Katalog

Ekonomi Ekonomi •• Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi DemirePin yatırım vaadlerinin gerçekle ilgisi yok AP Oenel Baskam T» MC HBkUmetlnin Baskanı Süleyman Demlrel, çesitll seçlm konusnjalannda, yaz aylannda 30 milyar 11ralık yatırınun temellnl attıklannı ye seçimden sonra da 60 mü yar liralık yeni yatırrm projeslnln temellni atacaklannı llerl eürmüstür Terael yasağı dönemtnın baslamasından önc«, acele ile Eeevit Hükümeti «amamnda başlatılan ve devam eden yatınırüann tekrar temellerlnl atan Demırelin vaad etriği yenl 30 mllyar liraîık yatınmın gerçekle hıç bir llglsi olmadığı ögrenilmiştir Demirel, yatınm projelerivle ilgili olarak yapılan ve bütün Başbakan yardımcılan ilgili bakan, müsteşar ve Bakanlık yetkihlennın katıldığı toplantıda miting meydanlannda halka vaad ettığı yatınm projelerlnin hepsıne karşı çıkmıştır. Bu toplantıda Demirel, seçim konuşmalannda *emelıni atacağım ilân ettigi projeierin «Nerede, nasıl ve hangı parayla» yapılacağımn saptanmasuu Istemiş bu konuda ilgıli bütün Bakanlıklann gbrüşlerinin top'.anması ve bunlann deferlendirilmesınm yapılmasımn gerekll olduğu gönlşünü savunmuştur Demıel, aynca, ya'ınmların bu yıl ve hatta Üçürcü Beş Yıllık Plân donemınde başla tılmasının bir «Meclis karannı» gerektırıp gerektırmedığınl sormuştur MC Hükümeti Başkanmın şlmdi vaad ettığı yatınm projelerinl + er elemeve yoneiık bu göruşleri Erbakan'ın başım çektiği ve Sanavi ve Teknoloıi Bakanı Abdülkenm Doğru ile müsteşan Mehn e t Gblhan'dan oluşan MSP ekıbmın sert Plest'nlerıne yol açrrışnr Dem.rel m « B J projeleri Üçıincü Plân aonemınde baş'at'rsak Mecl's'e karşı sonjmlu o luruz» gciruşune karşılık Erba kan, «Asıl bu proielen ba« mazsak Meolıs bızden besap sorar» demıştı Ancak Erbakan ın bu ç'kışlan, Demı r erın başın çektığı ve Ba^bakanlık Müsteşar K<Tem Cevhun, Devlet Planlam Teşkılâtı Mısteşarı Kemal Can furk ten oluşsn ekıbının görtı lerını değıştırmesme yetmemiş t*r Bu vuzden bu konuda yapı lan tODİantıda Demırel'ın son radin seçım me\ danlannda vaad etfıSı proıelerle ılgılı olarak yıl l?rca surecek bir çalışmanra baş latılması kararlaştınlmıştır. Sozu edJen ve vatınm projelenrın gorüşu'duğü toplant'va Demirel 'den başka MC Hükümerının Başbakan Yardımcılan bakan, Fevzioğlu Türkeş, Malıve Bakanı Yılmaz Ergenekon, Devlet Bakanı Erkovanlı, ülaştırma Bakanı Nahıt Menteşe, Sanayi ve Teknoloıi Bakanı Abdülkerim, Doğru G \e Tekel Bakanı Orhan Oztrak, Imar Bakanı Nurettm Ok. Başbakanlık Müsteşan Ekrem Ceyhun, DPT Mllsteşan Kemal Cantürk Malive Müsteşar Sababattm Alpat ile ekonomık ve malî örgu'te gorevlı dığer llgili ler katılmıstır Toolantı 23 7 1975 tarıhınde Başbakanhkta yapılmış tır Bu tanhten bugüne kadar da bu Yuk"=ek Planîama Kurulu top lantısında alınan kararlan gonl sen başka hıç bir toplantı yapılmamıştır. Sozü edJen toplan'ıda ıse, Demırel'ın seçim meydanlannda vaad ett Sı vatınm proje lennm başla'ılması değıl bunun tam tersi olarak uzun sürecek bazı çalışmalann tamamlanma sından sonra konunun tekrar ele alınması kararlaştınlmıştır. MC Hukumetı'mn Başkanı Derrıel, mıtmg mevdanlannda vaad ettıçı projelerle ılsılı olarak kapalı kapılar arkasmda fakat guvendığı dığer MC yonetıcılen \e kamu gorevlılen önünde şoy 1» konuşmuştur «Plan hedefleri nın onceîıklen nıeıcuttur Bu oncelıkleıi değıştirmek için bir Meclis karan gereklidır. Bu proJeler, plan önceliklennde bir sapmayı gerektın>or m u ' Bu vüzden sektdrler arası dengenın c*°£iştmlmesı