Katalog

MC lnikiimetinin politikası ihracatçıların yüksek kârlannı korumayı amaçlıyor DEMiRÇELiKTE İTHALATÇILAR1N KÂRLARI (TL/TON) Ürün Türü Pık Ekonomı Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi Kkonomi Ekonomi ... DPT'nin gübre araştırması ilginç sonuçlar ortaya çıkardı Devlet Planlama Teşkilâ'mca hazırlanan yenı giıbre arastırma sında gübre kullanımının ışletme oüvüklüklerıne gdre dağılımı eftstenlmektedir. Buna sö re tanmsal ısletmelerin onda bınnı olusturan 100 ve daha büvük dekarlık ısletmeleı toolam gübrpnın varısına vanır1 cd lümünü kullanmaktadırlar Tanmsal ısletmplenn iiçte ıkısını oluşturan 40 dekar ve daha küçük topraklı isletmeler ıse toplam gübrenin dörtte Dinnı tükptmpktedır. Türkıye'mn kuzevdoğu. giinevdoğu. ortadoğu ve orta.îünev bölgelerınde 40 dekara kadar olan tanmsal 15ietmeler hiçbir seirilde gübre Kullanmamaktadırlar Eski Fiyat 2600 Gümrüksiiz i e n i Fiyat 261» 3950 5130 4830 4500 4700 8482 İthal Maliyeti !>fc24 2825 3750 375ü 3600 3900 8820 Ithal 1125 2400 1100 Kârı Yiizde 1 Giimrüfcrü İthal Mali\eti 3567 3890 5190 5190 4000 5400 GÜBRE NUN SAL SÜBVANSiYONUTARIM İŞLETME tşletme l'iiviikliieü (dekar) 1 40 41 100 • 101 500 500 + BÜYÜKLÜKLERiNE r.übre kullanımi (lOOOTL.ı 29H.281 410.570 454.900 143 M?fi Kütük Çubuk Profil Sıcak Saç Soğuk Saç Teneke 4200 5600 5600 4700 5200 8482 YARISINDAN GÖRE GÜBRE KULLANIMI (;öbre dağiliTU (rüzde •22.82 34.81 10.95 I0U.0 900 800 ~ iŞLETMELERiN YÜZDE YARARLAN V2rm 11'iNi OLUŞTURAN BÜYÜK iSLETMELERiN DIGI SAPTANDI Işletme dacılımı (vfiıdM «5 »9 31 VI , Yeni demir çelik fiyatları ile hazine 6oo milyon lira gelir kaybına uğradı MC Hükümetince saptanan yem demırçelik fiyatları, demir (.elik ithalatmın kârlıhğını korumayı amaçlamaktadır. Yeni ir.atlarla yurt içı demır çelık fr.aları ıthal malıyetlerınden yükse* tutuldugu ıçın ithal kârının devara etmes! oeklenmektedır. lurkıye'nın 1975 vılı ıhtıyacına jeterlı demırçelik üninu sîuğu mevcut olmasına rağmen MC Kü kümetmin ithalâtı durdurma kararl almaması ve gumıuk başı>ık.hlığını surdürmesı. yüksek Kar getiren ıthalâtın devamını saglayacaktır. Bu yuzden Karabük \e Ereğli Demir Çelik îşletmeieri tîi'O milyon hra gelir kaybına ugramaktadırlar. Demırel başkanlığındakl MC Hukümetı'nın ilân ettiği yeni de:nirçelik fiyatları eski fiyatlar ve aemirçeliğin bugünkü gümrliksüz ithal mallyetleri ile birlikte tabloda görlilmektedir. Buna göre, MC hükümeti demirçehk urünlerınde yiızde 4 ile U arasında fiyat indmmı yapmış olmaktadır. Yalnız bu fiyat indirimine rajnıen yeni saptanan fiyatlar cia dunya demirçelık fıyatlannm onemli ölçude altındadır. Tabloda urünlerin ıthal maliyetleri «güTirüksüz ıthal faliyetleri) de çörulmektedir. Bıına göre kütük, çubuk. profil. sıcak ve soğıık