Katalog

Dnha Güzel Bir DOnya Sadun TANJU ÇAÛDAŞ YAYINLAR1 6i|a]«t1n. Balkevt Sok. N« C TRT 82. yıl, sayı: 18235 iTnıınnıımıııımunıııııııııııııııııııııumtııııııııiiiııııııııııııııııııt! umhurıye Kurucusu : TUVUS NADt «GÖLGE ETME » 4 • 4 * AŞK1 MEMNU HALiD ZiYA USAKLIGiL Sadeleştlren : NEVZAT KIZILCAN tNKILAP VE ARA KİTABEVÎ 7 Mayıs 1975 Çarşaraba İ ÜDÜRÜ GENEL MÜDÜRÜ SAVCILIGA BAŞVURDU CUMHÜRİYET YAŞINDA Oazetcnlz Cumhuriyet, bugün Bllncl görev yılını tamamlayarak 52'nci görev yılına girmektedir. Cumhuriyet'in bugünkü mensuplan, Aziz Kurucumuz ve üstadımız Yunus Nadi ile, kendisinden sonra Cumhuriyet'in klşiliğinin sürdürülmesinde büyuk payı olan Nazime Nadi, sevgili arkadaşımız Doğan Nadi ve emekleri üe Cumhuriyet'e katkıda bulunan, fakat bugiin aramızda olmayan meslektaşlarını saygı ve şükranla anmaktadır. Geride kalan 51 yılda bir fikir gazetesi olarak Atatürk devrimleri ve ilkeleri doğrultusundaki yayınlan ile adma lâyık bir gazete olduğunu kanıtlamış bulunan Cumhuriyet, bundan sonraki yayın yaşamında da aynı ilkelerin odunsuz savunucusu olacaktır. Başvuruda Erbakan ile Öztürk'ün iddialarının ihbar sayılması ve somut delil Istenmesi öneriliyor Ismail Cem kendisi için soruşturma istedi AVKARA, (Cumhurlyrt Bttro*ıı) TRT Gene! Müdürü îsmau" Cem, dün Cumhuriyet Savcıhğı'na basvurarak Başbakan Yardımcısj Erbakan'm r . Devlet Bakanı Seyfl özttlrk'ün TRT'ye ılışkın iddialarının Ihbar kabul edılmesını, savcüık tarafmdan kendası hakkmda soruşturma açı'masını ıstemiştir. Cem, Ankara Cumhunyet Satcılıgma yaptıgı başvunıd» çunlan bebrtmıstir. «1 Devlet Bakam Başbakan Yardımcısı ve Mîlh Selamet Par tısı Genel Başkanı Necmettın Erbakan, 2 mayıs 1975 cuma gu ntl Malatya'da yaptıgı konuşmada, TRT'yı Moskova radyo ve televızyonu gibı olmakla suçlamış, «Bvı TRT've asla bir Moskova radvosu ve telenzyonu gıbı faa(Devamı Sa. 9. Sü. 7 de) Çağlayangil: "Rııs Çarı ile 13 kere savaştık. Sırtımızı ABD yardımına mı dayamıştık, NATO'mu vardı?,, dedi ANKARA, (AVKA) Dışişleri Bakanı îhsan Sabn Çağlavangıl geçen hafta Mıllet Meclısı'nde gundem dışı bir konuşmavla ken disinin Amenkan askerı yardımıyla ilgılı demefini eleştıren CHP'li Kemal Günpe'e eevap vermış, oBız tarıhımizae Rus Oarıvla 13 defa karşı karşıya geldık. Sırtımızı Amenkan yardımına mı dayamıştık. NATO mu vardı? Hıc bır şev voktu» demlştır. Cagıavangıi bır Amerikan gazetesıne verdiğl demecin sadec» bır bölümünün Türkiye'de yjvınlandıfeını öne sürmüş özetle şbyle Itonuşmuştur: «Yabancı muhabir, Amenkan asken vardımınm kesılmesınm ne gıbi etkıler yaptıgını sordu. Bız de ona eevaD verdik. Ortada kasıtlı bır nesrıyat vardır. Sozlenmızde Tllrk Sılfthlı Kuvvetlenni guçsüz gösterecek bır husus yoktur. Orduların gticü manevralarda değil, savaş alanlannda bellı olur. Sıl&h ambargosunun uzaması halinde stokların enyeceğmi, teçhlzatın eksüeceğinı söylemek Türk Ordusunu güçsüz gristermek deSıl rtvazj (Devamı S». 