gerekivor m u ' Gerekıvorsa, Meclis'ten almarmz zo rınludur' Projeler hakkmda karar vermeden once bunlan tesbıt etmek ıstiyorum». Demırel, bu .tespıti» yspabilmek ıçın de bir pğın sorunun araştmlmasmı istemış ve «Planda 25 projeye sarfedılecek para var Başbakanm tavrı, Erbakan'ın başını çektiği MSP ekibinin sert eleştirilerine yolaçtı Erbakan: "Eğer bunlar gerçekleştirilmezse, Millet Meclisine hesap vermek zorunda kalırız nün üçünctl Plan'm dengelertru bozdugunu, çok bayuk bolumünün Ise hıç bir etıMd olmadıgını ileıi sürmüşlerdır Demırel'in göruşlerınl vansıtan bu konı.smalardan sonra MC Hükumet.'mn başkanı tekrar 'Aleclıs karan» so rununa donmüstür Demirel tekrar \e özet olarak şoyle konuşmuştur «Benım meselem bır Meclis kararına gerek olup olma dığıdır Plan bu projelere tahsisat ayırmıs mıdır, ayırmamış mı dr' Avırmamışsa, olan sapması olur Plan sapmasını onlerreK için ise Mechs'e gıtmemız ıcap ermektedır Bun'ann hepsıni vaD mak ıstıvorum Ama şımdı tahkıkat vaononız Meclis karanr.a ge rek var m'dır vok mudur'Yapüan toplantı, Meclis karanvla ilgıli uzın tartışmalarla eeç mışt:r Sonunda Demirel hrr bır proje için, ılgıli butun Bıkanhklann goni'îlennın ahrma^ını, iç ve dış fınansman sorun1annm behrlenmesını, patent ve krowhow durumlannın açıkl'ğa çıkanlmasını ıstemıştır Banlar vapıldıktan sonra vem bır tool^nf \aolmasi kararlaştınlmıştır Ancak bugune kadar ne bun'ar, ne de yenı bır toplartı vapılmırt.r Buna ra5"nen VC Krkı.^etı'n'n başkanı Demıret kapalı toplintılarda karşı ç'ctıSı ratınm p^ojelennın başlatılacı*ım seçım me\ danlannda vaad etmıştır MC'NİN SÜLEYT^LAN DEMİREL, YATIRIM PROJELERıYLE İLBAŞI, GiLi OLARAK YAPILAN VE TÜM ıLGıLi BAKAN VE HALKA YETKıLiLERıN KATILDIĞI TOPLANTIDA, SEÇıM MıTıNGLERıNDE VAADETVAAD TıĞı TUM YATIRIM PROJELERıNE KARŞI ÇIKTI ETTİĞİ PROJELERE ASLINDA KARSI CIKIYOR mı*> diye sormuştur Demirel'in sordugu sonılardan bır dığeri de • bürun bunlann yerıne başka şeyler yapmak mümkun değıl mıdır« olmuştur Demırel'ın bu so rulanru ce\aplandıran DPT Müsteşan proıelern fızıbılıte etudlermın olmadıgını, çok büyuk bır bolümünun jerlerınin seçılmedığıni sojlemiş ve bu projele rln «yenl kaynak bulunmasını g« rektırdığını. açıklamıştır "ıncak Demırel'in istedıgı bu açıklamalar karsısında MSP kanadı sınirlenmıştır Erbakan «Plârda bu projeler varsa, bunlar plara yapılsm diye konmuştur Plan, bunlan uzun hedefler olarak deŞıl, bugun vanılsm diye koymuştur. Bunlar yapılmazsa, Mechs'e heeap vermek zorunda kalınz» demıştır Erbakan'ın bu çıkışı karşısında Demirel yıre Plancılan konuşmaya davet etmıştır Plancılar, elde 292 mıljar lıralık de%am eden yatınm projesi bulundugunu, bunlann gerçekleştırllmesınde fınansman tn'çlüklerıvle karşılaş'ldıfını, 2 projenın bır bolumU B ÖZEL KESİME AİT HıSSE SENEDi FıYATLARINDA MARTTA BAŞLAYAN DÜŞME, TEMMUZDA DURAKLADI, AĞUSTOSTA YENiDEN BAŞLADI HiSSE A T L A R OCAK ŞUBAT MART NlSAN MAYIS HAZIRAH TEMMUZ AĞÜSTOS EYLÜL EKÎM KASIM AR.4LIK ORTALAMA SENETLERi FiYAT ENDEKSi 10197 102 &3 101 b8 104 92 l(l> 10 105 27 103 79 12 10 1073 = 10 19 7 4 I(nfi7 1 9 7$ 95 32 97 18 102 02 100 31 04 32 87 03 97 54 96 52 1 12 46 1W 22 101 3ü 10(1 10 103 32 HİSSE SENEDİ FİYATLARI DÜŞMEYE DEVAM EDİYOR özel kesime alt hisse senetleri fivatlarınaa, MC Hukümetımn kjrulmasıvla başlavan düşuş de vam etmektedır Mart ayından ıtıbaren başlavan duşme temmuz ayındakı duraklamadan sonf ra, ağus os ayında da surmüş tur Hısse senetlennın (v a f lan nın