saçda ton başma 2400 lıra ile S00 lira arasmda kâr marjı devam etmektedir. Fakat bu kâr marjının devam etmesı, yurt dışından demir ve çeliğın gümrüksuz olarak ıt^ıal edilmesinden ilerı gelmektedır. Dünyada demirçelik tıyatlar.njr. hızla arttığı ve hyaîlann yüksek olduğu bir zamanda konulan gum rük bağışıklıhğımn sımdi de saklı tutulması, ithal edilen demir çehğin kârlı olmasına yol açınajctadır. Yurt dışından ithal edilen tlemirçeliğe gümruk bağışıklı*ı t»nraması, ithaiden alman ıstıhsal vergisinın de tahsil edüememes: . sonucunu doğurmak'adır. Gümrük bağışıklığınm şımdi de sakyuzde bır oramnda tuiulacak olursa ıthalden alınan ıstıhsal vergisinın tahsil edılmesi miimkün olacaktır. Bu takdirde ıtnal edilen demirçeliğın yurt içi maliyeti yine tabloda gösterümiştır. Eğer bu yola gidilecek olursa ithalâtçıların yüksek kar elde eîrne olanaklarına son verılmış olunacaktır. MC Hükiimeti, bu yola gimedıgi glbi Türkiye'ye 1975 yılı icın yeterlı demirçelik mevcut oüı;asma rağmen ıthal izni vermeye devam etmektedir. En son eide edilen bilgilere göre sadece nisan ayında 100 bin tonluk yeni ithal izni verilmiştir. Yeni fiyatlar. Karabük Demir Çelık ile Ereğli DemirÇelık İşletmelerinın kârlannda önemlı azalmalara sebep olacaktır. İljplılerden ahnan "bilgilere göre fıV3t değişmesi Karabük Demir Çelik İşletmesinın yıllık fcârını 1 milyar 100 milyon liradan 700 milyona. Ereğh'nirs y.llık kârım da 300 mılyon liradan 100 milyon liraya inrtirecektir. Böylere iki iş letmenın brüt kârlanndakı «7jh\ma 600 milyon lıra olmaktadır. Öte yandan demırçelik ürüniPrı fıyatlanndakı azalrhanın 'lemır çelık kullunan ısletmelervn ü'unlerınde herhangı bir azalmaya yol açmayacajı bildınlmek'eaır. Demırçelık kulanan sanavımler <Bu fiyat ındinmı. diğer malıvet kalemlenndekı artışı karşılamaktadır. bu yüzden herhangı bır fiyat ayarlamasına gitmeyeceeız» demektedırler. Buna karşılık Tür kiye'deki özel demırçelik ürencılen ıse ithalâtın durdurulmasım ve ıthalâttaki gümruk bağışıkiığı nın kaldınlmasını istemektefürler. 10.89 0.56 •& 5» Toplam: 1001 Türkiye'de 1975 yılı için yeterli demir çelik mevcut olmasına rağmen ithal izni verilmeye devam ediliyor Adaletsizlik Planlama Teşkilâtı uzmanlanndan Mete Törüner'ın yapmış olduğu gübre dağılımı arastırması eldekı son ıstatistikler olan 1970 vılı tarım sayımı sonuçlarını kullanmakla birlikte Türkiye'de gübre tüketimmin ıs letme büvüklüâüne ait avrmtı lı bulgıılan ıçeren ilk arastırma olmaktadır. Arastırma. ffübre fıvatlannda vüksek süövansiVOTI sısteminin bu sübvansıyonıı omuzlavan pergı vükiimlüleri ba kimından adaletsizhsine ek o!a rak gübrevı kullananlar bakı mından da adaletsiz olduğunu ortava kovmaktadır. Arastırmaya göre Türkıye'dekı tanmsal ıslermelerin vüzde tifi'sını