Katalog

Ziya GÖRALP Yazan: K&zım NatnJ Durn MUbecce! N. Duru tarafından yeniden gözden geçirilen eserin 3 üncü baskısı 12.50 üra ftyatla Bakaniığımız yayınevlerinde satümaktadır. Devlet KlUplan Mödürlüfcfl Sultanahmet tgtanbul Satı? Tel.; 22 38 03 (Basm: 243Î6 7955) umhuriyet 52. yıl, 18389 Kurucımı: TUMJS NADÎ 10 Ekim 1975 Cıura KOIEJIFHE HAZIRLANIYORVM llkokulu bitirerek kolej ve yabancı okullara g i r m e k isteyen küçüklere en iyi haber KOLEJE HAZIRLANlYORUM Flatı : 155 TL. İsteme adresl POSTA KUTUSU : 176tıtanbal Siyasal partilerin seçim çalışmaları yoğunlaştı icevit'l suçlayan Demlrel, «CHP'yl >yla mağlup ediniz. Ona cesaret 'ermeyiniz. Bizim işlmizi, devletin şini kolaylaştırın» dedl. îozbeyll, ambargoyu kaldıran kanuıun bağımsızlık ve egemenlik prenîipierl ile bağdaşmadığını söyledi. Demirel 2. boğaz koprusu ve renkli televizyon vaadetti FARTÎSÎNÎN Kıbns'ta Ingilizlere ait bir radar istasyonunun ABD'ye devri tepki yarattı • ABD SAVUNMA BAKANLIĞI TÜRKİYEYE TESLÎMÎ GEREKEN 24 F.NTOM UÇAĞININ YIL SONUNDAN ÖNCE VEKİLEMEYECEĞINÎ AÇIKLADI. DtĞER MALZEMENİN GÖNDEEILMEST ILE ıLGILI IŞLEMLERIN NE ZAMAN SONLTÇLA;NT>IRILACAĞI ISE BILÎNMÎYOR.. (DIŞ HABERLER SERVtSl) Avrupa" Konseyi Insan Hakları Komisyonu, Türk Hükümetine aleyhindeki iddialara cevap vermesi îçin iki ay süre tanıdı Kosta DAPONTE TAKSÎMT3EKİ MtTÎNGÎNDE KONtJŞAN DEMÎREL KATTLANLARI SELAMLIYOR.. (Fotofraf: îbrahlm KÖSEOĞLÜ) Yarından Sonra arlamento »Tttmetiitnda D J dişe dofcunur bir deği^ fUcU*o yol açmavacajı bilindlği haJde y*nnd»n §onr» yapılması beklenen veoileme ve ar» «eçimlerinl halk şimdJye riek benzerine ntstlanmadık btr sabırsızlıkl» bekjemektedir. Seçtm kunpanyası adeta bir fenel s*çim karam içinde geçrnekte, yurttaslar, 6zellikle CHP iiderine karsi gıcak bir ilgi föstermektedlrler. Diyebiliriz Id, gu yenilerne seçimlcrı 30 >ildır tanık oldufuırnıı bir çok gcnel seçlmlerden daha yaşamsal bir Snem kazanmıştır haJkın gözünde. Ülkemirin seçim dışı kalan lllprlnde blle halk pazar (riinünü iple $«• ker göriinmektedir. Bizce bu olağanüstö Ofrlnln kökeni 1973 genel seçimlerl ıonucunda yatmaktadır. O seçlmlerde CHP, çok partili yaşama geçişimizden bu yana ilk kez büyük bir başarı kazarunış, en fiiçlü partl olarak Parlamentoda ycrini almıştı. Bu başansını CHP, ortanın solu politikasım cesaretle Bavunmasına ve sınırları kesin çizgilerle belirtilmemekle birllkte ortanın solu politikasının halk tarafından bir umut ışığı olarak gittikçe beııimsenir olmasına borçlndur. Tutucu güçlerin yıllar yılı «maneviyat, mukaddesat, öbür dünya» masallanyle küçük bir sömiirücü azınlık hesabına uyuttıı|u halk, artık bilinçlenmeye başlamıs, sömürfl düzenine son verilmedlkçe «maneviyat, mukaddesat» pibl Arapça