duşmesı, enflasyonla bırlıkte kat satınalma talebının artmasından ılerı gelmektedır. Hızlı enflasvon sonucunda kırala nn artmava başlamasıvla bırhk te kat satıs fıyat'arı yukselmıstır Tasarrul sahıplpn, hısse senedi verıne kat satınalmaya başlamıslardır Banka ve Ekonomık Yorumlar Derç sı nm evlul sayısmda ozel kesime aıt hısse senetıerı fıvat endek<=mın agustos ayı durumu açıklanmaktadır Turkıve'de vapılan en guvenılır hısse senetleri erdeksı olan Bansı ve Ekonomu Yorumlar Dergısi endeksı le ılg'lı açıklamalan yıne aynı savıdi Prof Dr Mustafa Aysan ve Ertan Ozgur tarafından açık lanmıştır «Yılbasından hazıran sonuna kadar 33 mıljar TL. duzeyınde turulan banknot hacmının son bır buçuk ay ıçmde yuzde 15 artarak 39 mılyar TL 'na vukselrpe si b'le sermave pıvasasında oz'enen canlıhğ] getırmemıstır» dı ven Profesor Avsan ve araşnr macı özgur, sermave pıvasasmın eanlanmasında enf'asvonun dur masma o^el b r onem vermekte dırler Ancak her ıkı arasfırma cı ozel kesım fırmalarının fınans man vapıları ile ılgılı deŞclendırmeler sonucunda enflasvonun durmasından da endışelenmekte ve <tenflasvon durunca açın bıçımde borçlanmış fırmalanmızın sarsılacaâını tahmın edıvonız» demektedırler özel kesım fırmalannın fınans man vamla'ını vakmdan izlevpn Banka ve Ekonomık Yorumlar Dergısi yazarlarınm vapmıs olduğu aç'Kİamalarda, ozel ke^ın fırmajanrdakı borçıanma ve bu borçlanmanı" Dov'ıze Çevruebılır Mevduat besaplan voluvla gel°n kredılerle ılsısı uaerınde ae djrulmatsdır Bj KOT ıda, avn en şrv ! e dPnılmeKtedır «TanvıI faızlerının vmde 'Rc çıkarılmasından sonra mzlanan tartMİ 'hraçları Borç Serrrave oranları daha once ae teni kelı bıçrnde vuks^k bulunan fırma'anmı zın fınansa! vapısını 7avü"laftTiıq;tır Ş'mdı b 1 bo'clanma olanaklarına ÇOK kısa surelı DÇM karMIIEI kred'ler de katılmıstır. Bu borçİ3nmaların ışlermelenmı^e mah' Ptı vılda vuzde 18 • 19 kadardır Orta ve uzun surelı olarak bu vurf^ek faız vuklerı ile vuklenmış fırmalarımızın, enflasvon duraucu tar:dı»ie duıumlanrın ne olatagi bızı kavsıiandırmaktadır Serm^ve pnpsssında hısse senetleri ihraç'arıim durg'in olmasına karşıhk tanvıl ıhraçıannın venıden car.lanTiıs cİTiası. ıçinde bulundufunuz gunlerde oz sermavesırm ıkı katından fazla borclu dummda olan fırmalanmızın fınansal vapısmı daha da bormaktaaır. Gelecek ıçın umudumıız enfla«vonun durmasıdır: ama enflasvon f'urunca asm biçımde borçlanmış firmalanmızm sarsılacağını tahmin edıyonız » YORUM TÜRKİYE'NİN YALNIZLIĞI DÜVTA ktlç'ildtl Kılçüldükçe olaylar, çok dah» avdmlatıcı olmaya başladı Son gı.ı lerın onenilı oîajlarından bırısı Ispanya da Ispanya da faşıstler. Vedat Dalokav ın deyışı ile «beş fıdanm kestıler Dalokav da Ankara'dakı îsoanyol Bayukelçılıgının suyunu kesmejı kararlaştırdı. Bandan sonra ışe ınce aıploması kanştı Ispanvol bujukelçısı, faşızmde ıdam etme ozgurluğu oldugunu ve faşıst ülkelenn bırıbırının idam etme ozgurluğune mudabale etmemeıerı gerektığmı hatırlatarak «Bız sızın idamlannıza kanş tık mı9» dedı MC Kukumeti, .