Katalog

Bülent Özveren, "Sabahtan sabaha yayını rad/onun da dinlendiğini ispatladı,, dedi S ağustos pazartesi günü sa•t 7.30'dan ıtibaren, televizyonun yanında dınleyıcı tarafından unutulan, yöneticiler tarafuıdan ikınci plana atılan radyo, Paris'ten dönerek TRT G«nel Müdür Yardımcılığına, radyoları geliştırmek görevı ıle atanan Hıfa Topuz'un planladığı bir program yayınlamağa başladı. Bugiin, TRT"nın en ilgı ile Izlenen yayınlannın başında gelen «SABAHTAN SABAHA» ile ilgili sorulanrnızı, programın hazırlayıcı ve sunuculanndan Bülent Özveren cevaplandırdı. SORU Sabahtan Sabaha nedlr? ÖZVEREN TUrkiye'de 7'den yetmışe hemen herkes, normal olarak sabahleyin yatağından kalkar, hazırlanır, giyınır, işine, okuluna gıtmek ıçin sokağa çıkar Bu kalkışlar büyük bır çoğunlukla saat 7'de başlar, dokuz. da da dışan çıkacak olan çıkmış olur. Sabahtan Sabaha işte sokağa çıkma hazırlığı içinde olduğu ıçin, otunıp da radyoyu dinleyemeyecek, ama başka bir ış yaparken kulak verecek genellikle acele edan insanlar düşünülerek hazırlanmıştır. örneğin tam kapıdan çıkarken, radyodan gelen bır ses dıkkatınızi mi çekti. Korkmadan sonuna kadar dınleyebılirsmiz. Zira en fazla bır dakıka sonra bıtecektir. SORU Programında neler rar ÖZVEREN Haftada altı gün, pazar hariç, 7.40'dan 9.00'a kadar, canlı yayın >apıyoruz. En önemlı özellığımiz bu. Canlı yayın yapan başka program yok TRTde. Program daima sabah kalkan insanm ihtıyaçlan dıkkate alınarak haarlanıyor. Bugün Türkıye'de Ankara Istanbul gıbi büyük kentler de dahıl, sabah yedıde kalktığı zaman kapısının altında gazete bulan kaç kışi var? Bır de gazetelerln öğle, ya da akşam ancak dağıtıldığı uzak yerleri düşünün. O halde, önce bır sıyasal gorüş yelpazesinı kaplıyacak şekılde, gazetelerin belli b~şlı başlıklannı sıralıyoruz. Bir nevl «Ne var ne yok?..» sonra bızım kısa kısa haberlenmiz dağılıyor program içine. Bu arada gene çok kısa günün üzerınde en çok durulan bır olaymın, yorumdan da daha çok, açıklanması var. Hüsamettın Ünsal yapıyor. Hava ve yol durumunu verıyoruz sık sık. Güneşi görüp de aldananlar olur. Örneğın, sicaklık sıfırın altmda 5 derece ise. Kışin bu bölüm daha da ağırlık kazanacak. Sonra daima bir yere yetişmek durumunda olan dinleyıci çoğunluğumuza kısa aralarla saati hatırlatıyoruz. Bir küçük Danışma Kutumuz var. Herkesln herşeyı danışabıleceğı. Yalnız sağlıkla ilgili soruları ayırdık. Ayn bir sağlık kutusu da yaptık. Bir bölümde, tarıhte o günü anlatıyoruz, onerrüi, hatırlanması gereken olaylan ile. Zaman zaman halkm cebındekı para ile ilgili yayınlar yapıyoruz, örneğin çarşı ve pazardaki fiyatlardan bahsedıyoruz. SORU Ys mfizik? ÖZVEREN Konuşma programları 2 dakikayı geçmıyor. Araya daima müzik dağıtıyoruz. Her sabah Türk sanat muziginden altı, halk türkülerımızden beş, Türk hafif müzığinden 4, Hafıf Batı müzığinden 2, Klasik Batı müzığinden bır olmak üzere 18 melodi çaljyoruz. Bunlarda seçım daima dınleyicinın hoş. landıgı müzık oluyor. Sabah sabah, klasik müzik çaldığımız halde, hıç ters tepkı almadığırrnzı söylersem belkı şaşarsınız. Ama klasik