sözcüklerln aldatıcı birer tekerleme oltnaktan öteye bir anlara tasıyamayacağını yavas yavaş anlar hale gelmlşti. Durumu tutucular takımı da yakından izliyor ve görüyordu. Onun için, en güçlü parti olduifu halde tek başına hüküınet kuramayan CHP'yi kıskıvrak hağlamayı yeğ tuttular. Bu pibl hallerde her demokratik filkenin başvurması gereken erken «eçimlerden şiddetle kaçmdılar. Bunalımlar içinde koskoca iki yılunız hcba olup gitti. Ama Türk halkı pünden (çüne daha çok bilinçleniyor, oynanmak istenen oyunun içjüzünü daha İyi anliyordu. Tutucular cephesinin amacı, lıer ne pahasına olursa olsun CHP'nin tek başına iktidara gelmesini önlemek, gprekirse yürürlükteki föstermeük demokrasiye de paydos diyerek iilkemİTi katı faşızmin çizmesi altında ezmeyi denemektir. Oerçi böyle çü^ınca bir denemenin başanya ulaşması kolay değildir. Ama demokrasi kurallarını çiğnemekte hiç bir sakınca eörmeyen, kaybedecefini anlaciıçı zaman yasa dışı her yola başvurabüen RÖZÜ dönmüş çıkarcılar takımının yapamayacağı şey yoktur. Demokratik ilkeler sınırı içinde bu tehlikeyi önlemenin tek yöntemi pazar RÜnii vereceğimiz oylarla tutuculan bir daha uyarnıak, onların akü dışı cesaretlerini kırmaktır. Parlamento aritmetiğinl etkili birinıde değiştirmeyeceğini bildlğimiz yarından sonraki seçimlrre katılma oranının yiiksek olacağı anlaşıliyor. Bu, Rerçckten büyle olmalıdır. Katılma oraıu ne ölçüde büyük ve orta <Cnmhurty«t R&ber Merkeri) Pazar gtinü yapüacak Sensto ara seçtmlerine iki gün kaia siyasal partiler arasındaki çalı^malar en yogun noktasına ula?mış, CHP Genel Başkanı Ecevit dışındaki liderler seçim konuşma sıru sürdürmüşlerdir. Ecevit dünü Genel Merkezde çalışarak geçirmiş, Demlrel istanbul ve Te klnlag'dft korfuşmustur. MSP M deri Erbakan, Ankara Tandogan meydanında, DP liderl Bozbeyll de Denizli'de MHP liderl Türlteş Adana'da partilüere seslenmişlerdir. Demirel'in konuşTnası Demirel dün sabah Istanbul'dan hareketle Tekirdağ'a gitmlj tlr. Tekirdafda vt yol Uzerind», Trakya'nın çeşitll kentlerinden gelen konvoylar tarEfından karşılanan Demirei konuşmalannda, oyların bölünmemesı üzerinde durmu? ve «Sola ve CHP'ye cüret vermeyin, reyinize ve sandığa sahip oîun. AP'ye iyi sahıp olun» şeklinde konuşmuştur. AP Başkanı, lstanbul'daki ko LEFKOŞE Trodos da bulunan Ingilizlere ait büyük bir radar istasyonunun Amerikahlara devredildiği yolundaki lıaberler Kıbrıs Türk toplumunda tepki yaratmıştır. nujmasuıda, ikinci bir Bogaz Köp Bu arada ABD Savunma Parüsü yapacaklannı yeniden ilân kanlığı dün yaptığı açıklamada, etmiş, bu arada en kısa zamar.da ambargonun kısmen ve şartlı Türkiye'jT renkli televizyona ka olarak kslduılmasıyla Türkiye"de vuşturacaklannı bildirmiştir. teslimi gereken 24 