Katalog

Sahibi: Cumhuriyet Matbaacıhk ve Ca/etecüik T.A.Ş. »dına: NAZİME NADİ t Genel Yayın Müdürü: OK1AY KUK1B0KE » Sorumlu Yazı tşleri Müdürü: ÇETİN ÖZBAÜRAK > Basan ve Yayan: CUMHLRİVET MATBAACIL1K ve GAZETECÎLİK T.A.Ş. Cağaloğlu Halkevi Sk. No. 3941 I TELGRAF ve MEKTTJP adresi: Isiaobul S Cumhuriyet BYAMMS l AHLÂK TASASINA t A İAAHHÜT KUtR B C K U L A K : ANKAKA: Atatürk Bulvın Yener ApV Yenişehır. Tel: 12 U9 20 12 95 44 # tZMÎR: Hallt Ziy« Bulvan No. 65 Kat 3, Tel. 3123024709 • GÜNEY Î ABONE ve XI.' 12 Avlık e Aylılc 3 Aylık 1 Ayhk k u r t ıvı 3bU180. 9U. 3U. ı urt dıp «30. 31i. 15750 5Î.50 Cumhurıyet Posta Kutusu: lstanbui N o : Z4fi Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 93 * »e /. s a y t a ( S a n t i n ü ) . . . . . . M . 3. Sayia ( a s n u m ı j ........«..•. 4. 5. 6. Sayta ı i . a n u m i ) ,~ o i ü m . Mevlid. Teşekkür (». S a n t b n ) K i » n . Nikâh, Evlenme, Doğum Ölüm. Mevlid. Teşekitür 23 (5. Santlm) ... Bashk (Maktu) ««. «.«.». *) luo *> l&u ISM 200 *w un • • » » » » SAY1S1 10ü KURUŞ (Haşurah t. cayfada) Igililere göre, böylece Türk, adada tank üstünlüğünü Askerî harekât sağladıkları gibi, ilk defa azımsanmıyacak ölçüde bır topçu gücüne de sahip oimuşlardır. Hükümet, bııgünkü olağanüstü birleşik toplantıda TBMM'ne bilgi verecek ANKARA Türkiye BUyük Millet Meclisi bugün saat 15.00 de olağanüstü birleşik toplantı yaparak Kıbrıs'ta girişilen «ban ş harekâtı» ile ilgili son durumu değerlendirecektir. TBMM'nin daha önce yaptıgı olaganüstü toplantılarda hükümete, Türk Silâhlı Kuvetlerini yabaneı ülkelerp a^nrierme konusunda tam yetki ittifakla verilmiş ve 14 ilde sıkıyönetim uygulamasma gidilmesi kabul edilmişti. Yannki birleşik toplantıda barışçı amaçlarla Kıbrıs'ta bulunan Türk Silâhlı Kuvvetlerinin çeşitli girişimleri hakkmda hükümetin TBMM'ye bilgi verecegi belirtilmiştir. (THA) Ateş Kes kabul edildi (Bsstarafı 1. »ayfac») nu belirtmiştir. Ecevit bu açıklaması sırasında şunları söylemiştir: «Bugün (dün) ateşkesin yürürlüğe gireceği saate kadar bu zaferler pekişmiş, Kıbrıs'ta TürK ün hakkı bir daha sarsılamayacak kadar kökleşmiş olacaktır. Türkıye'nin Kıbrıs'ta banş harekâtı kısa sürede askeri hedeflerine ulaşmıştır. Kıbrıs'ta artık barış olacaktır. özgürlük ve eşitlik olacaktır. Kıbns'ta artık Türklere, Türkün hakkına kimse dokunamayacaktır. Özellikle kıyı kesiminde sağlanan olanaklarla Kıbrıs Türkü ekonomik özgUrlügüne de kavuşmuş olmaktadır. Yeni bir Kıbrıs vardır şimdi. Dünyada Türkiye'nin iki gün öncekinden başka bir yeri vardır. Bu büyük zafer Kıbrıs Türklerini bütün Kıbrıslılara, Türk ulusuna kutlu olsun.» Banşın zorluklanna, savaştan aldığımız güçle atılacağımızı belirten Ecevit, bir gazetecinin «Kıbns'tan çekilmemiz istenirse ne diyecegiz?» sorusuna «Artık hiç kimse böyle bir şey istemeyi düşünemez» cevabını vermiştir. yacak şekilde sağlamlaşlumak oldugunu» bilJirerek harokâtın hedefine ulaşıp ulaşmadı ;ı yolundaki bir soruya şu karşılığı vermiştir: «Harekâtımız hedefine ulaşmıştır. Muhakkak ki, ateşkes çağrısı olmasa ve harekât birkaç gün daha devam etseydi, Türk kontrolündekı bölge şu andakinden çok daha geniş olacaktı. Lefkoşe Havaalanı bu üç gunluk harekâtm hedefleri arasında değildir, bunu kesinlikle söylüyorum. Girne tamamen Türk kontrolündedir. Bu bölgeye bugün yeniden askeri malzeme ve birlikler çıkarılmıştır.» Basbakan bir başka soru üzerine, harekât sırasında Adaya gerekli sayıda asker ve gereklı miktarda malzemenin sokulduğunu, geniş miktarda bir sahile kavuşulduğunu bildirmiş, şunları söylemiştir: «Şımdı Kıbns'la Kıbrıs Türklerinin emin bır şekilde denize açılmaları ile Kıbrıs Türklerinin, Türkiye ile ekonomik ışbırliğı olanakları büyük ölçüde artmış bulunmaktadır. Bunun sonucu olarak Kıbrıs Türk toplumunun ekonomik kalkmmasım hızlandırmak birçok pratik engellerden kurtulmuş olmaktadir. Türkiye bu olanaktan sür'atle yarar. lanacaktır.» Lefkoşe'deki Barış Gücünün yeteri kadar etkin olamadiğını kaydeden Ecevit, «ateş kesle ilgili k a r a n n alınmasınds bır müdahale oldu mu?» sorusuna «Hiç bir ülkeden baskı söz konusu değildir. Baskı olamaz ve dost ülkele r arasında baskı olmamalıdır. Uzun bir süredir tarudığım Kissinger ile dostane bir görüşme yaptım. Banş için ortak çaba harcadık, bölgede gerçek barışın kunılması lüzumu üzerinde birlestik. Kissinger'ın gösterdiği çabayı takdirle karşılıyorum» karşılığmı vermiştir. Korutürk'ün başkanlığında toplanmıştır. Dört saat süren toplantıda, Kıbrıs'ta