Katalog

C." (UîGKİVEI 6 An!k 1975 BüÇEVLETE.MİLLCTB ÖUMU FMEfÎMİZ REBİLpİNİZ. iKiP ÖÜİM$îÎ2l£5TÎRaıMIIDEK1FDfi ÜN, K£ HAZlfUAPlNiZ.?...+İAAA?H. LAHift'LlÂrt"TALiZi İDARt SAA7TA YAPMAVlNlZ İ UuuFFFl.* ABDULCANBAZ VATAN DEDİLER Talip APAYDIN Orm»n yolunu jzlıyordu Soro. vıç yakınlarında ormandan (,ısmadan once kısragından ındı. Bujuk bır çamın altında bir sure oturdu Koy kllısesınde çanların vurmasını bekledı Guneşlı, nlzgârsız bır gundu Goge bakmaK, ba guzel guneşlı havada Sorovıçte pazar duasını kımsenın kaı,ır mayacagını düşündüruyordu ona Pazar duasmın çanları boşanırcasma vurmaya başladılar Yankıları ormanm derınlıklenne uzandı Çanlar sustuktan sonra bır suıe daha bekledı. Kılıse artık dolmuştur, dıye duştlndugu sırada yennden kalktı. Kısragına bındı Sorovıç altı \uz hanelık buyuk bır koydü. Halkı neredeyse tumuyle Bulgardı Çalışkan kojlulerdı. Toprakları zengmdı Dunyanın her >anındakı toprakları zengın çalışkan kojlüler gıbı, k&rınlan doydugu olçüde dınlenne bağlıydılar. Kadın. erkek bu yuk kuçük her köylünün hıç değilse bır kat pazarlık giysısı vardı Paearlan en yenı kılıkları içınde kihsede gönınmeyı severlerdı. Ktf bombo?lu Kılise bayırda kahrdı Oldukça büyuktü Genlerde yanlarda, ayakta duranlarla bırlikte bınden çok ınsan alırdı Sorovıçe gırdıği zaman neredeyse koyun soksklarını boş buldu Ormandan çıkınca bayır yoaunden dol»nmış, kıhsenın gerısinden kove gırmıştı. Kıiısemn yan duvaıı boyunca ılerleyen bır sokaktan onündekı alana çıktı. Sokağın alanla bırlestığı koşede kısrağmdan indı. Dızgmlerı hemen oracıktaki bır akasjamn dalına bej ladı. Aianm öbur ucunda mese ovnayan sekız on yaslannda ikı çocuktan başka kımse Rörmsdı töU dıldı. ?elışinı. Çocuklar onu gorünce Sekiz dfllkaıılıvı kllisenin önüne cAnsu yığdı \t dört nala ovunlannı bıraktılar. Tepeden tırnağa sılahlı. saçlı. sakallı yabancının kdylerinde ne aradı^ını çıkaramamışlardı. $aşkın. meraklı, yabancının kendilenne yoneleoek en küçük bir davranışmda hemen van sokaga kaçmaya hazır, olacakları ızlıyorlardı. Sadettin av torbasındakı dınamıt lokumlanndan birını sol eline aldı. Tabancalannı fılıntasını yokladı. Alanı geçtı. Kihse Ne saman? Uç kısıydıl Bılen yok mu lıkianndan sıyrıldılar Başsal^nın gırışindekı ıkı basamağı çık nndan daha çok urkerek bır da o Uç kisiyı? Üç gün once .. tı Gınj kapısmın kosesınde dur ha gerıye baktılar îçerdekılerın Yıne ses gelmedı kalabalıktan. Papaz bir kez daha ratn k»rdu. fçeriye kulak verdı. Papazın kıllsenın losluguna ahşmıs goz?