Katalog

TÜRK EDEBİYATI AHMET KABAKLI üçüncö o&sölttnni rapaa bu muhtesen) Edebiyat tarthı vaimı: PA. l Slrkecl ISTANBCL'dan ödemelı istenllebtliı. umhuriy 52. yıl. sayı: 18407 Kurucusu: FÜNIIS NADİ 28 Ekim 1975 Salı SANDKR YAYINXAR1 TUrk TarilU Dtzisinden: Lord K.lnross Beşind Baskı 800 sayta 50. ciltli 65. Kurt Steinhaua A T A T Ü RK ATATÜRK DEVRiMi SOSYOLOJiSi 1 5 Peter Mansfleld OSMANLI SO.VRASI TÜRKiTE VE ARAP DÜNYASI 20. SAVDER YAYINLAR1 Osmanbey Paris ve Viyana'daki suikastlerle ilgili soruşturmada kesin bir ipucu yok. Cinayetlere karşı tepkiler büyüyor • Dışişleri Bakenlığı önündeki törene Currhurbaşkanı Fahri Korutürk de katıldı. Erez ve Yener toprağa verildi. Tunalıgil'in cenazesi bugün kaldırılacak. Ermeni cemaati adına yapılan açıklâmâ dâ da tedhişçiler kınandı. Tunalıgil, Erez ve Yener için özel tören yapıldı fc...., Erez'in cen»zesi tstanbul'a getirilerek ZincirUknyu meıarlıfcuıda toprafa verildl. Türk lirasmın ABD doları karşısındaki değeri bir kez daha düşürülerek 15 lira olarak saptandı Yalçuı DOĞAN ANKARA, (Cumhurtyet Barosu) Türk lirasının Amerikan doları karşısındaki değeri bir kez daha düşürülmüş ve bir doların karşılığı 15 lira olarak saptanmıştır. Böylece Cephe Hükümeti döneminde 17 Nisan tarihinden beri uygulanmakta olan «Kısmi devalüasyonun» toplam oranı yüzde 6.3'e yükselmiştir. Kararın bu günkü Resmi Gazetede yayınlanması beklenmektedir. Bunun öte sinde, Merkez Bankasmın Maliye Bakanlıgına yazdıgı bir yaa ile vüzde 20 oranında bir devalüasyon önermiş olduğu bildirilmektedir. TRT dün akşam radyo ve televizyon haberlerinde Türk Lirasının Avnıpa borsalarında yüzde 5,1 oranında deger kazandığına ilişkin bir haber verirken, aynı saat lerde Merkez Bankasında Maliye Bakam Yılmaz Ergenekon'un başkaniıgında Türk Lirasının dolara karşı değerinin düşürülmesine ilişkin bir toplantı yapıldığı ögrenilmiştir. Cephe Hükumea iktidara geldiğinden bu yana geçen sürede, 12 Ekim seçimleri nedeniyle. kesin bir devaluasyorı karan alamamış. ancak Türk Lirasının değerini küçük oranlarda düşürme yoluna gitmiştir Bundan 2.5 ay kadar önce 14.75 lira olarak saptanan Türk Lirası, .dün 15 liraya düşürülmüstür. Bundan böyle doların efektif alışı 15, .satışi 15.45 lira üzerinden muamele görecektir. Son değer düşüklüğü oranı. yüzde 1.7 dolayındadır ve Cephe Hükümeti döneminde toplam deger düşüklüğü oram yüzde 6,3'e ulaşmıştır. (Devamı Sa. 9, Sü 1 de) Sovyetlerin Mig21 ve Mig23 savaş uçakları satma önerisint Türkiye "bugün için,, kabul etmedi (Dış Haberler Servisi) WASHtNGTON Amerikan Associated Press (APî Ajansının dün verdiği bir habeıe göre Sov yetler Birlig*. Türk'.ve'ye MİG 21 ve MİG 23 Iet sr:vaş uçakları satmayı önermis. ancak Türkiye. bu Öneriyi «şiıntîilik» kaydıyla gerı çevirrfiiîtir Buna karşılık Türkiye, Sovveıler Birliginden 60 adet helikoptcr almayı kabul etmlştir. Amerikan ıstinbara» kaynaklanna dayanilaraıe verilen habere göre, Sovyetler Birliginden askeri helikopter ahmında bulunulması, Türk dı$ politikası açısından önemli bir dcnüm noktası teşkil edecestir. AP, Türlc Silâhlı Kuvvetlerinin son otuz (Baştararı 1. Sayfada) i Yüzde 1.7 oranındaki son kararla MC Hüküme' • AP AJANSI HABERİ A.