fantom uçagıGenellikle Ecevit'i ve CHP'yl nın yıl sonundan önce verilemesuçlayan konuşmasında SUleyman yecefini açtklamıştır. Demirel, çunlan söylemiştir: Kıbrıs Rum kesiminde yajim«Ttirk milleti rnilli beraherliSİ(Devamı Sa. 9, Sü 7 de) lanan «Ayyanisis. gazetesinin bil Gümüşhane'de AP adayı için propaganda yaptığı bildirılen Anayasa Mahkemesi üyesi, Başkanlığa şikâyet edıldi AVKARA (Cnmburlyet Bürosu) Anayasa Mahkemesi üyelerınden e s ö AP S«natöra Halit Zarbun'un GümUşhane'da bir polltikacı gibl köy köy dolaşarak AP auayı ömer Naci Bozkurt için çalıştıgı öne sürülmüştUr. CHP Kars Senatörtl Sxrn Atalay, dün Anayasa Mahkemesi Başkanına başvurarak, Halit Zar bun'un Anayasa'yı tahrip eden davranışımn önlenmesini istemiştir. Atalay Anayasa Mahke(Devamı Sa. 9, Sü 2 de) • AP'nin seçim ertesinde MSP'yi bölme1 çabalarma girişeceği bildiriliyor İngiliz ANKARA, (Camhnrrret Bfiroan) Başkent siyasl çevrelerinde ısrarla belirtildiğine göre, 12 ekim seçimlntien sonra AP yenl bir glrişlmde buîunarak. MSP' Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a karşı olan bir grubu Istifaya zorlayacaktır. MC HUJtümetlrin kurulus biçimi üzerinde MSP'nin yeni bir talam isteklerde bulunması »eçim aonrası koalisyonu İçinde ve özellikle AP ile MSP yöneticilerl arasında pazarhk Itonusu yapılacaktır. CGP'll Orhan öztrak' ın AP listesinden Senatör adayı oldugunu belirten MSP G«nel Başkanı, partisine verilen Bakanlık sayısının arttınlmasuu isteyecektir. MC Hükümetlntn kunıluşu «ırasında DP'yi bölen AP'nin, koallsyon içindeki lstekleriyîe giderek katılaşan MSP'yi de parçalamak isteyeceği siyasal kullste yo gunlaşmaktadır. AP'li yöneticilerin MSP içindeki özellikle Erbakan'a karşı olan Korkut Cteal grubu 'le yakın llişki içinde bulundukîan ve bu arada ön temaslara başiadıkları belirtilmektedir. Seçim sonrası uygulanması düşünülen stratejinin, AP'nin seçim döneml propaganda çalışmalan başîamadan önce saptandığı, Çankaya'daki Basbakanlık konutunda Süleyman Demirel'in AP11 Bakanlar, MHP Geael Başkanı Türkeş ve MSP İçindeki grubun öncüsü Korfcut özal ile ayn ayn görüştügü bildirilmektedir. Seçim sonrası MSP'nin hükümetteki Bakanlık sayısı tizerine «pazarlık» yapacağmı düşünen AP yönettcüeri, öne sUrtlldüğüne göre. «Üçlü Birleşme Planı» yapmışlardır. Bu plan uyarmca blrinci etapta CGP'nin kurultayıra toplayarak AP ile btrleşmesi ya da CGP yönetlcilerinta istila • • derek «Bagımsızlar Grubuana katılmalan gerçeklestirilecektlr. Planm ikınci bölümünde, MSP' de özal grubu olarak bilinen mil letvekilleri partilerinden lstifa etmeye başlayacaktır. Son olarak da DP'de bulunan ve AP'ye eğiliml olan milletvekiileri refc (Devamı Sa. 9, Sü 3 de) STRASBtHG Avrupa Kons»yi İnsan Haklan Komısyonu, dünkü