batı müzığmde seçım yaparken de, en hafıfını, en canlısını seçıp çalıyoruz. Burada hedef, klasik müzik sevenleri tatmin etmek degil tabii. Bu ttir müzıği alışmadığı ıçin hıç dinlemeyenlerın kulaklannı birazcık olsun doldurmak. SORU Denetim konusu nedir? ÖZVEREN Bu konuda Hıfzı Topuz beyin buyuk çabalari oldu. Programın söz bölümleri belirli bir metnın okunması şeklınds olmuyor. Tek canlı yayın derken onu kastettım zaten. Herkes mikrofonun önüne otunıyor ve önünde kâğıt olmaksızm konuşuyor. Bu denetim imkânını ortadan kaldınyor, ama bütün sorumlutu da biz konuşanlara yükluyor. Muzık konusunda da ılımlı bır tutum içindeyiz. Günün yeni melodilerini denetimin kararını beklemeden çaldığımız oluyor. Ama çaldıklanmız da sonra genelhkle denetımden geçıyor. SORU Programınız baştan sona halka çok yakın olraa hedefi ile düşiinülmüş. GerçekleşebUdi mi? ÖZVEREN Günde ortalama 100 mektup aldığımızı söylersem, bu bırşey ifade eder sanınm. Her kentten, toplumun her kesı. minden mektuplar alıyor ve derhaı tasnıf edıyoruz Tebnklerle ılgılı olanlar var, Danışma, Sağlık Sorulan var. SORU Bütün mektuplar cevaplanıyor, bütün istekler yerine getirilivor mu? Örneğin bir dinlevici seks hayatı Ue ilgili bir soru sorsa, cevap verebiliyur musunuz? ÖZVEREN Hıçbır kısıtlama yok. Sadece dolmuş müzıği denen türle ügilı ısteklerı cevaplandırmıyoruz. Bu muzik türü, bizim anlayışımiz dışında. Sekt, ıle ılgılı bır soru bıze henuz gelmedı Bu konuda daha çok <ıKadın Kusagıuna baş vuruluyor Bıze sonılursa derhal doktora havale edıp cevabı bılım çerçevesınde yayınlarız. Bır konuda tereddüde düşer karar veremezsek, başvuracağımız tek Mşi Hıfzı Topuzdur. SORU Ekibinizde Idmler var. Her sabah ayni ekip mi çalısıyor? ÖZVEREN Ben, Batu îşmen, LUtfi Oktayberk, Mete Bilginer cve Sebla özveren. Herşeyden bu beş kışı sorumlu Her sabah biz saat 7'de radyoya gelıp programı yapıyor, sonra da devletın normal görevlilen gibı 17.30'a kadar çalışıyoruz. Fazla mesai falan bahis konusu değıl. Önce bu her sabah altıda kalkma yükunü bir ekıbm yapamayacağı düşünülmüş, ıki ekip plan lanmıştı. Ama bızden başka gönüllü çıkmadı, ikınci ekip kurulamadı. Şimdı gerek halktan gerekse yönetıcılerden gelen ilginın ve iyı bır ış yapmanm heyecanm verdığı moralle gidıyoruz. Ama fızık gücümüz ne kadar dayanır bilmem. Bütün radyolardaki arkadaşlardan yardım istedik. Gönüllü yok. Bu ış gonülsüz de yapılmaz. TRT'de ilginç bir rekor! Ruhr Chorzonv'un »dı nasıl okunurî Geçen hafta bu sütunlarda, TRT'nin yabaneı kelİTnelerin telâffuzundakı başıbosluga dikkatl çekmış ve «Herke» bıldi|inı okuyor» derken, ekranlardan yakaladıgımız beş ayn olcunuj şekll ıle Chorzow'u örnek vermiştlk. Aynı günün âkjamı Spor Stüdyosunun yanyana otursn üç takrfimcisi, bırblrierinin yüzüne bakarak baska başka okumağa devam edınce. özelükle o günden sonrakı yayınları not olarak izledik. İşte size bir hafta içinde Radyo ve Televızyonda duyulan, bızim yakalayabildlğimiz okunuşlar: 1 Çorzov, 2 Hojov. 3 Hujov, 4 Hojuv, 5 Hujuv, 6 Horzov. 7 Hurzov » Hurzuv, 9 Horzuv, 10 Horjov, 11 Hurjov. 