Katalog

CUMHURÎYET 23 Temmuz 197 ıjMal partıler, sendıkaıar meslek fcuruluş ları dernekler gıbi ıkincıl kuıuli'slsrın top lurnlann siyasal sosvaı ve esonomık aian larda oluslaşması ve bıreyıen» vdsa^ar ve ma re karşısmda hak \e yararlaıınını.ıkarlarır.ın gozetılmesı ve toplumun bazı ke>ımıerı arasın dakı dengesızhgm gıdenlmesı kcnuiarında çok onemlı fonksıyonlan ve rolı»n vsrdn Denebilır kı, ıkıncıl kuruluşlar topıumsa vapıda belıren ve behrecek olan gereksmmelerı çeşıtıi jollarla sıyasaı yapıya üeten e datenın topluma ındırgedıgı hızmetlerın oırejlere yansımasında toplumun (uyelermını çıkarlarını gozeten kollajan kuruluşlardn Klasık modernleşme amayibi modernıeşmeyı, Batının bazı sevılmış somut kurumlanm ve yaşam bıçımlenm benimserrek olaran fca bul eder Ülkemızd» son yllaıda çok kulıanılan bır termınolojıv ı benıms»>sek bu anlamda modernleşme surecı endüsi rıltşmış Batının ba zı ust yapı kurumlarını aktaroak olarak ıfade edılebilır (1) Turkıyede çok partıli r,ama geçıldıkten (hatta Tanzımattan ı ve ozelhkle 27 Mayia Dev rımmden sonra ust vapı kurumlirı ı Parlamen to sıvasal partılsr sendıkalar d°rnekler v b ) nıtelık ve nıcelık bakımından vaj'gınlaşmıs gıt tıkçe artan onem kazanmış ılgılı çevreler ve kamuovunun dıkkatı bu kuruluşlar üzennde yo ğunlaşmıştır Sıyasal partıler sendınalar mes lek kuruluşları gıbı ıkıncıl Kuruluşların bu do. nemdekı önemı ve yaptığı hızmUın ağırlığı hpr kesın kafasının mahremıyetınd» vatmakta va tum kamuoyunca çeşıth youlerıyle eleştırılme<c tedır S Olaylar ire göfüşler Bağ Kur ve Kuruluşlar Mehmet KOYUNOĞLU BağKur Genel Mudurluğu Malulluk Işlen Mudürll pl ruluşlani koparır Çunktf Uyelermin hak ve yararlannı çıkarlarını korumak gozetmek durumunda ve hatta zorundadırlar Işte o zaman butunleşmeyı surdurebılmek, bır sorun olarak orta\a çıkar Toplumumuzun onemlı Dir bolünıünü oluşturan esnaf sanatkar ve dıger bagımsız çalışanlarla bırhkte kamuovunu da ılgılendıren ve 2 Evlul 19~1 tarıhınde kabul edılen B\Ğ K I R vasası ve buna bağlı olarak ' 10 ı972 tarüvnda başlayan B^C.KLR ujgulaması meslek kuruluşları ıçın ozel bır onemı de berabennde ge tırmıştır Yasa hukmu ıle bır bağımsız çalısan Ğ L R «ıgortalısı olabılmesı ıçın daha önce kanunla kurulu bır mes'ek kvruıuşuna ÜJP olması zorunlu gorulmuştür (Burada 1479 saMİı jasanın 24 maddesıne gore B^GKLR kapsamında olması gereken ve fakat bulundugu bolgede ışı ıle ılgılı meslek kuniıuşu orgutunun bulunmaması vb gıbı kendmden olma\an veva kendınden ılerı gelen nedenden oturu bır meslek kuruluşu uyesı oıamayan.olmayan esnaf saratkar ve dığer bağımsız talışanlann sosyal guvenhk hakkından voksun kalmalarmın esıtlık ılkesıyle bağdaşmadıgıru ve bu konuvu fırsat bulursak, bır başka vazımi'da değtneeeğımızı belırtmek ısterızi Işte BAĞKUR ja a sınm bu hukmu (25 madde) BAÖKUR ıle meslelc kuruluşlan arasındakı dıjoloğu kamçılarruş olmahdır Yasanın geçıcı 1 maddesmde, ujguıamanm kademeh olabıleceğı ve hangı ıllerden baslayaca|ına ılışkın jetkımn Bakaniar Kuruıuna aıt olduğu hukmu >er almaktadır Uygulama 110 1972 tarıhınde bolge v e kademe gozetılmeksızın tum vurt düzevındı» ve bır ancta başlajabılmışse tıer halde oncelıkle meslek kurulujlarıraızın varlıgjru guvenilmıştır Bu guvence sanıyoruz B A Ğ K U R Yasasırun 25 maddesınden ılerı gelmemektedır. 