olusturan 4d dekar ve daha küçük topraklı isletmeler. İş/etftıeler/n yüzde onu gübrenin yansını kullanıyor toplam gübre tüketitnınin yüzde 23'ünü kullanmaktadır. Buna karşılık tanmsai ışletmelenn bm de vansını meydana getiren 50"i dönüm ve daha büvük toprak lı isletmeler toplam giıbrenin vüzde ll'inı tiiketmektedırler. Küçük isletmeler Mete Torunerın araştırmasında ver alan tabloiara göıe bu adaletsizlik bölge ölçeğinde daha da büyümektedir. Kuzeydogu bdİKesınde tanmsal uşlet melenn ^ z d e S9'unu oluşturan küçük ısletmeier hıç pibre lcul lanmamaktadır Ortagüney böl gesinde hiç ?übre kullanmavan tanmsal ışletmelenn oranı yüzde 5ü: gtinevdoğuda nizde 54 ve ortadogu bölgesmde vü7de 60 olmaktadır Küçük tşlefmelerin çok: biivuk tşletmelerın pek az olduğu Karadeniz böl gesinde gübre kullanımımn büvük ço^unlugu. kUçüfe ışletmelerde vo£un\asirken .Usdenız bölgesınde ıslennelenn vüzde birden azinı oluşturan 500 dekar ve daha büvük isletmeler eübre rükenmmm vtizde 18'inı elmde tutaraR rtensresızlik rekoru Kımıaktadır Arastırmaf^ Töriiner'in bulgıılan MC Hükümetının günıe politıkasından fcımlerın yarar lanacagmı bir Ker dah« ortara çıkarmaktadır. Buna göre fiyat lannı ucuzlatmak eerekcesıv'.e 4.5 b milvar llrava çıWırılan s'ibvansıvondan en çofe vararîa naoaklar büvük tsletmeler olmaktadır Arastırmanın sonuçl» nna eöre bu sübvansıvonıın vansma vaKm biı bolümünU tarımsal ışletmelenn viizoe U'ını mevdana getıren or^a »e büyuıj işıetmeler paylaşacaklardır. Karabük Demir Çelik'in yıllık kârı 1.1 milyardan 700 milyona. Ereğli nin ise 300 milyondan 100 milyon liraya inecek GORE GUBRE KULLANIMI TÜRKİYE'DE BÖLGELERE Böleeler: 1 OrtaKuzey Eşe :5 Marmara 4 Akdeni7 5 Kuzeydogu Güneydoîı. 7 Karadeniz 8 Onadoğu 9 Ortagünev lurKiye ortalaması U«kar başına gübre • fL. T 2 Endeks 58,4 152.8 151.7 359.9 13,6 16.S 167,ö 39.3 4S.3 Gübre, bölgelere göre dengesiz kullanılıyor Deviet Planlama Teşkilâtı'nca «Kımyasal Gübre Kullanımımn Bölge ve Işletmelere Göre Dagılımı» üzerinde yenı bır araştırma yapılmıştır. Planlama Teşkılâtı uzmanıarından Mete Törüner taral'ından hazırlanan arastırma da aübre kr.llanımının bölgelere göre dagılımındakı dengesızlik ortaya konulmakta ve bu dengesız Uğın küçük işletmelerin giıhrevle bırlikfe kullanacaklan ilâç, tohum ve makinalan sağlayamama lanndan ileri geldıği belirtilmektedır. Planlama Teşkilâtı uzmanlarından Mete Törüner'ın yap'ığı ara? rırma 1»7() yılı tarım sayımı sonuçlanna dayanmaktadır. EHdekı en son bıl.aılen vansıtan bu araş'ırmava sore. dekar basına Tıir kiye ortalaması olarak yılda 8.9 liralık gübre kullanılırken Akdep.ız bö!çec\nde bu k\ıllanımın 3.5 misliyle 32 lira olduju hesaplanmaktadır. Akdeniz'den sonra Karadeniz, Ege re Marmara bölge lerı Turkne artalamasının ustun de gübre Kullanmaktadır. 