12 Horjuv, 13 Hurjuv. Bu Radyo • TV ders notlanna geçecek rekorun en as bir ekslgi var. Doğru okunu». Dün sabah konuçtugumuz Polonya Büyükelçiliğinden hır yetkili tane tane ve sesleritt üzerine basarak şoyle okudu: HOJUF ! Türkfye Radyolannın tek canlı yayını Sabahtan Sabaha'nın hazırlayıcı ve sunucularmdan Bülent özveren «Moral gücü ile dayanıyoruz. Ikinci bır ekip kurulmazsa bu isin devamı güç» diyor. lemlerden binyle llgıll olaraJc Panıştay'da açtıkları davalar ıda kazanmış bulunuyorlar. Fakat soz konusu olayla ılgılı olarak TRT yönetiminde ortava çıkan aksaklıklann ve eksıklenn hıç «Türkiyenin Kalbi Ankaradır» ad bıri bugün bile ortadan kaldınllı fılmden yakınümış ve bunun so mış değıl. Ama o gunlerdekı yanucunda da televizyon yayımının yıncıların verlerinı dıgerlen alyarıda kesilmesine vol açılarak, dı. radyonun ve televizvontın vaherhalde radyo TV yayım tarı yın alanı eenışledı TRT'nin elin himizde bır kez daha yınelenniî deki olanaklar arttınldı Bunlara yecek bir olay yaratılmıştır Bu karşın da programlarla ilpili hos telefon konuşmaları ihbar sayı nutsuzluk, yayın hatalan ve kulır mı, sayılmaz mı? Burada bu surları da aynı or&nda vükseldi. sorunun yanıtını verecek değiliz. TRT genellikle hıç kımseye hos Çünkü diğer yazar arkadaşlarımız görünmemeye başladı Bunun bır konuyu enine boyuna işleyerek nedeni olmalı' Acaba bugün top(erçeği belirtmiş bulunuyorlar. lanan Danışma Kurulu söz koFakat bugüne dek telefon saye nusu sorunun vanıtını bulabilir sinde pek çok radyo ve TV prog mı' Danışma Kurulu Uyelerinin, el ramı hakkında yetkililerin ilgısi nin çekildiği. soruşturmalann ve bette kısısel kaygıların dışında hattâ dâvaların açıldığı da bir ger vepacakları eleştıriler ve değerçektir. Ama bu gibi davranışla lendırmelerle, TRT'nin meslekt rın hiç birinden telefoncular be sorununa kesin çözüm vollan ge lirli bir sonuç alamamışlar ve tirebileceklerıni beklemek büvük • Soylu Yabani» adlı film olayında bır haksızlık olur TRT'nin mesda son olarak görüldüğü gibi so lekî sorunîanna en olumlu vanıt ları yine TRT'nin kendisi bıılmaruşturmalar olumlu bir anlayı<sla lıdır. Ne var ki vılda bir kez top kapanmıştır. Ne var ki, bu gibi lanan bu Danışma Kurulu'na Tür olaylarla uğraştınlmak zorunda kıve'nin ileri gelen kuruluşlannı kalan yayımcılar ve programcılar remsilen katılan degerli kişilerin boşu boşuna hırpalanmişlar. en bır meslek elemanı olarak degil önemlisi de TRT sorununa onlann de. sorumlu birer avdın görüşüv meslekl bir anlayışla eğilmeleri le Uerive sürebilecekleri gözlemönlenmi» ve radyolarunızdaki ve ler ve dilekler TRT'nin Relecefce televizyonumuzdaki yaralarm me* vönelık calısnalarının bir bq«!8n lek! bakımlardan sanlması olanak gıcı yerıne de geçebilır. önemlt sızlaşmıstır. olan, temsilcilerin üzprinde dura '•akları noktalan meslekî acıri!>n Bunun da en belirli örneğı yine 10 kasım 1969 yılında göste öeğprlendırebılmektır. TRT bu de fcerlendirmevı vaDsbılecek bilimrilen «Türkiye'nın Kalbı Ankasel b;r cahşma vontemıne sahm ra» filmidir. Fılmı vayınlavan bulunmalıdır Bövle bir çalısma TV sorumlulannın alevhınde üç vöntemı butrıine dek gelistlrilnvs ayrı yasal işlem vapılmış ve üçü de \aymciIann iehinde sonuçlanrr.