Katalog

CUMHURÎYET 5 Ağutos 1974 ABSULCANBAZ TURHAM 8ELÇUK 47'LlLER FÜRUZAN 41 öğretmen hınım. duılerinden anlarh. Karatoklunun uç gecedır duıune uykusunu 8il:p gıdesıye gardıgmden, surunun onunde raeledığ?nden, tuz yalatılıp juya >edılmemi5 koç benzerı asılenıp bovnuzladıgından IOZ ettı O da nejmış ınnMi, ılâhı Medet dü|ün de bojlesıne ınaınlan: tuhaf değıl mı" Annesi gulüvor, babası durmaz gorunüp »igara Ubakasındakı dızılerı jenıden sıralıyordu. Öğretraen hanım, demıştı Medet usta. Yuzu sonmus sesı durgundu Sorduğunuza gorup du>duğumuzu ayan edeyım dıye açıldun. Le>!.m nme \aktm o>lesıne gecınde hıç uğramazdı dukkâna Oglevın yogurtlu a». Molasmda ya da sabahın erınde gorunur, hıtır 10rup el opturup dualar edıp gıderdi Son gelışı başkajdı oğrctmen hanım. Dılersenız olanı olrruşu d.ycyım Ya da kısadan alıp sızlerı yorup soze boğmayaj ım Anlat Medet amca. anlat. Annesı, babası Seçıl, annıveren bakııianyl» donmuşlerdı Emmeden >ana Anlat >a Medet usta, demıstı babası. O d» can taşıvordu Elıraızden gelen olursa ardımıza koyma>ıp nıne.\ı araştırırız Sonra Kıraı başsız bujuksuz kalabılır. Ortanca daha çocuk savılır. Uzulmesın tnansın onu «evdığımıze Akhna kotu şevler gelmesm Eırme babasının konuşmasmdakı kederlı yumuşaklığı se\ecenlıkle dınleyıp ıcınd» »çılı\eren sıcak bır atıiışla Babacıeım, demıştı. Ya Emıne bızı de arada buralı say, Nıne\ı bız de se\erdık Şımdı Medet amca anlatacak bızler d.nleyecefız. Dadaşlar ışlerını tam«d:p çıkarlarken. ben Le>lım Nıneden >ana baktmı Dukkânlar ortulup ezan donerken uğraması nıyeydl. Leylım Nıne, bekler otururdu. Kalkası yoktu. «Hay rol»» dedım. Kutsğım yanına dajamıştı «Havır haber ki Medet can. dedı. «Havır haber kı ne çok buesın. Üç gundur üç gecedır, can kuşum şolen gümburdemesınden Duğun dernek tellermı takırırnış kı nasıl • Bır soz edemed'm Levlım Nme'ye Yuzu gozu şavkıyordu o'urduğunca Bız de Karslıyız. Nıne ulunauzdur, omur eskıunişudır Kımse>e etını tasıtmamı»tır Ksrfi soylemnliğim olamazdı Oğlu da, gelını de »rdından jururlerdı Onları nıneyı bılmezden yuklenmezden gelme>le karala.vamavız Yoksulluğun toresidır Yedığı yaramsz vası alanda dojması ılığını elını yararlı kılmayacak olanı bız tepmesek de. ulular toresı teper. Taze>e \er açar. Hem gonullerıne kar» duşmeden Leylım nınenın karşısına oturdum, dukkânı orttüm. «Ya ninem dedım buyur ık' ka şık yogurt a|i jıvelım» «Yok oğul» dedi yok. • Ben şoyle hak alıp hak ule,meğe. helâlle«,nıeğe uğradım» «Hayrola kı» dedım ışkıllen p «ns \ermisligimiz olmuştur nmem sana » Hev benım kara gozlennın elıfı sonmeyesı oğlunr dc>ıp uzattı sozlerını «Benı dınle Medet Can o kara kovun Leylım'm omur ahcısıdır. L'lu Tdnrı>ı gor kı. ben gıbı jaşadığı omurce, gunah ıçlemıj bır kuljna aracıladığı son alıc nın panesını nasıl yuksek tutar. Medet oğlum vakıtnr d«rim. Heve« edıp hevM vereıi (ücüm bov'ah vıl «y geçmıs. Geçmışi dü|leyıp yetinm«'ne v* rtrı yok Enıne durup uzununa ağlamaksa v*. kiftksız ît yatağında ekmek kırıgı surecek değılım. Daha dınelıp de kışlar hasatlar goraege, toklulann sute değmıj ağızlannı okşamcğa gon lum kalmadığını yalvar yakar olduğum koca t*nrı bıldı. Garip Leylım'ın gunü lokması Dittı, omrü yetü, deyip, yuce divanından karın buzun luyametıne baktı. Ya Medet oğul yakınma gerekmez. Dağların aşılmazına çağınr oldu kulunu. Eh oğnl, boyle ululanmaya goçmuf kurumu| gonlum dırılıp tıtredi.» Öğretmen hanım, bunca yılın adamıyım gozumun yeşermesı toreye de, erlığe de sızmaz bilınm Bır ho» oldum. Leylim Nıne ta?