ılıgınm arasını. Sadettin CWK Övleyse ben bulurum vuhafiften gelen sesini duydu. Dua leri, kapıdakı yabancmm sag leyemedr ranları' başlamıştı. Barabelltımu çektı. elinde sallanan barabeliumu, bu Sojle. kımler? Bakışlarını kılısedekıler ustunKapıdan geçıp. eşıgın sonuna tun gögsunu. belındekı kuşagı Papaz yme oyalama yol\rna de gezdırmeye başladı Tabangeldi. saran obur silâhları, fışekleri ça saptı: casmm ucuyle, sağda, ortalarda Kilise, ıkı adım onunde. merbuk seçtı Sıralardan oturanlar Hangi oduncuları? oturan bır delıkanlıyı imledı: mer su taslarının bulunduğu ıki dan baaalan kalkmaya davrandı. Sen bılırsın hangi oduncu Sen' vandaki alçak kolor.lara kadar Sadettin elinı kaldırdı lar olduklarım doluydu Kalın taş duvarlardakı Delıkanlı, yardım isteyen ba Kımse kımıldamasın . Sesı. sert, gerilpmesız, sabır k.slarla sağında solundakilere pencerelerden gök yüzü görünKalabalıkta kımıldanmalar dur sızdı Papaz ellennı yana açtı: müyor, renkli camlardan, dıbaktı Kımınle goz goze gelse du Habenm yok' sardaki gıineşli glinü yadsıvan bakıjlannı one efıyor, kaçınPapaz, sese doğru baktı. Çok belli behrsız bir ışık sızıvordu Var! %ordu ondan. Herkes tabancasogukkanh adamdı. Komıtacılarıçeriye Kılıse her kosesınde vaPapaz bajLiı îkı vana salU"lı. nın ucuyle karşı karsıya yalnız la gızlı üışkısı vardı. Dakıkaları BojTiunu bukerek sus'u nan büytiklü kUçüklü mumlarla bırakıvordu onu Mırıldandı: uzatmanın kendınden yana olaavdınlatılmışü. Hemen solunda Zorunuz. daha ıstedığıriz Ben m ı T cağını kalabahgın şaşkınlıgından 9 bır ikonun onunde bır mum vaOduncuları oldurenlerle hıç ılne Kılısenıze dınınıze Kanşnn, sr.rılarak toparlanmaya \akıt nıyordu. Elinı uzatsa dinamıtının gısı olmadığı beliıydı. bulacağını umuyordu Sessız belt mahnıza mulkunuze doKun«n fıtilinı tutuîturabilırdı Papaz Evet. sen' Kalk' VOK' Bızden daha rahatsını»' ledı. kursüdeydı Sarı vaidızlı bevaz Hukumet b.zı askere alır s zı He«ıp umanı gıysilerı. başında takkesıyle vaaz Kim vurdu oduncuları! almaz' O garıp ıkı muslüman veriyordu Solda oturanlara gelinceve kaaan, zavallı ıkı oduncudan ne Sadettin kendısıne baktığı süKimse kıpırdımasm dar, tabancasının ucuyle çabuk kotuluk gordünuz? rece papazdan ayırmadı bakışlaÇok ıyı Makedonca bıliıdi. Ses çabuk, yaşları on sekızle otuz Sağ kolunu one uzattı Ağır rını Arada geçen sessızlığe ne lendı: arasında daha vedı kışı seçtı. kadar gü^enle karsı kovarsa. kı ağır sağdan sola soldan sağa Molçe Pape (Sus papazi Sırtını gırış kapısımn yan dulıseyı dolduran kalabahgın kor pezdırdı Kıhsedekıler barabellu Sesı, urkerek dalgalanan kavarına verdi. Karsı duvarı gosnamlusunu tek tek kendi kusunu o kadar arttıracafmı he mun labalıgın başları uzerınden dıpterdı: saplamıştı Kalabalık onu korku uzerlenne çevrılmış gdrdüler. tekı minbere kadar ulaştı Yan YUriiyün şurdan dışanya.. Bılen kım.' Kim nırdu Posuz gorduğu olçude tek başma kılandı Kılıseyı dolduran katlk gösterdığı esmer delıkanlı: olmadığını dışarda adamlarının