ıdır'' tşte bızı en çok düştindümıçMr Avrıoa vavmc lar bu 15len nokta da budur TRT Danışma Kurulu toplanıyor 359 sayıh Türkıye Radyo ve TV Kurumu Kuruluş Yasasının 1588 sayılı bir başka yasa ıle degişen 10. maddesıne göre toplanması gereken «Genel Danışma Kurulu.nun 1974 yılı görüşmeleri buEÜn Ankara Radyosu binasmda başlıyor. Çeşıtlı kutuluşların tem sılcıleri TRT yetkilüerme radyolarımızla ve televizyonumuzla ilgili göruşlerini, eleştirilerıni ve değerlendırmelertni sunaraklar. TRT yönetimi üanışma Kurulu na katılan temsilcilerin konuşma larını banda kaydetmek. daha sonra da yazılı metin haline geti rerek temsilcilerin bağlı olduğu kuruluşlara göndermekle yükümlüdur. Elbette bu yazılı metinler TRT'nin ilgili organlarının yaranna sunulmak üzere radyo ve TV yetkılılerıne de verilir. Fakat peçen yıllardakı uygulamaları goz önünde bulundurarak konuşursak, Danışma Kurulu'nda ileriye sürülen görüş ve dileklerden TRT'nin yararlanıp yararlanmadığının, yararlandı ıse bu işi naRil yaptığmın bir türlü anlaşılamadığını da belirtmeden geçmemeliyiz. Gerçekte, söz konusu kurulda ilerı sürülen görüşleri ve uygulan ması istenen kurallan TRT kesmlikle benımsemek zorunda degildır. Çünku bu Danışma Kurulu yasalara göre ancak belli dileklerde bulunur Boyle de olma sı yerındedır. Fakat bugüne dek yapılan Danışma Kurullarından TRT'nin işıne yarayacak yeterlı bir gorus va Hı Hı!<"k hi" • " mamıştır? Çıktıysa, TRT'nin TRT 11 yayına başlıyor Bugün, Ankara, Istanbul, Izmlr, Antalya, Diyarbakır, Çukurova ve Erzurum Radyolannın birbırıne bağlanarak yaptıklan yayının adı, yeni yılda TRT1 olacak Zıra aynı tarıhte TRTII adıyla planlanan lkincl radyo Ankara ve Istanbul'daki lkl verid İle yayına gırecek. Hıfzı Topuz'un tfeylşi ile «Halkın kültür seviveslnln bir karış ustünde» olaa TRTI'e karsılık, TRTII gerek söz ve gerekse müzık açısındftn biraz daha merakiıya. biraz daha aydına, bıraz daha kultürlüye. ya da kültürlü olmak isteyene hltap edecek. TRTII fle ilgili bütün çalışmalar tamamlandı. Program taslakları ortaya çıktı. Tavın her gün 16 saat, 8 • 24 arasl sürdürülecek. TRTII yayına başladıktan sonra, Ankara, Istanbul ve Izmir'de 10'ar kilovat güçle kurulacak FM istasyonlan bugUnkü tklnd Program ya da tl Radvosu yayımlarlnı gene esld düzeyde «ürdürecekler. Böylece Batı Türkiye'de oturan herkes, üç radvodan birini seçme olanagı bulacak. Gaziantep, Van, Kars. Trabzon. Hakkârı tl Radyoları daha bir süre bugünkü bağımsız çalısmalannı sürdürecekler Ancak bunlann da zamanla TRTIl'ye bağlanmalan düsünülüyor. MAHMUT T. ÖNGÖREN bunlardan yararlanıp yararlanms dığı da açıklanmahdır. Oysa daba önceki Danışma Kurullarında da goruldügü gıbi konuşmacılann TRT hakkında yapabileceklen eleştirileri geçiştırebılmek içın çeşitU yollara ve ölçütlere baş vurulmuş. yanlış uygulamalara ve bunları ortatian kaldırmaya yarayabilecek onerilere deginiln.esme olanak kalmamıstır. örnegin, TRT'nm an bir dil kullandığı yolunda yapılabılecek