\rERtKAN İSTİHBARAT KAYti döneminde uygulanan «kısmî devalüasyon» NAKLARINA DAYANARAK VERDİ oranı yüzde 6.3'e ulaştı. (Cummırivet Haber Merkeri) Siyasal suikaste kurban giden Viyana Büyükelçimiz Daniş Tunalıgil. Paris Büyükelçimiz Ismail Erez ve makam şoförii Talip Yener için dün Dışişleri Ba kanhğında resml tören vapılmı?tır. Törenden sonra Tunalıgü iie Erez'in cenazeleri Istanbul'a nak ledilmiştir. Erez Zmcirlikuyu me zarlığında, şoför Takp Yener Ankara'da toprağa verilmislerdir. Tunalıgil ise bugün yapılacak törenle Karaeaahmet mezarlığında toprağa verilecektir. Bu arada Paris ve Viyana'da yapılan araştırmalar sürdürülmektedir. Ancak, her iki kentte dün de bir sonuç elde edilememiştir. Siyasi cinayetlere tepkiler de sürmektedir. Tunalıgil, Erez ve Yener i;in ilk tören Dışişleri Bakanlıgı önünde yapılmıştır. Cumhurbaşkanı Fah ri Korutürk saat 12 30'da Dışişleri Bakanlıgı önüne gelerek, askarî tören kıtası tarafından lcarşılanmıştır. Cumhurbaşkanı Korutürk ile birlikte Başbakan Süley(Devamı Sa. 9, Sü 1 de) "Hayali Mobilya Davaları,,nın ilkinde gazetemiz yayınlarının resmi belgelere dayalı olduğu belirtildi ANKARA, (Cumhuriyet B&rosv) Başbakan Süleyman Demirel' In yeğeni Yahya Demirel'in Cumhuriyet sorumlulan aleyhine açngı bir milyon liralık tazminat davasmın ilki olan 300 bin liralık bölümüne dün Ankara Sekizinci Asliye Hukuk Mahkemesinde başlanmıs+ır. Yahya Kemal Demirel, gazetemızdeki yayınlarla ilgili olarak gazetemiz ile yazıişleri müdürlerimizden Bülent Dikmener ve Çetin Ozbayrak aleyhıne 300 bin liralık tazminat davası açmıştı. Duruşma Yargıcı Yavuz îsnıet DımM saat 9.50'de davaya bakmaya başlamıştır. Duruşmada davalı yazıişleri müdürleri Bülent Dıkmener ile Çetiu Ozbayrak adına avukat Emin Değer ile avukat Beyhan Gürson bulunmuşlaıdır. Yahya Kemal Demirel adına aa mahiemeye avukat Tugrul Toklucu gelmiştir. Avukat Emin Deger ile Beyhan Gürson, aynı zanıanda Cumhuri yet gazetesinin de avukatı oldukiannı jılclirmişler, gelecek d'iruşmatU buna ail vekâletnameyi mahkemeve sunacakiannı ifade etmişlerdir. Avukat Tufrul Toklucu dosyada, Hacı Ali Demirel in avukatı olarak gözükmekteydı. Hacı Ali Demirel'in avukatınm, oğlu Yahya Kemal Demirel'in de avukatı olup olmadığının saptan masını gazetemiz avukatları istemişler, buna ait vekâletnamenin dosyada bulunmadığını ifade t:(Devamı S». 9, Sü. 4 de) Cumhuriyet Bayramı bugünden başlanarak törenlerle kutlanıyor Cumhuriyet Bayramı, bugün resml dairelerle okullar Cuma saat 12'de yapılacak ve bayramın saat 12'den itibaren tüm yurtta, sabahına kadar 2.5 gunlük tatile başladıfı, 21 pare top atışıyla duyurt dışmdaki temsilciliklerimiz gireceklerdir. Bayram dolayısıy jiırulacaktır. Yarın ise 09'da de ve Kjbns Federe Türk Devle la resmi binalar bayraidarla do Anıtkabir'de bir tören düzenlenecektir. lO'da Cumhurbaşkanı tinde törenlerle kutlanmaya baş natüacak ve ifiklandjntacakUr. FahriKorutürk. TBMM Tören lanacakUr. Cumhuriyet Bayramı, Ankaradaki törenler Salonunda tebrikleri kabul ede30 ekim persembe akşamı saat Ankara'daki Cumhuriyet Bay cek'ir. Aynı gün 14'de