Katalog

3 m Sahibi: Cumhuriyet Matbaacıhk ve Gazetecilik TJ\ y adına: NAZÎME NADİ Genel Yayın MUdürü: OKTAI KURTBÖKE SorumJu Yazı îşleri Müdüru: BÜLENT DİKMENER Basan ve Yayac. CUMHURİIET MATBAACIHK T» GAZETECİLİK T.A.Ş. Cağaloglu Halkevi Sk.No: 39 41 TELGRAF Te MEKTUP adrvsl: Cımhırl;ıt I ı t ı ı b ı l Pests Kntvra: Istenbml Noı IU Telefonlar : 22 42 90 22 42 96 22 41 97 22 43 »8 22 43 9» Cumhuriyet AHTJlK YASASTVA UYMAY1 t EDfcR ABONE ve İLÂN 12 6 3 1 AyJık Aytık Aylılc Aylık Sort içj 360, 18U, 90, 30, Znrt dıp «30, 315, 157,50 52,50 B Ü K O L A K l ANKARA: Atatürk P.ulvan Yener Apt. Ycnisehir, Tel: 12 06 20 • 129544 • ÎZMİR: HtUt Ziya Bulvan No.65Ktt 3, Tel: 31230 • 34709 • GÜNEY ÎLLJ5R t : KJCöprü 34. S. No. 40 • ADANA, Tel. 145501393419731 Baslık (Maktu) ... 2. ve 1. »ayfa (Santlmi) ... 3. »ayfa (Santiml) ... ...„ 4. 8. 6. tayfa (Santiml) ... Ölüm, Mevlld. Tesekkür (5 SanUm) ...... Nisan, Nikâh, Evlenme, Doğum ölüm, Meviid, Tesekkür 33 (» Santîm) 400 U r a BS 100 90 150 150 2U0 I SAYIS1 100 KURUŞ (Baştarafı L sayfada) kopilerinin bulunduğunu şimdi öğrendik» demiştir. İstanbul Rad yosu'nda 4,5 ay siiren bilirkişi in celemesi sırasında mahkeme kurulundan da bir üye bulunmuştu. Sanıklardan emekli general Ce mal Madanoğlu ile Osman Köksal, İlhan Selçuk, Hıfzı Kaçar, îbrahim Artuç ve Raif Ertem'in katıldıgı dünkü duruşma sonunda savunma avukatlan Enis Coşkun, Gülçin Çaylıgil, Doğan Tanyer ve Hidayet Ilgar müştereken mahkemeye bir dilekçe vermişlerdir. Bu dilekçeyl okuyan Avukat Enis Coşkun şunlan söylemiş tir: «Bilirkişi raporu çok önemli bir gerçefi dana açığa çıkarmış bulunmaktadır. O da, davamızda ki bantlann iddia ettiğimiz gibi montaj ürünü olduğudur. Gerçekten davamızdaki bantlardan montaj, demontaj ve tertip yapılmıştır. Tapelerin hemen her sayfasında boşluklar ve kesintiler olduğu ve hattâ açıkça montaj yapılmış bulunduğu yazılıdır. Üzerinde oynanmış bu bantlann deül değeri kalır mı? Elbette ki hayır. Biz bu bantlann düzme ce olduklarını, rr.ontajlar yapıldı ğını iddia etmiştik. Bilirkişiler bu iddiarruzı doğrulamakta ve montajların yapılmış olduğunu raporlanna açıkça yazmış bulunnıaktadırlar.» Madanoğk ECEVİT, CUMHURlYET'E ÖZEL DEMEÇ VERDÎ taklıklarını kurmağa özendirmek, halkı bu yönde desteklemek... İkincisini yapabilmenin de iki yolu vardır: (T) «Halka açık. büyük özel sermaye kuruluşları karşısında, büyük sermayeye kapalı küçüklü bü yüklü halk girisimlerinin süratle örgütlenmesini ve güçlenmesini sağlamak. (2) «Halka açık jirketler» kargısında, «halka açık devlet. kavra mını oluşturmak ve «halka açık Etki var mı? devlet.i. halk için, «halka açık fir Soru Gerek hükümet teş ketler>den daha çekici, daha gukili, gerek protokol hazırlığı sı ven verici kılmak.. rasında yurt yaranna da olsa Koalisyon protokolünde ve hübugünkü ortamın gereği de olsa kümet programında, bu iki yolun bazı çevrelerin etkileri altında ikisini de gerçekleftirebilmemizi kaldınız mı? sağlayıcı tedbirler, mekanizmaCevap Hükümet teşkilin lar, kurumlar ve politikalar yer de, herhangi bir etki altında kal almaktadır. madık. Bir CHP MSP ortaklıBununla beraber, hükümet prog ğını istemeyenler, bir CHP • AP ramı, gerçck sınailejmeye katkıda ortaklığını veya CHP'nin «milll bulunacak, sosyal devlete uygun koalisyon» içinde yer almasını çalışacak ve plan disiplinine uya yegleyenler vardı. Fakat biz, ken cak özel girişimleri, köstekleyici dj doğru bildigımiz yoldan. yurt değil, desti'kleyici niteliktedir. ve rejim yaranna saydlğımız, İşkence Jıalk yaranna saydığımız yoldan şaşmadık. Soru Iskence iddialan sürüp Bazı çevrelerin hakh veya hak gitmektedir. İddiaların devam etsız kaygılarını gidermek için mesi bu konuda geçen hükümeprotokolde veya programda «lik tin yaptığı açıklamanın yetersiz kat ettiğimiz hususlarsa, zaten, olduğuna bir isaret sayılabilir. İdgeçiş döneminin özelükleri ne dialar karşısında yeni hükümetin deniyle ve>a toplumda huzursuz tutumunu açıklar mısmız? Cevap Hükümet, geçmişle luklara yol açmak istemeyişimiz karsılıklı nedeniyle, «Ak Günlere» adlı se ilgili hesaplaşmaları, çim bildirgemizde de dikka: et kırgınlık ve intikam duygularını kapatmak ve yeni bir barış ve hutiğimiz hususlardı. zur dönemini açmak karanndaUmacı diyenlere dır. Geçmişte olup biten acı olaySoru CHP'den ürken, CHP' lan ve doğru bulmadığımız uyni ıfumacı» gibi göstermek iste gulamaları deşmeyecegız: Fakat yen çevrelere, koalisyon protoko bunları deşmekten sakınırken, lu ve hükümet programı açıklan geçmişte olanlann bir daha oldıktan sonra aynca bir diyece mamasını sağlamak üzere de, demokratik hukuk devleti kuralları giniz var mı? Cevap Artık önemli olan, İçinde her tedbiri alacagız. tızim ne diyeceğimizden çok, sö Parasız öğrenim zünü ettiğiniz çevrelerin ne deSoru Ücretsiı ve sınavsız