bir eleştiri uzun boylu tartışmalara neden olmakta ve Kurum'un meslekî sorunlaTinın ele alınmasma bir türlü sıra gelememektedir. Böyle bır eleştiri kars\sında da TRT »ilerıcı» bır görünüm ka zanarak. gerçekte düzeltilmesı ge reken kusurlarmı kolaylıkla kapamaktadır. Çoğu kez konusmacılara yeterince konuşma olanağı bıle sağlanamamaktadır. Bugün başlayan 1974 yılı Danışma Kurulu'nun da aynı hava içinde geçecegme kesın bır «özle bakabilir miyiz? Gerçekte, TRT Danışma Kurulu'nun amacı radyo ve TV yayınlarını eleştırmek ve Kurum'un hatalannı belirtmek olmamalıdır. Gerçi belkı bazı belli kuruluşların temsilcılerı hizmetin geregl TRT'vi eleştirmeden vapamavacaklar. Aynca bu eleştinlerın rad yo ve TV yayınlanna vol göstere bilecek niteliklere sahip olabilecegi de düşünülebılir. Fakat bugün TRT'nin çok önemll bir nok taya geldigi ve ancak onarıcı eleş tirileri gerekslndirdıgi de bir ger çektir. Eskiden Kurum'un faaliyeti yalnız radyoyu kapsıyordu. TRT Televizyonu'nun Uk yıllariB da da yalnıa başkente yayın yapılmaktaydı. Ama bugun artık radyolarm ve televizyonumuzun yayın alanları çok genişlemiş bu lunuyor. Genişleyen yaym alanı da TRT içinde çözümlenmemiş sorunlar dolayısıyle, eskisine kıyasla, çok daha büyük eleştirileri ve tepkilerı çekmektedir Bu eleftirilerin ve tepkilerin halktan gelenleri üzerinde durmak ve ancak halkın yararına ola bilecek noktalan ele almsk v?rken, özellikle son aylardi, ama eskiden de gördüğümüz gibı. ba z.ı kişisel elejtirilerin ve hücumla rın da TRTyi ve TRT i!e ilgili çevrelerı uğrastırdığı göriılmekte dir. «Soylu Yabani» ad!ı film ola yı bu alanda gosterilerrk en belirlı ömckler arasındj bıılunuyor. Filmin müstehcen olup ohna dığının araştınlması yjerçeltt.» bir fikır olayı deiildir. Böyle bir dav ranış olsa olsa, TRT'nin karşısına bir güçlük çıkartıp. bazı ki şilerin yıpratılmafinı amjçlarr.ak tır. Aynı davTanışların ba<ka biçımlerine eakiden de rastlamıstık. 19*9 yümın 10 karım günü dî telefonlar iflemiş. Anka'i Televizyonunda yayımlanmakti olan Hiroşima'ya neoldu Televizyonda büyük bır llgl lzlenen Yirmincl Yüzyıl Dosyası lon haftalarda ilân ettigı programları vermıyor. Hıroşima ve Mussolini ile ilgili yayınlar yapılmadı. TRT'den bır yetkili Cumhuriyet muhabirine şu biljnvl verdı: «Mussolini seslendlrmedekı blr geclkme yüzünden tlân edildltl gün yavına gıremedi Hiroşima İse kaldırıldı. Amerlkalılar tarafından hazırlanan filmde atom bombasının atılışını mazur go«terir blr hava var Artık bu çagda bütün bir şehrl, harple hiç iliskisl olraayan kundaktakı çocuklan. kadınlan, ihtivarları, sivll halkı İle imha etmeyl her ne gaye Için olursa oNun savunan blr yavını yapmayı uvgun bulmadık» dedi. lspanya tç Savaşinın lkincl bölümü de, benzer gerekço ile vayındarv alınclı Fiimin faşıstlenn rarafını tutan bir hava taşıdıgı llerl sürüldü. Bir başka TRT'cı ıse «Bunlar buyuk araştırmalar tonucu hazırlanmıs filmler ÇoV. degerli belgesel bölümleri var Filmin hava«ı 1«e Tıirkçe srizlerinde deftişiklik vapılarak kolayca deSiştirilebilırrfı Atomun va karde? savaşının dehşetınl anlatan