Katalog

CUMHTJRÎYET 7 Temmuz 1974 ABBULCANBAZ TURHAN SELÇUK U N İ2LEPİ... *O\/E$ATASl V t fröÜJ $A Î DE HutüMTAltLı'ypiUAj}.. Du DANÇlKU 47'LİLER FÜRUZAN Na«ü kurşurüaşıyor degıl ml baba Ankara, ne dersınu, dıye soruyor. Kalenın ordan hıç bakunıa m ı ' Gecekonduların tepeıere, boz topraldara yapışırmış gıbi çoğalmalannı hıç gordun mü'' (Bırdenbıre sız >OK sen var konuşurken) Parıs'ın 1789undan bır goruntü sankı. Anadolu'nun dort bır yanından akın etmısler. Anadolu delegelerı dıyeoılırız bu kalabalıga. Dogudan, ortadan, guneyden, kıızeyden. Aceleci, tea canlı Lâzlar bıle var Onca demzı bırakıp da nasıl edıyorlar bu bozkırda dıye duşunürılm hep Batı Anadolu'nun seymenlerı ds desem gülme. Hepsı kendı yorelerırun oyunlarııu bıhyor Bız bır soruşturma için gelmiştık arkadaşlsrla. Meraklarını ogrenecektık. Geçım, • koşullan yüzünden soluk alamadan dıdinıp durmalanndan öturü bayram olduğunda ara bulup bırden alanlara doluşa. rak hemen hala> a, j a da horon"a, zeybeğe durmalarındakı alışkanlıgı ogrenmeyı ıstıjorduk. Gerçı folklor bızım ıçın Feodal bir Kalıntıjdı ya Çoculc sayısınuı çokluğu, kazanç durumları. Bunları araştınyorduk. tnsanlar Ankaranm dolaylannda, Ankars'dan degilmış gıbı duran parçalar Oysa kentın içerlerıne sabah bır dagılmalan var, gorülecek bır ınsan gtıcu, siz gordunuz m u ' (Bırden yıne siz'e geçış) Soru yok artık Emine. Kışinın kendısıne hep sorular sorarak yaşama*ını kolay mı sandın* Hele bu yaşta. Ama babacığım yaçıyorsunuz Yok çocuğum yok, oyls sızın gibi durmadan ırdelemenm sonu jelir mi? öyle olsaydı aılel^r, devletler . Babacıgım niçta bttyle »avusturuyorsunuz' Hayır savuşturma değıl bu Hem sen ns yaşadm kı, ne kadar yasadın ki boylesıne suçlayabılıyorsun herKesi. Her şey kışilerin tekll yasama sUresi tçüıde oğremlseydı Ben onu demek lstemiyonun, kelımelerle oynatıa. Eabacığım bu lşler çok eskiden başladı. 1789'dan ornek veriyordum demin Üstelik daha büe eskı Sız bır ara bunu sosyal başkaldı. rılan anlatan yığınla kıtap cuıdugunuzu soyluyordunuz Pekı ne ışe yaradı onlar"" O yıllar Fransız edebıyatın<ı çok düşkündum. Onların buyük yazarlan Pans komunune çok yer verıyorlardı. tlgmçti anlattıkiarı. Elbette okuyacaktım Işte ben de size bunlara benzer şeyler soruyorum. Soru sormak yok Emıne, yürüyüşe çıktık ya Baba kız ışıklı bir oyuncakçı vıtrırunın onunde duruyorlar. Enune babasının koluna gırıp ağırhğını ona aktanyor. Bu yıllar rahatsınız değıl mı baba> Yme mı soru 7 Sen benı ancak otuzunu geçince anlarsm Emine Hanım. Nıye9 Bak işte bu sorunun ceiabı var Hayat senl çevreler, sarar, t? güç ılişkıler, belki de bır aşk Bırhkte gıiluyorl&r, yıllardır unutıümus yakınlık baba kız sevecenhğı yerıni alıyor hemen Aşka abanmadıkça sündürmedikçe o duygu atılım, dırılik verir. BATFDA DEMOKRATlK SOL 12 Doç: Dr: Ahmet Taner K1ŞLAL1 Bakîndı benim Erzuruırüu Emine Hanu mım neler de bılırmış. Yanagmdan öpuverivor babasının Geçen bırkaç kışı ılgıyle bakıyor Bır oyuncakçı dukkanınjı onunde genç bır kız ve orta yajlı bır erkek Evet orta yaşı <;eçelı çok oldu babası. Ankaranın seçkın bır terzısının elmden çıkma paltosu çızgılen