uikleridir. Türkiye'de bozuk dü yüksek öğrenim bu dönem baslazenin, sömürünün, halk ve dev yabilecek mi? Yoksa, kanun değilet sırtından asırı ve haksız ka şikliği beklenip gelecek döneme zanç sağlayabilme olanaklarının mi kalacak? Biliyorsunuz, çok ge sürüp gitmesini isteyenler ve bu niş bir kitleyi ilgilendiriyor. nedenle de demokratik özgürlükCevap Üniversiteye ve öteki lerin kısıntılı kalmasını veya da yüksek öğrenim kurumlarına sıha kısılmasını gerekli görenler navsız giriş hakkiyle ilgili taahdışında, toplumun her kesimi, hüdümüz önümüzdeki ders yılınaçıkça görülüyor ki, protokolden dan başlayarak uygulanabilecek ve programdan müsterihtirler. tir. Şimdi, içinde bulunduğumuz Müsterih olmanın da ötesinde, ders yılı başlayalı uzunca bir süumutludurlar. Hükümet profrra re geçmiştir, hatta birinci sömest nııyle ilgili Millet Meclisi görüş renin sonuna gelinmiştir. Bu dumelerinde de söyledigim gibi, rumda, fiilen yapüabilecek birşey «Kimi umduğunu bulabilmiş ol yoktur. Fakat önümüzdeki ders manın, kimi de korktufuna ug yılı için kendi hazırlıklanmızı ramamış olmanın sevinci içinde» büyük ölçüde simdiden tamamladir. mış bulunuyoruz. Bu arada universitelerimizin, yüksek öğrenim Ve af Soru Gerek grup konuşma kurumlanmızın değerli yöneticilarınızdan, gerek hükümet prog leriyle de görüşerek onlann da ramından, af konusunda kademe fikirlerini ve yardımlarını rica li bir uygulama yapılacağı anla edeceğiz. Bu konuda yapmayı düsündükşılmaktadır. Anarşi olarak nitelenen suçlann, çlş alınacak .ilk lerimiıin birçoğu muhtemelen kaaf teMîÇnden yaYarlahmıyacSk nun degişikliğine de gerek gösları da belli olmuştur. Bunlar termeyecek konulardır. için af düşünmekte misiniz, düTaban fiyatlan şünmekte iseniz ilerde hangi taSoru Taban fiyatlan konurihte ve biçimde olabilir? sunda hükümetin izleyecegi teCe\rap «Anarşik eylem» di mel politikanm aynntılarmı açık ye nitelenen şiddet eylemleriyle lar mısınız? Taban fiyatlan her ilgili suçlar, genellikle, öngördüğUmuz affın kapsamı dışında Uründe arttınlacak mı? Örneğin tutulmuştur. Ancak, ölüm ceea tütünde olduğu gibi? Ya da girlannın kaldırılması ve müebbet diler mi düşürülecektir? Her iki tiapis cezalarından belli bir in sinde uygulama nasıl olacaktır? Cevap Dışarıya satılması dirim yapılması, ayrım gözetilıreksizin bütün cezalar için ge olanağı bulunan Urünlerin taban fiyatıyla daha çok içerde tükeçerli olacaktır. tilen urünlerin taban fiyatı koBiz bu ölçüyü, Kamu vicdanı nusunda izlenecek politikalar bana uygun olarak saptadık. Seçımden önceki aylarda nasıl ve kımından zorunlu olarak, bazı ne ölçüde bir af duşündüğümü, aynlıklar gözetilebilir. Dışarıya zü her yerde açık açık söyledik. satılması olanağı bulunan ve geHalkan bize verdigi oylar, bir ba leneksel ihraç ürünlerimiz arakıma, bizim istediğımiz biçim sında yer alan urünlerin taban ve ölçüde bir genel affm kamu fiyatı saptanırken, elbette bunvicdanınca da onaylanması anla lann dünya pıyasasındaki değerleri gözönünde tutulacaktır. mına geliyordu. lleride affı ne zaman ve ne öl Burada bizim daha önceki iktiaynlığımiz şu olaçüde genişletebileceğimizi de ge darlardan ne kamu vicdanı belirleyeoektir. caktır: Şimdiye kadar ihraç maSimdi gerçekleştirmeyi düşündü lı tanmsal ürünlerimizin dış pideğeri ne kadar ğümüz ölçüde affın toplumda yasalardaki herhangi bir huzursuzluk yarat yüksek ohırsa olsun, genellikle madığı. demokratik rejime, ülke üreticiden bu ürünler oldukça bütünlüğüne hiçbir zarar renne düşük fiyatla veya gereğinden dıği, hele huzuru ve iç banşı pe daha düşük fiyatla alınırdı ve bu kiştirdiği görülürse, afiın daha ürünlere ödenen fiyatla bu ürünileri götürülmesi önundekl kay ler karşılığında elde edilen ıhragı ve kuşku engelleri de kendili cat geliri arasındaki fark, büyük a.acılara, bu arada ihracatçılağinden kalkmış olacaktır. ra giderdi. Biz bu farkı önemli Özel girişimin açüması ölçüde azaltıcı bir politikayı bu Soru Özel girişim bugün ürün yılmdan itibaren izlemeye «şirketlertn halka açüması» baş başhyoruz. Bunun ilk örneği tülığı altında yeni bir değişimo tün piyasasınm açılışında görüleyönelmektedir. Türk sermayesi cektir. îhraç mah ürünlerimizin nin, Türk sermayedarlarının bu dünya piyasalarındaki gerçek de~ yeni girişimini, bir yandan se ğerinin en geniş ölçüde üreticiye çim öncesi konuşmalarınız ve gitmesine dikkat edeceğiz. CHP seçim bildirgesi, öte yandan koalisyon koşulları ve özelElbette, bu, bizim, bu alanda likle protokolda ve programda izleyeceğimiz politikanın tamayer alan «Halk sektörü» anlayı mı degildir. Aslmda hükümet şıniz açısından nasıl değerlendi programında görüleceği gibi biz, rirsiniz? Hükümetin, özel giri üreticilerimizin ürünlerini mümşim ve özel girişimin bugünkü kün olduğu kadar aracısız ihraç çabası (halka açılma) karşısmda etmelerini