hipodrom24'e kadar sürecektir. bugün da geçit töreni düzenlenecektir. Cumhuriyet Bayramı nedeniyle ramı törenlerinden ilki Ankara'daki törerüere Türk Hava Kurumu Türkkıışu Genel Müdürlüğü Paraşüt Okulu ögretmenlen de katüacaktır. Parasüt ogretmenien. geçit töreni sırasBKia rençirenic parafütleny le hipodroma atlayarak Şeref Tribünü önüne inecekler ve kO(Devamı Sa. 9. Sü 1 de) ABD ile ortak savunma işbirliğintn yeni yöntemini belirleyecek görüşmeler bugün yeniden başlıyor ANKARA. (Cumhuriyet Bürosn) Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında, üslerle ilgili görUşrneler bugün Dışişleri Bakanlıgında başlayacaktır. Yapılacak ikinci gönlşmeye Türk tarafından Genel Sekreter Şükrii Elekdağ, ABD tarafından ise Büyükelçi William Macomber katılacaklardır. Siyasal çevrelerdeki genel kamya göre, Türkiye. görüşmelerın birincı bölümünde özellikle mali konuları içeren geçici bir ön anlaşma yapılmasını İsteyecektir. 6 haftolık bir süre ıçlnde DU anlaşmanm imzalanmasım ısıe(Devamı Sa. 9, Sü. 6 da) îzlenimler Üfkü Ocakları cenaze töreninî sömürme/e kalktı Ümit GÜRTUNA ANKARA Herkes, Dışişleri Bakanlığının önünde cenazelerin pelmesini bekliyor. Bazı gençler, ellerinde, Tiirkiye Cumhuriyeti devleîini yurt dışmda Cumhurbaşkanı adına temsil ederken öldüriilen İsmail Erez ile Daniş Tunalıgil'in yanyana fotoğrafları bulunan kâğıtları bekleyenlerin göğüslerine takıyorlar. Kötü bir bastyla çoğaltılmış fotoğraflar.. Kortejin arka sıralarından başlayarak herkesin göğsüne koca koca resimleri iğneliyor gençler. Bütün yabancı büyükelçilere, Türk diplomatlanna. Bakanlara, komutanlara, herkese, herkese takılıyor resimler. Yalnız kortejin en önünde, protokole göre, yanyana duran Senato Başkanı Tekin Arıburun, Millet Meclisi (Devamı Sa. », Sü S da) Doktorlar Franco'nun hayatta kalmak için verdiği mücadeleyi «inanılmaz» olarak niteliyorlar Vatan Caddesi üst yol bağlantısı açıldı Aksaray geçidinde Vatan Caddesi'nden gelen araçların diğer yollara geçişini saglıj'an üst geçit, alt yollar bağlantılarının da tamamlanması ile dün törenle trafiğe açılmıştır. Böylece Aksaray geçidinin yapımında, bütçe yetersizliği nedeni ile yanm kalan proje tamamlanmış, her yön den gelen geçişler, birbirini kes meden trafik akışı sağlanrmştır. Yıne bütçe yetersizlikleri yüzünden bir yıl süren üst geçit inşaatının açıhşmı îstanbul Belediye Başkanı Ahmet İsvan yapmıştır. Fotografta, trafiği önemli ölçüde tıkayan insaatın bitmesi ile oldukça rahatlamış görünen Aksaray trafiğinin, geçitten çeşitli yön lerde akışı görülmektedir. (Fotograf: tbrahim KOSEOĞLC) MADRİT Dört günde üst üste üç kalp krizi geçıren ve tcendisini tedavi eden doktorlar tara fmdan en fazla üç gün yaşayatii lecegı önceki gün açıklanan îspanya Devlet BaşKanı Generaj Franco'nun durumunda nernangı bir değişikük olmadıgı oünırjmektedır. Faşist diktatörün saglık durumuyla iigüı olarak dün sabau ?a yımlanan bültende, durumunun ümitsiz olduğu ve ölüm döşeğmde bulunduğu açıklanmıştır. "aşıı diktatörii tedavi eden doktorlar. Franco'nun öncekj gece >ansına doğru şiddetli bir mide kanama sı geçirdiğini ve kalp atışlanmn son derecede