îspanyol'un sozunü dınledı Amenka Bırleşık Devletlerı"mn îspanya'daki fasızmın ıdam etme özgurluğü karşısmda takındığı saygılı tavrı gordü Bunon üzerıne Ankara Beledıye Başkanı hakkmda «devletın havsıyetını» duşürdugü gerekçesıjle soruşturma başlatüdı Bu arada Amerıka Bırleşık Devletlerı, Turkıye'dekl üslenni korumak ıçın sılah ambargosunda çok küçuK bır gedık açtı. AJTU zamanda Ispanya faşızml İle çok masraflı yenı bır üs anlaşması imzaladı Gençlennın bağnna kurşun dolduran Ispanyol faşizmi. ülkesının bagnm yenlden Amerıkan sılâhlanna açtı Kurşunsuz kalmamak İçin BEŞ îspanyol gencının oldürülmesı, olurre doymaz MC partılerl ıçın parlak bır fırsat oldu. Bu fırsatı kullanarak Turkıje nın dunyadakl yalnızlığını bır olçude azaltacaklannı duşundüler Bırleşmış Mılletler'de bır oy, bır oy demek. Bürun dunyanın ılencl halklan ve bunlann tepkısıyle de bır çok kapıtalıst ülke hukümetı tspanyol laşızmınl protesto ederken TUrkıye'nın sessız onayı, Türkıve'ye saglam bır dost kazandıracak Boyle düşıjnülurken Ankara Beledıye Başkanı MC'nin yoîuna taş kojdu Şımdi Dalokay a bır ceza blçılecek Güçlen yeterse DEMİREL Hüktımeti kurulurken bnemll gerekçelerden blrisi Türkıye'nın dunyadakl yalnızlığına çare bulmak ldl Demırel'in ve partılennin dünyası çok dar. Öz olarak Amenka Bırleşık Devletlen'nden ıbaıet Bır de Amenka Bırleşılı Devletlerl üe paralel hareket ettıği ölçude Batı Avrupa var. Bu dünyada, ulusal kurtuluş savaşı vererek bagımsızlıgını elde eden Ulkeler yok Sosvalıst ülkeler kesınlıkle v~ık. Demirel ve ülkudaşlan, Kıbns çıkartmasının Türkiye'jT bu dar dılnyada daha da yalnızlastırdıgını düşunüyor Turkıye'nln Amerlka ve Batı Avrupa ile olan sıyasal bağlannı vumusattıgına ınaruyor. Bu bağlan tekrar kuvvetlendirmek için hükümet oldular. Yalnızlığa çareden anladıklan, bu. CEPHE partılennin dünyası aldatmaya dayanan bır dunya îçerde olduğu gıbl dışarda da tek silahlan aldatmaca. îslâm ülkeleri konferansına katıldılar. MUsIUınanlan aldatmayı denedıler. Îslâm ülkelerinln tsrall İle ilgıli karanna imza attılar Ve hemen Amerıkalı patronlanna bJdırdıler «îmzamızın aslı vok bız onları kandırmak ıçın ımza attiK » Kımın kımı kandırdığı Lırpadaı':ı taraf^ızlar konferansınc'a ve New York'ası Bırle'rrış Mıllc ler toplantılarında ortava çıktı Küçurrsedıklerı arap kovlulerı kadar cahıl sandıklan Islam hukJmetlerı, Lama ve Ne.v York ta Cepheyı yalnız bıraktı Derse doymaz Cephecıler ven: bır dersle karşı karşıva geldıler TÜRKIYE NIN dunvadak1 valnızlığına çare bulmak için yola çıkan Cephecıler kapıtahst dunyada da jalnızlaştılar. Ispanvol faşızmıne bu kadar dort elle sarılmalanmn bır nedenl burada Bır nedenı ıse sınıfsal jaDilannda Demırel Erbatvan ve Tur.ieş ten OİJşan bır uçlıl vapıdan başka ne beklenebılır? îçerde en g^nci tiçgenı oiuşturanlann dışarda en gencı üçgenın b:r koşesi oln"a< Içın büyuk bır istek gostenresinden normal bır şey duşunulemez. YALNIZ cephecılenn kapıtahst dunyada daha da valnızlaşmalannm kendı bovutlannı aşan yanlan var Cepne altı avlık hukümet dönemınde Turkıve'yı daha çok yalnızlaştırmakla kalmadı. Aynı za manda daha çck Batı kapıtalızmının bovundurıığu altna soktu. Boylece, bır yandan, daralan dunvasındakı hareKet serbestısı azaldı Dığer yandan da, Batı dunyasının da en gerı, en tutucu ülkelerıyle daha çok yakınlaşmak zorunda kaldı BV zorunluluk, MC Hukumetı'nın izledığı ekonomi polıtikasından ılen gelıyor Demırel Hukumeti altı ay ıçınde Avrupa'nın para pı^asalanndan 800 mılyon dolar borç aldı 300 mı.von dolar da uluslararası fınansman orgutlerınden Bu ıkmcısı, son zamanlar da ve bır yıl içmde sağlanabılen en vuksek borçlanma duzevı Uluslararası kapıtalızmm Cephe hukumet.ne nasıl yardımcı olmak ıstedığını gosteımesı bakımından son derece ılgırç Fakat Avrupa pa'a pıjasalanndan elde edılen borçların da ılgınç yanı var Bu borçlar kısa donemlı Gelecek altı ayın sonunda çekılmesı soz konusu Batı kapıtahzmı banlan çekebılir