ateşkes uygulamasının başlamasından sonra mevdana gelen gelişmeler ve Cenevre'de başlayacak görüşmelerin aynntılarının gözderı geçirildiği belirtilmiştir. Cumhurbaşkanı ve ka.nun (Baıtarah i. olunan kanun yayınlanmaK üze re gönderiidıgi sırada kım Cum hurbaşkanı ise, o kanun daha önce kendısı tarafından gerı yu! lanmtş olmadıkça, yetkıstnı kul lanacaktır. Olayda da ılk işlemı yapmıs olan Sunay Iken, değiştırilmı; metnın yayınlanmaK üzere kendisine gönderildiğı Cumhurbaskanı, Korutürktür Cumhurbaşkanının bu yetkıs:, Anavasanın 149 maddesinden aldıjı Anayasal denetleme y o luna başvurabilme yetltısı ile de ahenklıdir. Erek. Anayata üstünlüğünün golgelenmemesidlr. Bu temel ılke, kanun yapılması na tlıskin teknik kurallann ü i tündedır. Cumhurbaskanına tanınan peri eönderme yetkisınin nedeni Anayasa üstünlilğünii koruma endisesidir. Cumhurbaskanının gerı gön derme yetkısi. Devletin başı olarak içtiğı andın gereğl olan «Anayasayı jayma ve savunma» ödevine bağiıdır. Parlamen to üyesi olmadıgı için kanur» teklif etmesı IÖZ konusu deâıl dır. Kanun önerme ile hiç ılışkisi bulunmayan Devlet BaşkanlıSma özçü bir vetkıvt kul lanır Nitekim, Parlamentoya göndercfiSi. «uvgun bulmartıâı» kanun» ile «bu hususta gösterdiğı gerekçe»dır. Anayasanın «gerı çönderilen kanun» ariını verdıgi metne Millet Mecüsı Anayasa Komisyonunun «kanun teklifi» demesınin nedeni olamaz Kabul edilmiş ıcanunun eert gönderilmesı mekanizması a n a vasal temel ilkeierin savııması »macına hizmet ettiğine eöre. belü bir kanunun uvsrun bulunmamış olması gerekçesinın verirıd* oiup olmadığı bakımınaan bir daha görüşme vanılırken veni hükümlerin öncekı kanun förüşülürken görüşülmüş eibı bu d e fa metne sokulması ve vayınlanmaya sönderildiğinde Cumhur başkanının uyeun bulmamazlık edemiyeceğinin ileri sürülmesi Anavasanın 93. maddesını uvsrulanamaz hale düsürür Cumnur başkanını. Anavasanın Kencüsine •bu yetkiyi kullanacaksın!» aediğini yerine getırmekten alıkov muş Olur. Bir vandan da, venl hükmü geri göndermeye konu ol maktan ve «uveun» bir hüküm olup olmadığı konusunda Cumhurbaşkanınca incelenmekten ka çırmış oluruz. Kaldı Ki, Anayasa. «kabul e dilen kanur» un uysrun bulmama gerekçesiyle birlikte sreri eön derilmesi halinde görüşüldükten sonra «yine kabul» edilmesi nı düsunmüşfür. Burada. «kabul edilen kanun» un ««yine kabul» ü ele alınmıs. Demek ki • kabul e dilen kanun» kı ilk ovlanan metir.dir. aynı kalacak. Yalnız «»erekçe» ye göre düzeltilebüecek. öyle olursa. Cumhurbaşkanı met ni vayınlar ve eerekli görürse, ^ y ı m d a n sonra Anavasa Mahke mesine iptal için basvunır Anayasa Komisyonunun <ka nuncu Anayasa» sözünü anlamlan dırmak zor. Belki. Anayasa Cum hurbaşkanınca geri zönderilen ka nunu. hazır vpnıden önüne eelmışken dilediğı sıbı oeâıstırebilecek. istedığı veni hükümlen elc leyebilecek «üçte Oir Darlamento yaratmıştır, demek istiyor. Belki de. Cumhurbaskanınır> deSiştirilerek Kabul edilmiş kanunu eeri eöndermesı vasakonıcuya müdahaledir, görüşünün «parlamentoya hiçbir srüç kanşamaz 1 » anlamına gelen bir sövleyis biçimidir. Ancak, millet eeemenliğini kul lanmamn TUrkiye Bü\ük Millet Meclisinin tekeline bırakılmış ol madığını unutmamak. ve oarlâmentoya Anayasa'nm lcansacağını hatırdan çıkarmamak gerekir. Nitekim, kabul edilmiş kanunu eeri eöndermesı Cumhurbaşka nına Anavasa ile verilmtş bir vet kidir ve parlamento da bu Ana V8sa hükmüne boyun eğmek zorundadır. Millet Meclisi Anayasa Komis. yonunun Cumhurbaskanının kanunu geri gönderme isıni tek başına vapamıyacağı eörüşüne eelince: Parlamenter renmlı devletler de siyasal sorumu oulunmayan Devlet Başkanınuı vazılı ışlemlerine kendisiyle birlikte nükümrt başkanı da ımza Kovar. Ancalc, bu «destek unza» «urah sadece siyasal sorumluıuk eerektireceK ışlemlerle Anavasanın Devlet Baş kanına özsü oir vefki olarak belirlemedigi tşlerde sereküdir, Başkalanmn kansması ilk vapacagı işleri Anavasa acıkça belirlemiçtir. Anayasa'da Cvımhurbaşkanının yapacağı açıkianmış oulunan işlemleri Devlet BaşKanı kendi tale dirine eöre. tek basına vapar. Kendi başına vapmakla vükümlii dür. Cumhurbaşkanı ne bir ku* ladır. ne de bir baskasının ko rumasını gerektıren veteneksiz. Bakanlar Kurulunun önermesıyıa vapacağı atamalan da Anayasa Kösterir. Bunlar dışında. vine Anayasa ile verilmis vetkilerı ken disi kullanır. «Yalnız ımza» !ls Cumhuriyet Senatosıınun boj kontenian üyelıgine seçme vapar. Başbakanı seçer gösterilen adaylar arasından Askerî