toplantısında Kıbns Rum dirdiğine göre Trodos dağ Yönetiminin Türkiye aleyhinde larında buiunan büyük bir açtıgı dava konusunda izlenecek radar ıstasyonu Bırleşik Ameri yol hakkında bir karara varmış ka'ya devredilmiştir. Gazete, ra ve Raporda öne sürülen iddialar dar tesislerine Amerikan asker hakkındaki Türk cevabını kasım leriyle teknisyenlennin yerleşü sonuna kadar bskleyeceğini» açık rildiğinı haber vermiştir. lamıştır. Bu arada «Aravgı» gazetesi de Komisyon Başkam îngiliz Fawîngiliz'lere ait AgTatuı hava üssünde ve Trodos dağlanndaki ra seît'in önceki gün gazetemize söy dar istasyonunda Amerikan deniz lediği gibi, Kıbrıs'm Rum Uesipiyadelerinin görev yaptığını bil minde düzenlenen tanık tutanaklarmdan oluşan rapor, şimdi Andirmiştir. Bu konuda bir açıklama yapan kara ve Lefkoşe'ye gönderiîecekRum yönetimı sozcüsü ise, Kıb t'r. İlgili hükümetlerin bu konucevaplarınin rıs'ın Rum kesiminde Amerikan daki yorum veya (Devamı Sa. 9, Sü 4 de) beklenmesi için fifl haftahk bir süre tanınabilecegi belirtilmi?. an cak bunun bir i.ya indirilmes: yönünde baskılar da yapılmıştı. Komisyonun bu defa Türkiye'ye «Azaml sürevi» tanımak yolunu seçtigi anlaşılmaktadır. (Devamı Sa. 9, Sü 6 da) üslerinin ABD'ye devri uluslararası hukuka aykırıdır Orhan APATDIN Prof. Üstünel, "Istanbul'da gerçek demokratik güçler ile faşizm karşı karşıya gelmektedir,, dedî ISTANBUL HABER SERVİSİ CHP îstanbul Senatör adayı Prof. Besim Üstünel, «12 ekim seçimleri Türkiye'de iktidarın el degiştirmesine yolaçmayacaktır ama, yaratacağı sonuçlar Türkiye'de çok anlamlı gelişmelere ne den olabilecektir. Daha da önem lisl bu seçimler bir bakıma, demokrasi ile faşizmin bir mücadelesi şeklinde geçecektir. özellikla îstanbul'da oluşan şekliyle, gerçek demokratik güçler ils faşizm karşı karsıya gelmektedir» demiştir. Seçimlerde CHP için kullanılacak oyların demokratik güçlerin îaşizme karşı müoadelesinin bir göstergesi ya da btr zaferi olarak yonımlanacağım kaydeden Prof. Üstünel, edindiği izlenimden CHP | (Devamı Sa. 9, Sü 5 de) l îngiltere'nln, Türklye"nin de taraf olduğu uluslararası andlaşrealara dayanarak Kıbns'ta bulundurdugu üslerini, andlasmalarda taraf olmayan ABD'ye devretmesi, Devletler Hukuku kurallanna açıkça aykın bir davranış nlteligindedir. Şöyle ö ; (?) Ingiltere. Zürth ve Londra Andlaşmalanndan sonra Kıbns Anayasasının yürürlüğe girmesiyle birlikte. Kıbns toprakları üzerindeki egemenlik haklanm Kıbns Cumhuriyetine devretmiştir. Kıbns Cumhurivetinin ülkesinln tamamı üzerinde egemenlik haklannı kullanması doğaldır. Ancak, Kıbns Devleti ile Türkive, Yunanistan ve Birleş:k Krallık aralannda yapılan andlaşmalarla, Ada üzerinde 99 mil karelik bir alanda İngiliz ege(Devamı Sa. 9, Sü 6 