Katalog

Göğü ısrtamazsntz. Çatnzı kaplatmtz. İZOCA/VVIa umhuriy 50. yıl, sayı: 17828 Kurucusu : Y INUS NADt 21 Mart 1974 Perşembc B Ü YÜ K OSMANLICA . TÜRKÇE SÖZLÜK Mustafa Nihat ÖZÖN Bu sözlük herhangi bir Arap harflı bir lugatın aktarması olraayıp, metinlcrle kontrol edılerek meydana getiriljniştir. Tanıklar ile 30.000'den fazla Arapça ve Farsça kelime, lO.OOffden fazla deylm ve klişenin anlamlan açıklanmıştır. 5'inci basta 1 Llra M İNKILÂP ve AKA KtTABEVLERÎ (llâncılık: 6066) 226Î îngiliz Kraliyet ailesine suikast teşebbüsü PRENSES ANNE VE EŞl EVLENDİKLERt GÜN Dünya Bankası, Ecevit Hükümetine verdiği son Erbakan yatırım raporda tarıma ağırlık tanınmasını önerdi Türkiye'nin ithalatını tümüyle libere etmesi, dış ticaret açığını, dış b o r ç ve i ş ç i döviziyle v e r i I di kapatması da salık Dünya Bankasının ö n e r i I e r i arasında mal artırılması tüketime y ö ne I ik alıyor ve hizmet ü r e t i m i n i n da y e r Prenses Anne ve eşine Dünya Bankası "Kalkınma hızınızı düşütün,, dipot ateş açıldı, dört görevli yaralandı Prenses ve eşinin otomobiline ateş açan kişi tutuklandı (DIŞ HABERLER SERVİSt) LONDRA Ingiltere Prensesi Anne ile kocası Mark Phillips'e dün akşam Buckingham Sarayına dönerlerken suikast teşebbüsünde bulunulmuştur. Olayda. kısa bir süre önce evlenmiş olan çıftlere bir şey olmarruş, yalnız içinde bulunduklan otoraobilin foforıi, iki detektif ve bir polıs nıemuru yaralanmışlardır. Scotland Yard, suikast tesebbü sunc kalkışan kişinin tutuklandığını bildirmiştir. Bu arada soz konusu saldırının Prenses Anne'ın kaçınlma sına yonelık bir eylem olduğu da ilgililerce üoz önüne alınmış ve inceleme bu yonde gelistinl mıştır. Yetkili kaynaklardan öğTenildiğine göre, adı açıklanmayan suıkastçı, Prenses Atme'ın arabasınm yolunu kendt arabasıyla kestikten sonra otomobilınden çıkmış ve Prensesın içinde bulunduğu otomobile arkasmdan altı el ateş etmiştir. Olaydan hıç (Devamı Sa. 7, Sfi. 5 de) ve petrol konularını görüşmek için Nisan'da Suudi Arabistan'a gidiyor Ümit GÜRTUNA 1930'dan beri ilk kez Kraliyet ailesine suikast teşebbüsünde bulunuldu Dünya Bankası, Türk ekonomisiyle ilglli olarak hazırladığı en son raporunu Ocak ayı içinde tamamlamı? ve geçtiğimiz günlerde Türkiye'ye yollayarak Ecevit Hükümetinin dikkatine sunmuştur. CUMHURİYET HABER MERKEZİ tlgili resmt kuruluşlarda dikkatle değerlendırilrnekte olan ve «Türkiye'nin Ekonomik Kalkınması» adınl taşryan raporda, Türkiye'nin kalkınma hızının yavaşlatılması istenmektedır. Raporda Ecevit Hükümetine > a pılan öteki tavslyeler de üç noktada toplanmıştır: • Türkiye, tarım kesimine daha çok ağırlık tanıyarak bu kesimın gelıştirilmesi için daha çok kaynak ayırmalıdır. 0 Türkiye, ithalatını tümüyle libere etmelidir. 0 Türkiye, tüketime yönelik mal ve hizmetlerin uretimi nln arttınlmasına öncellk vermelidir. # Türkiye, toplam yatınmlar içinde sanayi yatırımlannın payını azaltmalıdır. Taruna öncelik, ama, niçin? Dünya Bankası raporu, Türkiye'nin kalkınma stratejisini, DISK'e bağlı 4 sendika kıdem tazminatının sigorta ettirilmesinin önlenmesini istedi CUMHURÎYET HABER MERKEZİ DİSK'e bağlı Kimyal?, Basınlş.. Hurcamtş, Keramikİş Sen dıkalan yürütme kurullan yaptıkları ortak toplantıda kıdem taz minatlarınm 15 günden 30 güne çıkarılmasının programlanmasın. dan