Katalog

OKUL Rn$en ALAYUOĞLb Be*M GONDCM Toptan Saüş Yerlerv: istaniMl'da Batnili'd* Ocak Kitap Daihtım »ti ve BATE9 H A Z i H L A X A N i A K ! İngilizceTürkçe ULKÜ SÖZLÜĞÜ 51. yu, sayı: 17971 umhuriyet Kurucusu: CTJNUS NADİ 11 Ağustos 1974 Pazar tlhao Selcuk ÇAGDAŞ ÜAV1NLAR1 Cagalogla Halkevı sokak 39 • 41 • • . larrt» nulunut YENİ KRALLAR YENİ SOYTARILAR Denktaş'la Klerides'in 'yeri, konusu oturumu 8 saat geciktirdi Dünkü oturum, Türkiye'nin istekleri doğrultusunda beşli yuvarlak masa toplauösı olarak yapıldı Klerides'in Türk tezine karşı direnmesıyle görüşmeler dün en krıtık düzeye ulaştl Cenevre'de neler oluyor? CENEVRE (rurhan Ilgaz yanyor) Konferans masastna nasıl, ne sıfatla oturulsun tortışmasj Cenevre'deki ikinci tur görüşmelerini şimdilik bir çıkmaza sokmuş bulunuyor. Böyte bir biçimsel tartışma, sorunla pek az ilgilıymlş izlenimini verebüirse de, deyim kaba kaçmazsa kazın ayağı öyle defil. Yunanlı dostlanmus birinci tur görüşmelerde kaybettiklerini (Devamı Sa. 7, Sffl. 1 de) Coğrafi federasyon resmen ele alındı KONFERANSTAKt HEYETtMtZ CENEVRE Cenevre Konferansı dün gün boyu, Yunanistan'm «anlamsiz» tutumu içinde 8 saat bocaladıktan sonra akşam saat 19.15 de yeniden açılmış ve bu sefer beşli yuvarlak masa top lantısı olarak yapılan oturumda Türkıye Kıbns'ta coğrafı esasa dayanan ıkilı bir yonetım sısteminı ongören tezııu taraflara resmen açıklamıştır. Üç saat suren toplantıda, Kıbns'ın yeni Anayasal statüsüne ilışkin herhangi bir olumhı somıca wıla> madığı, ancak iki toplum lıdennin bu sabah kendi aralannda bir gorüşme yaparak birbirlerinı ikna etmeye çalışacakları bildinl miştir. Göruşmelerde, Türk toplumu hderi Denktaş'ın Türkıye'nm bnerdiği coğrafi federasyon tezine karşılık. Rum toplumu 11derı Klerides'in, 1960 Anayasasından başka bir anayasa kabul etmeyeceğinı bıldirmesi, konferansı en krıtik noktasuıa ulaştır. Tnrhan ILGAZ bildirijor mıştır. Denktas fle Klerides arasmda bugün yapüacak görüşmelerde ortaya çıkacak uzlaşma olanaklannı izleyen gelişraeler konferansın kesin geleceğinı saptayacaktır. Bu arada Türk, Yunan ve îngüiz Dışişleri Bakanlan da bu sabah üçlü bir görüçme yap* caklardır. Yunan tarafının bugünkü görüşmelerde direnmesi halinde konferans başansızlıkla dağılacak ve siyasal gözlemcüere göre Közler yeniden Kıbns'taM füU duruma çevrilecektir. Aksl hal de lse, artık resmen konferans masasına getirilmiş olan coğrafi federasyon tezi üzerinde görüşmeler sürdürülecektir. Dışişleri Bakanı Guneş «Yann (bugün) Cenevre Konferansının son günü olabüir» demiştir. Callaghan'ın önerisi Dün gece saat 19.15'de açılan beşli toplantının başında tngiliz Dışisleri Bakanı Callaghan, Türk yerleşme bölgelerinin boşaltılma si, tutsafc ve rehînelerin salırerilmesi ve Lefkoşe Havaalaru gibı halledilmeyen sorunlar bulunduğuna işaret ederek, Denktas ve Klerides'in bulunuşundan yararlarup Anayasal dUzenle ilgili göruşmeler yapılmasını önermiştir. Turan Güneş. bu öneriye ttimüyle katıldıjbnı belirterek. esasen görüşülecek başka bir şey (Devsmı Sa. 7, Sü. 7 de) Kılpayı Kurtulduk a /^vMart 1971 den 14 Ekirn y^3lT.2'e kadar vasadığımız ••"rejim», kimindc de «örtulü