istiyoruz. Fakat bir ba luma bu yılın mevsimi başlamış tutumu ne olacaktır? sayılır. Nitekim tütün piyasası Cevap Bizim «halk sektörü» açılmıştır. Onun için bu mekaniz ve «halk girişimciliği» dediğimiz mayı harekete geçirecek vakti buşeyle, özel şirketlerin • halka açıl lamadık. Hükümet kurulur kurul ma»sı çok ayn şeylerdir. maz tütün piyasası açılıyor: FaBazı büyük özel şirketlerde kat piyasaları daha ileride açıla«halka açılma» eğiliminin birden cak bazı ürünler için, düşündübire hızlanmasının başlıca iki ğumüz bu mekanizmayı, bir ölnedeni olabilir: çüde olsun harekete geçirme yolBirincisi, yeni sosyal gelişme larım da arayacağız. ler karşısında özel girişimin ken İçerde tüketilen ürünlere gelindini savunma istegi... tkincisi, ce: Bunlann iç piyasadaki gersermayenin ve kredi kaynakları çek değerlerinin üreticiye mutlanın yetersizliği karşısmda halk ka gitmesini sağlayacağiz. Bunu t^sarruflanndan yararlanma is bir somut örnekle göstereyim: tegi... Geçen yıl buğday fiyatlan, genel«Halka açık şirketler», büyük likle tahıl fiyatlan, saptanırken sermaye çevrelerinin gücünü ve yapılan °o 20 °,o 30 oranmdaki / etkinliğini, yalnız ekonomik an bir zammı bir yıl önceye göre lamda değil, siyasal anlamda da, yapılan bir zammı biz, CHP ola rak yetersiz bulmuştuk. (Siz şimgeniş ölçüde arttırabilir. Girişim özgürlüğünün bulun di buğdayı köylüden 110120 kurudugu Türkiye gibi bir demokra şa alıyorsunuz, oysa birkaç ay tık ülkede, şirketlerin «halka sonra serbest piyassda buğdayın açılmaosı elbette önlenemez. Bu gerçek değeri 170180 kuruşa çınun karşısında demokratik ve kacaktır ve aradaki fark asıl hak halkçı bir devlet yönetiminin iz sahibi olan köylüye, üreticiye git miyecektir, buğdayın aracılıgım lemesi gereken tutum şudur: Bir yandan halk tasarnıflannm yapanlara, stokunu yapanlara gibüyük sermaye tarafmdan istis decektir) demiştik. Nitekim bu marını ve halkın bu yüzden za düşüncemiz hakh çıktı, şimdi ser rara uğramasını önleyici' ve best piyasada buğday, koylüye ödenmiş olan fiyatın küçük tasarruflariyle büyük ser de fiyatlarla satılıyor. çok üstünBiz. ürünmayeye katkıda bulunan yurtta? lerimizin gerek iç gerek dış piyalara, hissedarı olacakları ortakhk sada bulunabilecekleri değeri önların yönetiminde ve denetimin ceden sıhhatli olarak saptamaya de etkinlik kazandırıcı tedbirler çalısacağız ve köylünün gerçek almak, bir yandan da halkı, ken hakkmı alabilmesi için her teddi tasarruflariyle kendi gerçek or (BasUrafı L Sayfada) ile MSP, anlaşmakta zorluk çekmemişlerdir. Kooperatifçilik, kredi, pazarlama ve modern tarım teknolojisinden yararlanma yönünde, hükümet programının ön gördügü düzen oluştukça, toprak reformu, esasen büyük bir sorun olmaktan çıkacaktır, hatta belki de birçok yerlerde, toprak reformunun amaçlanna kendiligınden ulaşılabilecektir. biri uygulayacağu. Bu arada hıç kuskusuz, siıin de belirttiğiniz gibi Ureticinin gelirini yükseltmek yalnız ürünlere verilen fiyatı arttırmakla değil, ayru zamanda gırdilerin fiyatlannı düsürmekle de olur. Fakat içinde bulunduğumuz dünya kosullan, girdilerin, hiç değilse bazı girdilerin fiyatlannı dUsürmek bakımından olağanüstü güçlüklerle bizi karşı karşıya bıraktı. çiftçinin kullandığı yakıtın dünyadaki fiyatı büyük ölçüde arttı, sun'i gübre fiyatı ve sun'i gübre üretimı için kullanılan ham maddelerin fiyatlan gene olağanüstü ölçüde arttı, o bakundan geçmiş yıllara göre bu gibi tanmsal girdilerin fiyatlarında indirimler sağlamak güç olabilir, olanaksiz olabilir. Ne var ki biz, bu gibi girdilerde dünya konjonktüriinün gerektirdi ğinin Ustünde fiyat yükselişlerini önlemek için ne gibi tedbirlere başvurmayı, ne gibi mekanizmalan harekete geçirmeyi kararlaştırdığımızı hükümet programında açıkça belırttik. Bunlardan biri şudur: Bu gibi girdilerin ithalini devlet veya kooperatıfler yapacaktır, dağıtımını da devlet veya kooperatıfler yapacaktır, böylelikle bu girdilerden aracılann ve spekülâtörlerin büyük kârla r elde etmeleri. hattâ giderek herhangi bir kâ r elde etme olanağı ortadan kalkacaktır. Ve böylelikle dünya konjonktüriinün elverdiği en düşük oranlarla üreticilerin bu girdileri alabilmeleri sağlanacaktır. Bu arada hiç şüphesiz tarım araç ve gereçlerinde, özellikle traktör fiyatlannda son yıllarda suni yollardan yapılan fiyat artışlannı da kısa zamanda önleyebilmek için etkin tedbirler alacagız. Bu arada fiyat ayarlamaları, İçinde bulunduğumuz dünya konjonktürU bakımından ne kadar zo r olursa olsun, biz, bu fiyat ayarlamalanndan dar ve orta gelirli halkın ve üreticı halkın mümkün olduğu kadar az etkilenmesini sağlayıcı bazı tedbirler de alıyoruz. örneğin, zaruri ihtiyaç maddeleri dışında kalan bazı maddelerin fiyatlan yükselebilir, ama ordan sağlanacak fonlarla bazı zaruri ihtiyaç maddelerinin fiyatlan düsük