13.6 13.5 32.0 1.2 1.5 14.fi 3.5 4.3 Bölgelere göre Buna sarşıuK lürSjye nın Ortadugu, ürta uuney, Kuzeydoğu \e (Juneydugu bölgelennde Turkıje ortalamasının çok alünda gübre lüketümektedır. Ağn, Artvın, trzıncan. Erzurum, Kars, Bıngol, Bıtüs, Dıyarbakır. Hakkarl. Mardın. Muş, Urta, Van, Surt Ülennı kapsayan Kuzeydoğu ve Guneydofcu bolgelennde yıUıit ortalama gubre kullanımını defcar ba şına bır liraya inerei mrnaı «culecek dUzeyleri bulmaktaoUr. Gübre fcullanımmdafci boigelere gore bu dengesızlık bıtkı türlerının tarklıhğından ve ışıetmeie nn dağılımdaki adaletsızlıkten ilerı gelmektedır. DPT uzmanı Mete rörüner, sraştırmasmda, bu bulguyu şoyle açıklamaktadır: «Gerek tüm Türkıyede tımyasai gübrenın bölgelere dagılımmda, gerek bölgelere yapıian dağıtımda bölge içleıinde, cüoe ve kuçük ışletmelenn aleyhıne, orta ve büyütc ışletmelenn lenıne olmak üzere bır dengestzlık vardım. R.9 ıoo.u Yorum SINIRSIZ SORUMLU SELAMET ŞİRKETÎ TURKİYE'nin siyaset tarıhine sokulnıuş bir gelenek var. Demokrat Partı de, Adalet Partısı de aynı yolu izledı. Aynı yolu ızliyor. Kfiıdi varlıklarmı, Haik Partisini reddederek haklı gösternıeye çalışıyorlar. Ne zaman yeni bir hükümet kursalar, aynı nakarâtı başlatıyorlar. «Siz şunu yaptımz. siz şunu astmız» diye. Bugün de böyle. Varhklarının nedeninı, Halk Partısinin siyasal affı çıkarması ve Cem'i genel mvidür yapmış olmasına bağlamıs görünüyoriar. ADALET PARTÎSI'nin, yandaslarının, her yerdekı destekleyicilennin sıyasal gelecekleıini böylesıne bir reddıyeye bağlamış olmaları. onlann sorunu. Ilericiler ıçin bu sorunu yenmek çok zor değ;i. Yalnız bu durum, güncet sıyasal ve ekoı.omik gelısmelerle ilgılı ba>ka sorunları getıriyoı. Bu sorunlar, Selâmet Partisi ile ılgıli. Sıyasal al. bümn donekligine. sozüne güvenilmezlı.^me karşın Selâmet Partısi'nın af yasasının bazı maddelerine oy veımesıyle çıkabildı. Anayasa Mahkemesi, ou oy vermedekı doneklik '.e tutarsızlıkların bir bölüımınü düzeltmekle yetındi. Aynca İsmaıl Cemm ataruna kararnamesınde Selâmet yönelicılerımn de ımzası var. Affın bazı maddelerıne, üsteük kabul edilmeyen maddelerine de oy verenler, Cem kararnamesine ımza atanlar br.gun hukümette. Demırel'in, feyzıoğlu'nun, Türke^'in janında. BU DVRUMU, Tuıkıye'nin siyasal ya^antjsmda örnek oir sevıyesizlik oiarak nıteleyi} geçmek nıumsım miı? Hayır. Çüıikü. bu durum sermaye paın'.ennin nıteliklerı ve yapılan hakkında bulunmaz ipuçlan oetıriyoT. Sermaye partılerinın, çıft standart sullanan, hukukdaki eşıtlik mnrıiıgını bıle sındırerr.emış tutarsız örgütler olduğunu ortava çıkanyor. Dayandıkları guçlerın çılte standardını, eşıtsızlik anlayışını ve tutarsızhğım olduği' gıbı yansıuyor. TABtt Selâmet Partisi de dah'.l. Selâmet'in