YarCTtay'a ve Anayasa Mahkemesina üye seçer. kanunlan ve tüzükleri vayınlar. Anavasa Mahkeme sine bir sanunun Anavasaya aykırılığı nedeniyle iptal davası açar ve yaymlanmak üzere gör.de rilen Kanunu bır aaha görüşül rr.esi için Türkiye Büyük Millet Meclisine aeri sönderebilir. Bütün bunlan vapmada Kendi başma karar verir. Hiç kimsenin ne onamasmı ne imzasıru eerek ser. Millet Meclisi Anayasa Komisyonu seri ffönderümiş kanunu hükümete vavınlatmavı ÖJütle mekle kanunun vavınlanması görevini Cumhurbaskanına vermiş olan Anavasavı bir vana ıtebilme r\ ve bir AnavaRa kuraiı varatma\n ttendi haddi içinde bulabili yor. Bunu. ne hukuksal vönden, ne de akıl bakımından ele alma va gerek voktur Erbakan'ın açıklaması yürütülen askeri hailgıli olarak, HUkümet ına açıklama yapan Ba$bakan rdımcısı Necmettin Erbakan, rekatın memnunluk verici bır ;imde geiiştiğini, önceden dünülmüş olan programdan da :h yürütüldüğünü sbylemiştir. Srbakan bu arada. Lefkoşe'nin alı diye bir amacm söz kosu olmadığını, planımızın sace mümlcün olduğu kadar geı bir bölgede kontrolü ele geçirmek amacını taşıdığım bildirmiştir. Erbakan sözlerine şunları eklemiştir: «BÎZ, sivıl halkın oturduğu böyle yerlerde asla kan dökülmesine taraftar değiliz. Onun içın, şehrin içinde kan dökülerek işgali, esasen hareket planımızda bulunmuyordu. Mümkün olduğu kadar geniş bir bölgenin, askeri harekâtla ilgili bölgenin kontrol altına alınması asıl hedeftir.» \ixon kendine pay çıkardı Türkiye'nin «Ateşkes» çağnsını kabul etmış olması, dünyanın bütün önemli merkezlerir» rahat bir soluk aldırmış, bugüne dek. Kıbrıs sorununun. bugünkü tehlikeli bunahma dönüşmesinde katkısı olmuş yönetimler. «evinçlerini ifade etmişlerdir. Bu arada Kalifornıya'da bulunan ABD Başkanı Nixon, «Ates kes»in sağlanması konusunda kendisine pay çıkarmışttr. Nixon. Kaliforniyalı dostlarına verdiği yemekte bu konuya d«ğinerek, Amerika Birleşik Devletleri Başkanhk makamının, dünya barışı konusunda çok etkin bir makam oldugunu söyleyerek. bu mevkiin vıpratılmaması gerektifini sövlemiştir. Nuon'ın bu açıklaması, kendtsinin azll için cahjmalar yapan, Temsilciler Meclisi Komisyonunun çahşmalannı bitirmek üzere olduğu şu günlere rastlama«, oldukça Ugiyle kartılanmıstır. Yunan cnntasının (Baştarafı 1. sayfada) kaynaklarcs ülkede bir hükümet darbesı olduğu bigiminde yorumlanmıştır. Daha sonra yayınına başlayan Atina Televızyonu, ortaya çıkan darbe iddialarmı yalanlayarak, ülkedekı seferberlik hareketlerınin böylesine bır haberin ortaya çıkmasına yol açtığuıı bildirmiş. tir. Bu arada Yunan başkenti Atina ile Selânik ve Larissa kent lerinde sıkı güvenlik tedbirleri ahnmış, Türkiye ile Yunanistan arasındaki Kıbns sorununun önemli gelişmelere yol açtığı 15 temmuz gününden bu yana ilk kez ülkenin büyük ken.tlerinde karartma uygulamasına ginsilmiştır. Yunan hükümeti bu hazırhklar içinde iken, gece geç saatlerde yayımladığı bir bildiride, cuntanın ülkede duruma bütünüyle hakim oldugunu açıklamış ve genel seferberlik planlannın en ince ayrıntısın* kadar yerine getirildiğini ileri sürmüştür. İngiltere Hükümeti dün gece Atina'daki Büyükelçiliğinin bir grup Yunanlı gösterici tarafından saldınya uğramasını protesto e^ miştir. îngiltere Dışişleri Bafcanlığının sözcüsü, protesto notalannın hem Londra, hem de Atina'da verildiğini söylemiştir. Diin gece bazı göstericiler «Hain İngiltere» diye bağırarak Atina'daki İngiliz Büyükelçüığıne saidırmıylardır. j Genelkurmay bildirisi birliklerini eğiten ve bu blrliklerle harekâta ıcatuan Yunan su baylarının sayısının an öne sürülen rakamlardan çok fazla ol duğu anlaşılmaktadır Bu subay iaıın bir kısmı darbe harekâtm dan hemen önce Kıbrıs'a sokulmuşlardır. Kıbrıs Rumluğuna yapılan bütün bu destek ve yar dımlar, Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekâtını vavaşlatmamış. ancak Yunanıstan'ın Kıbns ada sını ne türlü karanlık emellerine alet etmek ıstediğinı bir kez daha ortaya koymuştur.» îenelkurmay Başkanlığı da n bir bildiri yayınlayarak, •nanistan'ın Kıbris'a yaptığı teri yığınak konusunda bılgivermiştir. Gıriştiğimiz haretın ne kadar zorlu bir haret olduğunu göstermesi bakından, ilginç olan bildiri şöyleSürdürülmekte olan Kıbns n ş harekâtı esnasında Kıbns ım toplumunda. bilinenin çok tünde tank, silâh malzeme ve ohanenin mevcut olduğu münade edilnıistir. Kıbns Rum Ecevit, Harekât amacına erişti Basbakan Bülent Ecevit, dün 150 kadar yerli ve yabaneı basın mensubu ile televizyoncunun ö'nünde, ateş . kesin başladığı saat 17de bir basın toplantısı düzenlemış, «Türk askeri harekâtının kendisine çizdiği amaçların üç günlük bölümüne tam olarak erişmiş bulunduğunu» bildirmiştir. Ecevit komışmasıru şöyle sürdürmüştür. «Artık Kıbns'da Türkıye'nin etkin biçimde varhğı bir daha ortadan kaldınlamayacak, tehdit edılemeyecek ve sarsılamayacak ölçüde yerle^miş bulunmaktadır. Bu durum, Kıbrıs sorununa geçerli ve adaletli çözümler bulunabilmesi bakımından yeni ye. ni olanaklar ortaya çıkarmaktadır. Şimdi, şu andan itibaren önümuzdeki görev banştır. Fakat, bazen barış yapabilmek savaş yapmaktan daha zordur. Kaygım odur ki, şu sırada Kıbrıs'da da barış savaştan biraz daha zor olacaktır. Bunu söylememin nedeni Kıbnsdakı Türk ve Rum toplumları arasındaki eski kırgınlıklar değildir. Biz bu kırgınlıklann geçmişe gömülmesine yardımcı olmak için elimizden geleni yapmayı ödev bileceğiz. Bu bakımdan Kıbrısdaki Türk halkmın da, Rum halkınm da her türlü iyi niyetli çabayı göstereceğine inanıyorum. Yunan cinayetleri Jte yandan, Lefkoşe'dekl yancı diplomatlar. adanın çeşitkesimlerinden aldıkları haber"e dayanarak, Kıbns Rum Mil Muhafız Örgütü birliklerinin n de özellikle Limasol ve Lar ka bolgesindeki Türk köyleri saldırıp sivil halkı öldürdünü bildirmiştir. Aynı kaynaklara göre, Türk ııçaklan, Rum katliamına engel olmak için dün de Türk köylerini kuşatmış olan Rum Milli Muhafız birlikleri üzerine akınlar yapmıştır. Atina radyosu da Lefkoşe radyosu'nun. ABD'den Kıbns'a kan plâzması. ılaç ve silâh gön derilmesi yolundaki çağnsını sık sık tekrarlamaktadır. Hava ve Deniz Kuvvetleri Vakıflarına yardım yapmak isteyenler uyarıldı Vali Namık Kemal Şentürk, yayınladığı bir genelgeyle Türk Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı ile Türk Donanma Vakfı'na sorumsuz kişilerin yardım toplamaması için etkin tedbirler alınmasını istemiştir. tstanbul bolgesinde her iki vakfa geniş ölçüde yardım talebinde bulunduğunu belirten Vali, yardım ve bağışların her iki vakfm yetkilileri ile kendilerine yetki verilenlere resmi makbuz karşıhğınd'a yapılmasını ve bankalardaki özel hesaplarına yatırılmasını istemiştir. Bu arada her iki vakfın tstanbul merkezleri ile banka hesap numaraları da açıklanmıştır. THKGV Merkez: Aksaray, Iş Bankası Şb. Kat: 4, Telefon: 26 81 90/40. Hava Harp Okulu Komutanlığı Yeşilyurt. Banka hesapları: Emniyet Sandıgı, Cağaloğlu, î ş Bankası Aksaray Şubesi. Türk Donanma Vakft' Merkez: BUyukdere Cad. TMT Han, No: 84, Kat 4, Telefon: 46 85 58, Banka Hesaplar • İş Bankası Gayrettepe ve Şişli Şubeleri, Yapı ve Kredi Bankası Gayrettepe Şubesi. İngiltere de memnun Kıbns antlaşmalannın diğer teminatçısı Ingiltert Hükümetl de dün, «ateîke»»le ilgili gelişme den memnunluk duyduğunu »çıklamıştır. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Ul kesinin Yunanistan ve TÜrkiye'nin ateşkes'i kabul etmeleri için büyük çaba gösterdifini belirtmiş. b a n ş Körüşmelerinin yakında başlaması dileğinde bulunmuştur. Samson yönetimi kınandı Kıbrıs'ta bulunan yabancı ızete ve ajans muhabirleri, smson yönetimini, Dışiçleri Ba »nını. haberlerine sansür uyJİadığı ve haberleri tahrif et Şi için protesto etmişlerdir. Yabaneı gazeteciler, sözde Dıs lpri Bakam Dimitru'nun dü?n!ediği basın toplantısinda, hn »rlerinin Rum sansüründen geç kten sonra tanınmaz hale gel tiinden yakınmışlardır. Kıbns'ın dış dünya ile yeâne haberleıtme bağlarvtısı olan Lefkose Tel Aviv denizaltı kablosundan en son ulaşan bir habere göre, adanın bütün telefon ve teleks bağlanhları ke siktir. Sadece Kıbns Rum Enformasyon Bakanlığının bir teleks bağlantısı vardır. Yabaneı muhabirler, haberlerini Enformasyon Bakanlığına vermekte, Rum Enformasyon Bakanlığı da haberleri «sansür edip> istedıîi şekle soktuktan sonra difarıya ulaştırmaktadırlar. Rumlar habersiz Öte yandan, Kıbns'talti yasadışı Rum yönetimi, tükenmek Uzere olan son direnis har«ke^ lerinin, birksç saat daha sürmesi umuduyla. Türkiye ve Yunanistan'ın ateşkes'e uymayı kabul ettiklerini, Ada'nın Rum halkma duyurmamaktadır. Kıbns Rum Radyosu bu konuda hiç bir habere maksatlı olarak yer rermemiştir. Can kaybı az Ecevit. bazı sorulara «Ateşkesin etkili bir şekilde uygulanmasında ısrar edeceğimizi», «Adada etkili bir şekilde varlığımızı hissettirmek istediğimizi» bildirmiş, «Can kaybı olarak. Silâhlı Kuvvetlerimizin ve mücahitlerimizin kaybı son derece azdır. Kesin bilgiler geldiği vakit elbetteki Genelkurmayca açıklama yapılacakhr» demiştir. «Kıbrıs'a