1da Meslek Kuruluşları. re ıle ikincıl kuruluşlann rpık iMr orneğıdır BACt KUR iıe meslek kurulUslarınm hızmet anlavışı Işte güvence budur 800 000 dolaymdakı bağımsız çalışaııın bır anda sosyal guvenhk hıma\e>ne alıiMbılmesı, gırışım evresınde B\ĞKLJRIITJ mesieK kuru lusları ıle butunleşmesının sonucudur bır ba<ı nıa 2 vıla vaklasan uygulama aonem nde b'J ;rı vencenın azaldıgına ılı^kın bır 5ren gorulme mekte, hatta çogaldığı gerek meslek nuruluşları yonetıcüer . n çeşıtlı nedenlerle vaptiKları konuşmalardan ve gerekse BAGKUR II Genel Kurulunda scv lenenlerden anıaş ımak'adır Bu guvence olmasaydı BA6 KL'H burokrası çarkında doneceK ve belk oiı,e Ege TraK va bolgelerının ve Kuzev Uurey ve Oıta \m dolunun bazı ıllennde kademelı uvgjlama va. pılabılecek otekı ıllerdekı esnat sanatkar ve dığer bağımsız çalışanların kaden, büyuk bır olasılıkla, burokrası çemberınm dgılabılmesıne bağlı olacaktı Bugun BAöKUR un hıç bır ıl veya llçede resmi bır şubesı yoktur Ancak, meslek ku ruluşlannm bulunduğu bütun ıllerde ve ılçeler de gönüllu olarak goreve katılan meslek kuruluşlan vardır (Meslek kuruluşıarı Tıcaret Oda ları, Sanayı Odaları Tabıpler Odası Eczacılar Odası. Veterınerler Odası Borsaı&r vb ıle Es naf ve Küçük Sanatkalar Dernekıerıdır Esnal ve kuçuk sanatkarlar derneklennın en ust duzeydekı kuruluşu Turkıye Esnaf ve Kuçuk Sanatkarlar Konfederasyonudur (2) BAĞKUR kapsarruna gırenlerin önemli bır çogunluSunu esnaf ve sanatkarlar oluşturmsk'adır ı Yonetım den sorumlu olanların, tüm yurt düzeymde va bır anda uygulama başlarken, nasıl Ki salt güvencesı. meslek kuruluşları olmuşsa, BAĞKUR un gırişım evresınde 1 mılyona yaklaşan vatandaşı sıgortalı yapabılmek ıçın ceşıtlı bolgelerde resmı şube açacak sıgnrtalılann odedığı prımlenn bır bolumünü yonetım gıderi olarak harcamak yerıne, kurum bütresmden hıç para harcanmadan etkln bır hızmet yaratılmasındakı güvenceleri de, yıne meslek kuruluşları olmuştur. Temsıl ettıklen grupların çıkarlarını kollama durumunda olan mesıek kumluşlannın, aynı zamanda, bır çeşıt BAĞKUR şubesi huvıyetı kazanmalan bır çelışkı gıbı gorünmek te ıse de, bu bır bakıma. toplumsal yapıdan ge len gereksınmenın bır sonucu olaraK, B^öKUR'un başlama donemınde idare ( B \ G KUR) ıle ıkıncıl kuruluşların (Meslek Kuruluşlarının) dolayısıyla halkın (bafiımsız çalışan ların) butunle«mesinden başka b'i $er defıldT Asağıda dpfıneceg^mız gıbı bu het) boyle surebılecek mıdır* Bugun ıçın BAGKüRMeslek ıcurulmlan dayanışnıası oncelıkle 100 000 den fazla sıgortalı kavd^dılmez goruşunden olanlara 1 mılvona vaklaşan sıgortalısı ve 1 m'jarl K varlığıyla dev bır kurulu? olarak gorev ,apan BAĞKLRun vatandaşlara eLkın ve yaygın h zmetl ve kuruluş donemlnde kurumi karamsar olanlara karşı verılebılecek bır cevah saglamıştır Ancak BAöKUR'un dununu bugunünti değıl varınını da duşunme^ gerekır Butun sosjal guvenhk kuruluşları sıgorta lılarına va^al vukumlülukler vuklpr yukumluluklerı yapanlara da yasal haklar verır Yüküm lıllüklen verme sefren sıgoıtalı sosval ırüven I K hakkına ulaşabJır Bu BAĞKUR Içın de bovjedır BAGKUR da vukumlüluk geneı olarax BAĞKUR a gırmek ve seçılen basamajın 'ı 13 u olan prımı. 3 ayda bır yatırmak ve ötekı koşullan yerıne getırmektır Hak ıse, yasalann ve oteki ldarl metinlenn ongordugü yukümlülükleri yerine getıren sıgor talılarm, kredı (tesıs ve ışletme mesken ve too lu ışyeri kredıleri) ve sıgorta vardımlanndan (malulluk yaşlılık ve ölutn sıeortalan) yararlanmalandır Halen tesıs ve Işletme kredısi harlç, kredl yardımlan başlamamıştır 800 000 dolayındaki sigortahdan tae, 10911 1214 sayılı yasa ıle hızmet bırlestırme hakkından yararlanarak, BAĞ KITR'dan malulluk, yaşlıliıc ve olüm sigortalanndan emekli olmak hakkına kavuşabılmişlerdır (3) Bu bakımdan BağKur, kurulduğundan bu vana meslek kuruluşlarıyle ozdeşleşmenm sağladıgi avantajla da, parlak devnnl yasamaktadır denebılır Nedenlen açıktırÇok kısa sürede. 