bulan'klaşmış govdesını ıyı çerçevelıyor babasının Kuşku verıcı olabılirler opuşurken Brıgıtte Bardot günlennden kalma odasını oyuncaklarla dolduran çocuk kadın sımgesı çok yaygınlaştı. Emıne ıyice gülmeya kaptırıjor kendını A?k ha Emıne Hanım gUlenln defll Yok baba, dekorsuz aşklaı bmmkller. Konuşmalan bıttığınde kendllennl Büyük Ankara otelının onunde bulmuşlardl Babaları ya'ak odasına gırerken dogan fünün ağdıgı camlara bakıp Tamam değıl mı kızıaı, hepirru yorjunuz Annenız de Lstelık sızler çocuKsunuı Bu yorgunlukları daha anlayamazsımı Yataklarına gırerlerken saban horozlarım duvmuşlarctı O>sa horozların daha once otmu? olmaları gerektığını bılıjordu Emıne. Leylım Nıne soylemıştı ora «Ezandan çok ^r.celen hcrozlarm dınelmesı balacan». Emıne gün ışıgı uçuk maulerden sıjrıhp aklaşırken dalıp gltmıştı uykuja Gozlermı açtıgında annesınin yavağının başmda durmuş, kırık yorgun bır sesle konuştu&unu, çok ender rastladıklan içın yadırgadığı, uçucu gulumsejışı ıçınde gorüvermıştı. Ben çıkıyorum Emıne Senm ılk dersln Jlmnastık, onun ıçın uvandırmadım Oğretmene mazeret kagıdı goturursun Ablanla Kubilay çoktan gıttıler Seçıl ın Istanbul a nakıl ışıyle ugrasacagız bugün de SanR ekrrekleri elimle kızarttım soğutma Hem bu sabah Kı. raz da senınle r^'ecek Bu dalgınlaşöaış a"nenm saran, guven verıcı ha\ası, hat*â guzelhğe ben7er yumuşaklıgı, ogutten sıırılmış okşajan konuçması, bebeklıgının emzıren kadınını çocuguna yılların ardından çıkarıveren comertlığı, gun atarken yıtırdığını sandıg: çarpıntılı anne sevgısını hızİa gerı getırmıştı Sarılıvermıştı annesme, başını karnına dsjamıştı. Yureğı sevın^le, sıcak. lıkla genlıyordu Annecığım Ne var Emıne cık, de bakıyım. ^blam ptmese Bu \ııı burda tarnamlasa Son yılı ya ne kaldı bıtr.iPSine okul'.arın. AHı ay var daha Istanbul da bıtinr Anneannen Nemıde Tevzenın de yalnız oldugunu soyluyor Nemıde daha genç sajılır Beledıyedeki ışınde de derecesı \ukseldı Bız de Seçıl'e Dara yollajacağız tabıı Sonra Istanbul'dan alınmış bir lıse dıploması daha iyidır Annecığım o adamla hıç buluşmadı ki ablam Nerden bılıyorsun soyle Yoksa seni arm cı vapacak kadar ar damarı mı çatladı bunların Kalk kalk (ARKAS1 VAR) faaliyeti ve işçi hareketlerinin gelişmesiyle doğdu Her yerde oldugu gıbi, tngıltere de de sosyalıst bır akımın doguşu ıkı şe>e bağlı olmuşturAjdınların faaljjetlen ve ışçi hareketlerinin geh$mesı. Fakat ışçı sınılı, daha sonra anlatacagımız nedenlerle bır anlamda hareketsiz hale getırıldığı ıçın, ılk sosyalıst topluluk aydınlar tarafından kurulmuştur. 1881 yüuıda once Demokratık Federas>on adı ıle orta\a çıkan, sonra Demokratık Sosyal Fedeıas\on adını alan bu kuruluşa onayak olanlar arasında Bırıncı Erternasyonale baglı bazı ujeler de \ardır Işın ılgınç >anı da, bu akımı düşunce yonunden etkıleyen Hyndman adlı Marksıstuı esır tıcaretınden zengın olnuş buyukbabasından kalan servet sajesınde kendıni bu ışlere verebılmesıdır HjTjdman, ışçılere dajanan bü yuk bır partı kurmağa çalışacak, fakat Marksızmın ışçılen urkutmesı nedenı ıle basanya utasamıyacaktır Gene aşağı yukarı a\ru yıllarda (1884), degışık