teskalı oduncularıT dınlarla erkekler mınldanmîılar Ben suçsuzum dıyebildı. kilıseyı sardığını sanacaktı Bılmıyorum anlamına. omuzarasında başlarını gerıye çevır Oduncular da suçsuzdu! Paoa7. kalabahğı cesaretlen lar kısılıyor, kaşlar kalkıyor. bodiler O ıçenve aırdığı sırada. Kararhydı: junlar bükulup eller çaresizhkdırmek ıçm atağa geçtı vaklastıfını 9 duvarak. duava geç Yüruyünl le ıkı yana açılıyordu, Herkes AUahm evınde sılâhlarınla gelen kım dıye kapıva doğru Papaz araya gırmek istedı: bır vandan da korkulu gözlerie ne arıjorsun' çok kısa bırer bakış atan gerıonun kım oldugunu soruyordu lerdekı ıkı uç kışı sesını duvunSadettın hemrn gurledı Günaha gınyorsun. OnJann c», gelenın vabancı oldugunu, Ekşısu ormanında oduncı bırbırme Içlerınden bın çok hepsi suçsuz Hepsı kendi halıosilâhlı oldugunu ancak algıla\a ları oldurenlerı . Soyle, Kim on gpçmeden tanıdı Fır «Sadettm de kdylüler . bildiler. lar 1 Kaptan • fısıltısı sardı kılısenın » Günahsa senin boynunal dort duvarı arasını. Papaz duraladı: Suçlulan sdylemedın. Ilk kayıtsızlıklarından, dalgın Hıç kuşkunuz olmasın ki donecegız, dedt Hele bır \fona varalım hazırhklan gorelım O zaman (Başmı salladn. iamlaya damlaya gol olur demış atalarımız. Bız bırer damlavız. oplanıp gol olacağız Ondan sonra dayansın Yonan. Hımra demek Afjon'a gıdıjoruz. dedı Aşır. Bıraz uzak3 bır yere oturmuştu Atını çekıp daha yakma geldı. Öburlerı ldırmadılar. O jokmuş gıbı davranıyorlardı. Mahmut cevap erdı Evet Afyon'a gıdı\oruz Aşır ağa Orduya katılacagız Ordu azırlanıyor Sonra duşmanı onumıue katıp, surup çıkaracagız ıemleketten, anladın mı? Aşır sevındı Inşallah kardaş Hanıydı o günler' Goreceğız, korkma. Aşır hepsıne ayrı ayrı baktı Bırşejler soyleyecekti, heyecanydı Yüzu kıpkırmızı oldu Yutkunup bogazındakı kabartıyı ağıtmava çalıştr Kardaşlar dedı Sesi bıraz bozuk çıktı Ben ettım sız etıeyın Vallahı bır kötulüğum vok O zaman aksılik oldu sınle gelemedım Emme çok p.şmanım Çocuklarımın olusunlı peyım kı Sesı boğuldu hıçkırdı Hepsı başlarım yere eğdıler. Üzulrne Aşır Ağa. Şımdı geldın ya. yeter Bundan sonra \rılmazsın gavrı. Ayrılmam, ımkânı yok Ayrılırsam Allah belamı versın, lene dek sızınlejım Tamam. Onemlı olan o. Sız de benı ayırmajın Ayırmayız. Gıt yuzunu yıka Üzulme gayn. Aşır. çeşmeje gıttı Hep arkasından baktılar. Cahılhk, dedı Mahmut Pışman oldu. ustune varmavın. Varmıvoruz canım Bıze r e ' Kendı gıttı, kenda geldı. Öyle he Bızım bırşey dedıgımız yok. Neyse Bu ışı unutalım Olmamış gıbı davranalım Kalkıp heybeden peynır ekmek çıkardılar, yemeğe başjadı Makedonya 1900 3. Hikâye KURT KANI Yazan: Necati CUMALI ır Gun dogmak uzerevdı Ortalık ı>ıce ışımıştı Bıraz sonra ;erılere goç eden koylulerın kağmları gorundu Çeşmenın onüe