gerçek filmler her halde costenlmelıydı» dedi. HAFTADAN 1VDEKÎ ESKI FlLMLER DOLAYISIYLA: SEÇMELEK Sinemanın AtUl&OQRSA¥ TRT Basın BUrosu taşınma hazırlığı içinde bu hafta bülten yayınlayamadı. Daha önce hazırlanan ayüfc ve 15 günlük program planlan da bırbirinı tutmuyor. örneğin salı günü 19.00'da birısinde Türk Müziği Toplu Programı, ötekinde Batı Müziği «Yıldız Yağmuru» var. Çarşamba günü her ikisinde de yer alan Modern Folk Üçlüsü Konseri yayımcısı tarafından ertelendi. Basın Bürosunun bilgisi yok. Çocukluk anılansdan süzülerek gelen her şey getıellıkle belleğimizde belli bir değer değişimıne uğrar.. İçinde "ogdu9amuz çocukluğumuzu yasadığımız ev ne kadar gösterişhdlr. bahçesı ne kadar büyüktür.. Sokağımız ne geniş, oyunlarımız oe tatlı serüvenlerimiz ne heyecan vericıdir.. «Ne güzel komsumuzdur o, Fahriye Abla...» îlerlerde bir gün fırsat olup oralara d^ndüğUmUzde her şey farklı görünür gozümüze.. O görkemli ev şu küçücük ahsap yapı mıdır? O bahçe o zamanlar da böyle otlarla mı kaplıydı? Tadım unutamadığımız oyunlann geniş alanı şu aaraeık sokak mıydı? Ve Fahriye Abla gerçekten o denli güzel miydi? Geçmiş yı 1ların filmleri, oyuncuları da belleğimizae ayni değişirae uğramıştır. Nerededir, o eski filmler, eski oyuıcular? Geçmisteki çok şeyi olduğu gibi onları da yüceltir erşilmezleştinriz.. Bir sinemaseverın sık sık geçmiş filmleri anması, geçmı^ oyunculardan sözetmesi bundandır. Çocuklugumuzun, gençlıgln.İ2in filmlendir onlar.. Anılan, o donemlerin hâlâ canlı durar, yasam anılarımızla sıkı sıkıya bağlıdır. Herşeye daha dönük, uertürlü etkiye daha açık oldugumuz, herşeym bizım içın «ilk» değılse bıle «yenı» olduğu, hayallerin yennı gerçeklere terketmedigi, anıların bellegimizın dönemeçlerinde yığılıp toplanmadığı döremlere eşlik etnıışlerdir. Onun ıçin onları yeniden görmeyı özleriz ısteriz.. «TV'de Sinema», son aylarda bu olanağı sağhyor işte bızlere.. Sinema tarıhi açısından önemli filmler değil vokluk, karşımıza çıkanlar.. Ama hatırlanan, ozlenen filmler bazısı ve hemen bepsinde de geçmışın ünlü oyuncuları yeralıyor. Sinemanın citar», «yıldız oyuncu» demek olduğu, yonetmenlerin çokiun geride kaldığı, geniş seyırci yığınlarının yıldızları bir «ilâh» giW sevdiğl, yaşamlannı ezbere bildığı bır dönemln oyuncuları.. Bir Jennıfer Jones'in bugünkü ölçülerle iyı oyuncu olduğu söyleuebilir mi? Sanırım ki hayır.. Ama «Kanlı Aşk»ı, «Jennie'nın Portresı»nı «Sen Gideli»yi seyrettiğimızde o olağanüstü ınceliktekl yüze hayran o!mamak kabil mi? tngrid Bertçman'ı «Kazablankazâa <A>ktan da Üstün»de, «tntermezzo>da seyrettiğiniz mi? Bir döneme adını veren bu oyuncunun yığınlan niye etkiledigi, bu filmlerle apaçık ortaya çıkıyordu. «Şahane Züğürtler»de Claudette Colbert ve Charles Boyer'yl, «Boşanma Faturası»nda 130'larm Kathar'ne Heuburu'unu, «Sonbahar Yapraklan»nda Joan Crawford'u, «Çıftçınln Kızı.nda Loretta Young'ı, sonra daha yakın zamanın filmlerinde Kim Novak'ı, Rita Hayworth'u anmak.. Ve artık yasam&yan Dazı büyük oyunculan yeniden keşfetmek: «Küçük Sezar'da •Ciçekçi Kardeş» de çok degışık bir