9, Sü. 4 de) = = ^ ~ S S Fılllllinilllllllllllllltlllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllinilllllllllllü Bir yaş daha azrteniz Cumhuriyet, buI gün 51. yayın yılını tartnamlayıp 52. yılına adım atıyor. yılının 7 Mayıs günü 1924 okurtanna sunduğu ilk sayısında kurucusu ve başyazaruıın kalemiyle bu gazete çıkış nedeninl \e ülküsünü «halkin balk tarafından halk tçiD idaresi» olarak ilân ederken «biı bu ülkünün tutsağıyn, başka hlç bir kuvvetin defil» diyordu. 51 yıllık yaşanu boynnca Cumhurhefüı bu ülküye kıskanç bir ozenle bağlı kaldığını söylemek, *anınx bir abartma olmayacaktır. Saltanat ve halifelijjln benüı yenl kaldınldığı, nüfusunun 13 mllyonu bile bulmadığı, bu 13 milyondan da büyük çoğıınluğun okumasız bırakıldıjp ülkemizde «halk yönetünl» uğruna caba harcamaya girişmek kuşkusuz bir yürekliük işiydl. Cunv hurivet sözeuğünun şiddetle >adırgandığı. nerede ise gavurluk sayıldığı o vıllarda bu sozcüğıi havrak olarak seç?nler gereksedikleri biricik dayanağı Atatürk' un koruyucu pücünde buluyorlardı. Halkı bilinçlendirmek, Rerçek demokrasi Ukelerlni yurdumuzda adım adım gerçekleştimek için yapüacak çok iş vardı. Bugünden yarına olamazdı bunlar. Atatürk'ü engellemek isteyen tutucular ve eskl dfizen yanlılan her derrira atüımma karsı slddetle cephe ahyorlar, «Llusai egemeniik» kavramının altmda yatan «geleceğe» dönük derin ve gerçek anlamı «düne» çevirerek Ilericl aydmlan vurmaya, Kurtuluş Savaşı kahramanı Atatürk'ü yenlk düşünneye cahşıyorlardı. Rejlmin ilk yıllanndald bunalım döneminde olsun, ondan »onra zorunlu olarak uygulanan iek parti döneminde olsun Cumhuriyet, yayın yaşamına atüırken ilân ettiği ilkelere özenle bağlı kalmara çaba harcamışür. Atatürk ün ölümünden sonra ba çabanın kolay olmadığını, kimi zaman bizleri umutsuzluğun sınırlanna jaklaştırdığını soylemek yerinde olur. Ne varki Büjük Kurtancı tarafından ekilen tohumlar yavaş javas ülkemiz düıeyinue yesermeye, artık kopanlama^casına bu toprakla bütünleşmeye başlamıştır. Halkın halk ta rafından halk İçin yönetirni ülküsüne Cumhuriyet ilk günü olduğu gibi bufün de aynı Vaskanç 5xenle bağlıdır. Kimi zaman zikzaklar olsa da adım adım bu ülkiiye yaklaştıfunızın inancını yüreğimizde taşıyonız. Bu inancı bizimle pavlaşan bütün \tatürkçiilere kucak dolusu sogiler . Komandolara engel olmaya çalışan toplum polisi açığa alındı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Gazi Egitim Enstitüsü Bğren cılerırun önceki gün komando baskınına ugradıklan sırada, komandolann saldınsını engellemek isteyen toplum pohslerınden Sedat Yeşıltepe açığa ahnmıştır. Dun de karşıt goruşlu oğrencılerm çatıştığı enstıtude derslere ruma gunüne