciye"ye tarunmıa olan petrol koaylıgından 113 milyon SDR (ö:«1 çekme hakKt) ve altın tranşından 37.5 milyon SDR kredi »lan Malıye Bakanlığı, bu mikıarın erimesi üzerine, yenıden para fonuna başvurarak. 1S75 yılı için tanınan petrol kolaylığından yararlanmak istemiştir. Uluslararası Para Fonu çeşıtli ülkelere petrol ödemelerinde kullanılmak üzere belirli Dir miktar fon ayırmaktadır. Türkiye'nin İ9T5 yılı icin k'jHanabileıDtvamı Sa. 9. Sü. 8 de) Para Fonu'ndan bir heyet Ankara ye geliyor Ülman: "Hükümet ortaklarının her konuyu Amerika'ya danışarak saptama alışkanlığı varf, DEMİREL: "ACIL ASKERİ İHTIYAÇLARIN KARŞILANMASI KONUSUNU NATO MÜTTEFİKLERİMİZ INCELIYORLAR.. Türk Roketatarı dış piyasada da alıcı buldu Ulusal Sava.? Sanayiine doğru. büyük bir atılım yapan «Eskişrhir Lokomotif ve Motor Şanayii Miiessesesi'nin 1975 yılı şubat avında ürctime baştadığı TRA100 tipindeki «Türk Roketatarı» kısa sürede tanıttlmış ve Ortadoğu'da dış pazar sağlamiştır. Yakın zanıana kadar Belçika'dan tanesi 18003000 dolara <30 bin Türk lira>ma) satın ahııan «Roketatarı», Lokomotif ve Motor Şanavii Müessestv si, daha kaliteli ve % M daha ucuza ürettiğinden. haşta Irak olmak üzere çeşitli Doğu ülkelerinden ) sjparişler gclmistir. Öte vandan Hava tkmal Merk ezinin ünitelerinde üretilen «Napalm Boınbası»nın da dış piyasada aynı ilfriyi göreceği tahmin edilmektedir. Fotoğrafta, Eskişehir'de imal edilen TPA100 Türk Roketatannı. Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Emin Alpkaya etüd ederken görülmektedir... (Fotograf: HAŞMET İNÖNTEPE) ANKARA Başbakan Süleyman Demirel'in Brüksel'de Le Monde Gazetesi Muhabiri Michel Tattu ile yapüğı bir mülâkat dün ttçıklanmıştır. Başbakan Süleyman Demirel, Le Monde Gazetesi Muhabirine verdiği bu mülakatta, Türkiye ile Yunanistan arasında çözüm bekleyen sonınlann bulunduğunu söylemiş ve bunlann çözümü için en iyi yöntemin ise müzakere oldugunu eklemiştir. Böyle bir anlaşmaya ulaşmak için Yunanistan Başbakanı Karamanlis ile görilştüğünü ifade edea Başbakan Demirel, «Bu gibi temaslan geliştirmek, iki memleket arasmdaki ilişkilerin iyileşmesine kuşkusuz yarduncı olacaktır» demiştir. Le Monde Gazetesi Muhabiri Michel Tattu'nun Başbakan Demirere sordugu sorular ile Demirerin yarutlan şöyledir: SORU: Türkiye'deki Amerikan üsleri ile ilgili göriişünüz nedir? Türkiye, Başkan Ford'un «Qualified Membership» şeklüıdeki imasına kendisini muhatap addetmek te midir? • CEVAP: Türkiye'de ortak savunma tesisleri, iki ülke arasmdaki savunma işbirliğinin sonucu olarak kurulmuşlardır. Bu savunma işbirliği çerçeveslnde her iki ülke karşüıklı baza yüküm lülükler yüklenmiştir. Amerika (Devamı Sa. 9, Sü. 3 de) 'Benim için tek bir halk vardır..,, Turhan ILGAZ StîRT Diyarbakır'dak) miting alanında kürsunün nemen önünde yükseltilen bir panKart CHP'nin koruyucu şemsıyesini anyordu binw tedirgin» «Halklara b'zgUrlUk» yazüı panksrt, Ecevit tconuşmaya başladıktan sonra yavasça kayboldu ortadan.. Ama, konuşmanın sonjanna doğru o pankartın yükseltıldıgi yerlerden pankartta yazüı