zayıfladıgını belirt mişlerdır. Ankara Notları CHP'li Ünsal, îçişleri Bakanından, Keskin'in askerlik yapma isteminin reddedilîş nedenini sordu ANKARA. (Cumhnrivet Bürostı) CHP îstanbul Milletveldli Engin Ünsal, Bakan'ar Kurulunun karan ile 1972 yıîmda Türk vatandaslığından çıkanlan Hakkı Keskin'in, askerük görerini yapmak üzere Berlin Başkonsolosluguna başvurduğu halde, bu isteğinin kabul edilmeyişinin nedenini bir önerge ile îçişleri Bakanından sormuştur. ünsal, yasanın ve uygulamalann, askerlik görevini yapmadıSları için vatandaşlıktan çıkanlan'arın, sonradan yurda dörerafc bu görevlerini yapmaları halinde yeniden vatandaşlığa alınmalanna olanak verdigi halde, Hakkı Keskin'e farklı muamele yhpı/masım «Yeni bir Dreyfüs olayı» diye nitelemiştir. Engin Ünsal, soru önergesiyle birlikte basına veraif;. demeçte Hakkı Keskin'in Almanya'dak.i Türk öğrenciltr: Federa*yonu Bıçkanı olarak sürdürdütu çaliî malar ntdeniyl» önc» 16.71970 »t»nd>ı»lıi<«r çılc»rıl(Devamı M. ». Sü 1 de) Çetin Günler Göreceğiz ... Mustafa EKMEKÇi Beyaz Kitap ve Kara Yalan... GÖZLEM UÛUR MUMCU YARGITAY 9. HUKUK DAİRES! İŞTEN ÇIKARILAN İŞÇININ GREV OYLAMASINA KATILAMAYACAĞINA KARAR VERDI Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, grev oylaması ile ilgili. işverenler lehine işleyecek biı yorum geîirmiş, oylamadan önce işverenin işine son verdiği işçüerin oylamaya katılamıyacağmı kararlaştırmıştır. Mahkemelerin yaygın bir şekilde uyguladıkları, yetkili sendikanuı saptanmasmda referanduma başvurma kararım da bozmuş olan Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, grev oylamasma, iş yerine alınış tarihlerine bakılraaksızm oylama tarihinde o iş yerinde çahşan sendikaiı ve sendikasız tüm işçüerin katılacagını ve oylamanın yapılabilmesi için, yine sendîkalı olsun olmasuı işçüerin viçte birinin istemde bulunmasınm gerekli olduğu kararım vermiştir. TEK'e ait Sungurlar onarım inşaarinda çalışan işçilerle ilgrili olarak. işverenin istemi ile yaptırıîan ve mahkemenin bozdugıj grev oylamasım bozan Yar gıtsy 9. Hukuk Dairesi karannda. prev oylamasının iptaline karar %eriimesi y»s«ya aykın bulunmustur. Bilindiği gibi Sunpurlar iş yerinde işçüerin sendikaya üye olmaları üzerine 5 işçinin işise son verilmiş, 61 işçi arkadaşlan(Devamı Sa. 9. Sü. 3 de) Maltepe olayında yaralanan Zühtü Pehlivanlı öldü AVKARA, (Cumhuriyet Bürosu) 11 ekim'de Maltepe'deki olaylar sırasında araba içinde iken aUan taşlarla yaralanıp o gün denberi komada olan AP eski Ankara Miiletvekili Zühtü Pehlivanlı dün ölmüştür. Zühtü Pehlivanlı Maltepe olaylan sırasmÜB, AP flâmalı araba ile Mal'epeden geçerken orada kimlikleri saptanamayan kisiler taraiından ti$ianrruş ve yaralanmıştı. ZUhtı Pahlivtnlı kaldınldığı Haeattap» HntınMİnd» kotoa4 k l eçenierde, Cumhnrlyetçl Göven PartiH senatör Prof. Frthi Çelikbaşın gazetelerde bir demeci yayunlaiKb. Çelihbaş, Istanbal Sıkıvönetim eski Komutam anlı • sanlı Faik Tfiriin ile bir raln sofrasında resim çektirdikten sonra: « Türkire Gerçekleri ve Terörizm» adlı kitap, bütün yurtta dağıtümabdır. . dedi. •Tiirkiye Gerçekleri ve Terörlnm kitabı, 1973 yılında Başbakanlığın emri ile Bakanlıklararası bir kurul tarafından haarlanmış ve bazı resmi yetkililere dağıtümıştır. Kitabın lkinci adı da ilçinç: • Beyaz Kitap»... Bu adı • beyaz kitap» olup, tçi, kapkara iftira ve yalanlarla dolu kitabın 93'üncü savfasım açalun ve okuyalım: lhtilalci Marksist Leninistler, şehir ve kır eskiyası faaliyctlrrine, tedhis eylemlerine paralel olarak, çeşitli sabotajlara da teşebbüs etmiş ve bunlann bazılarını gerçekle;tirmişlerdir... 