kadar ara verılmış tır. önceki gece çıkan olaylardan sonra gözaltma alınan 18 Gazı Kğıtim Enstitüsü ögrencısı, dun ilk durusmada serbest bır&kılmıştır. Öğrencıler geceyl Emnıyette geçırmişlerdir. Sorgulan I yapvlan ögrencüerden bazılarının JI yaralı olduklan dıkkatı çekmış tır. Oğrencilerden bırı kızdır. | Yenımahalle 1. Sulh Ceza Matı kemesınde, sorgulan yapılan oğrenciler önceki akşamkı olaylan nakletmlş. komandolann baskını na nasü uğTadıklannı anlatmışlardır. Kıyı yağmasını önlemeye çalışan Prof. Geray müsteşarlıktan alındı ANKARA, (Cumhnrfyet Bürosu) Cumrrurbaskanı Fahrl Koruturk, TRT Genel Müdürü tsmaü Cem'ı ağır şekilde suçlayan cephe hükümetlnın konuyla 11gıli karamamesinın gerekçesinl hukukçulara lncelettinrken; sendıka, demek. birlık re vatandaşlar Cumhurbaşkanma gonderdıkleri telgraflarda, hUkUmetın TRT üzerinde oyunlar çeviıtHtine dıkkatl çekerek Cem'ın corevden almmamasını dilemışlerdır. Bu arada, ruksek dereceli jönetıaler arasındakı kıyım de büyuk yogunluğuyla '•dunılmektedır, Dun de. tma • Iskân Bakanlıgı Musreçarı Prof Dr. Cevat Geray gorevınden alınmıştır Yaşar Kemal'in telgrafı Türklye Yazarlar Sendıkası Vönetim Kurulu «dına Genel Başkan Yasar Kemal. Cumhurbaşkanına bir telgral çekerek, Demirel iktıdannın TRT Genel Müdürünü görevden almak için lzledıgt yolun <Anayasayı lhlâl» eylemı nıtelıgıns taşıdığmı belırt mıştır. Yazar Yaşar Kemal'in telgrafı ozetle şöyledlr: «Anayasal güvencenın saglanması, TRT'nın sivasal Iktıdann baskılanndan konınması lçln 359 savılı TRT yasasında, TRT' \1 temsıl ve yönetmekle görevli genel mUdürün belırll nedenler dısında bükümetlerce görevinden aiınamıyacagı kuralı konmustur. Bu vasal (oırala gore TRT Genel Müdürfl ancak, mıl H güvenlığın, kamu düzeninın veya devletın dış guvenlıgının gerekll kıldıgı durumlarda. Bakanlar Kurulu feararnamesıyle görevden ahnabilır. Bu nedenler Ise, yargı organının kararlanyle belli olacak somut suçlann islen mesivle gerçekleşebılir. Yüriitme gorevl, ancak yasal»r çerçevestnde yenne getınlır. Yürütme gücünün Anayasa Ukelerine aykın bir yönde kullanılması olanagı ise, Hukuk Devletl (Devamı Sa. 9. Sü. 7 de) Güvenlik Mahkemesi Savcısı TSIP sanıkları için 1025 yıl hapis cezası istedi ANKAR4, (Cumhuriyet Bürow) TSIP Ankara ıl yönetıcüerl hak kında Ankara Devlet Guvenıık Mahkemesi'nde açılan davanın duruşmasına dün baslanmış, ıddıanamenın okunmasmdan sonTb samkların sorgulan yapılmıştır. Mahkeme Başkanı, sanıklardan Alı Kar'ın bir yaşmdakı oğlu Vedat'ı ağladığı gerekçesıyle salondan çıkarmıstır. Marıkeme tıeyetı şu üyelerden kurulmuştur. Başkan: Fahn Yücel. ÜyelerMehrnet Sarar, Kemal Baran. Fanrettın Biçel fAlbay), Abdullah Kuçuk Yılmaz (Albay). Savcı Yardımcısı Aykut Kutlay. SanıkJan ıse *u avukatlar savur.Tiuşlardır: Şırın Cemgıl, Cemal Erdem, Yavuz