sonra ortaya çıkan durumu gorüşmüşler, kıdem tazminaüarı nm isverenler tarafından özel sigorta şirketlerine sigorta ettiril mesi halinde, Hükümet kararının havada kalacağmı belirtaıişlerdir. Sendikalarm toplantı sonunda yaptıkları ortak açıklamada, işverenlerin yasalann satırları arasında dolaşarak, yasalann özüne ay kırı düşen, iççinin çalışabilme ga rantısine ve devletin hazinesine yönelmiş bazı yasa dışı çıkarcı ey lemler içinde olduklan ileri sürül müş, dzetle şöyle denilmiştir <Bilındiği gıbi işverenlerin, key fi nedenlerle. ışçileıin çahşma hak kma engel olmalarını. bir ölçüde engellcyen, kıdem tazminatlarıdır. Işveren, kıdem tazminatını ödemeyi göze alabildiği takdirde dılediğı işçinin işine son verebil me hakkma sahiptir. Şimdi uygu lanmaya çalışan kıdem tazminatla rınm sigorta cttirilmesi yöntemi ile, işverenler, kıdem tazminatı tehdidinden kurtulmuş olmaktadırlar. Böylece işçilerin tek garan tisi de yok edilmektedir.» Sendikalar, ortak görü^lerini Ba.şbakan Bülent Ecevit'e bıldirmeyi ve kıdem tazminaüarının si gorta ettirilmesinin önlenmesini is temeyi kararlaştırmışlardır. sanayileşma yerine tanm kesiminin geliştirilmesi pohtıkasına çevirmesini önermektedir. Rapor, tarım kesimine öncelik verilmesini başlıca iki nedenle istemektedir. Bunlardan ilki, tanmsal ürünler ihracatlna verilen ağırlıkta kendısıni göstermektedır. Banka uzmanlarına göre Türkiye, hazırlamış olduğu planlarda tarımsal ürünler ıhracat tahmınlerlnl düşük tutmuştur. Ayrıca Türkiye, genel kalkınma stra tejistni hazırlarken uluslararası ticaretin «karşılaştırmalı üstunlükler» Ukesini ihmal etmlştır. Ünsal, 2 kanun teklifi hazırladı Öte yandan CHP Istanbul miflet vekili Engin Ünsal. Iş Kanunu ile Grev, Lokavt ve Toplu Sözleşme Kanununda değişiklikler öneren iki kanun teklifini dün grup başkanhğına vermiştir. Ünsal, bunlardan birisinde işten kendi isteğiyle ayrılan işçilere de kıdem (Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) Üstündağ, huzurun bozuimasına fırsat Trabzon verilmiyeceğini gogus söyledi Fikret OTTAM ANKARA Tunceli öğretmen Okulunda çıkan olaylar uzerine gdrüştüğümüz MiUi Eğıtim Bakanı Mustafa Üstündağ, «Müdür dahil 6 kişi görevderk alındı, hangi eğilimli kişilerden gelirse gelsin, kaba kuvvete ve tahrikçiliğe başvuran herkes, ister öğrenci olsun, ister öğretmen olsun, en ağır şekilde cezalandırılacaklardır» demiştir. MiUi Eğitim Bakanı Üstün(Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) DÜNYA BANKASI NEDÎR? ANKARA, (Cumhuriyet Bürosn) Başbakan Yardımcısı Necmettın Erbakan önümüzdekı ay başında resmi bir ziyaret için Suudi Arabistan'a gidecektir. 3 • 5 Nisan tarihleri arasında tran'ı resmen ziyaret edecek olan Dışişleri Bakanı Turan Güneş'ın de Iran'da yapacağı gorüşmeler sırasında îran'm Türkiyede yapmayı düşündüğü yatırımlar konusunun aynntılı biçımde ele alınacağı sanılmaktadır. Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan beraberinde, Kutsal tez Dışişleri ve Ticaret BakanlıklaBatı ekonomik örgütleriyle n temsilcileri ile TPAO ve Dev iktisatçılarının en kutsal tezlet Planlama Teşkilâtından uzlerinden birisi olan «karşılaştır. manları da Suudi Arabistana malı üstünlükler» ilkesi, az ge götürecektir. Yetkililer, Erba(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) kan'ln yapacağı ziyaretin özellikle petrol ve dığer iktisadl ilişkilerin geliştirilmeslni amaç ladığını belirtmişlerdir. Ayrıca önümüzdeki günlerde Irak'tan da bir heyetin gelerek petrol sorununu görüşeceği öğrenilmiştir. Ankara'da yapılacak görüşmelerde iki ay sonra iki ülke arasında saptanacaic yeni fiyatın ele alınacağı bildirilmlştir. Güneş, İran'a gidiyor Dışişleri Bakanı Turan Güne? 31 Mart 3 Nisan tarihleri ara(Deramı Sa. 7, Sü. 7 de) TÖBDER: «Son olaylara sağ sol çatışması demek tahrikçilerin işine yarar» ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) TÖBDER Genel Başkanı Ali Bozkurt, Tunceli ve Erzurum'da çıkan olaylann bir sağsol çatışması şeklinde gösterilmesinin yan lış olduğunu belirtmiş, «Tahrikler tek taraftan gelmektedir. Bu olaylara sağsol çatışması gibi yanlış teşhisler koymak olaylann (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) Genel af teklifi hastahkları dün kliniğinde Millet 250 hasta Medisine az gıda verildi, verilmesi görüşme nedeniyle Salı günü direnişe geçti başlıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Mület Mechsı Aüalet Komısyonu Başkanı CHPh Yalçın Oğuz, dun düzeniedıgı basın toplantısında, «Cumhunyet'ın 5U. yıldönümu Genel Af Kanunu Teklıfi» nın Millet Mechsı Başkanlığı na verildığını açıklamıştır. Komisyon Başkanı CHP'li Yal çın Oğuz, Komisyonda görüşuimesı tamamlanan genel af kanun teklifinın bütün üyelerce ımzalan dığını da sözlerıne eklemiştır. Yalçın Oguz, AP ve DP'nın Jta nun tekhfmın tümüne, CHP'nın Osmanü Hanedanım affına ıhşkın 8. maddesıne, Komisyon üyesı Corum MSP mılletvekıh Yasm Ha tıpoğlu'nun da dısıplm cezaları ile ılgıh 13 ve 15. maddelenne muhalıf kalriıklarını açıklamıştır. Adaiet Komısyonu Başkanı VaJçın Oğuz, teklıfın 26 Mart Salı gunii Millet Mechsınde göruşuimeye başlanacağını söylemış, «Kanun teklifinın arahksız gorüşülmesi ıçin bır önerge vereceğız. Goriışmeler üç günde tamam lanacaktır» demiştir. Yalçın Oğuz ayrıca, komısyonun AP'li üyelerinin usul ve esas yonünden kanun teklıfıne muhalefet şerhı koyduklarını açıkla mış, «AP, komısyonun çahşmalaı da yanlış bir tutum izlediğinl. teklıfın Anayasa Komisyonuna götürülmesi ve alt komisyona her partıden uye alınması, ayrıca Millî Güvenlik Kurulunun da görüşünün tesbitinüı gerektiğini, ancak bu işlemlerin yapümadığım öne sürerek muhalif kalmıştır» şeklinde konuşmuştur. DÜNYA BANKASI, Uluslar arası Imar ve Kalkınma Banka sı'nın kısa adı 1946 vılında 8 mılyar dolar ile kuruldu Washıngton'da Beyaz Saray'la aynı cadde üzermde ve yüruyüş mesa fesınde bır bınaaa çalışır. Ikız ku ruluş olan Uluslararası Para Fonuyla yan vana. Fon, uluslarara sı odemelerde akıcıhğı sağlayarak tıcaretı gehştirmek görevleri nı üstlenmiş duıumda. Banka ıse «dünya tıcaretinin dengeli geh. şımı» ile «uluslararası yatırımların çok taıafh nıtehk suıı» amaç alıyor. Banka, Batı Avrupayı Ikincı Dünya Savasının yıkıntısından kurtararak, Amerika ıçın güçlü bır sıyasal dost ve zengın bır ticaret ortağı yaratmayı en önemli gorev bildi. Uzun sure adında «uluslararası» sozcüğü bulunması na rağmen bir Amerikan kuruluşu olarak çalıştı. Kararlannda daıma büyük Amenkan bankala rının ölçütlerini kullandı. Bir yandan, Batı Avrupa'nın imar ve canlanmasının tamamlanması; öte yandan, az gehşmiş ülkelerin on plana çıkmasıyla yu zünü