1 mılyonu aşacak esnaf. s»natkftı ve dığer bağımsız çalışam, sosyal guvenlık kapsamına alacak duzeye gelmfştir Yukarda somut ornekleriyle de belirttıjimı» gıbl BağKur halen salt hak verme düzeyme gelmış bır sosyal gıivenlık kuruluşu değıldır Hak almmayan yer için, genel olarak şıkâyet de yapılmaz Vatandaş hakkını alamadığını veya zamanında ve ıstenır şekılde bulamadığını sandığı anda feryat eder, gurültü kopanr Yazımızın başında da beıırtmeğe çahştığımız gıbi gurültüyü en çok Ikincil kuruluşlar (Meslek ku Haklar Verilmeye Başlayınca Odalar borsalar \p o7eHıkle psnaf ve sanat kâr'ar dprneklen ıle Big Kur ıkılemı ve vonet sel eşgudumu 2 vıla vaklasan uvgulamavia srt rı^.m evresnde SiflOIKle vakm vurtta<;ı valnız sosva! guvenlık gjvencesıne alması bakımından b r a«ama geçırmı^tır Bu plan hedeflerıne uygıın mudur 9 F rsat buldukra teJrarladıŞımız sıbi kalkın rra olınlanmizın hepsınde sosval eüvenltk kiv nım'annm rpklestırılmesı volunda pmredırl on" rı ve tedbırler önsrvrilmu>: ıken Tıırk esnaf sa natçar ve diger bağımsır çalışanların sosval ır 1 venlıge kavusturulmasında vlne bj ılkeve uvu! mamış ayrı bır kurum varatılmıştır Baftmsı? çah«anlann sosval euvenlıfınin plan hedef ve stratpulerıne avkırı olarak bır baska Kurum va ratıiarak saâianmasınm varar ve sakıncalan tarti'i'a dursun bueur bır Ba§ Kur vardır Yaratılan BaeKur kla^ık gorusten uzak meslek kuruluşları ıle ahenklı bır uvum ıçınde n^'abıl mıştir \ncak 3 vıl sonra BaeKurdan (1471 «P yılı vasanın geçıcı 2 maddesinın 1leri vaştakf lere tanıdıS' bır haktan ılen eelen) sırf vashlık sıttorta«:ından emekli olacak onbınleroe sıgorta lının bır anda hak almava baslavacaSını ve vı ne vakm bır zamanda kredı vardımlarının voğıın lasacagını vb hesaba ve dıkkate alarak sımdıki bütunlesmenın ve bürokrasiden uzaklasmanın nasıl sureceSını dusunmek gerekmelıdır Bag Kur un kuruluş donemınde çok az savn daH personeh ıle bağımsız çalışanlann sosval guvenhk semsıvesme alınmasında vurt duzeyin de hıç şube açmadan merkezı vontemle hiımet etmesı ve «hızmetın vatandaşm avagına kadar goturulmesı» ılkesmi meslek kuruluşlan ıle da vanışma sağlavarak gerçeklestırmeğe çalısması ve butun meslek kuruluşlannın gonullu bırer $u be gıbı çahşmasına olanak venlmesı yenl ve değışık bir gonı«un sonucudur Gınşim evresının ozel koşullanna ozjrfl olan Bağ Kur Meslek kuruluşlan ısbırlığının önümuzdekı yıllarda da surecefeım umıtle beklemek ve kalMnma plan ve pro?ramlanmız ıle CHP MSP Hukume' programında belırlenen sosyal guvenhk kuruluşlannın bır çatı altında toplana rağı hukmunun gerçekleşıp gerçekleşmeveceğıni zamana bırakarak BağKur sıgortalılannın voğun bır şekılde hak ıstemeğe baslavacağı 1977 jnhndan sonrası ıçın hızmetı vatandaşm ayaglna kadar goturmenın (kı bu bır amaçtıri sancılan na «tebe kalmamak bakımından geleceğe donük planlar vapmak ve ona güre örgütlenmek jer»ğını behrtmel ıvı olacaktır. (1) Heper M Modernleşme »e Bnrok«fl fK*rv laştırmalı Kamu \onetfanitte Oiriş (Sosyal Bilımler Demejtı ^avınlan: G3) s. 19 (2) 507 sayılı Esnaf ve Kuçttk Sanatkarlar Ka* nunu (3) BağKur Çalı?ma Raporn (Alkao Matbaan 1974\nkara) s 1920 tl İ» Ra en YILDIZ PARLADI 20 temmuz 1974 cumaıtesı gunu Akdeniz den Çanıkkale Bogazına \larmara kıvılarından Istanbul a dek vollada halk vardı Arabalı at 1, vava bısikletlı otobuMu, e^eklı bır jerlerden gelıp bır jerlere gıdıvorlardı Kulakları radvoda vureklerı Kıbrıs ta, gonulleri ordudavdı Haber alınmıştı kı Sılâhh Knvvetlerımız Kıbrıs'a çıkarma vapmıstır. Sevınç umut ozlem ve onur gıbı duvgularla bez*nmıştı ınsanlar Kim«ede kusku korku, ka\gı yoktu Ben ızınden donuvord'um Akdeniz ın sıcak kıvılanndan Bogaz ın senn sularına uzanan v ollarda kovlu, kentlı kadın, erkek vaşlı, genç, nıce kışıye rasladımsa tek kafa, tek vörtktı. Kahvecı çay getırirken Evelallah dıvordu Şofor Oh be' dıve nefeslenıvordu bır agırlığı ustunden atmış gıbı Genç kız volda gorduğu askere çıçek verıyor, dehkanh »ssubavın sırtını okuşuvordu Yoldın geçen subav bakıslardakl sev gllen derleverek vuruvordu Yaslı kojlunun