Dersan, Refık Ergun. Polisler kendi aralannda tartıştı ögrenciler Emniyete götıirülur ken onlan götüren polis memur lan kendl aralannda oğrencılerı dovup dö\meme konusunda tar tışmaya gırişmlşlerdır. Bu arada toplum polislennden Sedat Yeşütepe'nin ögrencilerin dovülmesıne karşı çıktıgı söylen mektedır. Komando egılimlı po lıs memurlannın gbturdüklerı tek kız ogrencıye. ağır sozler soy ledikleri onu ışkence ile tehdıt ettıkleri soylenmektedir. (Devamı Sa. 9, SS. 3 de) Hitler faşizminin yenilgisini kutlama partisi Ankara'daki Sovyet ve Alman Elçiliklerinin arasını açtı ANKARA, (A.VKA) Sovyetler Bırlıfı'nın Ankara Buytıkelçıliğı tarafından bu akşam venlecek bir kokteyl partı, başkentte dıplomatik bir mücadeleye yol aç mıştır. Kokteyl parti 7 mayıs 1945'de «Hıtler faşizminin imhası nın 30'uncu yıldonümü» vesılesıy le yeni Sovyet Büyükelçisi Rodionou tarafmdan düzenlenmistir. Federal Almanya Büyükelçillğı, bunun «Hıtler faşızmi»nin imhası gerekçesi altında Almanya'nın milyonlarca lnsanrnı da kay bederek yenılışımn kutlanması anlamma geldigi kanısıyla, bu partıye hiç bır sevıyede katılmama karan almıştır. Ankara'daki \lman kolonisı çevrelerinde ayn ca «Hıtler faşizminin ımhasını Sovyetlenn yalni2 kendilenne bağlamak ıstemelennin de tanhi bir yanlış oldugu, bu sonuçta di ğer müttefik devletlerin ve bır ölçüde de Alman mukavemet ha reketinin payı oldugu belirtilmek tedir. Federal Almanya Büyükelçı Enerji Bakanı Kılıç hakkmda Meclis soruşturması açılması istendi ANKARA. (Cumhuriyet Bflrosn) CHP Adana MilletveküJ Enun Bılen Tümer, yabana petrol şırketlerine haksız çıkarlar sagladığı ıddıasiyle hükümetınin Enerji ve Tabü Kaynaklar Bakanı Selâhattin Küiç hakJandA Meclis so ruşturması açılmasını Istemiştir. Tumer, dün TBMM Baskanlıgına venüği soruşturma önergesmde Platt Oü Grara bülteninto 23 nısan 1975 tanhli sayısında pefr rol üreten ülkelerin ham petrol fıyatlannda indirimler olduğunu, ligının bu yorumu Uzerine Batı bu arada Basra körteztnda ham bloku ülkelen büyukelçılennın petrol flyatının 10.16 vanl dolar buyük çoğunlugu da partıye ka1 olarak ışlem gördüğünü açüdadıtılmamaya karar vermışlerdır. Bu ğını belirterek özetle şunlan söybujukelçilerden partıye, buyükel lemektedır: (Devamı Sa. 9, Sü. 6 da) (Devamı Sa. 9, Sü. 1 de) Koç, CHP Meclis Grubunda parti yöneticilerinin tutumunu eleştirdi ANKARA, (Cumburiyet Burosn) CKP Millet Meclisl grubunda. grup çalışmalarınıri venroini art tırmak ve partinin muhalefette ızleyecegi tutumu saptamak amacıyla verdiğı genel görüşme önergesi uzenndekı dunkü çalışmalar sırasında sbz alan Genel Merkeze muhalif grubun lıderlerınden Aydm Mılletvekılı (Uevanu ^a. y, Sü. 6 da) GÖZLEM UCUR MUMCU Sovnttan Sonıuta.. Bağımsız ülkenin çocukları Guneydoğu Asya'nın çılekeş insanlan Vietnamlılar İçin, «acı