olanı bagırdı bir grup Insan.. Alanı dolduran onbinlere ulaşmad] DU bağınşlar.. Ama Ecevit, konuştuğu kursünün biraz ötesinden gelen «Halklara özgürlUk» sloğanını duydu. Ve topiumun lçinde feılitlenen bır politlkacı degil, toplumu peşindea götüren bir üderin rahat güvenli hoşgörüsü ile uyardı: «Hayır arkadaşlar. Bu (Devanu Sa. 8, Sü. 4 de) ANKARA, (ANKA) CHP Istanbul Milletvekili ve Ecevit'in Dış llişkiler Daruşmanı Profesör Haluk Ülman ile AP Bitlis Senatörü Kâmuran tnan, haftahk «Yankı» dergisinin Kıbns, Türk Yuııan ilişkileri ve silâh ambargosuna ilişkin sorulannı cevaplandırmışlardjr. Ülman, Cephe Hükümetinin bu konularda tutarlı bir politiCumhurbaşkanı ka izlemediğini, Demirerin «Türk halkmdan bir kez daha Korutürk, başarısız ve beceriksiz bir Başbakan damgası yiyeceğinl» sa\oıilk yurtdışı nurken, tnan, «Tarih ve coğrafya bakımından bir arada yaşagezisinde maya mahkum edilmiş iki millet eninde sonunda anlaşacaktır» >ugün iran'a demiştir. CHP Istanbul Milletvekili Halidiyor luk Ülman, bütün dünyanın Kıbns konusunda Türkiye'den ANKARA (ANKA) Cumhur • taviz» beklediğini, hükümetin •aşkanı Fahri Korutürk berabe j ne yapabileceği, koallsyon ortak inde eşi Emel Korutürk oldularının konu üzerinde anlaşmaM halde bu sabah İran'ın başlarınm mümkün olup olmayacağı sorusunu cevaplarken, «Taviz ;enti Tahran'a hareket edecekkelimesini sevmiyorum» demiş, ır. şöyle devam etmiştir: Rıza Şah Pehlevi'nin resmî daetlisi olarak iran'a gidecek o« Bir göriişme masasmın baın Fahri Korutürk ve eşi, Tah şına oturdunuz mu elbette alacaan'ın Mehrabad Havaalanında, ğmız şeyler de olur, vereceginiz ran Şahı Rıza Pehlevi ve Şah şeyler de. Yeter ki, masa başma anu Farah Diba tarafından as ne istediğinizi bilerek oturursuz. eri bir törenle karşılanacaktır. Bugünkü hükümetin güçlüğü işte İki ülke arasmdaki ilişkileri buradadır. Yani, ne istediğirü bıl eliştirmefc amacını güden res memesidir.» Ülman, bir kısım Amerikin üs ıî gezide Cumhurbaşkanına reıkat edecek olan heyette, Dış lerinin kapatılması yoluna gidijleri Bakanı İhsan Sabri Çağ lip gidilemeyeceği sorusu Uzerine iyangil ve eşi, Cumhurbaşkan de, .hükümet ortaklarının her ko nuyu Amerikaya danışarak ve ğı Genel Sekreteri Puat Baygüvenerek saptama alışkanlığmamoğlu ve eşi, Genel Kurmay stihbarat Teşkilâtı Başkanı Kor da oldugunu» öne sürmüş, şöyle demiştir: eneral Recai Engin, Türkiye'nin « Bu alışkanlıklarından kolay ran Büyükelçisi Rahmi Gümrük joğlu ve eşi, Dışişleri Bakan kurtulamazlar, Ecevit nükümeti ğı Ekonomik ve Sosyal İşler haşhaş ekimi karan aldıgı zoman, ı Amerikayı gücendiririz) diye kar [üdürü Büvükelçi Oğuz Gükıen. Bakanlık Enformasyon Ge şı çıkanlar mı çimdi Amerikan üslerinin durumunu ele alacak el Müdürü Büvükelçi Se'mih Ak Haydi canım..