kavrulmuş vuzunde vıllaıın çizglleri gulum'uvordu tnsanlar bırbırıne hızmet içın dahs ç*buk kosuvor tarlalar dereler tepeler dağlar taslar butunleşıp vatanlasıyordu Nevdı bu ınsanları bırbınne vaklastıran Savas ozlemi, kav ga hırsı toprak ihtırası, veva yabancı bir ulusa duvulan kın mivdı Hıç kuskusuz havır Duvgular ozlemler, ıstekler, istemler, ancak b»rışa, ınsanlığa bağım«ızhğa, özgurluge ujumlu i»eler bir de ğer tasırlar t'lusların amac ve ozlemlennin bu dejer lere denk dustuSi anlar tarıhte vıldızın parladıjı anlar dır Barış însanlann dovuserek degıl sevıserek vasamasıdır, bağımsızlık bır ulusun ozgurluğu ozgurluıc kişı nın ınsanl Sıdır 20 temmuz 1974 Turk ulusu içın yıldızın parladığı guncfu Cunku Turk askenmn Kıbrıs'a çıkarken yürurlute koyduğu evlem; baıışa, bağımsızlıSa, özgurluğe insanlıjın onuruna denk duşuvordu Barısa denk duşujordu, çunku Kıbns'ta faşızmın katlıamını durdurmak volundaydı. Bağımsızlığa denk duşuvordu, çunku hem Kıbrıs halkının bagımsızhğını korumak, hem Turkivenın baEımsıı karar verme gueunıı lspatlamak ıçin gerekfivdl Özgürluje denk duşuyordu, cunkü hem Turk İB«amnın <5zgurluğunu guvenceje baglıyor, hem dıkta rejlminl yıkmayı amaçlıyorıfu Şu satırlann yazıldıjı gfin, 23 temmuı 1974'tfir. Bazan o'avlar hızlanır, vasamın ıv mesı \oğunla?ır üç gun ıçınde çok şev olup bıtmış ve bu akşam ateşkes kartrlaştırılmıstır Akdenız'den Karadenız'e, Edirne'den Kar='a ve Hakkâri've kadar Mehmet'ın, Ahmet'ın, Alı nın Velı nın vureğı ıster «aSda olsun, ıster tolda, ı«ter ortada, uç gun bırlıkte çarpmıstır Kıbns çıkarmasının hakkını valnız Mehmet fle Ahmet All ile Vell mı duvmustur yurejınde, kafasmda' Bazan bır kiiının, bir ulusun ozlemi, amacı, tstemi, hakkı ovle«me belirgınleşır övlesine ışır kı bırıs lnsanlık, hukuk btjımstzhk, Szgurluk volunda övlesine elle tutulur nitelige kavujur ki vervüzuvle butünleşlr o kişl ve ulus Turklenn Kıbn» çıkarmasını Doju Almanvalı da rfpsteklıvor, hiklı buluvor; Yugoslsv da Afganlı da, Lbvalı da Suutfi Arabistan, Hollanda ve sot> yahst ve kapıtalist nice ülke, nıce devlet, nice insan Tur» kive'nin yanındadır: Sovvetler, Brejnev'ir» dillyle Turk evlemının vanındadır Kıbrıs ın meşru Cumhurbaşkanı Makarıos bıle Kıbrıs ^vlemını yadsıvamıv or Turkler maznrdnr... dıvor varım ağızla Mehmet, Ahmet All, Veli birbırlerıvle ve tum Turk ulusu'le TUrk ulusu insanlıkla bUtlinlesnuş evrensellesmi?tır Ve ne tuhaftır Karslmızd» yalnıı Yunan Amerikan ve îngılız.. Tıpkı Mill! Kurtuluş Savaşında olduğu gıblyiz Kıbns çık?rmasnle bağımsızlıgımıza insanlığımıza, ozgürlujumu?*, tanhımize Mustafa Kemal'e vakışır bir ış vaptık Ve daha dun bu davada vapayalnızken bugun dunya kamuovunun desteğıni kazantfık Iste Ataturkçu, gerçekçi, dış politik» budur Bütünleşme Olmasaydı Ve 3 Yıl Sonra Kıbrıs'ın 2. Fethi ve Kurtarılışı Prof. A. Şükrü ESMER urkler tarafından 1571 jılında fethedılen Kıbrıs. f.e çen cuma gunu ıkıncı kez fethedilmisttr Basbakan Savın Bulent Ecevıt, Turkıvevı Kıbrıs a asker \ollama ^a iten nrdenlerı açıkladıktan sonra rfemıstır kı «Bız savaş ıçın değıl barış ıçm ve Yalnız Turklere degıl Rumlara da barıs getırmek içın adava gldıvoruz> Aslında ılk fethınde de Turkler Kıbrıs a barış goturmu^lerdı Ada sanıldıgı gıbı Bızans Imparatorlugundan degıl Venedıklllerden alınmıştı Venedıkhler Katohk olduklarından Kıbrıs ın Rum Ortodoks halkmı agır ba^kı altına getırmısl»r topraklarını ellerınden sjmışlar, kılıse'erını kapatmıslardı Turkler Rum halkını kole olmaktan kurtardılar ve onlar da Turklerı kurtarıcı olarak karşılamışlardı Nasıl ki Cuntanın kıvımından kurtardı ğımız Rumlar, askerlerımızl ırınnet duygularıyle karşılamıstır Bırıncı fetıhten sonra Turk ve Rum toplumları adada bır arada barıs ıçınde uzun vıllar yasadılar Ta ki 