ıp taşıp bulanıyordu Razı gehyordu olume. Tazelığuıın yaylalanna cığer dırılten sulanna »elâm yolluyordu. Gurbetçilığimi duyurdu. <Sus ninem dedım, anamdan bir boy ilerısın bana Olumu sımdılık gerı tut. Çabuksan man neden kı? ömur aJıcı can tajıyanı unuttumu b«Uersın? «Yok ogul vakıttır dedı. Elden ayaktan kalmadan, akıldao yurekten olmadan va kıttır Zoruna zor dememıı omur muhtaçlansınmı'> Bır alevdır sardı oenı de. <Yok ninem dedım. Kıraz can ne eder? Ouğununde ukınacdgı dofluğun boncagu senın clın değmeden uygansuza duşer bıimez mısın?» Sustu, dızlerını lapııladu • Kıraz can ha> dedı. «Medet oğul kara koyundur gelır ya, geç kalmamak lâzun, kar yolları keser bu \akıtte Bır zamandır benım >atacağım yer \arabilecegun yeıdı Yok dedıklerımı berılet. YureğinJ kıqku>a verme. Şımdı düesem, hosça bulur musun? Bır ıkı şey çalsan bana. Kocamış kulaflarımm içınde durakalan ezgılere baksam. Yanlış mı bellemijim diye.» Yu zu ıhtıjarlıktan çızık do!u\du >a, gozlerı aleve vurmujtu sandım. <Neyı çalayim ulu ninem» dedım Akordıyonum'j cıkardım Medet ustanın >uzunde Dir çocugun b«kle^en uman guluşu ge$mı;U Babasının ba^ı eğıktı. Seçıl gazeıeyı yükt*k tutup yuzunu onun ardına almıjtı. Kubılay uykulu, ılgısızdı. Annesı otuıujunu dikieftirmı^ parmakianyla e u gını arasız auzeltı^ordu Bey, demıştı, Medet usta Utançlıydı gulu$u şımdı, bız Kars'tayken çalıp Çdgırnid>d heves edeıaık >a, jıllar var kı el değmemıştı çjlgırniia Akordıjonumuzun koruklerı eprıdıgınden >alnızlığımızda dener olmuştuk. Lejlun Nıne beklıjordu. Yuzunde ıyı gunlerınden kalma, agzına gozierıne saçına başına oturmuş ısımayla guldu Ustlerı Vdrılmış yarıklarına Jlkmaz karalar dolmuş koca ellenyle duaya durıuıca juzunu sıvaziayıp «omran sul*r rüzüirlar benzerı (erah geç^ın Medet oğul» dedı. <Neyı ısterdın ninem can» dedım. «Bu daglarda gerer ce>lanunı derein Medet» deuı 'Çalacagının bızlerce seçılmış begenılmışlıgı vardır.. £pey bır çaldım. Bırlıkte deaık çaiaıkıarımı Dugun mu yapıjorduk bır yığıtle bır tazeye Lejhm Nı nenın uzaklara duşmuş gençlığıne mıydı çaldıklarımız fdgırdıklarınıız Leylım nıne sesının >etıremedıgı jerlerde dızlerını tapışü>or, guleıek bakırlara ocaga, jerın Inıden kararmış kuvtuluğuna bakıjordu. Fenerın ısı artıyor, ıçersı seç.lmez olujoıdu. bon turkuye geçtıgımcle «BUdım, dedı, düğun to> orıas. çalındiıaır Kı dz erıp yeıtığınde, \av kuztım, vay canım.. ı^ır.p bt'ecektır » >.