faşiznı» olarak tanımladık İki küçük yılın zaman zaman hafifleyip ağırlasan baskı yöntemlerine bakarak sırasm» göre ber Ud taoımdan birini ya da etekini yeflediğinra de oldn. Adına ne dersek diyelim, arkada bıraktığımız dönemin filkemizi katı bir fasizm boyunduruğuna sokmak isteyenlerle deınokratik güçter arasmda geçen bir savasmndan baska bir çey obnadığı knşJnısiızdıiT* Gerçi binlerce insan tutuklanmıs, yasarlar, çizerler, ozanlar, çevirmenler, yülarca sürecek hapia cezalarrna çarptınlmış, gençlere işkence yapılmış, basın baskı altına «hnmalr istenmiş, ama öıgürlök düsmanı güçler öıledikleri katı faşizmi hJçbir ı man tam rayına otortamamıslardır. Gerek Parlâmento içinde, gerek Parlâmento dışınds saTasım sürüp Rİtmisttr. ömeğin Yunanistan'da 7 yıl sfiren snspns havası bizde gerçeklestirüememiştir. ANKARA, (ANKA) Başbakan Ecevit dün saat 10'da sıyasl partUerin liderleriyle, Milli Birlık ve Kontenjan Gruplan Başkanlanm çağirarak, Kıbns konusundaki son gelişmelen anlatnuş, Kıbns'taki soydaşlanmızın can ve mal emniyeti bakımından Henry Kıssmger, Başbakan Ecevıt'e gönderdiği mesajda DP ve CGP Hükümetin tezini Türkıye'nin barışçı desteklediklerini açıkladılar çabalarmı övdü AP LtDERÎ DEMÎREL TOPLANTIDA KONUŞMADIĞI GİBİ TOPLANTIDAN SONRA DA GAZETECÎLERÎN SORULARINI «BAŞBAKAN BİLOİ VERPt» DtYE CEVAPLAMAKLA YETtNDt DP LİDERÎ FERRUH BOZBEYLİ VE CGP LtDERİ TURHAN FEYZİOĞLU GÖRÜŞMENİN YARARLI OLDUĞUNU VE MEMNUN OLARAK AYRILDIKLARINI SÖYLEDtLER hiçbir kaygı duyulmamasmı, hükümetin gerekli tedbirlerı almakta olduğunu bildirmiştır. Toplantıda Başbakan Yardımcısı TC Devlet Bakanı Necmettin Erbakan ile Millî Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakan Vekili Hasan Esat Işık da bulunmuslardır. Başbakan Ecevit, siyasî parti liderleruıe hükümetin ızledıgi Kıbns politikasınm gelısen çızgılerinj anlatmiş, Kıbrıstan gelen son durum haberlenyle Cene\Te gdrüşmelerinın aldığı yönü aynntılanyla açıklamıştır. Toplantıda AP Genel Başkanı Demırel hıç konuşmamıştır. Öncekı toplantıda Kıbns'ta Amerika' ya sorulmadan gınşilecek bir operasyonun «Macera» olduğunu söyleyen AP Genel Başkanı Sü(Devmmı Sa. 7. Sfl. 4 de) (Cumburiyet Baber Merkezi) ABD'nin yeni Başkanı Gerald Ford gorevine başladıktan sonra öncekı akşam Türkıye ve Yunamstan'a bırer mesaj gbndemuştır. Pord'un mesajını, ABD'nin Ankara Büyukelçisi Macomber öncekı akşam Başbakan Bülent Ecevıt'e üetmıştır. Ecevit, 45 daklka süren görüşmeden sonra yeni Devlet Başk<uu Ford'un Cumnurbaşkani Korutürk'e, Dışişlen Bakanı Kisslnger'in de kendısıne ve Dışişleri Bakanı GUneş'e bırer mesaj getırdığını açıklamıştır. Kissınger'm Başbakan Eeevit'e yolladığı mesajda Türkiye'nin dünya banşına katkıda bulunan çabalannın övüldügü bildirilmek tedir. Kissinger aynca Başbakan la Kıbns olaylanndan bu yana telefonla geüştirdıği dostluğa dayanarak Kıbns sorununun da banşçı yollardan ve «iki ulkeyi de inanduıa biçimde» çözümlenece ğine olan güvenıni bildirmiştir. Başbakan Ecevit Amerikan Buyukelçisine Kıbns sorununun ancak Turkıyenin öne sürdüğü görüş gerçekleşırse çözümlenebıleceğim, Adadaki Turk toplumunun artık Rum yönetiminde güvenlık altında kalamayacağını, bu