müstevü olarak girilmediğini» belirten Basbakan, BBC muhabirinin Kıbrıs'a çıkarma yapan Türk Silâhlı Kuvvetlerinin neden Türk köylerindeki katliama engel olamadıklan yolundaki sorusuna da şu karşılığı vermiştir: «fnsanlar mantıksız olarak davranmaya başlayınca ınsanın elinden fazla bir şey gelmiyor. Rumlar, Rumlan katlettiler. Kıb rıs'ta kendi özkardeşlerine karşı bile insanca davranmıyorlardı. Ateşkesi kabul etmemiz tabii ki, Kıbns'taki Türkleri acımasu; insanlann eline bırakacağımız anlamına gelmez. Her zaman onların yardımına gideceğiz ve daha şimdiden uçaklanmızla onlann yardımına gitmeye çalısıyoruz..» Dimitru dışarıdan yardım istiyor Dimitru. bir soru üzerine, Lon Samson'un Dlşişleri Bakanı limitru, basın toplantısında, dra'da Türk Yunan göriişme unanistan dahil, herhangi bir leri yapılması yolundaki lngiliz ünya devletinin Türklere karteklifi ile ilgili olarak «Hükü. adaya askeri müdahalede bu metinin bu görüçmelere katü ınmas.nı memnunlukla kar l m/fc"' istediğlnf» söylemiştir. ılayacağjnı .bellrtrnjîtlr. Otorite boşluğu Kıbns'da barış bakımından, değinmek istediğim güçlük bazı pratik sorunlarla ilgüidir. Bir kere şu arada Kıbns'da Kıbrıs Rum Toplumu bakımından bir otorite boşluğu vardır. BM'in bir b a n ş çağnsıyla karşı karşıyayız, fakat bu b a n ş çagrısının tüm Kıbrıs Rum kesiminde görünürde bir resmi muhatabı yoktur. Hedef Kıbns'da büyük sorumluluklar yüklenmiş olan BM Barış Gücü'ne düşmektedır. Genellikle Barış Gücü çekişmelerde, çatışmalarda, taraf olmamak gibi bir iyi niyetle d'e olsa. halk toplulukları arasındaki çatışmaların dışında kalmak eğilimindedir. Oysa Kıbns'daki, özellikle. Kıbrıs Rum toplumundaki otorite bunalımı karşısında, güvenlifii sağlamak bskımından BM Barış Gücü'nun şimdiye kadar olduğundan daha etkin bir davranış, bir tutum içine girmesinde kesin ?orunluk vardır. Nitekim, şu sırada ateşkes'in başlamasına yakın dönemlerde (henüz dovam ediyor mu bilmiyorum) Magosa'da, Serdarh'da, Erenköy'de, Baf'da, Türklerin dağınık ve savunmasız olarak bulundukları yerlerde, Türklere karşı katliam denilebilecek hareketlere girişildiğini öğrenmis bulunuyoruz. Elbette buna karşı tedbir almak zorunda kahyoruz. Orduya başarı dileği ve şükran Banş göıüsmeleri mesaıları ile (BasUrafı t. «aytadal lamasinda söz konusu toplantının bugün yapılması kararlaştıbağış yağıyor rılmışken, Çarşambaya ertelendiğini de sözlerine eklemiştir. Öte yandan ayni saatlerde bir açvklarna yapan tngilız Dışislerı Bakanlığı sözcüsü, Cenevre'de yapılacak olan görüşmeler içın her türlü hazırlığın yapıldığını ancak toplantılann 24 Temmuz Çarşamba gününe erteiendığini söylemıştir. Sözcü erteleme nedenini açıklamamıştır. Birleşmiş Milletler temsilcisi de üçlü görüşmelere tarafsız göz lemci olarak katılacaktır. Türk Silâhlı Kuvvetlerine yurdun çeşitli yerlerjpd.e yapılan bağişl&r lürmektedu. Çeşitli kuruluşlar tarafından yayınlanan bildınlerde de T u r i Silâhlı Kuvvetlerinin Kıbns'taki başarılı harekâtı övülmektedir. • tSTANBLL Adının açık lanmasını istemiyen Çamlıca'da bir inşaat şirketinin yönetim kurulu baskanı olan bir yurttas, Kıbrıs'ta ilk şehıt düşen Mehmetcik'in annesine 100 bın lira bağışlayacafcmı Korutürk'e bildirmiştir. Lunan Isletmesi yolcu salonundaki memur ve işçiler bir sene müddetle aylıklanndan birer günlüğünü Türk Silâhlı Kuvvetlerine bağışlamışlardır. Bundan başka Şehir Hatlan Gemi Zabıtant Kültür Derneği Uyeleri de 300 lirayı savaş fonuna yatırmışlardır. Bu arada. Harp Malulti Gaziler milli giysileriyle şehirde dolaşarak gösrerilerde bulunmuv lar, havaya fişekler atmışlardır. Gazileri halk büyülc coşkunlukla alkışlamışlar ve bağırlanna basmışlardır. Ayrıca, Auer Faorikası işçileri, ile Tophanedeki dükkân sahipleri 50'şer bin lira bağısta bulunmuşlardır. • ANKARA: Türkiye Mimar ve Mühendis Odaları Kimya Mühendisleri Odası Merkez Yö netim Kurulu adına Genel Sekreter Cemil Oğuz da Basbakan Bülent Ecevit'e yolladığı telgrafta «Emperyalist güçlerin, Ortadoğu'nun strateiik bölgesin de tezgâhlad'ıkları barış ve özgürlüğü kısıtlayıcı tertipleri en gellemek maksadiyle verdiğinız mücadeleyi, diğer haklı mücarfelelerinizde olduğu gibi, bugün de maddi ve manevi tüm gücümüzle desteklediğimizi bildirir, basarılar dileriz» demiştir. • SİLİFKE Silifkede 10 kam yon dolusu meyve ve yiyecek askeri birliklerimiıj teslim edilmiş 10 bin liralık nakdî yardımın da güçlendirme vakıflannın banka hesaplarma yatırıldığı belirtilmiştir. Balıkçı Kooperatiflerı