bu yeni dünyaya çevırdı. Ancak görünüşte bazı değişiklere rağmen, esas fonksiyonunu yitir (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Kıbrıs'ta Enosis kampaıtyasını körükleyen Atina EOKA • B' yi Yunan subayları ile takviye ediyor tzzet R. YALIN bildiriyor LEFKOŞE Yakın ilişki kur duğum sıyasal gözlemcıler, «Yunanistan'ın Kıbns'ta büyük bır oyun içinde bulunduğu görüşu» n doğrulamışlar; «ENOSİS kampanyasının bız kazanmasını açıktan açığa destekliyen Yuna nıstan'in, bu kampanyayı destek lemeyi sürdürdüğunü, EOKAB' yi siâhlıyarak Yunan subaylany la güçlendirdiğım» belirtmişlerdir. «Yunan Gizlı Istıhbarat örgütü'nün, Rum yönetımının her aşa masına girerek söz sahıbı olduğu nu» dikkatı çeken ılgılıler, «Yunanlıların, çabalarını son derece sessiz bir şekılde yUrüttüklerını, bunu Türk müdahalesuii gerektırmıyecek şekilde gerçekleştırdiklerim» ıfade etmişler; «Atina ile Lefkoşe arasında alttan alt a süren bır çekışme bulunduğunun kesm olduğunu» söylemişlerdır. Yunanıstan Dışışlerı Bakanlığı Kıbrıs Masası Şefı Elıas Gunaris'in birkaç gun önce Kıbns a gelmesı de, bu olaylar ışığında değerlendırilmektedır. «Gunarıs' ın zıyaretinın basit bır mceleme gezısınm smırlan dışma taş tığinı» belirten baz: çevreler, «Yunanistan'm, Kıbrıs Atma (Devamı Sa. 7. Sü. 5 de) Çalınan bakır heykelin Gümüşsuyu Parkında kalan kaidesi.. Fotoğraflar: Erdogan Köseoğlu TRABZON Yataklı tedavi kurumlan işletme yönetmeliğinin değiştirilmesı ve hastalara verilen gıda miktannın büyük ölçüde düşürülmesi üzerine, Trab zon Göğüs Hastahkları Hastanesindeki 230 hasta dün sabah kendilerine verilen kahvaltılan yemiyerek direnişe geçmiştir. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Tedavi Kurumlan Genel Müdürlüğü tarafından yeni yayınlanan yataklı tedavi kurum lsn işletme yönetmeliğinin has talara verilen gıda miktarını önemli ölçüde düşürdüğü ileri sü (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) Gümüşsuyu Parkından çahnan 50. yıl heykeli 4,5 aydır bulunamadı Cumhuriyetin 50. yılı çalışmalan içinde Istanbul'un çeşitli semtlerine dikilen 20 heykelden birinin (müstehcen) olduğu gerekçesi ile kaldınhnasının yankıları devam ederken, bir diğerinin de bakırdan yapıldığı içir çalmdığı öğrenilmiştir. Devlet Güzel SanaUar Akademisi Heykel Bölümü asistanlanndan Metin Haseki'nin, Gümüşsuyu Parkına dikilen (negatU form) bakır heykeli, dıkıldikten birkaç gün sonra, kaidesine bağlı olduğu yine bakır dan yapılmış sapından testere ile kesilerek çalınmıştır. Cumhu rıyet Bayramında çalman «Balonlar» adlı heykel, bütün aramalara rağmen bulunamamıştır. 70 kilo ağırhğında olduğu bildirilen heykeh çalanların, bu nu hurda bakır olarak erittik(Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) Fiyal Kontrol Komitesi, sadece günliık ihtiyaç maddeieri üzerinde çalışacak ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Fiyat Kontrol Komitesinın, son yıllarda fiyatlan hızla artan günlük ihtiyaç maddeleri hakkında daha süratle karar verme sini sağlayacak değişıklikle ilgi li kararname Bakanlann imzası na açılmıştır. Öğrenildiğine göre, fiyatlan başka merciler tarafından saptanan demır • çelik, çimento gibi ana mallar Komitenin konusu ohnaktan çıkartılmakta, vatandaşı doğrudan ilgilendiren 50 kadar günlük ihtiyaç maddesı komitenin konuları