Çekmemesı ıse Dr Öztın Akguç un sovlsdığı gıbı sıvasal odun'er aımasıra bailı Cephe nın kaden de en azmdan bu dış borçlann devam etmesıne bagh Bu yuzden Demırel Hukumeti varlığını surdürebılmek ıçın devamlı olarak sıyasal odün vermek zorunda. FAKAT iş burada bıtmıjor Daha uzun donemlı ve daha vapısal sorunlar goruluvor Bu sorunun ozeti şoyle Turkıye'mn dış tıcaretı, Batı kapıtalizmmın kapatmakta guçlak çekecegi bovutlara ulaştı Zamanla açık daha da artacak îşçı dovizlerınin kavnağı Yalcın KÜCÜK Batı Almanya bun^lımdan kurtulmadı Bunalımdan kıırHı'mak ıçın Kendı ıç ekonomısınde açık tmansmanı zorlaması ge^esıjor Jdüonva ve Bırleşiıt Amerıka dakı durum da avnı Açık fınansman banların ıç pıvasalanna para çıkam»alan anlamına gelıvor Ancak bunlann ıç pıvasaları aynı zamanda dunya pıvasası Bu bır Ikın cısı altınm ravıcının pıyasa kuruna yukseltılmesı karan vakmda kesınleşecek Her ıkısı dunva rezervının buvuk olçude artmasım saşlıyor Bu ıse Batı kapıtahzmı Içın yenı bır sorun varatıjor Batı kapıtalızmı, ıçınde bulunduğu ve otuzlardan sonrakı en bü yuk bunalımdan çıkmak ısterken venı ve buvuk bır bunalımla karşılaşacak Batı nın en lıberal dolavnsıyla en bagnaz; ıktısatçı ları bıle 1977 yılma gırerken Batı kapıtalızmının >enı bır bunalı muı ıçıre düşecefım ılen sürüvorlar. TÜRKÎYE lçm onemli önemi surada. Batı, büyüyen ve imalât sa nayu aracıhgıyla yapısal olarak Batı'ya bağlanan Türkıye ekonomısının ıthalat açıklarmı finanse edebılecek dunımdan çıkıyor. Gorulebılen yakın yıllann manzarası böyle. Yakın yıllar Turkı ye'ye bu türden onemli bir sorun getiriyor. BU soron nasıl çozulecek' îçerde ılencl bir hükumetln bunu çbzmesı mumkun MC ıçın bovle bır olanak yok Çunkü îçerde bu sorunun çozumü çok cıddı ve çok temellı ekonomık düzenlemelen gerektırecek Başan atılacak adımlann buvuklüğune bağlı Adımların bujuklugünu karşılasılan sorununun buyuklugü belırlıvor. Ancak gereklı adımlann atüacağı kararlaştınlsa bıle bunlar mev velenm vennceve kadar dış kaynak ararnak gerekecek Dış kav nağı ıse petrol zengını ülkelerden bulmak fazla bir hayal. Petrol zengını ülkeler r.e kadar zengrn olurlarsa olsunlar bu açığı kapatacak olgunluk ve zengmlığe ulaşmış degiller BU durumda bır tek yol kalıyor. Sosyalıst ulkelerle ekonomık işbir lığını a r t n n a k TUrkıye'nın ozel durumu bu ımkânı yaratıvor Fakat ıınkanın yaratılması başka, kullanılması bambaşka. Dış ekonorrık ılıskıler dıs sıyasal polıtıkadan ayn duşunulemez. Her ıkısı de ıç ekonomık ve toplumsal polıtıkadan aynlamaz. tçerde ıaam etme ozgurlügunü kutsal savanlar Amenka, Ispanya tiçgenını tamamlarlar tspanya'da üslerınl güvence altma alanlar Turkıve deki uslerı tehlıkeye gırıoce ve ıçerdekı kosullan elverışlı bıaunca yenı bır Ispanya yaratmaktan çekınmezler Ama buna guçlerı yetmezse çekılıp gıtme yollannı ararlar Cunkü artık ^v rupa nm batısı çok daha onemli Bu yüzden de bır hafta sonra yapılacak seçımler çok önemlı. Türkıye'yl Ispanvalaştırmak iste venler gJçlennı deneyecekler. HıSSE SENEDİ FıYATLARININ DUŞMESı, ENFLASYONLA B1RL1KTE SATINALAIA TALEB1N1N ARTMASINDAN 1LER1 GELMEKTEDıR Banka ve Eıtononuk Yorumlar Dergısının jazarlan enflâsjon aunınca fırmalarm sarsılacağını belırtırken bu^un sermave pıyasasında karşılasılan guçluklerı de enflâsvona bağlamasta ve şu %onışlerı ıleri surmekted^rler aEnflâs' on sermave pıvasasında safht:lı bır eelışmenın sağîanabılmesme ımkan vermevecek derece de yuksek düzeylere ulaşmıştır. Son enflâsyonun yavaşladığı