Birliği Başkanı Aslan Eyce de »ıkıyö netim komutanlığına başvurarak açık deniz balıkçı motorlarıyla diger teknelerin ordunun emrinde oldugunu, ordumuzun balık ihtiyacını da karşılamaya hazır bulundukları belirtmiîtir. Samson başkomufânlık(!) yapıyormuş Dimitru, Türk barış harekâtı ın baçlamasından bu yana oraiıkta görünmeyen Nikos Samon'un nerede olduğu şeklindeki bir soruyu, cSamson'un, Rum kuvvetlerinin başında savası yönetmekte oldugunu» söylemıs tir. Finlileri rehin tutuyorlar Girne'ye tamamen hâkim olan •ürk kuvvetleri karşısında geriîyen Kıbns Rum Ulusal Muhaız Ordusuna mensup birliklerin, 2 kişilik bir Finlandiya devriyeini rehin tuttugu oğrenilmiştir. B.M. barışı komma kuvvetine mensup Finli askerlerin jiplerine el koyan Rumlar, ilerleyen Türk kuvvetleri karşısında hızla Ada'nın içlerine doğru geri çekilmişlerdir. Narin'in çağnsı Türkiye İşveren Sendıkaları Konfederasyonu Baskanı Halit Narin, sanayi sektörü, hizmet sektörü mensuplan ile işadamlarını TUrk Deniz ve Hava Kuvvetleri Vakıflan için açılan bağış kampanyasına k^tılmaya davet etmiştir. lstanbui Tıcaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Celâl Umur, her iki vakfa yarı yanya verilmek üzere 5 milyon lira bağışta bulunulduğunu bildirmiştir. Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü de «Kahraman Türk Ordusunun başarılarına başarılar katması» dileğiyle Deniz ve Hava Vakıflarına aralarında bölüşmek üzere 6 milyon lira bağışlamıştır. Güneş'in basın toplantısı Dışişleri Bakanı Turan Güneş. Başbakanın basın toplantısından önce yabaneı basın temsücileriyle yaptığı toplantıQ'a. Kıbrıs'taki gayrimeşru Yunan darbesine karşı girişilen askeri harekât ve amaçlanan siyasal ve diplomatik sonuçlan hakkında bilgi vermiştir. Kıbrış'ta iki toplumun varlığına dayanmayan bir egemenlil;, toprak bütünlüğü ve bağımsızIıktan söz edilemeyeceğini belırten Güneş, iki toplumun meşru varlığının kabul edilmesinden sonra nihai çözümün bir tekrvik sorundan başka bir şey olmayacağını bildirmiştir. Yunanlılarm katliamı Bu arada BM kavnaklarının da daki çarpışmaların sürdügü eklindeki açıklamalarına karşıık, BM'deki ABD temsilcileri, îendi kaynaklanndan aldaklan ıaberleri ilgüılere duyurarak, ıdada çaxpışmalann giderek ızalmakta oldugunu ileri sürnüslerdır. Daha sonra bır açıkama yapan ABD Dışişleri Batanı Henry Kissinger de Kıbns'ta çarpışmaların süxdüğünü, iilâh seslerinin kesilmediğini, mcak ABD hükümetinin taraflann ateş kes karanna uyacagı .nancında oldugunu beürtmiştır. Callaghan konuşmasında, Kıbnsdaki Rumlann, Türk'lerin azınlıkta oldugu bölgelerde bir katliama giriştikleri konusundakl kuşkulann, Ada'da ateş kes' in uygulanmasını zorlaştırdığını da sözlerine eklemiştir. Bütün bu gelişmelerden sonra, BM Genel Sekreteri Kurt Waldheim da Güvenlik Konseyine yaptığı bir öneride, Kıbns'da bulunan Barış Gücü Kuvvetinin adadaki çatısmaları önleyemiyeceğini ileri sürerek Banş Gücü'ndeki asker sayısının arttırılmasını istemiştır. Türkiye Gazeteciler Sendikası, BBC'yi kınadı Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGSt bilerek Yunan yanlısı yaym yaptığı gerekçesiyle İngiliz BBC radyosunu kınamıştır. TGS adına dün bir basın toplantısı düzenleyen Genel Başkan Semih Balcıoğlu, şunları söylemiştir: «Zaferle sonuçlanan harekât ön cesi ve harekât süresince dünya kamuoyuna yalan ve yanlış bilgiler veren, hatta Atina radyosu bile (Girne düştü) dediği halde (Girne'ye Türk askeri giremedil gibi bir ifadeyi kulanan, emperyalist ve maceracı Yunan askerlerinin verdi*i ağır kayıpları unutarak kayda değmeyen birliklerimizin kayıplarını akıl ve havsala almayacak bir biçimde abartan Yunan ağızlı îngiliz BBC radyosunu. dünya basını önünde lânetlemeyi meslek onuru bakımından bir görev saymaktayız..» Balcıoğlu konuşmasında aynca Türk ulusunun daima emperyalizme karşı çıktığını belirterek «Kahraman Türk Ordusu son zaferde bir kez daha göstermiştir ki, Türk ulusunun ve şanlı Silâh lı Kuvvetlerinin emperyalizme, oyalayıcı, kaypak ve göstermelik dış dostluklara, dost gibi görünüp daima problemler çıkartmaya heveslilere asla tahammülü yoktur ve olmayacaktır da. Bunu dünya kamuoyunun böyle bilmesini ve istese de, istemese de böyle kabul etmesini bir defa daha duyurunız» demiştir. Ateş kes'in kontrolü Öte yandan dün Brükselde bir açıklama yapan Ingiltere Dışişleri Bakam James Callaghan da, Ada'da ateş kes uygulamasının kontrolü içjn hükümetinin BM Barış Gücü emrine büyük ölçüde îngiliz askeri vermeye