ıç>n çok soyler oldurr Size bıKnıem Lejiım nme sonunda «yola çıkmalı, vakıttu> dej*p kaiktı «Nereje vancan au.em Jea m Derdemet ae ar cttım kendımden cnajn Bunca gun ay saat bara ugramışl.gım. DarıncLjsı j e n sor mamışlıgımı anıverdım. Kış «taranlıgıydı behı bana sorauıan enim hatır ol nanı onutı Kımse sızlıgınde bu>uklenı>orciu. «KurKina Medet can dedı Kurdun kuşun sakınıo ugramaaıgı dağlan duşünde goren Lejlım neden korksun. Hadi saglıcakla kal Gene uğranm» Kuregını aİQi, kaputucun onunu lyıoeıı s.'kılr.uı «Isın, ıkilettım dedı. •Orulıgını yoluna jtoy ogul. Bakar sın gun ışımı; Yaşıyamn gunü ljır ogul ne ıyı. Meaet can arada bır çalgını çal türkunü soyle Olumden ecelden hıç korknuı Kendınaen kork kı, bagışlanmaz ayıplar ı$ıe>ıp saklamayasın » «Nıje boyle konuşursun Le'.ım nıne» dedım «Eh karanlıgın gucunaencur ogul, dedı. ıhtışarlıgın bılmişlıgındendır. ria.ıara az lcaldı unutmayasın Medet, dedi» «Dahe k)«ın kıyıcı gındayıı nıne» dedim «tyı y% onıi bahardır. Karları bı gun avuçladım. Dırihğı eztldı. Buza kesen suların aittan atajım unledım. Şırıl tısı vurdu kulağıma. Kar kürerken toprajı açtım su çekmı? kerpüiyordu toprkk ne ıyi Nasıl da unuttun topragı Kariiı altındadır ya bekler. Kurtların ulumalan a^agıya lndı ya, kopekler zıncırlerınden boşal.vo^ ya; yıne de bahar durmaz gehr. Birder, basar, saşar tutulursun oğul.» Kapıyı zor aralaaı. Kar yığılmiîtı. Hava ılımandı Gittı. ljlerımı bıtırdtm Akord yonumu rafa koydum. Kdxügu ^esıen yettığın ce basmama engeldi ya, gene de ıyı çalmı$tım. Kıvnlıp uyudum. Sonra Kıra7İa habennız gel dı. Leylım nmenın her gırdıgın» çıktıgina bax tım. Sorduklanm o geceden sonra Leylım ka dını gormedıklermı soyledJer Çok tanıyaru olmuç ofretmen hanım. Delı blle sanaruar çıktı. (DB.VAM1 VAB) İKINCİ BÖLÜM İlhan SELÇUK Romanı 3 EyHll 1919 sabahl vapurla îstanbul dan aynldım, a\nı gun Bandırma ya varıp Bursa trenıne bındım Bekır Samı Bej benı Yahudıler tstasyonunda karşıladı Keadısıne nemen durumu an lattım. tstanbul'âakı arkadasla rın yenı gelen Valı Mustafa Beyın hemen îstanbul a gerı gonderılmesını ıstedıklerını bu davr2nışın hem gereklı olaugunu, hem de buyuk etkı yapacagını soyledım Ama Bekır Samı \aktıyle Bağdat'ta Nemrut Mustafa ile çaiışmıjtı. Bır fenalığını gormedUtçe, kovamam dedı Kumandana ne kadar soyledımse de sozumu dınlemedı. Bır turlu Valıjı gondermeje razı olrauyordu. Oysa ben bu konuda Istanbuldakılere soz rermıştım Bırkaç gun sonra bır arkadaşın nıkâhına gıderken yolda pek anlastığunız Yarba\ Rahmı Bejı gordum Durumu anlattım Bır çare duşunduk Anadolu İhtilaline Doğru Bursa valisi Nemrut Mustafa'y* tutuklayıplstanbul'a gönderdik goruyordum. Uykulanm Itaçıvor, rahatsız oluyordum Ama olaylar yavaş yavat bana da dogal gelmeye başladı Evlenme öyküsü devam ediyor Bu kargaşa içınde evlenme yolundakı gınşımler de suruyordu. Son Îstanbul gezısınde de aılece tanıdığımız Şahver Hanım'uı buldugu bır kızı gormeje ablam la bırlıkte gıtmıştık. Bızı bır odava alnuşlardı Ben odadakı resımlere bakarken Bursa'dan tanıdıgım ve hıç sevmedığım ahlâk sız b.r subayın lotorallarma da rasladım, mıdem bulandı. Kw da bır türlü ortaya çıkmadı. Annesi mahcup oldu, ablama' Af buvurun, beyefendi blr daha ge sınler çıkar, dedi Ama bu ışten \a7geçmıştım Bursa nın zengınlerınden Fabrıkator Memduh Bey eskı mebus lardandı. Bekir S a m ı 3 e y bunun kolejde okumus bır guzel kızı olduğunu duymuS, fakat kızın verem olduğunu oğrenınce vaz geçmış. Ama Bursa