konusundakj so?ler, fıyat endekslermdekı aldatıcı gorünumden ılen gelmektPdır. Yılbasından temmuz sonuna kadar. genel fıjat endekslerı ancak yuzde 56 oranında vukselmiştır, ama son banknot hacmi artışlan, yılın ıkınci yansında fıyat artışlannın yuzde 1520'vi bulması ıhttmahnı yaratmıştır 1 Profescir Aysan İle lktisatçı özgur, hısse senetleri fiyatlan düşuşünu enfiâsjona bağlamakla bırlıkte bunun mekanızmasını açıklamamaktadırlar. Bu mekanızmayı, Turkıye'de tauvıl ve hısse senedi «Datlaması» denilen olayın çıkışında aramak gerekmektedır. 1970'den önce AP, & • zellıkle konut kesımıne vatınmı kârlı olmaktan çıkaracak bir vergi 7e fıyat polıtıkası lzlemıştır. Kat alıp kiraya vermedekl kâr oranlan duşunce tahvıl ve hısse senedi çekıci hale gelmıştır. Pakat ajm AP'nm izledıği polıtıka sonucunda durum değışmıştır. Pıvat "ndekslertne gırmeyeD kiralarda son avlar ıçınde çod hızlı bır artıs eozlenmeKtedır. Bu artış, kat alımlarına talebm artması ve dolayıs^vle fcat fıvatlannın vükselmesıvle de doğrulanmaktadır Özelhkle MC Hukumeti kuruldı ktan sonra kat satış fna'lanrda, (ıç dort ay içınde vuzde vuze vakın bır artış olduğu bıldınlmektedır Bu uurum, pıyasada hısse senedl ve tahvnlm venne yenıden ıcat alıp kırava verme yolunun denenmesıne vol açmıştır Hısse senetlenne taîebın azalması anlamna gelen bu gel'şme de hısse lerı fıyatlarını dusjrmuştur. IŞÇILERIN ÖRGÜTLÜ OLDUĞU YERLERDE CHP'NİN OYLARI ORTALAMANIN ÜSTÜNDE Hüseyin MERTOĞLÜ 12 ekım seçlmlerinde, kull&nılacak oyların yüzde 38'ınl seçüecek TBMM ı üyelerınin yuzde 33 6 sını kapsayan ve Turkıyedekı toplam sıgortalı ışçı sayısının yuzde 54 unu ıçeren 6 llmiızdekl emek sermaye arasındakı üışkıler ve oy kullanma eğılınılen 9u sonuçlarz ortaya koymaktadır. Emegın somurülme oranı, artık değer oranı üe ıfade edılir. Bır üretım donemınde yaratümış olan artıkdeğer kutlesının bu uretım donenu Içınde kullanılan emek mıktanna oranı, artık değer oranı olarak bılınır Işçı tarafından yaratılmış olan rnaddi değerlenn, emegın çalışma gucü ışçı ıçın odenenın ustunde kalan kısnudır, yada ışçının fızyolojık ihtiyaçlanra gıdermek içuı çalışması gereken zaman süresırun üzermde olan kısmıdır. Adana, Ankara, îstanbul, 3ursa • Kocaelı ve Zonguldak ıllerıne aıt, artıkdeger oranlan, sermayenın organık bıleşımı, ortalarna Sıgortalı ışçı ucretlen ve CHP'nın bu kentlerden aldığı oy oranlan arasındakı ılıskıler belli noktalarda açıklayıcı ıpuçlan vermektedır. Ozel kesımın ve dev letuı hesaplamalaruıın ayn olarak yapılmadıgl çalışmada gorulen bazı saplamalar kamu' nun Turk sana3.11 ıçınde kapsadığı yer açsından dogmaktadır. Resmî istatistiklere göre 1973 yıbnda altı ildeki artık değer oranlan Sermavenln organik bUeşlml 1 9 7S •eçimlerinde Ortalama CHP'nln sıgortalı aldıçı lşçi ucr. oy oranı (T L ) 0, 1389 3 1422 7 1255 9 1531 2225 2157 1441 8 39 8 41 9 28 0 48 9 33 7 39 8 333 Anket MC'nin yatınm projelerinin hiçbirisinın yeri belli değil MC Hukumetmın duzenlediğ:, yatırım projeleri ile ılgılı olarak temmuz ayı souunda yapılan ve bır daha tekrarlanmayan toplantı da projelerm tumu uzerınde ve bu arada jer seçımı konusunda Demirel Koalısvonunun AP kanada ve MSP kanadı arasmda sert tartışmalar geçmıştır. Yatınmların şampıyonlugunu, bu konuaa da çok konuşan ve vaadlenne hıç bır sınır tanımavan MSP'ye kaptırmak ıstemeven Demirel, hazır olmajan projelenn gerçekleştırılmesının Uçuncu Plan sonrasına ertelermesı goruşunden jana olmuştur. Bu gorusu savu nurken