gelınce kıyıya çektıler Ökuzlerı, eşeklen jukten salıverdıler. Carılar. kızlar çeşme başına doluştu Sessızce su ıçıyorlar. kap jra su alıyorîardı Çocuklar kagnılann ustunde çuvallara yasınmış uyuyordu. Boz bır toz bulutu, ter kokusu ıçındeydı her ey Hayvanlar. ınsanlar vorgundu Sabahadek yurudüklerı bellydı Okuzler hemen yattılar, kımısı gevış getırıyordu. Mahmutla arkadaşlan yuksekçe bır yere oturmuş. bır yanlan peynır ekmeklerını yı>or. bır yandan da yenı gelen kalabaıga bakırorlardı Mahmudun >uzu bozuKtu Karısı ıle oglunu luşunüyordtı «Onlar da boyle gıttıler oyle ya'' dedı ıçuıden. iımdı "kımbı'ır neredeier9 Uygun bır yer oulup yerleşebıldıler m" Yoksa aç açık ortalarda mı kaldüar 0 Murada ıyı baksalar >arı Hasta olmasa çocuk. Benı ozluyordur Boba boba dıye anordur Hey Allah Nasıl penşan olduk boyle'• Lokmasım zorlukla yuttu. Guneş tam karşıdakı tepeden loğmuştu Ononbeş günluk sakallı >uzu aydınlandı. Avurtlan yıce çokmuştu. Sıvn burnu bıraz daha uzamış gıbı gorunüyorİu. Genye donup sordu Ne dersınız, burada bıraz dınlenelım mı, yoksa bımp suelım mı" Dınlenelım Mahmut. Valla olduk kardaş. Hayvanlar da •oruldu Pekı Sız bılırsıniz. Atları suladılar Bırer ağacın altma çekip torba taktılar. ^onra uzandılar toprağın ustüne MEhmut ağacın dallarına bakıyor, uzakta öten bır kuşun ,esını dınlıyordu Bıraz sonra gozlerını yumdu Çolak Recep ağajı uyku tutmadı Akşamdan sanp kuşagma loldurdugu sıgaralardan bır tane daha yakü Ak sakalları. dulaklarını orten bıyıkları sıgara dumamndan sararmıştı. Kaşları la yan yarıya aktı Yuzunde aeıın çızgıler vardı. Yere bakıyor, trılı acıh duman çekıyoıdu ıçme Kenaı kendıne soylenıyor, ıkıde nr başuıı sallıyordu Molla Mahmut. demmden berı adama bakıvordu O farkında leğıldı. Kadınlar, çocuklar dereye ınmışler, orada dınlenıyorlardı Taze bır bebek ağl^urdu Anasınm aglamaja benzıyen ninnısı duuluyordu uzaktan Hay\anlar aksırıp tıksırıyorlardı Mahmut dnseğını başınm altına jastiK yapmıştı ıhtıyara bacıyordu. «Allah şu kullarına acı, dedı ıçınden. Evı barkı bırakmış jıdıyorlar Çoluk çocuk. karı kız Nedır bur.ların gunahr» Dogrulup oturdu. Içı keçeleşmış gıbıydı Bır verlen uyuşnuştu Kemıklerı sızhyordu Donup arkadaşlanna baktı, hep ıyuyorlardı Hacelı horlujordu KâzınVın ağzı yere jakındı. soluiukça yerm •ozlarını ufuruyordu En çok Aşır rahatsızdı. Dışlerı jıcırdıyor. ağzı yuzu ojnuyordu Bırılerıyle boguşujordu sankı. Baktı bır sure. .kalksalar da gıtsek gayrı dıye duşundu ama jyandırmaga kıjamadı Kele uyusunlar az daha Fena yonılmuşıar Kaç gundur çekmedığımız kalmadı ağzına tukurduğüm.