> il, Protokol Genel Müdürü AP Bitlis Senatöri) Kâmran üyükelçi Yalçm Kurtbay ve eşi, iyasî Işleri Genel Müdürü Bü tnan ise, Roma, Viyana ve Iirük ükelçl Necdet Tezel, Cumhur sel'de TürkYunan ikili göriişme aşkanlığı özel Kalem Müdürü leri açısmdan olumlu adımlar a andemir Orhon ve eşi, Cum tıldığını savunmuş, «Tarih ve coğ (Devaau Ss. 9. Sü. 3 de) rafya bakımından bir arada yaşamaya mahkum edilen iki millet eninde sonunda anlaşacaxlar dir» demiştir. îsmail Cem: 4İşlemleri bitirince gidip göreve başlıyacağım, ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Danıştay tarafuıdan görevden almmasına ilişkin karan durdurulan îsmail Cem, bugün karann kendisine tebliğ edilmesinden sonra, gerekli hukukl işlemleri tamamlayarak TRT'ye gidecegini ve görevine başlayacağmı söylemiştir. îsmail Cem. nükümet çevrelermce kararın yeniden iptâl edilecegi yolundaki söylentiler üzerine böyle bir şey yapamayacaklannı, kendisinin hukukî çizgiyi izlediğtni bildirmiş, daha önceki Da nıştay kararlannın kendisini bağ lamayacağını ifade ederek, «Karan aldıktan sonra benim de bazı yerlere bildirmem gerekiyor. PCoter vasıtasıyle.. Aldıktan sonra hukuki işlemlerı tamamlayacağun ve TRT'ye gideceğims demiştir. tsmail Cem ile muhabirimiz arasmda geçen konusma şöyledir: SORU: Hükümet çevrelerince, Danıştay kararının önem taşımadıgı ve yeniden atama yapılabileceği belirtiliyor, ne dersiniz? CEVAP: Hiç yapamazlar.. Biz, doğrudan, tamamen. hukuka, Danıştay'a danışarak huiaıkî çizgi(Devamı Sa. 9, Sü. 8 de) GÖZLEM UĞUR MUMCU Bitsios «Türk • Yunan savaşı tehlikesi kalmadı» dedi ATİNA Yunanistan Dışişleri Bakanı Bitsios, Ege Denizi ne deniyle Yunanistan ile Türkiye arasındaki savaş tehlikesinin ortadan kalktığım söylemiştir. Demirel ve Karamanlis'in Brük sel'de yaptıklan görüşmeden son ra yayımlanan bildiriye değinen Bitsios, iki liderin ülkeleri arasmdaki tüm anlaşmazlıklan görüşmeler yoluyla çözümlemek istediklerini bildirmiştir. Yunanistan Dışişleri Bakanı, iki ülke araeında kurulan iyi niyet ve aşırıhktan kaçmma isteğinin, Doğu Akdeniz'deki gergin liği ortadan kaltiıracağını söylemiştir. Anarşistlij>in BöyJeöi... D Prof. Dr. Muammer AKSOY'un FBYZiOGLU CEM'İ SAVUNMAYI SÜRDÜRÜYOR Tazısı 7. sayfada Nebil Oktay yenıden CHP'ye girdi SİİRT (ANKA) Demirel hükümetinin güven oylaması sırasmda CGP'den istifa eden Siirt milletvekili Nebil Oktay, dün Siirt'te bir törenle yeniden CHP ye girmıştir. Nebil Oktay'ın girmesiyle CHP'nin Millet Meclisindeki sandalya sayısı 191'e çıkmıştır. Oktay CHP'ye girmesi do layısıyla düzenlenen törende yap tığı konuşmada «Ben zaten CHP den kopmamjştım. Bu bir formaliteden lbarettir» demiştir. anıştay, TRT Genel Müdürü îsmail Cem'in görevden alınma kararnamesiyle, bu göreve Nevzat Valçıntaş'ı getiren Bakanlar Kurulu işlemi hakkında vürütmeyi durdurma karan vermıştir. Konuyu önce hukuksal dayanaklarıyle ele aialım: Anayasa ve yasalar, devlet organlannın görev ve yetkilerini belirler. Anayasamızın 4. maddesr Hiçbir kimse veya organ kaynaguıı Anayasadan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz... derken, bütün devlet yetküerinin anayasal dayanaktan güç alacağuu ifade etmektedir. Anayasanın 132'nci raaddesinde ise: Yasama ve yürütme organlan ile ıdare, maükeme kararlarma uymak zorundadır. Hiçbir organ ve idare, mahkeme kararlannı hiçbir surette