1830'lardan sonra Atına oğretmen adı altında kışkırtıcılar yollamava basladı 1878 den sonra da Ingıltere «avır bujur» polıtıkası uj arınca ıkı topluluğun arasını daha da açtı CUMHURBAŞKANI ve KANUN I angi u kede durmadan anaGERÎ GONDERME YETKÎSİ, CUMHURvasal sorun ortava çıkmakBAŞKANININ KÎŞISEL OLARAK KULLAtaysa orada Anayasa gerektığı gıbı uygulanmıyor, 5 a da NACAĞI VE BU SIFATINDAN OELEN BIR Anayasa bozuluyor, onun kuralları sayılmıyor demektlr YETKÎDIR BU YETKt ANAYASAL DEBu vazımda Turkıve Cumhuri jen Anayasal kuruluşunun kaNETLEME YOLUNA BAŞVURABILME YETsıtlı, şıstemlı bıçımde planll ve KISÎ ILE DE AHENKLIDIR. programh olarak yıkılması gırışımlerınden soz açmayacafım Bu kanserlı konuyu başka yazı dızısine saklıyorum Burada, bır hafta ıçınde patlak veren ıkı venı ağır hastalığı onlardan doğabılecek geçıştırılmesi pek guç sancılan ele alacağım Bir haftada ortava çıtan i<ci buyuk Anayasa sorunundan bırı, kulanılamaz ki, Cumhurbaşkant lular ortaya çıkmış olsa gerektır Cumhurbaşkanının kanunu gerı nın bu gorevı parlamento ıle ba Hazır ehmızde gerı gondenlmış gonderme ve bır daha gorüşül sımevı arasında ulaklık etmek 22 şubat 1972 gunünde kanunlaş mesini isteme >etkısıvle otekı değıldır Kanunun vatandaşlan tırdığımiz metın varken burava Anayasa Mahkemesınm genel af ılk kararlastırdıgimız tanhten bağlayan kural olabılmesı, Dev kanununun bır maddesinın ıpta let Başkanınca yayınlanması ko ben aynı suçlan işlemış olanlalı kararıyle ılgılı Bırbmnden rı sokalım, dıye düşunulmuş ve şuluna bağhdır onemlı bu ıkı sorundan ıvedı apayıı yepyenı bır başka kanun Devletın başı kanunlaşmış konusu eskı olanı Cumhurbaşkanının kanu kanunun kapsa nu «geçıcı veto» jetkısı yolu ıle metnı ınceler ve yajmlar Devie mına sokulmus, bunun gıbı tın bır yasası olmasında sakın yayınlamamış oluşudur sıfatlan vönünden af dışı bıraca gorurse parlamentoya gen Bugunkü yazımda bu konuju gonderır Nıçın bo>le yapmakta kılmış suçlular da, eskı hüküm değıştınlerek af ıçme sokulmus ele ahyorum oluşunun nedenlennı açıklar Devlet sadece belırlı mali ıstem Erkler Dengesi. Gen gbnaerme aynı kantn lennden vazgeçmışken «Bır da içın bır kez olabıhr Gen gonde ha görtışme» sırasında HamneHukuk ustünluğu devletınm nıtelıklermden bırı erklerarası rılen kanun gene kabul edılece* nın hıçbır hakkı ıstenmeyecekolursa Cumhurbaşkanı onu va dengedır Montesquıeu nun de>ı tır denmış şıvle «erkm erkı durdurması ge vınlamak zorundadır Parlamen Ve bu kanun 1779 savılı kanun tova gerı gonderış nedenlen uze olarak Cumhurbaşkanına gonde reklıdır » rınde düşunme ve ıncelemedc nlmış Yasama organı kanun vapar bulunma fırsatı verilmış, o da Yurütme organı kanuna herke Devlet Başkanı bu son metnı sm uymasmı sağlar Yargı da, duşunmuş taşınmış, Devlet Baş uygun gormemış ve bır daha gokanınm dedıklerını yennde go' kanundan sapmalann sonucunu ruşulmesını gerektıren gerekçe belırtır Alışılmış oğretı bojle muş kanunlaşmış metnı buna yı de belırterek Turkıve Büvuk gore duzeltmış yahut da i^abet ozetlenebılır Mıllet Meclısıne gen gondermış sız bulmus Cumhurbaşkanının Demokratık rejım oluştukça anlavışı vonunde bir düşuncenm Sorun: jasaına organının baskı kurma soz konusu olamayacagını sapta 26 hazıran 1974 gunu sabahı eğılımıne çare dıye eskı çağlar dığını belırterek metnı yayınlan Mıllet Meclısı Başkanlık Dıvanı da ışlemış olan bır kurum venı ması içın gondermıştır Bu du toplanacakmış Dıvana başkanden su juzune çıkmış, ama bu rum'arda Cumhurbaşkanının ya lık edecek olan başkanvekılı zah kez Sezar ın keyf ılık aracı ola pacagı ış tanunu \avmlamaktır met edıp benı telefonla aradı rak degıl vasamanın Anayasal Gerı gonderme durumunda Dıvanda bır duraksama vannış ılkelerle bağdaşmayan lural kov Cumhurbaşkanı aynı kanunu bır masını onleme