srasına alınmaktadır. Buna göre Komite zeytınyağı, peynir ve benzeri günlük ihtiyaç maddelenni bır liste olarak acıklayacak ve bu maddelerle ilgılı kararlar gecıktı>ilmeden kısa bir süre içinde verilecektir. Yeni değişiklik, gerçek fiyat artışlannı istismar ederek fiyatlarmı maliyete yüklenen paydan daha fazla yükseltenlerin denetimini amaçlamaktadır. Aynca daha öneeki kararnamede, komitenin Maliye, Sanayi ve Tıcaret Bakanlıklan müsteşarlan ile Merkez Bankası ve Devlet Planlama Daircsı Başkanından oluşacağını öngören maddesıne de esneklik getirilmekte ve ko rnite üyelerinin katılmamalan (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) AÇIKTA KALANLAR VE ÜNİVERSİTELERİMIZ.. Şükran KETENCÎ. I I BİRÇOK ÖĞRETIM ÜYESI, KANUNİ ÇALIŞMA SAATLERINDE ÖZEL İŞLERİYLE UĞRAŞIYOR Üniversiteler Kanunu, öğretim üyelerinin, devlet memurlarının çahşma saatleri içinde görevlerinın başında bulunmalarını içerdiği ve ancak resmî çahşma saat leri dışmda, tazminat haklanndan yararlanmamak kaydı ile, ftzel çahşmalarına izin verdiği halde, pek çok öğretim üyesinin, çahşma saatleri içinde özel işlerde çahştıklan saptanmıştır. Metin Haseki'nin çahnan bakır heykelinin maketi rilmesini öngörmektedir. Ancak, yeni Universiteler Kanunu dö ADAMINA GÖRE, neminde de, özel çahşmayı haftada birkaç saatle sınırlayan es «C» VİTAMİNİ ki Universiteler Kanunu dönemin de de, bu nedenle ceza görmüş VÜCUDU KANSERE öğretim üyesi hemen hemen yok gıbidir. Oysa birçok öğretim üyesinin üniversitede verdikleri ders KARŞI KORUYOR saatinden çok daha uzun bır süBONN Avustralyah bir bılim reyi ozel çalışmalanna ayırdıkları kamuoyunca yakından bilin adamma gore, C vitamini kansere yolaçan bazı kimyasal maddeYine Universiteler Kanunu, öğ mektedir. lerin meydana gelmesini önleyeretim üyelerinin devamlarının Üniversite dışı çalışmalarda baş rek kansere karşı vücudu korukursü, bölüm başkanlan ile deverdiği maktadır. kanlar ve rektörler tarafmdan hca nedenin, Devletin kontrol edilmesini, maaş kesme maaşla kıyaslanamıyacak ölçüde Melbourne Hayvan Sâğhğı Da1 ve çeşitli disiplin cezalarının ve(Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) i BİR BİLİM OLAYLAR1N ARDINDAKİ GERÇEK füksok öğretim sorunu ülkemizin çözümlenemi\ en davalarından biridir. Hiç •c kuşkusuz vüksek öğretim sorunu, tiinı kalkınma planlaması ve bu planlamada ycrini alan milli eğitim konusu içinde düşünül melidir. Geleceğe jönclik sağlara bir çözüm, ancak bu mantık içinde Rerçekleşebilir. Ne var ki uzun süreli cözüm y; Olanaklar ve Vaadler lerin yamsıra kısa süreli çözümlerin uygulamaya geçirilmesi de gereldr. Geçmişteki yanlış tutum yüzünden bugün lise ve dengi okullardan mezun olmuş genç kitleler vüksek öğretim kurumlarının kapılanna yığılmışlardır; bir meslek sahibi olmak için çırpınmaktadıriar. Bu gençlerin yüzde doksanı, hayata atü mak icin detril. yüksek öjretime hazırlanmak için okurulmuşlar ve bu tür bir eğitimle yirmi yaş dolayına vamuslardır. Cniversitelerin ve yüksek okuüann bu çençleri sokakta bırakması yanlışhklan yoğunlaştıncı etkiler yaratacaktır. Denebilir ki yüksek öğretim bir olanaklar hesabı içinde dü• •• (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) Ellinci yılda Istanbul'un yirmi heykeli RÖPORTAJ : SENNUR SEZER FOTOĞRAFLAR : İSA ÇELtK Bugün 5. sayfamızda