sermave partısı nitelığinı, Halk Partısı'mn kısıtlı enteliıansıyası. Halk Partısı dışındakı bazı ilerici düsunurler zor anladı. Bunlar h;ın şımdi durum daha açık. Ancak, sermayenın diğer partileri ve yandaş ve destekleyıcileıı için durum basından beri açıktı. CHP MSP Koalisyonu bozulunca zamanın muhaleıet. liderı Demirel. Halk Partısı'mn «koalisyonu bozmakla» suçladı Devamlı olarak Bir muhalefft nartısi baskanınm ıktidar partisini, hükümeti bozmakla suçlaması her halde yalnız Türkiye'de oldu. Çünkü Demırel, Halk Partısinin sermayenın çengelinden kurtulnıasını ıstemedı. IR\UK HflKÜMETİNIN son zananiarına doğru Halk Partisi hükümeti, üsteük azınlık hükunıetı bıçiminde tekrar gundeme geldi. Gerçekte. sanıldığının aksıne, Halk Partisi'nın azınlık hükumeune karsı çıkılmadı. Kurulacak azınlık mikümetinın bazı strateiı< bakanlıklarının «12 Mart dönemınin belirgin kışilerine verilmesı» ıstendi. Halk Partisi, böyle «gızli bir koalısyon» isteğir.i reddettı. An tak kurumlara olan aşırı saygısından bunu açıklamadı CHP MSP koalisyonu kurulurKen. bazı çevrelerın MSP'nın hükumete katılmasından rahaısız olduğu so>lendı, yazıldı. Aynı zamanda burada rahatsızlışın Selâmet e deö;i Halk Partisı'ne dönuk olduğu belırtildı. Olavlar bu yönde gelısn. Öncekı koalısyon zamanında Sehmel taraiır.dan gelen butiır, atama ısteklerı gTçekle^tı. Halk Partisi kanadma aıt ornekler :se çok çesitli. Cahit Kajra, MC Hükümetı'nce acele tekıar gorev venlen bir genel müdüriı görevden alabilmeK ıçır Cıımhurbaşkanlığma üç kez yazılı gerekçe verdı. Görevden alnıa bır buruk ayda gerçekleMi. Turan Günes. en sonunda. dışardan büyükelçı atamama kararını bozarak 12 Mart muhtırasmı ıınzalayan Eyıcıoğlu'nu biıyukelçi vaptı Ancak diger büvük elçı atamaları gerçekleşmedl Alı Tonuz'un Dakanhğına baglı bir genel mudürun desıştirilmesı kararnamesi ıse oncekı koalisvonun sonuna kaaar bekledi. Çıkmadı. CEM KARARNAMESİ ıse tam zamanında çıktı. Iigınç bır gerekçe ile. Iljınç olan yanı şu: Cem'de bulunan en buyük kıısurlar TRT yör.etımi ile ilgili değil. ismaıl Cenn'ın daha once yaptıkları ve vazdıklan ile ılgilı. Cem, TİP'in geçmis çalısmaları üzerıne vazı vazTU. ve TIPi tutarlı bulmuş Sugu. 12 Mı rt dor.emınde Anayaşa Malv Kemesınce kapatılan bır partıyı begenmek L'lıısal güvenlığe, ahlâka kamıı düzenıne aykırı olan bu. Ve bunu söyleyen bu gerekçenin altır.a imza atanlar arasında. yine 12 Mart donemınrie Anayasa Mahkemesince kapatılmış bır parrınin genel başkanı var Cıfte standartın hukuktaki eşitlik mantığını sır.dirememerun, sermaye ve partilerinm tutarsızlığının bundan daha parlak bır örnegini bulmak çok zor. İSMAİL CEM, 7 Mayıs 1972 tarihinde bir yazı yazmış «Geliyor YALÇIN KÜÇÜK * Aklıma.» 