da hakım olan Bekır Samı ıle çok ıyı dost bulunan Hasan Fehm» Bey'm salık verdıgı bır kızla az kalsm •vlenıj'ordum Kız çok guzel ve zengınmış, kımsesi yokmuş, amcasının >anında oturuyormuş, okumayazma bılmes bır Gurcu kızıymis. Amcası benım evlenmek ıstedıği mı duyunca Hasan Fehmı Bey'e açılmış, kızın bankada 100 bın lırayı aşkın parası, Bursa, Yenışehır, Eskışehır de bırçok ar. zı ve çiftliğı varmış Amca, bu malı mülkü lyı kuüanacak, kıa perisan etmıyecek bırını anyor muş, benı de taniyonnus. Bekır Samı, bunları duyunca derhal ışe gırıştı, bana sorma ya gerek bıle gormeden konuşmalar başladı. Nışan ve nıkah gunlerı kararlaştırıldı. Sonunaa lâf olsun dıye bana sorulunca: Gormeden bırsey dlyemem, dedım. Amca çok bağnaı olduğundan işler karıstı. Adamcağıa her tür lu masraf kendısının olmak üze de Istanbul'dan akrabalanmı getınp baktırmamı, veya Bursa'dan istedığım kadar hanım gdndererek durumu saptamamı ıstedı. Ben direndim. En sonun da razı oldu. Belırlı gun ve saat te kızla sokakta karşılasacak tık Bana yaklastığı zaman kız yuzünü açacak, bbylece gormuş olacaktım Boyle yaptık. Ama gelm adayını gorünce ben olumsuz karar verdım önce kız çok zengındı ve bu durum benım evlilık ılkelenme eykınydı, sonra kız gerçekten çok güzeldl, ben bu kadar g^ızel kadınla evlenemesdım Kararımı ve gerekçelermı anla tınca Bekır Samı ıle Hasan Feh mı Bey saşkınlıktan dona kaldüar. Düğün toplantısı Dugun toplantısı sırasında bır arkada^ yuxsek sesle çevresındeUlere duyurdu Dun maaş almaya gıden ve alamıyan bazı dul %e \etimler Valı'je çıkmışlar Valı bev «şımdı bana, gelecegınıze, vaktıyle kocalannızı babalarınızı cephede kopek gıbi oiduren adamlara sal diraydınız» demış Piığün donuşunde bunu fırsat bılen Yarbay Rahmı Bey subajla rı topladı, olajı anlattı, ve Valı' nın sehırden uzaklaştırılmasını da telefonla Kumandanllga duyurdu Bekır Samı c'urumu ıncelemek Içın beni subajların >anına gonderdı Ben derhal herıfm tutuklanmasını emrettım. O akşam Nemrut Mustafajı Istanbul'a gonderdık Ertesı eunu de Vah" nın yanında Bursa 'y a gelen Anza%ur baçkente gıttı Her ikısmı de >olda oldurmek lçın Bekır Samı'ye çeşıtlı ncalarda bulundjk, ama Kumandan nza gostermedı (11 dı 17J uncU Alay'ds Yaver Teğmen Kemal. Sohbe ederken bana Gerçekten evlenmek ısnjor san tanıdığım bır kız var. Kım? dedım Bızım 2 ıncj Tabur Yaven Behçet ın hemşıresı Ama ısteyen oldu vermıiorlar. Ben Alay Kjmandanı Kâzım Bey'e söyle, Behçet ın ağzinı ara sın, eâer olumlu ce\ap alınırsa duşünuruz. Behçet ı ılk tstanbul gezısıne çıkmadan onee gormuşmm O gttalerden bır gün, Tumen'e haber verdıler: Bır gece bırkaç su bay bır evde toplanıp sohbet et mışler, b'.raz da ıçmışler Toplan tı dağılıp evden ayr.ldık'an son ra subaylardan bırı o'ekını vur muş Bunun uaerine çok sert olan Bekır Samı, evlnde toplan tı yapılan subayı cezalandırmaya karar verdı Subayların kı^la bahçesmde belırlı gun ve saatte toplanmasinı emrettı Ben oüam da çalışıj ordum. Bır ara bır lş ıçın Kumandanın odasına doğru gıderken kapının onunde sı nırlı bir genç subayın dolastığı nı gordum Behçet Ile Ilk karsılasmamu bdyle oldu. Içerı gınp Bekır