da) Türün: "Miğferimi ve çizmemi giymiş bulunuyorum,, AP tstanbul Senatör adayı Faik TUrün dün Taksim'de yapüjr konuşmada «CHP çıgnndan çıkmı? bir partidir. Onu eğer kabüiyetl varsa tekrar yoluna koymak lâzırndır. Memleketi kardeş karga> sına sürüklemek lstemektedir. Bu ortamdan kurtulnıak İçin askerlerin gözünün Içine bakmayın, Oylarınızla gereicen dersi verta» demiştir. «CurrJıuriyeti kollamat, korumak görevir.ei koşarak geldifini (Devamı Sa. 9, Sü 4 de) CHP ÎSTANBUL SENATÖR ADATI PROF. BESİM ÜSTÜNEL OLAYLARIN ARDINDAKf GÖZLEM GERÇEK T firk kamuoyunun g&zlert 12 ekim seçLmierindedir. Valnız Türk halkuun dikkatini çek. mekle kalmıyor 12 ekim seçimleri; Atina, \Vashington, Brüksel başta olmak üzere dıs çevreler, Türkiye'deki Senato ««çimleriyle vakından ilgilidirler. 12 ekim rünü verilecek karann yeni kararlann kaynağuu oluşturacafı bllinci, bu ilgiyi yararmaktadır. Ne var ki şu sırada dış dunyada ülkemizi ilgilendirecek önemli olaylar yaşanmakladır. Bunlardan birincil önem taşıyanlardan biri. sazetelerimlzde gerekli yerini hulamamıştır. Kıbns'ın ge leceğinde çok etkili olabilecek bir değişiklik şu ftünlerde Ada'da Kerçekleştnektedir. ABD, Kıbnstaki tngiliz üslerini devralmaktadır. L'zaktan bir bakısla, olay doğal sayılabilir. Çünkü tkinci Uünya Savaşından sonra lns!"lerin ve Fransızlann çekildiği yerleri ABD doldarmuştur. Güneydoğu Asya ve Ortadoğu'daki sömürgelerde bu süreç izlenmiştlr. Aynı meka nizmanın, Kıbns'ta Işlemesi bu hskımdMi ABD, Kıbrıs'a Yerleşebilir mi ? 11 Dikelia, Pergamos. Ayios, Nikolaos, Ksilofagu... Ayrıca Ada Ancak Kıbns'takJ durumla bnn üzerinde tahditsiz uçma yetkisi dan öncekiler arasında, hem dev îneiîtere'ye verilmiştir. Bıitün letler hukuku açısından; bem hunlar ve bunlara ek yetkiler, Türklye'nln geleceği bakımından «Garanti Andlaşmasma dercediyadsınamaz aTruıklar buiunmak lecek ek madde» ile saptanmıştır. Bu maddede Türkiye ile Yutadır. Kıbrıs Devleti, lngiltere • Tür nanistan; tnsiltere'ye Kıbrıs'ta verilecek haklan garanti etmekkiye • Yunanistan'ın İçinde butedirler. lunduğu bir hukuksal çalışmayla Görüldüğü gibl Îngiltere'nln kurulmuştur. Kıbrıs bağımsız bir Ada'daki egemen fis bölgeieri ve devlettir ama, bu bağımsızlıgın bir dizi koşula bağlandiğı da te hunlara ek yetkileri ve haklan, üçlü bir anlaşmanın sonucudur. mel beit;elerde EÖrülmektedir. Garanti Antlaşması ek madde Nitekim Ada'da İneilizlerin egeaynen şöyle demektedir: meıılik haklan altındaki toprak «Yunanistan Kırallığı, Türkiye parçalan da, Kıbrıs Devletinin lemcl belgelerinde belirlenmiş Cumhuriyeti, Kıbrıs Cumhuriyetir. tçemen üs bölıteleriyle, as tinin ihdasını müteakip Birleşik Kıralhğm hakimiyeti altında kakerî atış ve talim alanları; lnKilizlere 1959 anlasmalarıyla ve lacak olan bölgelerin bütünlüğürilmiştir. 