5 Mayıstan iki gün sonra. Güncel ve \relih Cevdet'in siirine siyasal brr anlam veren yaa. Aslında Cem'ın TRT yonetimınden dana ılerde. daha rahatlatıcı bir yazı. Cepnecileı de bu yazımn değerinı anlamış olmalı. Resmi Gazete'ye geçirerek Kaybolmamasını sağladılar. Nesnel olarak sermavenin uzun dönemli sorunlannı çozebilmenin tarihsel görevını yüklenmış bır hareket içinde üç genç. Yanıışlıklann ve Türkiye'nın sorunları karşısında çaresız kalanlann kurbanı olmu? üç mert insan. İsmail Cern. bunların blumünden duyduğu hüzün ve raharsızhğı. rahatlatıcı bır şekilde dile getirmış. Gerekçedekl suçlarından bır buyüğü bu. Ve Cem'i Ou gerekçe ile suçlayıo altına imza atanlar arasmda 21 Mayıs'tan sonra hayatlarına son verilen üç polıtikacıp selıit sayanlar bulunuyor. Cifte standartın. eşitsizliğin, tutarsızhğın parlak ömeklennden bır yenısı. Üç ger.cin hayatına ka rar verenler mı, yoksa dıgprİP"" mı daha taratsız ve baSımsız?.. Üç gençle ılgilı karan alanlarm başi. güvencesinı AP'nde btıldu. Acele t'.e AP'ne girdi. Diğer mahkemenin başı ıse taralsızlığını koruyor Bır yeıe sığınmak ıhtıyacını dtıymuyor. Aradaki fark, bu. BU FARK önemlı. îleride, Kütlelerın bu tarin bemmsevip sahip çıkmaları halınde, önemi daha da artacak. Ancak bugün Türkiye'de onemsız. kütlelenn bilincme varması halinde. önemı daha da azalacak farklar var. Sınırlı sorıımlu selâmet sirketini oluşfuran partîler ve kışiler arasındakı farklar gıbı. Bur.lar arasındaki farklar çeşitlı marka sabunlann köpüklen arasındaki farklar kadar. Televızyonda reklâmları görülüyor. «Bizim sabunumuz, daha rahatlatıcı. daha yumuşak» diye. Hepsı aynı bze sanıp. Hepsı aynı acreve sahıp. Ama pıyasayı »enisletmek için farklı oldutlanm ilen sürüyorlar TEKELCİ sermaye myasasınm özellilclerinden tınsi bu. Aynı sermaye gruou. daralan piyasalannı »emsletmek ıçın birbırme rakip görünümü veren mallar sürüyorlar. Sermaye oartiien de öyle. 1960 ların sonuna doğru buna ihtiyaç du^ı'du Bü\ii'î uartinın piyasası daraldıgı için kimi, daha açıkça TanrıjT yer yüzüne indirmeye kalkıştı. Kımı Orta Asya'cıakı Türtclere bel bagladı. Kımi bürokrasiyı ayarlama işıni üzerine aldı. Kiıru dini tehlike saydı. Ama hepsi özünden şaşmadı. MC hükümetinin kunılmasıyla partiler ve kişiler düzeyıne açıklık geldi. Sınırsız sorumlu selâmef şirketinin ortaklan açığa çıktı. Bitki türü ile ilişkisi Araştırmacı Törüner. Du dengesızlığın öıtkJ tiırüyle üışkısını ıse şu şekilde turmaktadır: «Akderüz, Karaderuz, Ege, Marmara gibı bıtkı dokusunun çoklukla tahıi dışı taruna dayancbğı bölgelerde küçük toprak sahiplerl gübre kullanabUmektedirler. Genellikıe tahıl tarıntmın yapıldı ğı diğer bölgelerdeyse küçtilt top rak sahip lerınin cüce işletmelenn de gubre kullanması son derece zorlaşmaktadır. ÇSinktl tşletrne büyüklüğü