ve pıs» savaş gunlen artık gende kaldı. Emperyalıst gııçlere karşı >;ağımızın en uzun kurtuluş savaşını veren ve tartısmasız bır zafer ka ı zanan Vietnamlılar şımdı bir yandan bağımsızlışın, bır yandan da ' ozgürlüğun tadını çıkanvorter Bu arada venı yonetımın önemle us tune egüdığı bır kontı da. 3 ) yıl suren savaşın açtığı yaralann sa< rüması. Fotoğrafta, acı anılan yıllar tx>yu unutulmıyacak savaşın oksüı ve vetım bıraktığı çocuklar şoruluvor. Onlann arttk anaları. babalan yok. Ama artık bagımsızlığı tam bır vatanları var. (Fotoğraf: *P) NADtR NADİ İddianame 12 sayılı kararnamenin görüşülmesine devam edildi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Mıllet Meclisinde dun Devlet Memurları Kanununda değışıklık yapılmasma ılışkın 12 sajîlı kanun hukmundekı kararnamenin maddelerı uzenndekı gonişmelere devam edılmıstır. Dünkü göruşmelerde. ele alınan kararnamenin 1. çerçeve mad j desı ıçırıde yer alan ve 6"T sayı : b kanunda değışiklık yapan 43 madde gorüşulerek kabul edıl1 mıştır. Gosterge tablosu da ve' nıden duzenlend.ğı şeklıyle be ; r.ımsenmıştir Buni gore. en du (Devamı Sa. 9, Sü. 4 de) I Devlet Güvenlik Mahkemesi Savcısı, TSIP Ankara U yoneticılerının, partı merkezim «gizlı örgüt'i halıne getırdıklenru one surerek, cezalandınlmasmı ıs"emıştır. Savcının TSIP Başkanı AİJ Kar ıçın ıstedığı ceza 25 vüı bulmaktadır. Savcı. TSlP'lılenn gızli örgüt kur maktan baska komünızm propa (Devamı Sa. S, Sü. i de) OLAYLARIN ARDlNDAKt GERÇEK Kıbrıs'ta ABD iisleri mi? mun askeri üsler sistemine yansıması doğaldır. Nixon döneminde orta\a atı lan ve ABD'nin yeni «sivasal stı.ı tejisinin gereklerinı saptayan «Guam DoktrİMi» Washington'nn dün\ada veni bir düzene çeçm. gereksintnesini simgeli>ordıı Ve tıi sınırlarda >eni bir anlanşın boyutlarına çekilerekti Amerıka .. Cunku dünyadaki veni çeli simler. yeni zorunluluklar yarat mıştı. Çin Hindi'nde bueün olanlar. ÇOEU çe^relerde heklenmivcn bir se* deeildi. Vietnara ve Makarios: «Türkiye, uzlaşmaz ve akıldışı bir tutum içinde» ABD'nin bir süper devlet olarak yer>"üninde kurtluğu sınırlar • ötesl düzenin çrşitli yönleri \ardır. Siyasal, hukuksal, ckonnmik ve askerî açıdan sayiM (ok bağlantılarla olusan ve vavılan ve bu sistemin altyapı te Tuncel DP'den sislerı arasında, çeşitli ülkelere yaygın yüzlerce üs bnlunmaktaistifa etii dır. I tsler. \BD'i sivasal stratejisiANKARA Manısa Mıl'.etvekıh Suleyman Tuncel DP'den ıs nin askerlik vününden bütünlftıla etmıştir. Timcel ısfıfa mek yici etkenlerini mrydana getitubunu telgrafla Mıllet Meclısı ' rir. Amerika'nın siyasal strateBaşkanhŞı ile DP Genel Başkan I jisi değKtisi va da defişmek zorunda kaldın zaman. bu olusuhğına göndermıştır. Tuncel'tn ıstıfpsıyla DP'nın Mıllet Meclisın r>eki sajısı 28'e duşmuştur. (aa) CENEVRE Bırleşmiş