1973 yıbnda Başbakanlık tarafından hazirlanıp. bugün de, drmirbaş politikacı Profesör Çelikbaş tarafından bütün yurda dağıtılması istenen Idtapta, Kültür Sarayı'nuı Marksist Leninistler tarafından yakıldıft, Mannara yolcu gemisi ile Eminönii araba vapurunun yfne aynı kiçilerce batırudjjı yanlmaktadır. Bunlann hppsl koskoca blrer ralındır. Bu ralanlarla 12 Mart raaizmi bütün şiddetiyle fürdiirulraüs re btı arada Ana(Devamı Sa. », sü 4 de) G Binali benim arkadaşım, Ankara da Hüseyin Gazı gecekondulannda «Orhan Kemal» sokagında orurur. Kımlerin yaptığı bellidir Dün gece bir aralık kendine ya. bazı sütü oozuklar. «Orhan gelen Franco yemek istemiştir. Kemal Sokagı. yazılı teneke levDoktorlar Franco'nur. hayatta hayi kaldmp götürürler, Vedat kalmak için yaptığı mücadeleyi j Dalokay'ın adamlan bir başka «inarulmaz» olarak nitelemişler «Ornan Kemal Sokagı. yazısını so dir. I kağa yeniden takarlar. çakarlar. aa.'nın haberine göre Madrttte Binali. bundan mutluluk duyar, dün sabah General Franco'nun ; yorgunluğunu unutur. öldügüne ilişkin haberler venl(Devamı Sa. 8. Sü 7 de) den ortada dolasmaya oaşlamış [ (Devamı Sa. 9, Sü. 4 de) j 1 "3 OLAYLARIN ARDINDAKİ MSP'nin ürkiye'dfki ABD üs ve tejiılerinin yaıgısı üzerine konuşmalara talihfi bir havada baftandığı söylenemez. Konuşmalar Oısişlerı düzeyinde jürdürülecek v* gereğince asker! kesimde dev»m edrleceklir. Ne var ki, kısa sürede bir sonuca varılması düjünülemez. Türkiye, askerl alanda ambargonun ağırlığını duyan ve siyasal alania baskılara göğüs geren bir ülke olarak mütlefiklnln kartısına çıkmaktadır. Kamuoyu bütünüyl* Ameriks ya kariıdır. Paris ve VIyana'da iki elçtmizin öldürülmesi, havayı daha da ağırlajlırmıjt.r. Tutumu Cephe hükümetinin kendl Içlndekl tularsızlıklar, ayrıca sorunlar yaratmakladtr. Bu durumda konuşmalarm uıayıp gltmesi olasıdır. Herseyden «nce önemlf dtş ve iç sorunları çözümleyebilmesl için Oemirel'ln koalityondaki MSP olayına eğflmesi gereklyor. 12 Ekim sefimlerlnin slyasal orlama bir aydınlık serpmesl bekleniyordu. Seçim lanuçlarınm MSP'nin zararma çıkm*»ı. bu partiyl hükümel kesiminde bfrseyler yapmak gereğivle karsı karşıya bırakmışhr. 11 Ekimden sonra toplanan MSP Cenel GERCEK T YSnetlm Kurulu, koalisyen kabtnesinde gerçeklefllrilmesini Istedlği konuları madde madde düzenlemis; Demirel'e ydnelrk bir bildiri oluşturarak kamuoyuna açıklamıv tır. Bildiriden anlaşıldığına göre, bircok konuda ve en başta dıs P»liHka kesimirKfe MSP ile AP birbirlerine »ers düsmektedirler. Bu durumda ne olacaktır? Hafla ionde Demirel Ma Erba» kan'ın buluşarak snlasma yolları araracakları gasete naberlerınd* bildirilmektedir. A m ı oncelikle dış *#• (De.amı Sa. 9, Sü 3 de)