trenı mtelıgı ıle parlamentonun gorevı daha on ışlemege başlamıştır Bu frenı ce kanunlaşmış bulunan metnı kez veto ettıkten sonra, ıkincı «bır daha goruşmek»tır Goruş bır kez veto edebılır mı dıye Dev let Başkanmdan gaynsı kul me, sınırlı kapsamdadır Yalnız sordu Olayı anlatmasını rıca etlanamaz Elbet bunun bır nede bır daha goruşmevı gerektıren tım Anlattı Elımın altında Ana nı rardır Hukuk ustunlugu dev gerekçe ıle sınırlıdır Zıra Ana vasa metnı yok, bakıp sıze yaletınde ya da bır başka devi'? rım saat ıçınde telefon eder le demokratık hukuk devletınde jasal açıdan sorun ujgun bul mama gerekçesı karşısında ka duşuncemı soylerım, dedun Bek devletın başı (1) numaralı va leyemevecegını on dakıka sonra tandaş olarak aynı zamanda nunun oldujhu gıbı kalıp kalmı «yurutme»nm bır kanadı olduğu jacağıdır Parlamento gerekçe>ı Dıvan toplantısını açmak zorun. da olduğunu bıldırdı Ben de ak ıçın uygulandıılması gerekh bu ıncelejecek ınceleme sonuçlaıına lunmuş olan kanun kuralının gore de, gen gondenlen metnı lımda kaldığı kadan ıle Anayasa devletın yapısmı oluşturan felse va gerekçe jonunde duzeltıp, ^a dakı hukmun bu kez gerı gon feye veja Anajasa duzenmin te da gerekçeyi vennde goruşmeyıp derılen kanuna «Eskı kanun» fakat her halde yenıden oyladık denmesme cevaz vermedığını ve mel ilkelenne ujgun duşmedıgı nedenlerıni anlattım kamsmda ıse kuralı uvgulama tan sonra kanunu «bu defa ka bul edılen metın» olarak yaym alanına aktarmaz Kanunu yapa övle gorunüvor ki, Başk.anlı!t lanmak uzere Cumhurbaşkanma nm dıkkatını çeker Bu ışi ya Dıvanı duraksamasını gıdereme parken kendısıne Anajasa ıle ve gonderecektır mış Anayasa Komısyonundan nlmış aslı bır gorev 1 je'ıne ge duşunce sormavı uygun bultırmektedır «Cumhurbaşkanı» Ola>. mus Bunu yapabılır mı ıdı, vaD oluşundan oturü taşıdığı bır go 1972 nın ılk ajlarında orman malı mı ıdı. Anayasa Komisyo revdır bu Anayasadan uzakla suçlannın affma ılışkm 1542 sanu buna yetkıh mı ıdı, gıbı sosan vaşama ıradesıne karşıf Ana vın kanun kabul edılmıştı Bu rulan bır vana bırakıvorum vasavı koruma gereğınm epkı tun kanun lar gıbı bu da yayınAnayasa Komısyonu, duşunce sıdır Bu sayede yetkıler d°ngede lanmak uzere Cumhurbaşkanma sını bıldıren bır rapor duzentutulmak ıstenmıştır. gondenlmış O zamankı Devlet lemıs ve Başkanlığa sunmuş Başkanı kanunu ujgun bulmaRaporu bana okudular Yasa'nm Öykusü. mış ve bır daha goruşulmek üze Demllyor ki: Her yasa bır gereksınmevı kar re Turkıve Buyuk Mıllet Meclı sıne gerı gondermış Cumhurbaşkanınca geri gonşılar Ortaja çıkıncaya kadar da derılmıs bulunan 1542 sayılı kaaşamalardan oluşup gelır Parlamento bır daha goruşme nunu Turkıve Buyuk Mıllet Mec Once bır taslak vardır Ya bır yapmış, sonunda 1779 sayılı kalısi «yıne» kabul etmıştır Ar«teklıf»tır, ya da bır tasarı Bu, nunu kabul etmış Ancak 1973 ha. tık Cumhurbaşkanmın onu ya bır metındır Mıllet Meclısıne zıranı sonunda oylanan kanun yınlamaktan başka bir tercıhı gelır, ılgılı olduğu komısyona gı gerı gonderme gerekçesınde hıç olamaz. Anavasa'nın 93 madde der, bır bıçım alır Sonra, Ge dokunulmayan noktalara ılışkm sındeki «Yıne» sozu caynen» nel Kurulda goruşulur, oylanır «Ye« hukumler» taşımaktadır Akıbetı ne olursa olsun bır de Gerı gondentaıış olan kanunda «olduğu gıbı», «değışıkliksız» demek değıldır Cumhurbaskanı Cumhurıvet Sena'osuna gıdecel" af konusu suçlar 1 ağustos 1971 e bir daha gorüşuldukten sonra tır Orada da benzer yollardan kadar ışlenmış olanlar ıken, bu kabul olunan kanunu ılk ka geçecektır Metın Meclıslerde Ka tarıh, 18 hazıran 1973 olmuş Par nundan farklı olduğu nedenlyrara bağlanaca* ve «kanunlaşa lamento gerı gondenlmış kanun le ikincı kez geri gonderemez cak»tır da oelırttığı af ıradesı yenne «Kanunlaşann metin Cumhur venı bır