düzeyde tutulabilir. Bunlar üzerinde de simdiden bir arastırma ve çalısma yapıyoruz. me olanağı bulundugu karusında yım. öte yandan vergi verimini arttırıcı tedbirler. vergi kaçırma yı güçleştirici bazı tedbirler uygulanabilir kanısındayım, bu konuda bazı somut düşüncelerim de var ama henüz hükümette gö rüşmeden önce konusmayı doğru bulmuyorum. Demirel (BaşUrah 1. Sayfada) muaheze edilmiştir. Siyaset yolu ile yeniden hak sahibi olabilmek için AP çatısı altında toplanılmıştır.» Sözlerine devamla AP*nin kuru luşundan bu yana siyasal yasamımızdaki faaliyeti hakkında bil gi veren Demirel, geçen onüç yıl içinde partisinin üç kez koalisyon lara katıldığmı, bes yılı aşan bir süre tek başına iktidarda kaldığı nı ve 1971/1973 döneminde de partilerüstü hükümetlere bünyesinde üye verdiğini söylemiş, «Bu tablo dahi bugüne gelinebilmek için de ne kadar zor dönemlerin asılması gerekmiş olduğunu gös termektedir. AP kurulduğu günden beri rejim misyonu yapmak tan kıırtulamamıştır» demiştir. Tasanlar Soru Hükümet olarak af ta sarısından sonra parlamentoya öncelikle sevketmeyi düşündüğünüz önemli tasarılar nelerdir? Cevap Af kanununu tamam layıcı nitelikte gördüğümüz. düşünce özgürlüğü önündeki sınırlamalan, antidemokratik bulduğumuz sınırlamaları. kaldıncı bir kanunu süratle sevketmeyi düşünüyoruz. Bunun dışında han gı kanunlara öncelik tanıyacağımızı henüz Bakanlar Kurulunda görüşme olanağı bulamadık. Okurlarmızın da takdir edeceği gi bi şu ana kadar ancak hükümet programı ile ve bazı çok ivedi sorunlarla ilgili görüsmeler yapmaya vaktimiz oldu. Halk sektörü nedir?Soru Şimdi bir sorumuz daha var. halk sektörü deyimi yeterli bir açıkhkta bazı çevrelerce diyelim yeterli açıklıkta bulunamıyor. Halk sektorüyle amaçladığınız ekonomik ve sosyal hedefleri ve bunun özellikle sanayüeşmedeki yeri ile yine sanayileşmeye katklsını bir kere daha açıklarsanız bu tereddütlere, bir son vermiş olunur tahmin ediyorum. Ve bir de uygulama hakkmda bilgi lütfederseniz bunu pekiştirmiş oluruz. Cevap Halk sektörü kavTamıyla, halkm tasarruflaruım devlet eliyle veya büyük sermayedarlar eliyle değerlendirilmesinden çok halkın kendisi tarafmdan değerlendirilmesini düşünüyoruz. Böylelikle halk, kendi tasarruflarına egemen olacaktır ve ekonomik alandaki bu egemenlik giderek siyasal alanda da halkın egemenliğinin artmasına donüşecektir, bunu sağlayacaktır. Onun için halk sektörünü yalnız sosyal adalet açısından değil, yalnız halk tasarruflannı ekonomik ve sosyal bakımdan daha iyi değerlendirmek açısından değil demokrasimizin daha çok kökleşmesi, genişlemesi ve gerçekleşmesi açısından da yararlı sayıyoruz. Halk sektörü, çalışanlann kuracakları kooperatiflerden veya dar ve orta gelirli halk topluluklannın kendi aralarında kuracakları başka ortaklıklardan sosyal güvenlik ve sosyal yardımlaşma kurumlannm yapacakları yatınmlardan ve vakıf, dernek gibi diğer bazı kuruluslann yapacakları yardımlardan oluşacaktır. Bu arada işçi yardımlaşma kurumunun ve MİT brifingi Okunan dilekçede ayrıca, sanıkların yaptıgı iddia olunan 20 temmuz 1969 tarihli toplantı bantırun arasmda MİT yetkililerince 21 nisan 1970 tarihinde verildigi anlaşılan bir brifinge ait konuş manm da saptandığı açıklanmış ve «Bilirkişilerin raporu, davamızdaki ses bantlarımn sanıklara yükletümek istenen suçun değil, fakat büyük bir skandalın delili olduklarıru ortaya koymaktadır. Kuskusuz, salt suç ve suçlu yara tabilmek uğruna görevlilerin deliller imâl etmeleri demokratik bir hukuk devletinde başka bir adla tarurr.lanamaz» denilmiştir. MİT tarafmdan hazırlanan bant tapelerinin suç delili olarak ileri sürüldüğü ortamda sanıkların gözaltına alındığı, tutuklandığı, işkenceler yapıldığı ve iddianameler hazırlandığı anlatılan avukatların müsterek dilekçesinde özetle şu görüşive de yer verilmiştir: «Bu düzmece ve hileli bantlarda ya da bantlarda olmadığı halde tapelerde yazıh bulunan konuşmalara Askerî Savcı iddianamesinde yer verilmiştir. Iddianame zamanm atmosferi içinde gazetelerde tefrika edilmiş, kitap halinde yayınlanmıştır. Böylece sanıklar kamuoyu önünde perişan, ağır bir suç töhmedi altında kalmışlardır. Suçlu olduklarına Uişkin bir izlenim ,yaratıbnıstır. Bu uygularna sanıkJaT .