11 adet e''tim alanı ve ne riayet etmeyi deruhte ederler 31 adet üs ve tesis; .959 aıüasma ve Birleşik Kırallığa sağlanacak haklann Birleşik Kırallık taralanna dayanmaktadır. fından istimal vo istifadesini gaKıbrıs Devleti kurııluş temel ranti altma ahrlar.. anlaşmalarına eöre İntiltert'nin Bu maddenin açık anlamına tam ceemenliKİ altında kalacak üs ve tesisler şöyle sıralanmıs• •* iır: Akrotiri. Episkopi, Parama(Devamı Sa. 9. Sü 6 da) beklemnedik bir »ey Sermaye UĞUR MUMCU limizde yeni dosya. var. Dosyadaki belgeleri birer blrer okuyorum. Bu dosyada, «Hayall sermaye» oyunlarını görüyoraz. «Hayall mobilya» yanmda bir de, «Hayali sermaye» kavramı çıkıyor ortaya böylece. «Hayali sermaye» Demirel kardeşlerin sahibl bulundugu «OrmaOrman mamulleri tntegre Sanayil ve Ticaret Anonim Şirketi» ile ılgilidir. Ziraat Bankası Teftls Kurulu Başkanlığının 15.3.1972 gün ve 10420 sayılı karannın dördüncü »ayfasını açıp okuyorum: « OrmaOrman Ürünlert întegre Sanayii ve Ticaret Anonlm Sirketinin mıruluş ve sermaye tezyidi lşlemlerl sırasında para olarak bankamıza tevdi edilmesi gereken sermaye payı hakkında Ticaret Bakanlığına gerçeğe aytan beyanda bulunuidugu, böylece mezkur şirketin kurulus ve sermaye tezyidi işlemlerinin kanun ve mevzuata avkm şekilde tekemmulüne sebebiyet verdiği anlaşılmıştır...» tmza: Teftiş Kurulu Başkanı Cemal Baki... Aynı konuyla ilgili 10.3.19722 sayılı soruşturma raponınun kapağını da kaldırıyorum. Bu rapor, tam on ay süren uzun araştırmalardan sonra tamamlanmıs ve Teftiş Kurulu Başkaniığma sunulmuştur. Raporu hazırlayan müfettişin adı Ertaş Aktürk'tür. Buyurun rapordan bir oarça: Orma sirketinin kurulus ve sermaye tezyid! tşletnleri sırasında tsparta şubesince Ticaret Bakanlığına hitaben 26.12.1969 ve 27.6.1970 tarihll mektuplann vazılmış oldufu, bu mektuDların birincısinde «... Şirket sermayesinln l/4"nü teşkil eöen 12S.U0O liranm sırket kurucuları tarafından bankaya bloke edilmiş bulundugunun» ve Ikincislnin de «.. Sir(Devamı 5. Sayfada) Bugünkü radyo konuşmaları 19.3519.45 19.5020.00 20.0520.15 20.2020.30 20.3520.45 20.5021.00 (DP) Cevat önder (TBP) M. Timısi (AP) Y. Ergenekon (MHP) A. Türkeş (CHP) D. Baykal (MSP) S. A. Emre E Miting izlenimlerl CGP'li Feyzioğlu ile bağımsız Bilgiç ve Türün dediler ki... (Selâhattin Gt'LER Nuri ÖZDENİZ Deniz SOM yanyor) SEÇİM 75 Sofu Tuğrul KONYA Turhan llgaz ANKARA izlenimlerini anlatıyor BUGÜN 5. SAYFAMIZDA Tekirdağ'da ve Taksim'de karşıiayanların, toplananların sayısı AP'lileri hiç de tatmin eder görünüşte değiidi. Oysa günlerdir tiim Tralcya ayaklandınlmış, IsNADİR NADİ tanbul'da hindır'lmiş kı'alar hs(Devanu Sa. 9, Sü 1 de) (Devanıl Sa. 9, Sü 3 dc)