> Dogrulup üstunu başını çırptı Recep Ağayla konu?mak ısnyordu. Yolu soracaktı. SelâmunaleyKum emmı, dedı Nerden gelıp nereje gidıyorsunuî bojle"5 Aleykumselâm \egen Gıdıyoruz ışte. Nereye gıtüğımızı bılmıyoru? Duşmandan kaçıyoruz. Nerelısınız* Çamdere'denız. Duşman geldı mı sızm ora\a>> Gelmedı emme yakınımızda Akşam sabah gelır dıyorlar. Eu yaştan sonra bunlan da gorduk. (DEV4MI V\R) Desen Hıhmei GÜUERYÜZ Sadettin Kaptan, "Bu sefer sekız,, bır daha bızden birını vuracak olursanız bütün Soroviç'i yakarım,,dedi 9 KURŞUNU VARDI 8 EL ATEŞ ETTi ODUNCULARIN ÖCÜNÜ ALMIŞTI... Ağırdan alan delikanlılan tobancasıyle uyardı: Haydı1 Papaza dönerek ekledr Nasıl olsa suçlulan da vftr dır ıçlerınde . Yakın yıllara kadar gerçekten kendi haiınde koylülerdı bütun Sorovıçlıler. Son Osmanlı Rus savaşından sonra Makedonyavı saran ulusçuluk akımlan, gezıcı papazlar, genç oğretmenlerlg Sorovıçe de gırdı. Koyiin dıngın yaşayışını dalgalandırır oldu Aralarında namlı Bulgar Voyvodalarından emır bekleven delıkanlılar vetıştı Çagırıldıkça Vo\vodalann kuvvetlenne katılıyorlar, buyük çarpısmalann baskmlann ardından sağ kalırlarsa köylerıne donuyorlardı Kendılerını tanıyan kövlulen, yakınlan, sorulacak olursa gızlemekte ağız bırlıgi ediyorlardı kımlıklerını. Gızlemek zorundav dıiar zaten Gammazlann. agızlarından söz kaçıranların cezası olumdu. Baeıslanmalannı bekleyemealerdı. Aralarında suçlular vardır derken Sadettin Kaptan bılıyortiu Duniarı SertlıkJe yıneledi: HaydJ haydt. çabuk! Olmklerdi Bır iki yaşlı kadın, yBkınlan ağlamaklı sesler çıkaracak oldular delikanlıiar aralanndan avnlırlarken. Ama önce delikanlıiar önledi onlann bu turlu davranışlarını. Dıngin telâşsız adımlarla kapıya dogru yürürlerken, çok hafU el devinunlenyla ıstedıler. Sonra, kılisede kalan erkeklen, kollanndan kavravıo sarsarak susmaya zorladılar kadınlan. Delikanlıiar, dısanya çıkar çıkmaz olduruleceklennl, va da Sadettin Kaptanın adamlannın kollannı bağlavarak kendilennı ormana süreceklenni bılijoriardı Yine de savunmaya kalkmıvorlardı tcendılenni. Suçlulan ele verecek ^adar kuçulemezlerdı. Madem olmei v çın seçılmışlerdı, öleceklerdı! Ben suçsuzum dıyerek /cendıri ayrı tuttuğu ıçın ılk seçılen esmer delıkanlının yüzüne Dakmıvordu obur yedısı O ıse n»'asını çabuk anladı. Cesaretinı :opladı Utançtan ıcızaran rtlzüyle onune gectı arkadaşlannın. Bir dıha sefere.. Sadettm dışan çıkarmadan önce karsısındakı duvann dibinde durdurdu esırlerıni. TEban'ası esırlerıne dönük, kilısedekılere Bu sefer sekız. dedı bır daha bızden birını vuracak oıursanız butün Sorovıçı vakanm. Kımse dışan ayak atayım üemesın! Soi elındekl dınamıt lokumunu, elının altında vanan muma bıraz vaklaştırdı Yoksa uçurum kiliseyi B.r:n;z sağ kalmazsınız . Tabancasını saliadı. Kapıyı gos terdı esırlerıne Hayd; . Delikanlıiar değışmeyen uy(Uevanu 9. Sayfad») susmalannı. metın olmalânnı GARTH UJMİERE. gELlNOE Di$i BOND