yasama ışı yapmış îlk Parlamentonun geri gonder kanunun kabulunden bu yana başkanma vollanır Kanunu vu me uzerlne yapacağı ış, eski «Mzamnameı dahılı» de yazılı rur hale sokacak olan odur Kuş af konusu suçlar türunden suç 1 H f Prof. Bulent Nuri ESEN Turkıvenın mudahalesı verınde ve zamanında olmus tur Fası^t tutum ve davranıslamle ve Makarıos a karsı gı rıçtıgı darbe ıle Yunanıstan tam bır valnızhk ıçıne atılmıştı Yakın zaman tarıhinde bir ulkenın bu dprece jalnırlık ıçıne atıldığı gorulmemıştır Mudahalemızın başarıh olmasının bir nedenı budur Ikınu bır neden, hukumetın dıplomatık alandakı taktığı ve hsle Bulent Ecevlt'ın kışıliğldır Savın Ecevıt, ıçtenlıgı ıle ve karızmaslvle (bu>ulejıcıli|ıvle) uluslararası alanda buyuk sev gı toplamıştır Başarının bır unsuru da budur Fakat asıl basarıv ı sağlajan askerî planın puruzsuz u\ fulamasıdır Bu çeşıt olavlarda başarının kosullarmdan bırı «avı'an surprız elemanı da eksık değıldı Mudahaienm • apılacagına ınananlar bıle hukumetın cumartesı gunu Meclıs ten vetkı ıstıvecegıne gore, askerlerın cuma guru Kıbrıs a çıkarma vapacagını beklemıyorlardı Atına'dan ver lpn habcrler Cuntanın uvkuda avlandıgını bıldırmı«lerdır Kahraman Turk Ordusu, şanlı tarıhını bir kez daha canlandırmıştır Şımdı sorulan sudur Bundan sonra ne olacak' Henuz askerlerın çıkarılması ve ındırilmesı devam edıvor Bulent Ecevıt bır denge kuruluncava kadar devam edeceğını sov lemıstır Gerçekten dıplomatık goruşmelere gırişmek içın bovle bır clengemn kurulmasl şarttır Her »evden once den£e kurulmalı ve Turkıje dıplomatik deyıme gore «kuvvet mevkıınden» konuşabılmelıdır BM Guvenhk Konsevı ovbır lıği ıle ateşın kesılmesıne karar vermıştır Bu karar uvarınca ates kelUe de (kı bu satırları vazdıgımız s ı r ada ates kesı dun saat 17 00 den geçerlı olmak uzere kabul ettık) Turkıve mudahaleden oncekıne oranla çok daha avantajlı durumda olacaktır Anlaşmava varmcaja kadar askerlerımız orad'a kalacaklardır Bız Kıbrıs a orada kalmak ıçın gıtmedık, fakat sorunu sağlam kazıga baglamadan da avrılmak nıvetlnde degıhz Çozum ne olmalıdır'' Adanın takslmmden soz edenler vardır ve Amerıka bunların başında aelıv or Turkıye buna vana^mamalıdır zıra blr kısım toDraklar (Acheson planında pek kuçuktu) Turkı\eve verıKe de Kıbrıs ın buvuk kıs mı ıçın ENOSİS gerçeklesecek demektlr Rumlara da oz gurluk goturmek ıçın Kıbrıv a gıren Turkıje adanın buvuk kısmını, Atına Cuntasma teslım etmemehdır Taksım ona varacak ve Ada cîakı Rum halkın çogunluğu da buna razı degıldır Ru«va da engel olma>a kalkışacağından teh lıkelı durumlar mevdana geleoılır Kıb > ın eeleceSı içın du=unulecek formul bağımsız ve . federal bır dev let sıstemıdır Bovle bır «ıstemın taksıme va racagmdan korkan Makarıos federasvona razı olmuvordu Turkıve taksımı reddedecegıne sore, bovle bır korku kal mamalıdır Fakat eger fedeıas\on devıml, her nedense kusku \aıatıvorsa l^sılızlenn Kuzev Irlanda hakkmda ta ssr'adıkları reume verdıkerı «vPtKi ortaklığı» (Povver Sharıng) adı venlebılır Makarıos un ta^arladıgı reıım top lumlar arasında «vetkl ortaklığına» degıl «yetki tekelıne» davanıv .rdu kı demokratık bır rejım değıldır Fakat adı ne olursa olsun, Turk toplumunun vonetı mınde esıt ve hukumran haklar tanınmah ve garantı altına alınmalıdır Fedeıasyona karşı Makarıos un ılerı surrfugu bır »akınca da ıkı toplumun avn bolgeıerde yaşamama larıdır Fakat federasvon bolgesel olacagı gıbı, toplumsal da olur O zaman toplum ar bır arad» yaşasalar da otonomı haklarından >ararlanabılırler Makarıos un gerı donup donmemesı Turkıve'yi ılgılendlrmemelıdır Kıbrıs meselesın' 1963 vılında ortava atan ve dune kddar çozumunu engellevenlenn bası Makarıos'tur ve hâla ENOSÎSten vazgeçtığmı so>lemı\or Fakat acı tecru bederv \ararh ders almış