projelenn etudlermm bel lı olmadığı, verlerının seçılmedı gı ılerı surulmuştur. Toplantıda vapılan konuşmalar MSP kanadımn, bu soruna hazır b.r cevapla geldığını ortaya kovmuştur. MSP'lı Abdülkerim Doğ ru'nun başında bulunduğu Sana>ı ve Teknolojı Bakanlıgı, Turkı vedeki planîama ve proje ahş kanhklarını alt ust eden bır araş tırma ve tezle ortava çı<mıştır Yatınm toplantısmda açıkıanan bu teze gore yatırımların ve ure tımin malıvetıne, bir proıenın yer seçımi etkih olmamaktadır. Artık Değer oranı (°o) ADANA ANKARA BURSA ÎSTANBUL KOCAELI ZONGULDAK TÜRKİYE ORTALAMASI 151.4 82J 266.8 145J 529.7 283 6 214 8 Ilk kamu kesiminde ödenen yuk sek ücretierden ılen gelmektedır. Gerçekte Kocaeli ıçın kamu kesımıne aıt artık değer oraıu da ha da yüksektır. Kocaelındeta goz konusu Kamu îktısadi Teşebbüslerı bu nıtelıklen nedenı ile sıyasi iktidarlar tarafından tam polıtık amaçlarla yonetıl mektedır Bu gelışmelere rağmen CHP nın bu ılde aldığı oy mıktan gene Turluye ortalamasının uzerındedir. Merkez Bankası'nın son haftalık durumuna göre brüt dövız rezervlerl 45 milyon dolarlık yem bır azalma ile 1 mılyar 146,8 mılvon dolara inmıştır. Bu mıktar, MC hükümeti ile başlayan DÇM dövizleri ile MC hükümeti nm aldığı dış kredılerin toplamı na çok yakındır. MC hükümeti; eylül ayı sonuna kadar 1 milyar 92 mılyon dolarlık dıs borç yapmıştır. Boylece MC hükümeti ğö revde bulunduğu sürede, kendisi ne daha önceki hükümetlerden devredılen dovnz rezervlennin ta mamını entmiş ve bunun yertne 1 mılyar 100 mılyon dolara yakın yenl dış borç yaratmıs olrnak tadır. Merkez Bankası'nın son haftalık durumuna göre, DÇM dovızlen bır haftada 21 milyon dolarlık bır artışla 798,6 mılyon dola ra çıkmıştır. Hukümet aynca 294 mılyon dolarhk dış kredı almış tır MC hukümetmın borçlanma toplamı 1 mılyar 92 milyon dola n bulmaktadır Bunun dışında MC hukumeti 1 mılvar 322 mılyon dolarlık brut doviz rezervi devralmıştır. Yeni borç ve devre dılen dovız rezervi 2 milyar 414 mılvon dolardır Son haftalık du rumda ıse brut dovız rezervlen 1 milyar 147 mılyon dolar olarak gosterılmektedır. Erıyen dbviz re zervleri ıse 1 mılyar 267 mılyon dolardır. MC, dış borç olarak ge tırdıği dovızlerden de fezlasını kullanmış olmaktadır. 0.57 028 0.50 0 47 063 046 045 Ankara Ankara ilıne aıt büyüklükler jilamlı değıldır. Anlamsızlığı nedenı açıktır. Ankara bır ışçı kenti değıldır. Kaldı kl mevcut sı gortalı ışçı savısmın, ne olçekte gerçek sanayıde çalıştıgını da ser mayenm organık bılesımme ılış kın oran açıkça ortaya koymaktadır Tablonun ortaya kovduğu en yalın goruntu, ışçılenn orgutlu desteğının olduğu ı^erde CHP nın oy oranlan buytık artışlar gostermektedır 1973 seçım sonuçları ıl'erın ılçelerıne gore do kulduğunde bu gerçe.: daha açıu belırmektedır. Işçılenn oturduklan vorelerde CHP'nın oylarının 1 ıçındekı toplam oy ona'ama 1 sınm da üzenre çıkmaktadır 2973 seçımlennde CHP lehıne kul landıklan oyları he tavm edıcı rol oynavan :şçııerın, CHP vonunde oy kullarma eğılımlem de, ekonomık nedenlerın ağır | bastıgı ve bu ekonomık ımkan ] lan kısa donemde gelıştırecek parti olarak CHP'yi gorduklerı , anlaşılmaktadır. Brüt döviz rezervleri MC'nin aldığı dış kredi düzeyine indi ithalatın artışı yol açmıştır. Mer kez Bankası kaynaklarmdan elde edılen bılgılere gore, haftada lçmdela dovız çıkışlan 97 milyon dolan geçmıştır. Bunlar, daha çok, tthalat ıçın kullanüan dovızler olmaktadır. MC, seçime | gıderken, son bır çaba ile ıthalatı da artırmaya ozen gostermek tedlr. I Not: DİE'nin 720 yayın no 1u Yılhk îmalât Sanayi Sonuçlan 1973'e dayanılarak hesaD.anmıştır. BURSA'DA CHP'NİN ALDIĞI OY ORANI, HALK PART1S1NİN TÜRKİYE ÇAPINDAKı OY ORTALAMA3ININ ALTINDA KALIYOR.. Bursa hariç Tablodan ılk gozlemlenen sonuç.ar, yoğun bır bıçunde Işçı barındıran bu kentlerde Bursa hEiıç ClIP'sınm Turkıyede ald"?