hazır oldugunu sbylemiştir. Söz konusu İngiliz askerlerınin zırhlı araçlarla da donatılacagını bildiren Callaghan, bu önerisinin Türk Başbakanı Ecevit'e iletildiğini, Türk Başbakanuıın da bunu büyük bir memnunlukla karşıladığını belirtmiş. tir. Devlet Başkanı (Baştarafı 1. sayfada) gibi, Türkiye'nin en büyük kudreti kendi neslinde ve kendi benliginde toplanmaktadır. Kıbns müdahalesinde Türk milletinin tutumu, her türlü temenninın ve her türlü hayalin cl^şına çıkmıştır. Türk milleti bütün vatan sathının birlik içinde toplanmasının nasıl mümkün oldugunu yine dünyaya açıkça göstermiştir. Aldığım telgraflarda, malını, mülkünü bu ugurda ortaya atan lar. koyanlar değil, Kıbrıs'ta ön hatta ateş altında vazife alıp orada ölmek ve orada şehit olmak yolunda bütün vatandaşlanmızın büyük bir yarıs içinde bana baş vurduklarına şahit oldum. İdarecilerimizin, askerlerimizin ve komutanlarımızın ateş karşısında kıllan dahi kıpırdamazken bu vatandaşlarımızm. bu harniyet yarışı, bu memleketsever .1 mak aşkı gözlerı yasartmamak Imkân haricinde kalan bir mü şahade olmuştur. Kıbrıs'ta Türk müdahalesi Türk milletinin gücünü dünyaya göstermekte, dosta ve düşmana kar şı bu gücü kabul ettirmekte, tarihi misallere yeni ve canlı bir örnek ilâve etmiştir. Kanaatim ve müşahadem budur..» TÜRKİYE'NİN KAMPALA Kıbrıs Rum yönetiminin devrik lıderi BaşKITA SAHANüOl piskopos Makarios Uganda Devlet Başkanı İdi Amin'e bir telgSORUNUNUN raf çekerek Kıbns'ın bağımsizlığının korunması için Uganda' MÜZAKERE nın yardımını istemiştir. Uganda hükümetinin bir sözcüsü, İdi İSTEMİNİ ATİNA Amin'in arabuluculuk imkânlaCUNTASININ nnı kullanacağına söz verdiğini bildirmiştir. (a.a.) KABUL ETMEK ZORUNDA KALDIĞI MÜMTAZ FAİK BİLDİRİLİYOR FENİK VE ANKARA YunanistanMn ateşkesle birlikte Türkiye'nin ORHAN bazı taleplerinı de kabul etmek zorunda kaldığı öğrenilmiştir. ÇEVİKSOY ÖLDÜ Bu taiepler arasında Türkiye'nm Ege Der.ijindeki petrol arama haKkı da bulunmaktadır. Ateşkesi ızlemesi beklenen muhtemel müzakerelerde iki ülke arasındaki kıta sahanlığı sorunu ile birlikte ötekl tüm sorunların da ele alınma'im Türkiye ıstemiş ve Yunanis'.an da bunu kabul etmek durumun da kalm.stır. Bilindiği gibi. Atina cuntası Ege vi «Yunan Golü. saymakta ve bu konuyu Türkiyeye ile müzakere etmeye dahi yanaşmamaktaydı. Amerikan Assooiated Ajan sının başkenttcki güvenilir kaynak lara dayanarak verdiği bir habere göre. Basbakan Bülent Ek:evi1 dün akşam ve gece ABD Dışişleri Baksnı Henry Kissinger ile yaptığı telefon görüşmelerinde, Türkiye'nin ateş kesi kabul edebilme ?i için birçok koşulların yanı sıra bir de iki ülke arasındaki tüm so runların muhtemel müzakerelerie ele almmasını istemiş ve Yunanis •an'a bunun kabul ettirilmesini söy!°miştir. AP'nin haberine göre Yunanis'an Türkiye'nin bu talebini kabu) etif.ek zorunda kalmış bu gelişme üzerine de Türkiye ateş kesi kabul ettiğini açıklamıştır. Son Havadıs Gazetesı Başyazarı Mümtaz Faik Fenik, yakalandığı hastalıktan kurtulamıyarak dün ölmüştür. Yazar Adviye Fenik'in eşi, Gazeteci Ali Cem Fenik'in de babası olan Mümtaz Faık Fenik, 1905 yılında Istanbul'da doğmuş, Istanbul Hukuk Fakültesi'ni 1929, Brüksel Ekonomi Fakültesi'ni ise 1934 yılında bitirmiştir. Gazeteciliğe Vakit'te başlayan Fenik, sirasıyla Tan, Vatan, Milliyet, Millet, Yeni Ses, Cumhuriyet, İnkılâp, Ulus, Zafer ve Havadis gazetelennde çalışmıştır. ORH.4N ÇEVtKSOY DA ÖLDÜ Öte yandan, gazeteci Orhan Çeiksoy da ölmüştür. 1930 yılında Istanbul'da doğan Çeviksoy, gazeteciliğe 1950 yılında Son Posta Gazetesinde başlamış, mesieğinin çeşitli dallarında başarılı eörevlerde bulunmuştur Bâbıâli'de efendıliği ile tanınan Orhan Çeviksoy. evli ve iki çocuk babasıydı. Orhan Çeviksoy. bugün Fatih Camiinde kılınacak öğle namazından sonra Edimekapı Sehitliği'nde toprağa verilecektir. MAKARİOS'UN İDİ AMİN'DEN YARDIM İSTEDİĞİ BİLDİRİLİYOR NATO ve ABD etkisi Güneş. ateşkes'e Amerika ve N'ATO'nun etkisi konusundaki bir soruya şunları söylemiştir: «NATO'nun etkisi, iki müttefik arasında savaş olmamasını gerektirir. Türkiye, Birleşmiş Milletler şartına çok bağlı bir devlet olarak, savası kendi politikasının bir unsuru saymaz. Türkler, son olaylarında gösterdiği gibi çok iyi savaşırlar. ama savası seven bir millet değildirler. Bu nedenle bir ateşli çatışmanın çıkmasından üzgünüz ve gerek savaşı mecbur olmadıkça yapmayan bir millet olarak, gerek Birleşmiş Milletlere bağlı bir devlet olarak, ateşkesi uygulamayı bir görev