yonde geıışen sosjalist eğılımlı bır topluluğtm ortaya çıktığuıı goruyoruz Fabıen Dernegı Kesınlıkle Marksızme karşı olan derneğın ujelerı arasında, başta Bernard Shaw olmak uzere, Sıdney ve Beatnce \\ebb. Wells gıbı tanınmiş a\duılar da var Fabıencıler topiumun kapıtalızmden sosyahzme ağır agır, banşçı yollardan, ıhtılâlle de o ıl, evrımle geçeceğıne manıyorlar «Sanayi demokrasısı», «İdari sosvalızm» gıbı deyımlere ılk kez onlarda rastlıyoruz Su, havagazı, eğıtım ve ulaştırma gıbı topıum hızmetlerının beledıyelere maiedılmesı ıle amaçlarına ulaşacaklarını sanıyorlar Fakat genış halk kutlelennın, kendılerının havada kalan sozlen ıle etkılenmedıklerını gordükçe, demokrasıye olau lnançlan sarsılı>or. Hatta Bemard Shaw, sosyaİumın kurulmasma en büyuk engelın «ışçı sınıfının aptallığı» oldugunu soyluyor. Sankı, işçı sınıfı kapıtalıst düzenden hoşnut edılsm de, ıhtılalcı yollara gıtmesın der gıbi bır tutum takınan Fab^n Derneklerınm uyelerının toplam sayısı, 1914 vılında bıle ancak 3 bın Cı\armdadır (1893'de 640 uye) Aslmda fabıencıler kütlelerın destegmı de pek arama\ıp bır fıkır kulubu gıbı çalışmışlardır İngiltere'de sosyalistakım, aydınların lann elındeydı. îşçl temsılcüeri içın tek çıkar yol. uğraşıp kendl temsılcılerınl Meclıse yollamaklan ıbarettı Emek Temsil Komıtesı nın gü cu artıyordu 1901'de 376 bın olao üye sajisı 1902'de 4t>9 bin bıt n l sonra da 861 bıne ulaştı Gelısme baş dondurücu ıdı. 1903'de ışç] adaylannın desteklenmesı ıcın bır fon ayrıldı. 1906 vılında ısa 53 sosyalıst aday seçımı kazardı ve bu 53 mılletvekıli 1906 yılında îşçı Partısı'ni (Labour Party) kurdular. Savaş öncesinde ve sonrasında durum Meclıse giren ışçı tnılletvekille n 1906'dan 1914'de savaş çıkana Icadar, Lıberal Partı ıle ışbırlıgi ederek, çalışanlar yararına bırçok tasanyı yasalaştırdılar Fakat ışçı sınıiı gene de durumdan hoşnut değıldı Iktısadî hayatın kotuye gıdışı sonucu ışsızlık art mış, hayat pahalılığı almış yurü muştu. Halk kutlelerı Işçı Partl sı'nde aradığını buiamıyordu. 1910 seçımlerınde işçi mılletvekıli »a\ısı 42 ye duştü Bazı sendıkacılar Marksızmın veya Fransız sendıkacılıgının efckısı altında ıhtılaicı yolu benimsıyordu Sıyasal kanaldan sonug ahnamıyacagmı soyluyor, ısyancı «genel grev»i en ıyı çare olarak ovüyorlardı 1910 • 1913 yılları arasında bırçok dnemlı grer îngıltere'yı sarstı Bu olay ışçt ler arasındakı dayanışmayı v« bilinçlenmeyı hızlandırmakta gecıkmedı 1904'de ıkı mılyon olan sendıkalı lşçt sayısı 1913'de 4 mılyonu geçti öte yanda ıse tşçı Partıslnin gelışımı aynı paralelde olmamaktadır. Belkı bir sınıf partisi dır ama. sosyalıst bır partı olmaktan uzaktır Meclıstekı opportunıst hava, Lıberal Partl ıle işbırhğı, onu asıl amaçların dan ve halktan koparmıştır. Bırmcı Dunya Savaşı nın bl. tımıne doğru Işçı Partısmde ger çekten sosyalıst bır programa sahıp olmak ve işçi sınıfını t« şarak daha geniş kutlelere hltabetmek yolunda bır eğılım gö> ruluyordu 1918 yılında kabul edılen ve «jenı toplumsal düzen» başlıfını taşıyan programın ana çızgılen şoyleydr 1 Devletles tirılmış sanayi kollarının demokratık yonetimi. 