«zerinde onulmaz izler bırakrtış, ,.yaralar açmıştır. Ses bantlan delil olamaz ve olmamalıdır.» Duruşma 18 Şubat 1974 pazartesi saat 09.30'a ertelenmiştir. Petrol zammı ve ötesi Soru Petrol zammı nasü uygulanacak? Zam yapmadan, özellikle bazı vergileri arttırmak. Ör neğin, özel otomobillerin yılhk vergileri vardır, bunları arttırmak, tekel maddelerine zam yapmak, yahut ücretli oto yolu uygu lamasına gitmek sureüyle elde edilebilecek gelirlerle acaba petrole yapılacak zam karşılanabilir mi? Genel olarak diğer vergilerde bir'arttrrrnâ olaıhıyacaiını yurttaılara söyleyebilir misiniz? Cevap Petrol konusunda ve genellikle her türlü akaryakıt konusunda bir ölfüde zam yapılması kaçınılmaz hale gelmıştir. Biz petrol fiyatlan bakımından dünyaya ıneydan okuyabilecek durumda değiliz. Kendi ihtiyacımız olan petrolün ancak üçte birini kendimiz üretebiliyoruz. Dünyadaki olağanüstü petrol fiyat artıs lanndan Türkiye'nin etkilenmeme si söz konusu olamaz. Ancak, sorunuzda ileri sürdüğünüz bazı ha. fifletici tedbirleri biz de düşünüyoruz. Zaten bir önceki sorunuza verdiğim cevapta bazı fiyatlarda yapılacak artışlardan elde edilecek gelirle halkın zaruri ihtiyaç maddelerinin fiyatlannı düşük tutma ya büyük ölçüde muvaffak olabi leceğimizi söylemijtim. Bunu özel likle akaryakıtlar için düşünüyoTUZ. Esasen petrolle ilgili böyle bir fon da vardır, o fonu bu amaç la da imkân oranında kullanabilmek istiyoruz. Bu arada, sizin de ustünde durduğunuz gibi benzin fiyatlarını bir ölçünün üzerinde yükseltmeyip bunun yerine özel arabaların vergilerini arttırmayı biz de düşünüyoruz. Tabiî Türkiye'de benzin tüketimi bakımından özel arabaların sayısı fazla ağırlık taşımadığı için sadece bu tedbirlerle hiç zam yapmamak mümkün olamsyacaktır. Ama bu tedbirlere de başvurmak suretiyle yapılması zortınlu olan zammı beklenenin altına indirmek, böylece, özellikle geçimini taşıt sürücülüğünden kazanan yurttaşlanmızm yükünü çok arttırmamak ve taşıma ücretlerinde aşırı artışları önlemek mümkün olacaktır. Ancak, bu bir vergi kanunu me selesi olduğu için biraz zaman alabilir Fakat süratle böyle bir kanun üzerinde de çalışmayı düşünüvoruz. Bu gibi konuları hükümetimiz ancak bu hafta içinde ele alabilecek. Geçen haf ta program ve güvenoyu çalışmalarıyle geçtiği için bu konular henüz hükümete gelemedi. Fakat arada geçen zamanı harcamadık, iyı kullandık. İlgili bakan arkadaslarım yetkili uzmanlarla birlikte geniş ön hazırhklar yaptılar. mermır *«rj*tnB8lSa fl Öğretmen Kayam, kalbi delik çocuğunun tedavisiyle uğraşabilmesi için dün tahliye edildi Yargıç Yarbay Ferruh Şener dem'in yönettiği Istanbul 2 numaralı Sıkıyönetim Mahkemesinde devam eden Haziran Harekâtı Davası'nda bir oturum önce kalbi delik çocuğunun tedavisini yaptırraak için tahliye pi istenen sanık llkokul öğretmeni Mikail Kayam'ı tahliye etmiştir. Sanığın tahliye istemine dünkü duruşmada Askeri Savcı Metin Yurdabak da katılmıştır. İşkence Dünkü duruşmada sorgusu yapüan sanıklar ilk sorgularının işkence altınö*a yapıldlğını ileri surmüşlerdir. Bu sırada sanıklardan Mustafa Üstüntaş kendisini Harbiye'den işkenceden alıp tekrar Emniyet 1. Şubede işkenceye götüren polisin salonda dinleyiciler arasında bulunduğunu öne sürerek kimliğinin saptanmasını istemiştir. Yargıç Şenerdem ise bunun mahkemeyle bir ilgisi olmadığını söylemiş ve sanığın talebini yerine getirmemiştir. Söz alan davanın bir numarah sanığı Rasih Nuri îleri de mahkemenin tarafsız olmadığım ileri sürerek mahkemeyi reddetmiştir. Mahkeme bu red istemini yerinde görmeyerek recfdetmiştir. Sanık lardan Enver Avcı da bir dilekçe ile bir gazete küpürünü mah kemeye vererek, «Beni ve nişan lımı Harbiye'ye işkenceye götüren polis işte budur» demiştir. Diğer sanıklann tahliye istem lerinin reddedildiği duruşma 13 Şubat 1974 Çarşamba günü saat 09.30'a ertelenmiştir. Değişik uygfulama Soru Aynı amaçla Tekel zamları da düşünülebilir mi? Cevap Bunlann ayrıntılan konusunda henüz bilgi verebilecek durumda değilim. Fakat bu sistemi, yani zarurî sayılamayacak maddelerin fiyatlannı yüksek tutup zarurî ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını fazla yükseltmemek için veya hiç yükseltmemek için belli bir fon dan yararlanma prensibini, bir kere kabul edince, bunun muhtelif alanlarda değişik uygulamaları olabilir, olacaktır. Bunun ayrıntılarını Bakanlar Kurulunda bu haftadan itibaren gö rüşmeye başlayacağız. Soru Yine bu soruyla ilgili ricam olmuştu. genel vergilerde bir arttırma olamayacağını da vurttaşlara duyurabilir miyiz? Cevap Henüz vergiler üzerinde aynntılı çalısma vapma vaktini bulamadık. Ancak benim kişisel düşünceme göre büyük tarım işletmelerinden alınabilecek vergiyi geniş ölçüde yükselt nunA bij^aj^pa» gerojtkleş: sağlayacağiz veyurt aışuıdaki çilerimizin yurda gönderdikleri tasarruflanrun, onun bunun elinde kalmak veya tüketimi arttırıcı yönde kullanılmak yerine, bu isçilerimizin kendi başlanna veya devlet yardımıyla, katkısıyk ya da köylerindeki kasabalarındaki hemşerileriyle yapacaklan ortak yatırımlarda değerlendirilmesini sağlamaya çalısacağız. Bunun ekonomik gelişmemize ve sanayileşmemize büyük hız kat2cağı düşüncesindeyiz. Çünkü böylelikle halkın tasarrufları aracının, tefecinin, spekülâtöriin elinde savrulmaktan kurtulacaktır. Gereğinden çok. ekonomimizin kaldırabileceğinden çok tüketime gitmesi kendiliginden önlenmiş