büçük oldugundan gtib renin verimini arttıracalc Uâç. tohum, makina gibi diğer gırdilerin birlikte narefeeti güçleştnektedır.» İhracatta vergi iadesinde ÜKÜ MC HÜKÜMETİ KURULDUKTAN SONRA DÖVİZ REZERVLERİ 3 MİLYAR AZALDI EMİSYON DE HACMİNİN GENİŞLEMESÎNHÜKÜMETtMİLLİYETÇÎ CEPHE PETROL OFiSi 1975 YILINDA 125 MiLYON LiRALIK YATIRIM YAPACAK Merkez Bankası Haftalık Durumu AKTİF 28.3.1975 18.549 Altın Döviz <Kv) 9 475 Hazine Ketaletıne Haiz Bono" ı r 1.597 K.I.T. Senetleri Tarım Satış Koop. Bır. Senetl eri 11.175 8 ",21 Ozel Sektör Senetlen 2.135 Zirai Senetler 11.135 Hazine Avansı 414 Tahvil Üzerınden Avans Mevduat Munzam 8.717 Karşılıklarından: 1.533 a> Zirai Finansman 7.185 b> Özel Fın. <Dev. Yat. Bank 12.905 Sair ve Nkv. Döviz 32.055 EMİSYON PASİF: 3.794 Mevduat 22.142 Mevduat Munzam Karşıhklan 1.150 Depozitolar 'iht.ı 25779 Sair ı Nkv. Döviz 227 Döviz (Kvı Mevduat Munzam S.î.347 Karşılıkları 39.4 Kullanma Oranı <'&) Hükümeti zamamnrla fark 9.5.1975 15 382 9.68U 2.397 11.741) 9.319 2.533 12.087 44 9.184 2.000 7.185 12.İ72 33.220 4.240 21 .M9 1.189 24.874 284 S5 856 42.0 S3.M7 NİN MERKEZ BANKASI KAYNAKLARINI ZORLAYICI POLİTİKASI ETTCEN OLDU MC DIŞ TİCARET HADLERİ YILIN ILK ÜÇ AYINDA ÖNEMLI ÖLÇÜDE GERİLEDİ Türkiye'nin dış ticaret hadleri 1975 yılının ılk üç ayında son yıllardakı en düşük düzeye ınmıştir. İhraç ve ithâl malları tıyatları arasındaki ilışkıyı gösteren öış tıcaret hadleri geçen yıluı ılk üç ayında 102,5 iken bu yüın aynı döneminde 71,7'ye inmiştir. Tıcaret Bakanlı|ı Degerlendırme Genel Müdürlufü Türkıye'niD dış tıcaretındekJ fiyat nareketleri ile ılgüı endesslerın 1975 yıiının ılk üç ayına aıt bölümür.ü derleyerek yayınlamıştır. Yayınlanan endeksler 1963 yılından başlamakta ve 1975 yılının ılk üç aymdak] dış tıcaret nadlennın son 12 vılda saptanan en elverışsız durum olduğunu ortaya koy maktadır. rürkıye'nın dış ticaret nadlerınin gelışimı, 1987 yılmdan W75 yılının illt üç ayının sonuna tcadarkı dönem ıçın verılmeK'ertır. Buna gör» 1974 yılının üJc üç ayında 102,5 olan ve 1974 yılırın tumii ıçın 83,3 olarak saptanan dış ticaret hadleri, 1975 yüımn ilk üç ayında 71,7'ye inmiştir. Türkiye'nın ihraç ve ıtnâ) mal lan fıyatlannın 1974 ve 1975 yıl Urındakı gelişimının ırdelennıesı tıcaret hadlerinin bozuımasında ihraç mallan fiyatlannın sabit kalmasına karşılık İthâl mallan fıyatlannın hızla artmasının neden olduğunu ortaya koymakta dır. Nitektm 1974 yıhnm tümü için 305.6 puvanı göstpren ihraç mallan tıyat endeksi 1975 yılı nın tlk üç ayında 310,7 puvan ol muştur 1974 yılımn ılk üç ayına gore ıse hıç oır degışme saydedı) memışTir Buna Karşılık ıtnâl maı lan fiyat endeksl 1H74 rılır.