2 Asgart geçım smınnın üzerınde kalan ge (Devamı 7. Myfad») malara bsğlı olmayan vllk'?k Uc ret gıbı ısteiüer' kendılenne n*v rak yaptüar Kalıf'ye olnvan. geçıcı veya sureklı ışsız kUtle uze rınde bu yenı sendikacılık akımı buyıik ttîi» etkı vaprjordu, Nı/ıf>et 1889 yıhnda Londrada ortsya çıkan buyuk bır grev başarıya ulaşınca, çok şev değıştı 1888' ae 750 bın olan send kalı ışçı sa yısı 1892°de ıkı mıslıne çıkarak 1 mıl>on 500 bıne ulaştı Işçı sınıfı artık sıyasal bır jruç halıne gelıjordu Işçi sınıfındakı bu uvanış siyaset sahnesınde değışıklıkler yapmakta gecıkmedı Bır maden ışçısı olan Keır Hardie. 1888 vııında Iskoçva Işçı Partısı nı (Scottısh Labour PartN) kurdu \e 18^2 seçımlerınae mılletv»itılı seçıldı Partısı, Lordlar Kamara <ı nın kaldırılmasını, eğnunın oa rasız olmasını, bankalar ulwim araçları ve toprağın mıllıleştirılmesını, çalışma koşullarının duzeltılmesını savunmaktavdı. CUAUU 1884lerde ingiltere'de lcunılan »oı OrlAVV valist eğihmlı Fabien Derneğın'n üyelen arasında Bernard Shaw da bulunuyordu. Dernek, Mark•ızme karşı olup, sosyalizme devrımle değü, evrimle ve barısçı yollardan geçılecegıni savunuyordu. sosyalıs!. olarak seçımleri kazan maları, butun Ingıltere'yı içıne alan bır sosyalıst partisi kurulması yolunda cesaretlen arttırmıs tı 18°j jılmda Bladford'da vapılar. bır sendıka nongresınde .erılen karar uzerıne Bağımsız l^çı Partısı ortava çıktı Yenı Daı a hem DemokraüK bos\al Fede rasyon un Marksızmınden. hem de eskı sendtkacılıktan tamamen a>rı bır karakter taşıyordu Fakat Iskoçya ve Kuzey Ingıltere' Qe yayılmasına rağmen, Londra ve Galler ulkesınde tutunamadı Fabıencıler \e federasyoncular bırleşmeyı readettıler. Keır Har dıe ıse, 1895 seçımlerınde kendı sandalyesını kaybettı. Bu başarı «ızlıklarda eski sendıkacılann ış çı adaylarım baltalamalan onem U bır rol oynuyordu Fakat i^verenlerın ışçi kurulu? lanna karşı şıddetle hareke'e geçmelerı uzerıne, ışçi onaerlerı de bır \andan kendı aralaıınaa bır \andan aa sol s:\asal kurjluşlaıla daj'anışmayı guçlendırme ve başlamışlardı 1899 yılında Ba ğımsız îşçı Partısı, Demokratık Sosjal Federasjon, sendıkacılar ve Fabien Demeklerı temsılcılerınden kurulu Emek Temsıl Komıtesı (Labour Representatıon Committee) ortay» çıktı îşçıler ış yennde olsun, yasalar karşısında olsun zayıf durumdav dılar Buın da zaten sermavedar t iî t Bağunsız İşçi Partisi Keır Hardie ıle bırlıkte dığer bazı sosyalısUerın de «bağımsız TAKVİM c. Rum! 1390 Haztran 24 Hlcrl 1394 850 533 Güneş 4 35 13 18 8 35 tklndl 17 19 12 00 20 43 2 01 22 44 Tatsı 8 35 3 1» tmask «•••«••••I 17 Öğrenci Alınacak \ SOSYAL HİZMETLER U •••••••••••••••I TİFFANY JONES TtFFANY JQKES'IK HACEM VS ÖBTUUJ D1NLAB ULKSSİ..6BB. DOLU AKADEMİSİ • MÜDÜRLÜGÜNDEN ÖLÜM VE TEŞEKKÜR Sevpli annemlz, kavınvalidemız, babaannemız annean nemız, teyzemız oalamız tbrahım hthem Paşa kıa Salıhatı Nıs'andan £ 1974'1975 b£retlm vılında llse mezunlanndan alınacaktır tsteklılenn Ünıversıtelerarası Seçme Sınavlarına Ratıl mış olmalan ve eı geç iü temmuz 1974 tanhıne fcadar aday kavıtlannı vantırmıs bulunmalan eereklidır Fazla bıleı ve Muracaat