olacaktır. Üstelik, özellikle kırsal bölgelerde, halk, bir sınaî yatırım yapmak üzere girişimde bulundugu vakit görürüz ki, o girişimin, o yatınmm yan masraflan, yan giderleri çok düşük olur. Örneğin devlet veya klâsik anlamda özel teşebbüs bir yatınm yapacağı vakit önceden bir takım yan tesisler kurar, sosyal tesisİer kurar. En azından geniş ölçüds istimlâkler yapmak veya büyük masraflarla arsalar satm almak zorunda kalır. Oysa kırsal bölgelerde bir halk girişimi yapılacağı vakit bu gibi masraflardan hemen hiçbirisi olmaz. Herkes yerli yerindedir: Evli evinde, köylü köyündedir. Yapacağı girişimin maddi sonuçları alınıncaya kadar yaşayış tarzında bir değişiklik yapmak gereğini duymaz. Birçok köylerde bunun örneğini görmüşüzdür. Tasarrufunu olduğu gibi yatınma yöneltir, o yatınmın iyi işlediği takdirde birkaç yıl sonra kendisine getireceği maddî ferahlığın bekleyişi içinde tüketimini kısar, üretimine hız verir. Halkımızm bu tasarrufçu eğiliminden ve son zamanlarda çok belirgin hale gelen yatınm hevcsinden azami istifade etmeyi düşünüyoruz. Böylelikle yatırıma, özellikle sanayie ve tarımın modernleşmesine yönelen kaynaklar birdenbire gürleşecektir. Bu kay naklar daha rantabl bir şekilde kullanılmaya başlayacaktır ve bu şekilde oluşacak halk sektorüyle özel sektör arasındaki rekabet, özel sektörün daha verimli ve daha ekonomik çalışmasım sağlayacaktır. Onun üzerinde de demokratik anlamda kamçılayıcı bir etkisi olacaktır... • Ö'n lisans (Baştarafı 1. savfada) hayata atılmak isteyen gençlere ön lisans seviyesinde bir ara diploma vermek ve yüksek öğretimde üst öğretim yolunu ancak belli bir başarı gösterenlere açmak amacı da ön lisans kademesinin düşünülmesinde etkili olmuştur. Açıklamaya göre, lisans öğreni mine hazırlayabilmek için ön lisans kadeniesinde en az bir yülık bir süre içinde dil ve edebiyat, sosyal ve ekonomik bilimler. matematik. fizik ve tabii bilimler gibi derşlerin öğrenimine yer verilmiştir. Bunlar bölümler halinde ortak dersler ve S3çimlik dersler olarak düzenlcnecektir. ABD Başkanı Nixon, Ecevit'e kutlama mesajı gönderdi AN'KARA Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon, Başbakan Bülent Ecevit'e bir kutlama mesajı gön dermiştir. ABD Başkanı Nixon'un mesa jl şöyledir: «Atanmış bulunduğunuz yüksek göreve başlamanız dolayısıyla, size. Amerika Birleşik Devletleri halkı adına samimi tebriklerimi ve en iyi dileklerimi sunmak isterim. Ülkelerimiz arasında halen mevcut bulunan mükemmel ilişkilerin, or tak çalışmalarımızla daha da güçleneceğinize inanıyorum. (a.a) üzerine şöyle açıklamıştır: «AP'yi kendine engel olarak görenler var. AP içinde bir mesele yoktur, partinin tüzüğüne, ERBAKAN: programlarına taalluk eden, mesele sayılacak fikir aynlıkları «TAKIM yoktur. Bir hizmet yarışması elbet olacaktır. Arkadaşlanmız TEZGÂHLARI kendi seçtikleri yöneticileri yeniden seçme hakkına sahiptir. SANAYİİ Parti içi tartışmaların zemmi bellidir ve AP1İ olan herkese açıktır. AP ıçindeki tartışmaları 23 AY İÇİNDE AP kaynıyor diye göstermek mümkün ama, cevabı büyük KURULACAK» kongrede alınır. Elbette herkes sus pu» olaBaşbakan Yardımcısı Neemet cak değil, parti içi demokrasi tin Erbakan dün İstanbul'da ViH var, herkes gelir, o zeminlerde yet ve Belediyeyi ziyaret ettikdüşündüğünü savunur. Bu ze ten sonra hocalık yaptığı tTÜ minlerin partinin kurallarına Makina Fakültesinde sohbet top göre işlemesi teminat altına a lantısında konuşmuş ve «Önüİstikrarb döncm lınmıştır. Kim, n.eye muhalefet müzdeki iki üç ay içinde milDemirel daha sonra şöyle konuş etfiyorsa sövler, partinin hür yarlık bir vatırımla takım teıgah muştur: iradesi hakem olur, ve bir ka• 1969 sonrasında istikrarlı bir rar verir. Bu çeşit münakaşaİJ lan sanayiinin temelinin atılacağmı» bildirmiştir. dönem ümidiyle büyük tasavvur rın yapılmasmdan teriirgin deErbakan, bu yatınm hakkında lar ve büyük projelerle girişmiş ğilim. Uzun süre iktidar olmu« bulunduğumuz gayıetler, 1971 bubir partinin. seçim başarısızlı bilgi verirken, «Takım tezgahlarını kendisi imâl etmeyen bir nalımı ile yarıda kalmıştır. 12 ğını kolayca hazmedebıleeegi de Türkiye hiçbir zaman büyük Tür mart 1971'den 15 nisan 1973e kasanılmamalıdır. Başansızlığa dar devam eden bu partilerüstü karşı hassasıyeti olmayan par kiye olamaz. Bu sanayiin proje hükümetler döneminde, oy, seç tinin üzerine ölü toprağı ser ve fizibilite raporları hazırlanmen, seçim, parti siyaset, siyasetçi pilmiştir. Ama hassasiyetin par maktadır» demiş, şunları e'slekavramları zaman zaman manala tiyi daha da güçsüzleştirme eği miştir: rını kaybeder hale düşmüştür. AP limi göstennesine müsaade edilHalk sektörü bu dönemde Parlamentoyu açık mez. AP sağduyunun parti«i«En büyük yatırunlarda progtutmak, Parlamento zemininde si dir. Kendi ayağına batan dikeramımızda