nedenle coğrafi temele bağh bır federasyonun gerçekleştirilme sının kaçuulmaz olduğunu, Türkıye'nin bu konuda hiçbir ödün vermeyeceğini bir kez daha tekrarlamıştır. Gerald Ford, Washington'da yemin ederek başkanlık görevıne başladıktan sonra baa ülkelerin Büvükelçılerinı kabul ederek kendılenyle bır süre görüsmüştür. Ford ve Kissinger, Türkiye'nin Washıngton Büyukelçisi (Deramı Sa. 7, Sü. 1 de) BAŞBAKAN PARTl LİDERLERtYLE KIBRIS VE CENEVRE ILE İLGİLt GELlŞMELERİ GÖRÜŞTÜ 5 Tümgeneral Korgeneralliğe 12 Tuğgeneral Tümgeneralliğe terfi ettiler Kara Kuvvetlermden 3 Orgeneral ve 7 Korgeneralin emekliye aynlması kararlaştınldı. ANKARA (ANKA) Ordudaki terfi ve atamalarla ilgih Yüksek Askerî Şura toplantısı sona ermış, emekliye aynlan general lerle bir üst dereceve vükselen generallerin bstelen saptanmıştır. Ordu muvazzaf kadrosunun yUzde \2. oramnaa ver alan generaller kadrosunda önemU değişiklikler olmuştur Deniz Kuv vetlerinde 2 koramlral oramlralliğe vükselmıstir Hava Kuvvetlerinde Korgeneral, Etem Ayun, orgeneraı olmuştur. Kara Kuvvetlennde Uç orgeneralin emekliye aynlmasıns karar verilmisttr. Emekliye ay nlması kararlaştınlan orgene» rsller şımlardır: Nihat Tulunay, Kemalettm Eken, Hamza Görgüç. Onların yerine orgeneralliklere Nurettin Ersin. Hamza Günalp ve Kenaa Evren eelmışlerdır. Korgeneralükten emekliye ay nlanlar ise çunlardır: Ihsan Gür kan, Fahir Atabek, Secaettin Kuloğullan. thsan Göksei, Attf Erçıkan. Hayrt Yalçoner, Fikret Elbizim 14 Ekün seçimleri, flerici aydmlarm basansı ile sonuçlanmıstır. Seçmen yurttaslar kimin h»nrtan yana, fciTnin halka karşı oldnğunu anlamaya başladıklarını, berhangi bir dorak•amaya yer vermeyecek biçimde göstermişlerdir. Bu uyanışın önderliğinî yapan Bülent Ecevit başkanlığmdaki CHP, ara rejim mi, örtfllü façizm mi, her ne ise reogi ve yönü belireiz yarı kapalı yönetim sistemini açık demokrasiye dönüştürmek fizere çaba harcamaya girişmiştir. Cumlıuriyetin 50. yıldönümü vesilesiyle scçimlerden önce vaadedilen genel af yasasını Mecüslerdeo çıkarmak bu girişimlerin başlıcaJanndan biri sayılıyordu Bejimi normalileştirmeye, çalışırken geçmişe bir kalemde Bünpr çekmek, özgürlük vönetiminin temel bir kosuln değii ımydi7 Ne var ki, demokrasi dfismaBı fasizan. çevreler, yenileıleri^ ni bazmedememişlerdi. Koalisyon ortaküğuu içeriden çökerterek Ecevit'i diisüreceklerini mnnyorlardı. Telâsü kulis ça. lışmalan snnncu, son dakikada sdmm kandırarak genel af yasaBinı Jruşa çenrdiler, siyasal suçları af kapsamı dışında bırakmayı baçardılar. Bunu raparken bukuk açısmdan biçim re öz yanılgılanna dustuklerinı hesaplarruyor, Anayasa Mahkemesinin yanügıyı gönip bir iptal karanna >arabileceğini akıllanna getirmiyorlar mıydı? Getirmemiş olacaklar ki ¥ük»ek Mahkemenin kararı fizcrine fesa halde sinirlendiler. Anayasa sınırlan içinde görerini yerine getirmekten baska bir p*y Tapznamış olan yargıçlar knrnhtnu çiddetle kınadılar. ElIerinden gelse Anayasa Mahkemesini dernal kapatacaklardı Herbalde ara rejim döneminde bu isi yapmamış olmanın pişmanbğı içinde çırpmıp durduUr. Derken olaylar birbirini izledi. Kıbns darbesı üzerine Ecevit hükümeti, başkalarının