Pormu ıstemeK Uzere (Sosval Hizmetler Akademısl Çıl' Asfalt 197 Kecıhren/Ankara) adresıne başvurulması ilân olunur (Basın 16742A. 9969 5487 • ^ •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••I i GÜZİDE SOMEL hanımelendımn \etatında acımıza bızzat teşrıl ederek, telgraf mektup çondererek ıstırak eden cenazesıne gelen dost % akrabalarımıza ajn e a\n bızzat teşekkur etmeve acımız manı oldugundan, alenen teşekküru borç büınz. AtLESt (Cumhurivet 5515) Tiirkiye Elektıik Kurumu Genel Müdürlüğünden Kurumumuzun Mprkez ünıtelerınde çalıştınlmak Ozere bır doktor alınacaktır Isteklı'erden mütehassıs olanların (Çocuk MUtehassısı) pratısyen olanların ıse ev hastalarına gidebılmesı şarttır ve erkek olanlar tercıh edılır Soz konusu doktorlardan Devlet ve tktisadl Devlet Tesekkullerındt en az S vıl (Askerlıgını vapanlardan aslcerlık suresı dahıli hıznet bulunanlara 3 veya 4 ncü dereceden kadro ve ivrıca 1100 TL yan ödenek verilebilecektir tstPKİıİprın Gpnel MudurllıŞünTize (Sagllk îşleri M U düıligıi Npcatıbey Cad No. 11) yazılı olarak müracaatlan ilan olunur. (Basın: 17916 5492 DİSt BOND LAUOA une, Siyaset dışı sendikacılık ve İşçi Partisi Neden sosyalıst duşuncelerm tngılız ışçı sınıfmı etkılemesı çok ağır olmuştur' Buna neden olaKONGRE İLÂNI rak eskı Ingılız sendıkacılıgını gosterenler çoktur. Sadece kahmı!jiK^jıuuı Beykoz öğretmenlerı Yardım ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••^ fıje ışçılerden kurulu ve kendılasna Derneğı Başkanlığından: sını siyaset dışında tutmak ıste. 1630 saMİı Demekler Kanunuyen bir sendıkacıhktir bu. na gore Dernegımız tuzuğunde Sendıkala. sadece ışçı sınıfının gereklı tadılâ^ın yapüabılmesı ve kuçuk bır bolumunun çıkarları yıllık çahşmaların arzı ıçın 20 7/ Kartal lcra Mernurluğundan nı savunmuşlardır. Kendı avan1974 C'imartesı punu saat 10 ftO'da 914'491 T. tajlarını korumak ıçın lşveren Pasabahçe Ilkokulunda toplantı Btr borçtan dolavı mahcuz; aşaSıda clns ve kıymetsınıf' ile anlaşmış, lıberal kapıyapilacaktır lerl vazılı menkul mallar Kartal TaşocaSı mevkı Yakacık tahzme rıza gostermışlerdır FaAsfaltı keııarında Tran«kok Fabrlka<îinda satılacaktır kat 1873 1887 yr.lan arasindaÜjelenmıze duvurulur Bırlncl srttırmanın 2İ/7/1974 ?unu saat 13 1315'de kı ıktısadî buna'ım'ar ^Tiztinden YONETİM KURI.XIJ yapılacajı meîkur cunrle kıvmetlerlnın % 75'in« istekli çıkan bır patlak, bu duruma son bulunmaz'a 25'7'1Q74 rie avnı yer ve saalte iklnd srttırveıecektır GVNDEM ma ı!e en çnk fıvat verene satılacaSı ve beledıye resimKeır Hardie, Tom Mann John 1 Açılış 2 Dn'an seçımı lennın alıcıy» aı» nlacajı İUn olunur Burns gıbı eskı send'kacıların 3 Tuzuk tadılâ'ının sunulması, I.ira Kr. Adet Cinri • vollarının çıkar olmadıgınj anla4 Yıllık çalışmalarm ozetı, 5 90 000 00 15 Ton 16'lık ve 18 lık tn?ait demırl J >an bır grup sınıf kavramı dzeYonetım kurulunun aklanması, Kilosu 6 Llradan • nne kurulmus î « u hir ışçı hare ( Seçım. ketme onayak oMular Sekiı saat ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••a Cumhunyet 5514 Basın 4507 6498 Uk 1» günü ve lktisadJ oalgaıan GARTH Menkulün Satış İlânı