ın Ilk üç ayındafeı 302,7 ve 1974 vılmır, bürtinünaek] {KS,« puvan'ian 1975 yılınıo Ilk üç ayında 133 puvana çıkmıştır. bazı kolaylıklar sağlandı ANKARA (ANKA) lbracat ta vergi iRdesınde meydana gelen gecikmelerin önlenmesi ve Merkez Bankasj tarafından vapılan kontrollerin oasîte tndırilmesi amacıyla, bazı tedbirler alınmıştır. Merbez Bankası idare merkezince vergi ıadesi taleplerinde aranılmakta olan belgelerden asreditiflı ihracatta akreditif küşat mektubu ile sair ihracatta hariçtefci muhabtr bankadan talimat ve satış akdi aranmıyacaktır. Bu Konuda şubelere verilen talimat Maliye Bakanhfınca uvgun sörülrnüşttir. 4 205 •+800 Petrol Ofısı'nın 1975 yılı içinde 125 milyon TL.'lık yatırım yapması ör.görülmüştür. Otisın yatınmian arasında en lazla onem taşıyanlar, madenî yağ ve gres tesıslermın îevsiı, akarşakıt tankerlerı alımı, depo tâdil ve tevsıi ile akaryakıt nakü aResmî Gazere'de yayınlanaiı Merkez Bankası'nın haftalık duraçları alımlarıdır. Akaryakıt tankerı alımı ıçın rumlannın en sonuncusu 9 ma taşımaktadır. Ofis 1975 yılı içınde 30 milyon yıs 1975 tarıhını lira harcayacaktır. Bu mıktarın , Merkez Bankası nın 9 mayıs ta nhli durunıu, MC Hükümeti'nin 20 milyon liraiık böSümünün dış curulduğu tarıhe en yakın «Haf kajTiak'.ardPn temıni öngörülfalık Durum» olan 28 maıt. 1975 mektedır. Tanunı hazıneye aıt "arıhindekı durumla bıılıkte tab olan Teşe~:;ii'ın seımayesi halen 1 milyar 20ü milyon TL. ci loda görıümektedır. Merkez Bankası 'mn naitalık varındadır. Merkez Bankası haftalık durumlarına gore, Demırel Başkanhğıncia MC Hükümetinin kurulmasının ılk 40 gününde brüt doviz rezervlerinde 3 milyar 167 milyon liralık bır azalma kaydedilmıştir. Ozel sektör senetlerinin reeskoııtu yoluyla açılan kredılerde ıse 998 miiyon liralık bır artış olmuştur. dummlarımn iü gün içindekı gt lısımi emısyon nacmınin 1 milyar 165 milyon lira arttığım ortaya, kovmaktadır. Emisyondaki bu artış, ddvız rezervlerinin 3 milyar 167 milyonluk bir azalma kaydedildiğı bır zamanda gerçekleşmış tır. Emisyon hacnünin gemşlemesm de MC Hukıımeriııın Merkez Bankası kaynaklarını zorlayıcı polıtikası etkm olmuştur. Bu dönem içınde hem hazine kefaletıni haiz bonoların, hem kamu iktısadî te şebbüslerimn senetleri yoluyla açılan kredılerde genişleme ol muştur. Fakat aynı dönem ıçmtie en büvük genışieme özel sekt' senetlerinin reeskontu yoluj. ı ozel sektöre açılan kredılerde %'• rülmüştür. = 23 4 998 4 3fS 4 952 t 28 4 467 ı 467 = 33 1.165 ! 446 293 439 = 9(15 4 57 4 309 Maliye Bakanhğı reddetti Buna Karşılık. Merkez Bankasmın 9 ocak W75 tarıfıınden 6nce vapılmı? ıhrarar tçınde teminat mukahılı avans ödenmesl Dsulüne fıemen v>r vprılmesi önertsı Malıve Bat:anlı*ı tarafından reddedılmısriT Maliye BakanlıSımn red çprekcesınde mev cut uv2ulama<1an ıhrara'C'iann herhangi bır sikâvetlerı bulunmadığı Kaydediımıstir.