ce•aret edemediği müdahale bakfcrmın kollandı. Kahraınan Silâun Kuvvetlerimız Ada*ya çı Rumlar, Türk bölgelerindeki Atatürk büstlerini parçalıyor, camileri kirletiyor (Cnmhnrivet Haber Merkezi) Turızm ve Tamtma Bakanı Orhan Birgit dün yaptığı basın toplantısında Kıbns'ta Rumların kendı bolgelerınde bulunan Turk kesımlerındekı Atatürk bustlerinı kırdıklarını ve camileri tuvalet olarak kullandıklannı açıklamıştır. Birgıt basın toplantısına Kıbns'ta Turk kesıminde yaşayan Rumların yaşamını gosteren bir fılmle başlamıstır. Gazetecılere gosterılen filmde, Rumların günlük yaşaznlarını buyuk bir rahatlıkla surdurduklerı ve kılıselerinde ıbadetlerı açıkça gbzukmektedlr. Yunan Dışişleri Bakanlığının açıklaması: "Sovyetler, bizden çok Türklerin çıkarlarını gözetiyor /f ATtNA Dün Yunanistsn'da ilginç gelişmeler olmuştur. Bir yandan, Yunan Hükümeti, Sovyetler Birliği'mn Yunanistan'a teminat verdığı yolundakı haberlerı resmen yalanlarken, ote yandan da 1949 Yunan iç savaşınm tüm etkilenni silecek biçimde bir siyasal af ilân etmıştir. Bu arada, Bakanlar Kurulunun yayımladıgı bir kanun hükmündeki karamame ile Papadopulos'un lıderlığındekı askeri diktaya karşı bir darbe girişımınde bulundukları ıçın gorevleruıdeu uzaklaştınlan ya da emeklıye sevkedılen denız subayları yeniden eski gorevlerine ıade edılmışlerdır. (Oevamı Sa. 7, Sfi. § da) Orta öğretimde bütünleme sınavları 19 Ağustos'ta başlıyacak ANKARA Rîillî Eğitim Bakanlığına baflı lıse ve dengi bütün orta derecel] okullann ara sınıflannda güz dönemı bütünleme sınavları 19 ağustos pazartesi günü başlayacaktır. Sadece bu yıla mansus olmak Üzere 19 sğustos'ta başlayacak sınavlar, 14 eylül günü sona ere. cekür. Bu arada ,son sınıf bütünleme smavlan da, üniversıtelerarası seçme sınavma gıren öğrencilerın, yüksek öğrenım kurumlarma yöneltilmelerinı ve yerlestınlmelerıni kolaylaşUrmak amacıyla 19 ağustos 5 eylül tarihlerı arasında yapılacakttr. Sinav sonuçlan 5 eylül aksamma kadar öğrencilere duyurulacaktır. Öte yandan, 19741975 öğretim yllı orta dereceü okullarda 1 ekım tarihinden itibaren başlayacaktır. İlkokullann açıliş tarihleri ise, illerdekl Milll Eğıtim Müdürlüklerince tesbit edilecektir. AA. muhabirinm tesbitine göre, 19731974 öğretim yılmda orta dereceli okullardakı öğrend sayısı yaklaşık olarak, 1 mUyon 482 bindir. Bu öğrencilerin 894 bini orta okullara, 277 binl Uselere, 34 bın 580'i dm ogretimi yapan okullara, 251 binı de meslek! ve teknik okullara devam etmişlerdır. 19731974 öğretim yılmda orta okullarla liselenn gece bölümlerine devam eden ögrenci sayısı ise 18 bin 500 olarak tesbit j edilml$tir. Korgeneral olanlar Askeri Şura'nm ou dönemde aldığı kararla 5 tümgeneral kor general olmaktadır. Yeni kor» generaller şunlardır. Bedrettin Demırel, Selâhattia Çetintürk, Haydar SaJtuk. Mehmet Harput Vahit Günerl. Tuğgenerallikten tümgeneral* liğe vükselenler ise şunlardır: Fehmi KuzuoŞlu Münir Onat; Nıhat özer; Necıp Toruntay; Kecep Krkun; Nerml Alyanak, îhsan Güleç, Fetbj Aktar Nevzat Bolugıray. Fikret Oktay. Gs iıp YiğitEÜden AbdulLah Kntu. Emekli olanlar 30 Ağustos'ta emekliye ayrılacak diğer generaller ise şunlardın (Devamı