Mılletler Genel Sekreten Kurt Wald heim, Tilrkıyp ile Yunanıstan'ın Kamboçya'da Wash!nston'un ye bırbırlerinın sımrlarına yakın bolgelerde askeri yığınafc yapniigisi, hem Güne>doğu Asya'd.t malaruıın Kıbrıs meselesıne çöveni bir denge yaratmıştır, netn züm bulma çabalannı tehlikeya >le gozlen Ortadoğu'ya daha düşürmedıgını sövlemiştir. dikkatli biçlmde vöneltecektir Cünfcii Çin Hindi'nde venilgivi Genel Selnater, gazetecılerle içine Mndirerek gercekcı bir po yedığı oğle vemeğınde bır soru lıtika izleyen VVashington'un Or üzenne yaptı*ı acık'.amada. sTür tadoctı'da bü\ük zorluklar kar kıve ile Yunanıstan arasındakı sısındJ bulunduğu bllinmektf ilışkılprin gergın olmasına rağdir. men her ıkı ulkenın Kıbrıs meBu zorluklar Ortadoçu'da \ \ selesıne muzıkere volu ile çobulunması ıçın cıddî çaba rap • Israil. \e Yakındoğu'da , züm Tüıii • Yunan sorunundan doğ î gösterdiftını» söylemış ve şdyle *** | devam etmlştir: «Taraflann askeri yığmak yan (Devamı Sa t Sü. 6 da) makta olduklan volundakı lıa <Uevmmj S». 9, Sü. 1 de) on bır ayda, bır takım yolsuzluk dosyalan ortaj'a atıldı. Devlet nazmesine mılyonlarca lıra zarar verenlenn kımlık kartlan açıklandı. Belgeler. birer Direr sergilendı. Bunlara karşı: Kahrolsun komunıstler.. yaygarasından tjaşka tıiç bir cevap venlmedı. Yıllarca, devlet nazınesını kemırenlenn, yabancı şırketlere akıl almaz ayrıcalıklar sağlayanlann suçlan uzennden sunger geçırılerek. Mıllî bıriık ve beraberlık îçensınde.. ülkesı ve devietıyle bolunme7lık ilkesıne bağlı olarak... gıbı gerekçelerle, somut eleştınler susturulmaja çalışıldı. 12 Mart öncesı, yurt dışına kadar uzanan volsuzluk so\lenti!erı Kuvvetlı ve ınandırıci hukuınet... yalanıyla unutturuldu. Yolsuzluklan açıklavanlar, bınbır tehlikeye göğüs gererek, devlet nazınesını savunanlar, bır takım sovut gerçeklerle suçlanıp cezaevıne atıldılar Yolsuzluklann ıplıgını pazara çıkaran devnmrt yazarlar, ulusal petrol kavgası \eren profesor'er. ozel okul yağmasını onleven oğretım üyelen: Gençlen kışkıntı.. Körpe dımağlara anarşı tonumlan atcı .. gıbı ıpe sapa gelmez suç gerekçelenyle ezılmek tsiendı. Ünıversıtede sıkı yonetımlenn ıhbar dosyalannı Kabanan vaşlı başlı protesnrler, mıllıyetçı mukaddesatçı, ozeı teşeobusçü docentler ve asıstanlar, ılencı oğretım üyelerını ıhbar ederek, kurulu duzer.de yerlerını almava çalıştıiar Asırı akımlora karsıyız.. Erdadımızın kanlartyla sulanmış bu topral;lar. Komumzm!e Kanımızın son damlasına kadar mucadple edereSız Soylp\lerının arKasıncta. çevrılen türlu dolaplar. karanhk ıli'kıler ve kırlı oelgeler gızlennıek ısrendı Butun bıırlairf .<arşı voKuzluk nplgelerı. Dırer boç eldılen gıbı yuzlerıııe çarpılanlar ıse tam bır vurdıımduymazlUt ıçındedırler. Bırguk kımsede de, bır çe^ıt DEgışıklık yaratmıştır. S (Deramı Sa M sü 7 riı.