ı toplam oy oranı ortalama sının çok uzerınde oy aldığını gostermskteaır. 1973 yılı YılLk Inıalât Sanavı sonuçlarma daja n'lara/î vapılan hesaplamalara gcre, 1973 vılı ıçınde Ttırkıye orta'aması olarak artık değer oraru yuzde 214 8 dır. Bunun anl&mı Işçller her gün 1 saat kendı gün luk zaruri ıhtıyaçlarmı saglanıak ıçın kendılerıne çalışıjor ıken bjna karşıhk 2 saat de ışveren ıçın çalışrmşlardır. Kı=acası 8 saatlık bır İş gununde ışçı 2,5 saatını kendı ıçın, 5 5 saatını de ışveren Içın çalışmıştır. CHP'nın yoğun oy aldığı bu iller ıçuıde, işçılerın guçlu orgtıtI ae gosterdıklen yerde, artık değer oranlarmm Turluye orta lamasının altına duştuğü ve CHP' nm bu ıllerde aldığı oy oranlanran çok yuksek olauğu goulmek tedir. Zonguldak, Istanbuı ve A danada bu durum gozlemlenmek tedir. Buna karşıhk artık değer oramn yuksek olduğu sermavenın organık bileeımının ytode 0 50 olarak saptandığı Bursa İUnde ışçılenn aldığı ortalama ücret Turkıje ortalamasmın altında kalmakta aynı zamanda dıger ülerm de çok altında kalmaktadır. Bu gel.şımı gosteren Bursa da CHP'nın aldığı oy oranı da, CHP'nın Turkıye ov ortalamasının altında kalmaktadır. Kocaeli Kocaellne ilışkın büyüklükler, kamuya lllşkm sanayi kollannın bu ilde yoğun bulunduğu gozonünde tutıHarak yorumlanmalı dır. Kalaı kı sermavenın organık bıleşımır.ın ne denlı vuksek o du ğu gorülmektedır. Bu nedenle artık değer oranı yuksek olmaktadır. Ücıetlerde goruien yüksek Dovız rezervlerindekl bu gelis rne'erm yanında Merkez Bankası nm eylul a.vının 28'sında bıten hafta ile ılgılı durumu seçimlere yafcaşılması dolayısıvla MC hü kunetının Merkez Bankası kaynaklarını venıden zorladığını or tava koymaktadır Bır hafta ıçın de tanm kredılen 1 mılyar 210 mılyon lıra artırılmıştır. Tanm kredı ve satış kooperatıflenne açılan bu venı kredıler, hukümet ; ler.n seçım şanslannı artırmada 12 ekirmle kullardıklan araçlardan birlsldlr. Kısa donemlı ıktıdarı sırasında , Kamu kesımıne açılan krediler Işçı kesımıne buyuk ımkanlar de 700 mılvondan fazla bir artış sağlamak ıçın yogun çaoa narca gostermıştır. yan CHP ıktıdannm b j çaba lannın ne denlı etkılı olduğu, ış Butün bunlarm sonucu olaraK çılerın kulıanacaklan oyları uze bır haftada emısvon hacmı 840 nnde etkılı olup olmadığı 12 mı'von lıra ?emşietılmiştır. Eekım seçımlennde bır anlamdı rrısvon hacmının daha fazla eetest edılecektır Bu anlamda da nı<;lomesıni, brut doviz rezervle12 ekım seçunlerı onenu mdekı azalma onlemıştir. Brut tadır. dovız rezervlerinuı azalmasına ise MERKEZ BANKASI HAFTALIK DURUMU ve D Ç M MILYON 28 3 1975 (MC Hui ıtnetı) 18 549 24 İ92 8 7i5 15J41 12 0C5 8o J47 DOLAR) Z 9 197r K (bon Hafta) 17RflH 44 955 lf> 930 108 774 (MİLYON TL. REZERVLEB A K T 1 F : ALTIN + DOVIZ KAMU KREDILERI OZEL tEKTOR KREDILERİ TARIM KREDILERÎ DIĞER AKTIFLER T O P L A M P A S t F : 19 '11975 (Geçen Hafta) Uiflf41 23b 15 710 21 7')1 10b 'J2'6 EMISYON DOVIZ .. . . MEVDUAT MEVDUAT MUNZAM KARŞILlGl DIGER PASIÎLER .. BRÜT REZERV NET REZERV DÇM 32 055 "227 3 7ü4 39 535 822 '2 ı '22b 40 375 lbl 6 017 2*2 142 26 424 1 S22 1) 1 1«1 b 7') 0 W)(J H 777 " > 1 14b 8 688 8 738 6