Sa. 7. Sfi. 5 dej NİXON İSTIFA ETTİ BASPf Haberleşme sağlandı Birgıt ayrıca Kıbrıs"la Turkiye arasında normal haberleşmenın başladığını ve daha da kolaylaştırılması için tedbirler almmakta olduğunu bildirmiş> tir. Kıbns RumlanniB Turk koylerinde yaptıklarım aynntılarıyla anlatan Birgit, Kıbns Turk Cemaat Meclısı Başkanı îsmail Bozkurt'un, Kıbnslı milletvekiüeri Mustafa Gürgel ve Halük Avni'nin bildirdiği olay. ları, Dışişleri kanalıyla kendisine yollanan telgrafı okumuştur. Lefkoşe Büyukelçisi Asaf Inan' ın Dışişleri'ne yolladığı telgrafta, Rumların Larnaka ve Tuzla'da bulunan Atatürk büstlenni yerlerinden söktüğü, «Ne mutlu Turk'üm diyene» ibaresinin kaldınldığı, mücahıt kışlalanna yerleşen Rum askerlerinin her tarafa ENOSÎS levhalan yerleşUrdikJerl, Larnaka ve Tuzla'da (Deram S». 7, Su. 4 de) l'AZISIZ ;r ATİNANOTLARI: Karamanlis «Cunta artıkları»na yükleniyor.. ATtNA, (Kosta Daponte razıyor) Cenevre'de Kıbrıs görüş. meleri güçlükle devam ederken Yunanıstan'ın 18 günlük sivıl hükümetinuı başkanı Karamanlis, düsük cunta yönetimi ile «artıklarına» şiddetli bir saldınya geç miştir. «Kıbns faciasının sorumlulan» olarak kınadıgı cuntayı (Dcvansı Sa. J. &L t de) MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI Y A N ÖDEME KARARNAMESJNİ ELEŞTIRDI ANKARA, (Cnmhuriyet Bfirosu Turk Mühendıs ve Mimar O daları Birliğı dün bır bıldiri yavmlayarak yeni yan ödemeler kararnamesinin antidemokratık ve Anayasaya aykırı olduğunu öne sürmüştür. Bildiride kamu kesiminde çalısan teknık elemanlann ekonomık bir bunalım içmde olduğu belirtılmekte ve karamame kınanarak özetle şöyle denümektedir: «Yeni karamame yan ödemelerin kime, ne kadar ve hangi koşullarda verıleceği Ronusunda 1 NADİR NADİ (Devamı Sa. 7, Su. 6 d») yürütme organına sonsuz bir yetki vermektedir. Bu yetki toplu sözleşme ve grev hakkı olmayan, başka bir deyışle işveren durumunda olan devletle toplu sözleşme olanağı olmayan bır kesime karşı antidemokratik olmakta ve çalışanlan himaye etmeyen, Anayasaya aykm bir durum yaratmaktadır. Yürütme organı, devlet bünyesinde çahsanlann demokratik özgürlüklerini denetlemek Uzere, emefi karsılığmda hak ettiği ücreti, onlan kmpıkullan h*line getlrmek amacıyla ekono mik bir baskı aracı olarak kullanabıiecektır. Yan ödemelerin istertmeyen kişılere hıç ödenmemesi olanağı da yaratılmaktadır. Bu Anayasaya aykm durum çalışanlar arasında ilk günden itibaren güvensizlik ve geleceğinden kuşku duyduklan bir ortam yaratmıştır. Kararnameden doğacak hakEiz uygulamalara karşı teknik elemanlann çalışma ve ekonomik gtivenliğını saglayacak demokratik mücadele olanaklan da «sğlanmalıdır. Hukümet ça(Deramı Sa. t. Stt. 3 de) Sabık başkan Nixon Clemente'de karşılanırken, «Tanrı Amerika'yı kc.usun» şarkısı söylendi SAJf CLEMENTE (Caüfornia) Beyaz Saray'a gözleria den yaşlar boşanarak veda eden eski Başkan Nıxon, önceld ak şam geç saatlerde Sao Clemea te'deki evine gelmiş ve sayılan yedi bini bulan bir kalakalık tarafından karsılanmıstır. Dçakta gelirkeo geleceğe ait planlanndan «öz açan Nlxon, ya şamının bundan tonraki bölümünü California'mn ııcak gü> nej( altında üelebet dinlenerek (Devamı Sa. 7. Sfi. 5 dej