saydık.» Güneş, «Türkiye niçin ateşkesi kabul etti?» sorusuna da, TUrkiye, ateşkesi demin söylediğim sebeplerle kabul etti. Biz Kıbrıs'a herhangi bir istilâcı veya ekspansiyonist niyetle çıkmadık. Biz Kıbrıs'a, Devletler Hukuku kurallarıyla da kabul edilmiş olan Kıbrıs politikamızın teminat altına alınması ve Kıbns'la ilgili devletlerarası kurallann uyguianması için çıktık» demiştir. Güneş bir jaşka soruya da «Makarios Kıbns'ın sadece bir kısmıru meşrü olarak temsil ediyordu, Türklerin Anayasadan gelen haklannı dikkate almıyordu. Bugünkü yöneticiler ise, Rumlan temsil de etmiyorlar. Şu veya bu sahsın üzerinde şahsi bir tercihimiz yoktur. Biz Rum kesimini de meşru olarak temsil eden bir hükümet istiyoruz» karşılıeını vermiştir. Güneş, basın toplantısındaıı sonra ABD Büyükelçisi Macomber ile Ingiltere Büyükelçisi Hotace Phillips'i birlikte kabul etmiştir. Güneş, Fransa Büyükelçisi Vaurs ve Finlandiya Büyükelçisi Frey ile de görüşmüştür. Güneş'in telefonu Umarım ki. bu ihtiyaç. bu zorunluk ateşkes saatinden sonra da kendini duyurmaz. Bu arada üzerimize tfüşen ödevi yaptık ve BM'e resmen başvurduğumuz gibi, biraz önce Dışişleri Bakanımız Sayın Güneş, BM Genel Sekreteri Sayın Kurt Waldheim'a bizzat telefon ederek ilgilenmesini rica etti. Memnuniyetle ve umutla iletmek isterim ki, Sayın Waldheim konuyla bizzat ilgilenecefiini belirtti. Ayrıca, yakın dostumuz ülkelere de bu konuda ellerinden şelen iyi nivetli gayreti, yardımı göstermeleri için başvurmaktayız. Dost ülkelerin çabalan Kıbns bunalımına bir çözüm bulmak yolunda bir çok dost ülkelerin gösterdikleri çabalara içtenlikle şükranlanmı belirtmeyi ödev biliyorum. Özellikle barısçı çözüm yollarını biran önce bulmak bakımından, Amerika'nın, dostumuz Amerika'nın ve dostumuz Ingiltere'nin büyük yardımlannı gördük. Kendileriyle, uzaktan da olsa, en sık temas halinde olduk. Fakat tabii. herşeyin üstünde BM ve Güvenlik Konseyi'ne, Kıbrıs sorununa göstermiş olduğu yakın ilgi için memleketimiz adına teşekkürlerimi biîdirmeyi borç bilirim. Sözlerimi bitirmeden önce, Silâhlı Kuvvetlerimizin en 3'ük «ek kumandanmdan, erlerine kadar. bu başarılı harekâttü sösterdikleri kahramanlık için de hükümetimizin ve milletimizin kendüerine sonsuz minnetini sunmak isterim.» TGS'nin çağrısı Büyükçekmece'deki trafik kazasında 5 kişi öldü Büyükçekmece'de bir otobüs ile bir otomobil çarpışmış ve beş kişi ölmüştür. Tekirdağ plâkalı otobüs ile Alman plâkalı bir otomobil dün Büyükçekmece'de fazla sürat nedeniyle çarpışmışlar ve otobüsün altında kalan otomobilin içindeki 5 kişi parçalanarak ölmüşlerdir. Olayrfan sonra ksıya neden olan otobüs soförü kaçmış, bu arada Çatalca Jandarması da ölen beş kişinin ve kazaya neden olan şoförün kimliklerinin saptanamadığım bildirmişlerdir. Olaydan sonra kaçan otobüs şoförünün aranmasma ve kazayla ilgili soruşturmaya başlanmıştır. Sorular Cevaplar Aynı konuşmasını tngilizce olarak da yapan Ecevit, daha sonra soruları cevaplandırmış, «Türk harekâtının temel gayesinin, Türkiye'nin Kıbrıs'taki varlığınm geriye dönüşü olma Güvenlik Kurulu Milli Güvenlik Kurulu dün saat 18.30da Cumhurbaçkanı Türk Silâhlı Kuvvetlerine maddi yardımda bulunmaya karar veren Türkiye Gazeteciler Sendikası, bu konuda diğer çalışanlan da yardıma çağırmıştir. Konu bugün Türkİş bünyesinde yapılacak toplantılarda ortaya konacaktır. TGS Genel Başkanı Semih Balcıoğlu, dün bu konuda yaptığı açıklamada. özetle söyle demiştir: «Büyük zaferle sonuçlanan Kıbrıs harekâtının bugüne kadar Türk bütçesinde küçümsenmeyecek bir harcamayı gerektirdiğini bugünden sonra da gerektireceğini hatırlatmanın yar a n vardır Bu nedenle işçisi, köylüsü, esnafı ve ijverenı ile her zamankinden daha çok çalışıp ulusal geürimize dunkün den daha büyük fazlalıklar katmamız. ulusal enerjj kaynaklarımızı ve resin maddelerimizı daha ölçülü tüketerek döviz kayhına meydan vermememiı gerek mektedir.» Sonuç: Yazımızın Konusu olan sonın. bir vönü ile Anayasa'yı koruma: öbür yönü üe Devlet Başkanının faşıdı*! ve taşıması farz olan or.urun ve ıtibann dokunulmazlıîına göstermek zonında olduğu muz duvarlı sayeı ile ileilidir. Anayasal bir sorun inceıenirKen belirli orensiplerın degismez ölçü olduğu eözönünden uzalt tutulmamalı Anayasa üstünlügü, vetkilerarası denae Anavasa kuralının özgeligj bunlann başlıcalarıdır. Hepsinin öncesinde de, Anayasa'da anlatımım bulan 'öı lenen devleti» biran önce A t a türkçü tutumla eerçekleştirmeyi sağlayacak biçimde davranmaa ödevindeyiz.