Sami Bey a ne yapacaguu sorduğum zaman: Hiçbır şev yaprruvacağım, çunku bu çocuk çok sevdığım ve çok temız subayın yeğenıj mış dedı, oyle bır adaraın köttl bır vegenı olamaz. Çok guzei, dedim, arkadas larınızın akrabalarını böyle tutarsanu, tam ıhtılâl yapanz Behçet'ın dayısı Hamdı Bey, Bekır Sarnı'nin yakın arkadaşı.vdı Benım 173'tlncü Alay Yaverı Teğmen Kemal'le Behçet ın kız kardeşı ustunde durduğumuz gunüıi gecesı Kumandan odama geldı Bana dedi kı: Tavla oynayhiım. Pekı efendım.. Nesıne? Ufak bır tartışma geçti aramızdt., sonunda Bekır Samı: Ben yenilırsem, senı evlen dıreceğım; sen yenılırsen bana bır »ı\ alet vereceksuı Guldum. Ben kız buldum, nafile ye re yorulmayın Kımı buldun? Söylemedım Kumandan ısrar ettı Sonunfla Teğmerı Kemal'le o gunku konuşmayı anlattım. Bunun üzerıne. Alâ dedı, demek Hamdı'nın yeğenı. Mesele vok. ben onu sa na alınm Hemen telefona yapışıp Merkez Kumandamns emrettı: Teğmen Behçetı bulup geti rın 1 Ben de Kumandanın önüne geçemedım. Samı Bey'in bu saatte bır adamı hayır ıçın çağırmıyacağı genel b.r kanıjdı. Kendısını ben kar sıladığımda Tumenden çağrıldığını sö>ledl Kumandanı görunüz; ded:m BUsbütün Urktü. Kiınanaanın vanıns glrdl, bir saat Kadar orada kaldı. Çıkarken aedım tti Kumandan sıze ne dedi bıl mıyorum. ama Kararlarınızda tamamen serbest oldugunuzu ha tırlatırım. Behçet glttıkten sonra ben r>daya gırdım Bekır Samı Bey'le goruştiım Behçet babasının esır olJugunu I/mır'de Dütun eşyalarını vıtırdıkiennı Bursa da yalnız kendı maa>ıvia sıkıntilı bır vasam sürduk ennı bu durumdavken henüz lb yaşında olan hiçbır ev Isı bılmıven kızkardeşınm evlendırilmesırun doSru olmavacajhm söylemıs. Bekır Samı de bunların hepsıne cevap bulup: Mutlak olacak demis. (1) bonradan bu İU adam çok can yaktılar. Nemrut Mustafa Onanı Harbı ve Anzavur isıanıyla yurtseverlerin öliımune yol açlılar. Asker evlenmesi Bı r saat sonra Teğmen Behçet şaşırmis bir yüzle geldı Bekır YARIN Şifre ile evlenme hazırhğı MALKOCOĞIU yazan veçizen.Ayhan BAŞOĞLU Kanb eylemler Bursa dakı Tehcır \e Taktıl Dıvan'ı harbıni dagıtıp, üyelennl Istanbul'a gondermlstık. Bu Mah kemenın bulundugu bınayı Tumen Karargâhı yap'ik Butün memlekette mılli mucadele orgut lenmesı içın çahşıyorduk. Bır yandan da Rumlan sılehtan arın dırmak ve yola getırmek içln ug raşıyorduk. Bursa'mn çoğunlugu Rum'du. Ve bu ıjler kolay degıldi, kanlı oluyordu. Şehır hem kozmopolıt, hem bagnaz unsurlarla doluydu. Her turden dın, mezhep ve mıllıyet vardı. îdarede emnıyetı saglamak ve halkı bır fıkrl yonehşe getırmek ıçın sert davranmak hatta kan dokmek zorun daydık. Açık ve gtz'ı oMurulenlenn sayısı gıttkçe i:tı;vortlu Ben bu yüzden başlangıçta çok tedırgındım. Kendıml bır canavar gibl BANYA LUKA'NIN TüPLARI TİFFANY JONES Ve sonunda evleniyorum Işte bugunlerden bırgün daıre de otururken bır arkadas gel PERLIT 5IVA GARTH &MOİ S t t t A ÇAMA GELDI GU (Topkapı 1217) 6275 • • »• • • • • •• • • •» • • • • • » • O L: Ur. A Z 1 Z OKHIPUUI ve TRAVMATUUMt MÜTKHASSie.1 (KinK lernıı ve maisal tıastalıklan) Osmanbev UalasksrsaS Cad İ79/1 Sedel Apt rel 4 ı 4'/ v» w • • » • • • • • • ••» ••••»••