belirttiğimiz gibi halk yasetin imkân ve vasıtalarından ni kendi çıkartacaktır. Dı$ var teşebbüsleri de yer alacaktır. azami ölçüde faydalanarak yeni dımlara muhtaç olmadan çıkar Serbest teşebbüs zihniyeti içinden seçime, dolayısiyle millet tacaktır.» de yatınmlara yöneltilecektir. iradesine, partiler demokrasisine Demirel bir başka soru üz* Devlet sermaye eksikliğini bir anlam kazandırmağa çalışmış ve tip faizsiz kredi ile kapatacak, ülkenin bu bunalımından en az rine, ik'idar ile aralarınrfaki dialoğun gereği üzerinde durmuş, yatırımlann aksamasını önleyezararla kurtulması için gayret sar cektir. Yatırımlann gerçekleşma «Rejim buhranlarında, iktidar fetmiştir. AP bu gayretlerini basa ve muhalefet arasındaki dialo sinde dört tip hisse senedi çıkarıya ulaştırabilmiş ve böylece 14 ğun iflah etmez hale gelmesi rılacak, bunlar devlete, halk sek ekim 1973 tarihinde sandık başına törüne, küçük sermaye sahipleri nin rolü büyüktür» demiştir. varabilmistir.» ile özel teşebbüse ait olacaktır. mıstır. Demirel, konuşmasınm sonunda Büyük yatırımların gerçekleşme 14 ekim seçimlerinden hiç bir par sinde başlangıçta karşılanan güç tinin tek başına iktidar olacak ka lükleri halledecek ait yapıy. sag dar oy toplayamadığını tekrarlalayacak olan devlet beş yıl sonra mış, siyasl iktidann «ortada kaldı görevini terkedecektir.» ğını. öne sürmüş, çesitli gayretMontaj sanayii ler sonucu hükümetin kurulabildiğini hatırlatarak, partisinin yurt Plan ve programda yapılacak taşlarm tüm haklarını gözeterek değişikliklerle sadece Türkiye' ana muhalefet partisi görevini ya nın değü Asya ve Afrika ülkelepacağını sözlerine eklemistir. rindeki pazarlann dunımunun Bundan sonra basm mensupda gözönünde bulundurulacağını lan tarafmdan yöneltilen sorubelirten Erbakan, montaj sanayii ları cevaplayan ana muhalefet ni gerçek imalât haline geürmepartisi lideri, bir gazetecinin, ye öncelik vereceklerini, bu önce AP iktidarlan zamanında yap.lik kararlarından dokuma makina lan «büyük hizmetler» hakkmlan, elektronik sanayii ve gemi da bilgi istemesi üzerlne uzun yapım sanayiinin de yararlanacağı süren bir açıklamaya girişmıs. nı bildirraiştir. Erbakan, tcHarp seçim propagandaları sırasınsilâh ve araçlannı da Türkiye" da da ulusa defalarca tekrarlade imâl edeceğiz. Uçak yapımı ve nan hususlan yeniden anlatmışöteki ağır silâhlar da bu proietır. Basın toplantısı süresince mize dahildir» şeklinde konuf> oldukça neşeli görünen, konuşmuştur. masındaki ılımlı ton özellik> Istanbulun borçlan dikkati çeken Demirel, özetle AKHtSAR 1973 74 Ege Rahatsız olan annesiyle karşunları söylemiştir: ekicı yaprak tütün piyasası, deşlerini ziyarete geldiğini bildi«1973 seçimlerinde meydana dün sabah 8'de Değirmendere ren Erbajja^n daha, .önce,Beİ£diııknn partiler. Wr tası köyünde*.ifcıfm\«İıW Gtimrük ve je ve ynâ^fcti zivaret etj».jj;,)r. Tekel Bakanı Mahmut TürkBelediy^ wl Başkanı Ahmei İsaTnında diktikleri bir tek menoğlu, açı; konusmasında vanla yaptığı görüşmede «Istandirek, bir tek çeşme gösterileGâvurköy yöresincfe başfiyatın bul Belediyesine yeni imkanmez. CHP, reddi miras ettiji 25 Ura, Akhisar'da 24 lira 50 kular elde etmek için hükümet olaiçin, CHP iktidarlan döneminruş olduğunu açıklamıs, her iki rak programlı çalışmalarımız de yapılanları bir yana bırakıbölgede ortalama fiyatın 20 livar. Bu arada Belediyenin geyorum, onlar eski CHP'nin eser ranın altına düşmediğini blllirlerini arttıracak ve Belediyeleridir> dirmiştir. nin borçlannı konsolide edeceAP iktidarının «Imar ve tnğiz. Bu konudaki çalışmalarışa> gibi görünen faaliyetleri ya Davullu • zurnalı tören mız en kısa zamanda görülenısıra, cfemokratik rejim için cektir» demiştir. Erbakan ViKöyişleri ve Kooperatıfler yaptıklarını da dile getiren Delâyette de, Vali Namık Kemâl Bakanı Mustafa Ok, Egeli parmirel. «Aslında özgürlükçü biŞentürkie Istanbul'un trafik lamenterlerle Tekel Alım Heziz. Devlet partisinin antite'i sorununu görüşmüş, bu konuyeti ilgililerinin de katıldıkları olarak ortaya çıkan biziz, büda süratle tedbir alınmasını isaçış töreni hayli ilginç geçmiş, rokrat ve teknokrat idaresine temiş. kendilerine hükümet olaköy halkı konukları Değirmenhalkı sokan biziz. Bundan dorak yardım edeceklerini bildirdere'nin girişinde karşılamıştır. layı da suçlandık. 