değıştiremez ve bunlaruı yerine getirilmesinı geciktiremez.. denilmektedir. Yani Danıştay kararlarını yerine getirmek, bir anayasal yükümlülüktür, bu sararları uygulamamak ise, Türk ceza yasasına giren suçlardandır. Demire) iktidan vıllardır hiçbir Danıştay karanru uygulamamakta ve: Dilediğiniz yere şikâyet edin ben Danıştay fcaran uygulamam... demektedir, Yüksek Mahkeme kararlarına böylesine kafa tutan bir Başbakan ne Türkiye'de, ne de dünyanm demokratik başka ülkesinde Basbakanlık merdivenlenne tırmanmış değildir. Danıştay karan taraflara bildirilır bildirilmez, Valçıntaş'ın makamından aynlması ve Cem'in yeniden Genel Müdürlük koltuğuna oturması gerekmektedir. Yani hukuk açısından Yalçıntaş'm TRT Kurumu ile ılgisı. bundan sonra ancak sadece bir televizyon seyircisi ya da radyo dınleyicisi kadar olabilir. Yalçmtaş Danıştay karanndan sonra (Devam) Sa. », Sü. 5 dr) Anadolu Ajansına göre; Hükümet, Cem'le ilgili Danıştay kararını uygulamayacak MC Hükümetl, Ege Kıt'a Sahanlığı Sorununu «Lâhey Adalet Divanınna götürmeyl onaylryacak AH, LAFOXTAİ\E AH!.. OI.AYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK B ANKARA Anadolu Aj?nsı muhabirinin yetkili kaynaklarrüksel doruğundaki bııdan öğrendıgine göre, hülcüluşmalann gizlj yöııleri met Danıştay'ın görevinden alıbilinmediği için taın bir nan TRT eskı Genel Müdürii defertendirme vapmak süçleşİsmaıl Cem İpekçi ile ilgili ola mektedir. rak. vermiş olduğu yürütmevi Buna rajmen görüşmeleri An durdurma kararını tanımayakara açısından ikıye ayırma olacaktır. nağı var. Bu ayınmın bir yöHükümet çevrelerin? y.kın nünde ABD, öteki vonünde Vubir yetkili, bu konuyla ilgili nanistan bulunmaktadır. olarak «Danıştay Dava D^ireABD ile Türkiye arasmdaki ilen Genei Kurulunun tsraail lişkilerin düzeltilmesi bonuCem'ı görevinden alan ce Nev sunda Brüksel'de Raşkan tnıri zat Yalçıntaş'ı TKT Genel Mü fle Başbakan Demirerin veferdürlüğiine atayan kararnarr.e sizlikler içinde btılunduklan anin yürütülmesinın durduruhna Sikârdı. Gerald Ford, ABD nin Siyla U>jili karan kanaatimizce (Oevanu Sa. 9, Sü. 1 de) ! Brüksel doruğunun sonuçlan Türkiye've dönük diî polftikasını saptayan Kongre'yi aşacak bir davranışa geçemezdi. Demirel ise, ülkesindeld muhalefeti besaba katmak zorandaydJ. Böylece söriişmelerio yaklaşutı çabalan sınırb kalmıştır. Bununla birllkte Bashakan Demirei'in amhargoya karşı Jiirk dış pnlitikasrnı kesinlikle saptayacak ıp karşı tedhirler ileri sürecek hir lutum alamadığı da çörülmrktfdir. Ankara pasif ve çekingendir. .Aınbargo kaldırılmazsa lürkive'deki Amerikan uslertnlo de kaldırüınası yoiun daki tüm ic baskılara karşın cephe hükümetl somut bir trdbire yönelmekte Udrclkli ve doraksamalı kaltnaktadır. Brüksel'defd göriişme ba koanys btr yenilik (tettrmemlş, tersine Türkiye'nin blraz dahn ceklneertligB kaydığı izlenlml doğmuftur. Brüksel'deki Türk VıınaB Corüşmrlerlni de bir asama fty mak olanaksızriır Bu «örüşme» lerin tek yararı. tki ülke arasındakı çerllimi bir ölçüde düşürmesidir. Yunanistan bu«in **• (Deraım Sa. 9, Sö. 4 de)