olabıhr A^lında yerıne geleceğın oncTan daha ıvı olacagı da bılınemez Turkıye ıçın onemlı olan, çozum sonucu kurulacak olan sıstemın sureceğıne daır garartıdır Sadece ımzaların vetmedlgl gorulmustur Bulent Ecevıt ın, geçen gun Joseph Sısco'v» dedıgı gibı, cTarıh tekerrur eder f<.fjıar tekerrur etmez » olduğu uzere cyeniden muza kere.de bulunmaktır Zira, Cumhurbaşkanı kanunu geıi gondermekle «venı bır kanun tçklıfı» yapmış olmaktadır. Aynca Anavasa'nm temel fizellığı «Kanuncu bir Anajasa» oluşudur Gerı gonderılen kanunun Parlamentoca «enıne bo vuna> ıncelenme^ı doğaldır Parlamento bunu vapamavacai olursa Cumhurbaşkanı yasakovucuva «mudahale» etmış olur Yasama volunu tıkamak olanağını kazanır Bunların onle nebılmesı ıçın, Parlamentonun gerı gonderme gerekçesıjle bağlı olmaması gereklıdlr ÎİPrı surulen gorusler ozet e bu savdıklarım ne de, Anava^a Komisvonu kendısinden ısten'n dusuicenın otesınde noktaları da ele almış Başlıca iki konu va dokunuvor Bırınclsi, bır prensıp noktası; ıkıncısı ise bır ogut Prensıp vonunden dıvor ki Cumhurbaşkanı sorumsuzdur Anavasa 98 maddesmde Cum hurbaskanının vereceğl kararla rın Basbakanla ılgılı Bakan larca ımzalanmasını şart koşmustur Bu esasa uvularak Tar kıve Buvuk Mıllet Meclısıne bır daha goru«ulmek uzere gerı gon derılecek kanunların uvgun bjlunmaa"ığını bıldıren vazı ıle gerekçevl Ba^bakanla Orman Bakanının da ımzalaması zorun ludur Aksı halde, sorumsuz olan Cumhurbaşkanının gerı gon dermesı Anava«aca geçersızdır öğutlenen de şu Cumhurbaşkanının ılk gerı gondermesl uzerıne goruşulup gerekh bulunan hukumlerle do natılan kanunu ıkıncı kez gen gonderme jetkısi bulunamaya cağına gore, vajınlanmajıp venıden gen gonderılme halınd» kanunun «hukumetçe vavınlan mak uzere» Başbakanlıga ve rılmesı gerekır Duşunsel Gerçekler Mıllet Meclısı Anavasa Komısjonunun goruşlenni pavlaşmak, olacak şey değıldır Kanun yapılmasında «butunsellık» ozellığı vardır Kanun, uvgulanabılırlık edınmceye k.v dar btrbırınl tumleştıren aşama lardan geçer Arada kopma olursa baştan ben yok olur Seçımler venılendığınde, donem bıtıp genel seçımler sonucu ve nı meclıs kurulduğunda, daha once yapılmış olup da butun a «amalardan geçmemış metınler uzerındeki çahşmalar kaldıgı verden vurumez Seçilıtıış Meclısle teklıf veya tasarı arasm da doğrudan ılışki vardır öncekı teklıfı önermiş olan Par lamento uyesı yenıden seçılmiş olsa bıle onerısinı yenilemek zorundadır Gen gonderme yetkisı «Cum hurbaşkanı» na tamnmıştır Bu yetki kullamldıktan sonra kanun bır daha göruşulme aşamasında ıken Cumhurbaşkanlığı boşalıp venı seçım yapılsa, veni Cumhurbaşkanı Turkıye Bujuk Mıllet Meclısinden 1kıncı kez gorüşuldukten sonra ovlanıp kabul edılecek kanunu «uygun bulmayacak olursa», jenı metin eski Cumhurbaşka nının gerekçesme gore duzeltilmış olsa bıle, uygun bulmama gerekçesı gostererek ikinei kanunu bır daha gerı gondereDİlır Zıra gen gonderme yetkısi Cumhurbaşkanının kisısel olarak kullanacajı ve bu sıfatından gelen bir yetkıdır Kabul (Devanu 7 sayfada) 1 başlangıçtan bugüne DÜNYA TARİHİ Turk yazarlanmn kolemiyle ilk dunya tarihl: Nezıhe Araz, Prof Şahabettın Tekındağ, Dr Velı Sevın, Keyıse İdah Isa Özturk, Tarık Dursun K, Gulseren Devrım, Kâmıl Guven, Yusuf Çotuksoken Bir yılda 24 fasikul. Özel ofstt kâğıdı, 32'si dort renklı 1 200 sayfa. 4O0'«r sayfolık 3 cılt Abonman 1 cılt 140, uc cılt bırden 375 lıra (postayla 150 ve 400 lıra) Abono kaydı DEVRİM KİTABEVİ (Cağaloğlu, Bobıâlı C 2224 İstanbul. Tlf 26 89 49) Dağıtım HURDAĞITIM kaynak kitaplar Vefat ve Başsağhğı Üskl'dar Lions kulübü mensuplanndan tojmetlı kardeşımiz, Orhan ÇEVİKSOY ha/kn rahmetıne kavuşmuştur Aılesı efrad»na ve outun kardeş'eıımıze bassağlıgı dılerız Üskudar Lıonc Kulubu Kardeşhk Komıtesı (Epotaş ) 5918