65 71 dönemiştir. Ellerinde, «Halk sektörü koominde Türkiye bir hürriyetler Bugün kurtuluş günü töreniperatifçiliktir», «Bağnmızdan adasıydı. Ama hürriyetlerin suine katılacak olan Erbakan ile istimalinin muayyen dozda tu çıktınız, bağrımıza basıyoruz», bazı Bakanlar, Kahramanma«Ureticinin varlığı, devletin zen tulamaması kantarın topunu ka raş'a gitmişlerdir. ginliğini sağlar» ve «Tefeciye, çırmıstır» demiştir. sömürücüye paydos» yazıh pan Yenilginin izahı kartlarla Bakanlara ve konuklara sevgi gösterisinde buluGazeteciler. Demirel'in bu açık nan üreticiler, ortalama fiyalamaları üzerine, 73 seçimlerintın 23 liranın üzerinde olduğu(Baştarafı 1. Sayfada) deki oy kaybınm nedenlerini sor ki Belediye Başkanı Fahri Atamuşlar, AP Genel Başkanı da ö nu öğrenince, «Halkçı Ecevit... Halkçı Ecevit» diye tempo tutbey zamanında başlamıştır. O za zetle şu karşıhğı vermiştir: «Kimse iktidara senet çıkar muşlardır. man İmar Komisyonu Baskanmış değildir ve iktidar ebedi de lığı yapan Fehmi Uğur, kulübün Bakanın sözleri degildir. Görevimizı vaptık, takyanındaki motellerin genişletilme dir edilmediğimize kani de değiGümrük ve Tekel Bakanı Türk. si gerekçesiyle bir plan değişikli liz. Ama seçim başka şeydir. menoğlu, Değirmendere'de ekici ği hazırlamış ve kulüp sahası inMilletimizin kararı başımızm ta şaat bölgesi içine alınarak tahlitütün piyasasını açarken yaptığı cıdır. Mutlaka kazanacağınız saye için gerekli değişiklikler yapıl konuşmada, «Tütün üreticisinin nılıp. favori göründünüz mü, mıştır. Bundan sonra açılan tahyüzünün bu yıl güldüğünü» söyle kazanamadığınız zaman bunun liye davası da karara bağlandığı miştir. Köyişleri ve Kooperatifçiizahı zordur. Aslında yenilginin halde Fahri Atabey kulübün bolik Bakanı Mustafa Ok da, «Akizahı yoktur. Yenilgi yenilgidir. şaltılmasına razı olmamıştır. günlerin güneşi doğmuştur. AkBiz vatandaşın bir hakkı için Ahmet İsvan iş başına geçtikmücadele ediyonız Bu hak bi günlere adım adım hep birlikte ten sonra Florya Deniz Kulübü' gideceğiz» demiştir. Piyasanın ze iktidar veriyor diye mücadenün durumunu tekrar ele almış açılı.şından sonra ilk alımı yale etmiyoruz. Hak hep bizim deve icra kanalıyle tahliyesini istepan Türkmenoğlu, üç üreticiden ğildir ki. biz hep kazanıp gidekilosu 25 liradan tütün almıştır. miştir. Tahliye için başkan taralim, önemli olan rey dağılımıdır. fmdan kulüp ilgililerine 20 günAynı üreticiler geçen yıl, aynı 73 seçimlerinin galibi yoktur. lük bir süre verilmiştir. kalitede olan tütünlerini 16,25 Var mı galibi?» kuruştan sattıklannı söylemişDemirel sözlerinin burasmda lerdir. «(r)ja söylüyorum ha.. (va mı) demiyorum, (var mı) diyorum, Baş fiyat dikkat edin» diye espri yapmış, Bu arada tüccar, Tekelin ödün ETİLER soför egitim alanı : konuşmasma devamla, 14 Ekim se süz tutumunu göz önüne alarak çimlerinde oylarm altı parti ara yanındaki Gazete Muhabirle : sında bölüşüldüğünü, ancak TİP' piyasaya girmiştir. Gayriresmi ri Sitesinde kiralık kalori : in ortada bulunmadığım, TBP' rakamlara göre. tüccann fiyat fcrîi daire: 3 oda, salon, : nın de «kuvvet beraberlikten doortalaması 1822 lira arasında mutfak, banyo, tuvalet.. Tel: ğar» görüşünü benimsediğini bil d'eğişirken, Tekel'in alım ortala23 39 55 (Saat 1924 arası). | dirmiştir. ması ile 1925,5 lira arasında olAP Genel Başkanı «Memleket muştur. Verilen bilgiye göre, yeni bir seçime gittiğinde, bu da ureticinin eline bu yıl geçen ğılmanın toparlanacağjm ümit yıllara oranla ortalama 8,5 lira ediyorum. Bu toparlanma, istikdaha fazla para geçmiştir. rarsızlığın neticesinde milletin Yüzde 6O'ı satıldı gayrimemnun olması ile mümkündür» demiş, şunlan da sözDün akşama kadar 17 merkezlerine eklemistir: de alım sona ermiştir. Bu yılki «Biz yine milletin gözüne ba100 bine yakın rekoltenin dün kacağız. Milletin gözüne girme akşama kadar Tekel 30 bin 400 ğe çalısacağız. Kazanmakla kaykilosunu, tüccar da 25 bin 132 betmek eşittir. Ve nihayet kabul kilosunu satın almıştır. Böylece etmek gerekir ki, memlekette piyasanın ilk gününde tütünün bir CHP vardır. CHP'nin eriyip vüzde 6O'ı satılmıştır. Basm Or^enl^asvon 74.151206 gittiğini farzetmek yanlış bir şey dir. İktidara giden yol muhalefetten geçer. Seçimleri kaybettik Kavaialı merhum Hacı Hasan ve merhume Zeliha Hadiye ne yapalım? Partimn kapınım'ın kızı, merhum îbrahim Hakkı Bey'in eşi, merhume smı kapatalım mı?.» Nazike Kavala'nm, Edibe Kavalalı, Nesli Kolçak ve MehBasın toplantısı devam edermet Kavala'mn ablaları, merhum Rahmi Kolçak ve Aniye ken, genel merkezi ziyarete ge Kolçak'ın anneleri, len bazı yurttaşlar da Demirel'in konuşmasmı izlemeğe koyulmuşlardır. Anadoludan gelen partili \urttaslann basın toplantısınm yapıldığı odanm kapisında birikmelerinden sonra Demirel'in koHANIMEFENDİ nuşmasındaki «Ağız» değişmiş, ana muhalefet partisi liderinin Hakkm rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 12 şubat salı günü «k» lan «g» olarak söylemesı (bugün) Kadıköy Osmanağa Camiinde kılınacak ikindi nadikkati çekmistir. mazından sonra toprağa verilecektir. Parti içi sorunlar AİLESİ Demirel, parti içi sorunlara ilişkin görüşlerini de bir soru tstanbul Belediyesinin borçlan konsolide edilecek Ege'de piyasanın ilk gününde tütünün yüzde 60'/ satıldı Isvan Kiralık Daire Mutlu Türk Aküleri Oz Malınızdır TEVFIKA KOLÇAK