fızıği, olağanüstü bır oyun gücüvle birleçtiren unutulmaz gangster Edward G. Robinson, oır zamanıann «profil» adıyla ünlü oyuncusu John Barrymore, TÎME dergjsim'n ülke çapmda yaptığı «Amenka deyınce akhnıza gelen en iyı 10 şey nedir?. soruşturmasına «Kazablanka» filminde Humphrey Boga't'ın oyunu» cevabım veren kadmı düşündüren ve hâlâ yaşayan •lir efsaneyı sürdüren unutulmaz Bogart, güven vend vakışıkıılıftıvle Tyrone Power.. Ve daha birçokları: Ama bu gıderılen özlermn. bu duygusal yanın ötesinde göze çarpan başka birşey daha var. O da, geçmişin ünlü oyuncularıyla bezeli bu tamnmış fümlerin, smemanm artık kapanmış bulunan ve «ilk gençlik dönemi» diye nitelenebilecek bir döneminin tanığı olmaları.. Kendilerine özgü bir evrenden yansımalar getıren, beUi bir «naifliğı», bir çocuksu bakışı, bir iyimserliği aksaksız sürdüren, yaşamın gerçek (ve çokluk acıi yüzüne bakmaktan korkan, en gerçekçi olan, adı «toplumsal»a çıkmıs olanlannda bile kalıp • durumlann, belli bır ideolojinin şartlandırdığı sımrlılığın dışma çıkamayan, sorunlara. dünyaya tüm ve geniş bir bakış açısını getiremiyen filmler bunlar.. «Kazablankannın uydurma bır Kazablanka dekoru içinde geçen ve melodram'ın tüm ögelerini kusursuz bir bileşimle uygulayan gelişimini, veya «Şahane Züğürtlemde Rus devriminin bir güldürüve feda edilmesini önemsemevelim. Çünkü bunlar belli «tür filmleriıtdir ve kendı kapsamlan içinde ele alınmalan gerekir. «Küçüîc Sezar»da oyunculann abartmalı ovunlanna da takılmayalım. Bu film, lP30'da çevrilmıştir, sessız smema bitelı valnızca 2 yıl olmuştur ve sessiz sinemanın abartmalı 051ın biçuninden kurtulmak kolay değıldir. (Zaten bu ovun bıçımı bıle, dönemı açısından ilginçtirV Ama «Kirîı Yüzlü Melekler»dekı «şematik topıumculuk» tuzağmı, yanlış ve saptıncı iyı • kötü ayınmını nasıl bağışlayabılırız' Bu ömekler TV'dekı eski fılmlerde çoktur. Bu filmler. genel olarak bakıldığında, ancak belli bır döneme getırdıklen tanıklık açısından ilginç sayılabilirler. Diğer bir deyimlp, bu filmleri seyrederken, onlan özlemle, sempatiyle karşılamak başka bir şeydır, vanlışlannı, eksıklenni, saptmcıhklarmı gönnek başka bir şeydir . Ve vme bu filmler, topluca bakıldığında. sinemanın o zamandan beri almış olduğu yolu göstermeleri açısından da ilginçtirler. Kuşkusuz. o dönem. sinemanıh, çocukluk degilse bile bir «ilkgençIik» dönemi olarak nitelenebılır. Birçok şevı sınemada ılk kez söylemenin. bir çok konuyu ve sorunu sinemaya ilk kez getirmenin an heyecanı ve tazelığı ile doludurlar. Ama sinoma da o günden bugüne oîpıınluk çağına girmış. bakıs açısını çağdaş ve olgun blr dü7eye getırmiş. sorumluluklarmın bilıncıne daha bır varmıştır. Çağimızın insanı toplumsal bilınce erdiğı oranda, sinema da kendisıne toplumsal bir ışlev kazandırmak yoluna gitmıştır. Günümüzün sineması artık valnız eğlendıncı. ovalayıcı değil. sorunlara daha çağdaş bıçımde vaklasan, daha gerçekçi. gösterici, uyancı ve bilinçlendırici bır sinema olma volundsdır. Esktnin fümlerinın getırdiği özlem gıderme yanında, bu farta da belirlemesi, dikkatlerden kaçmamalıdır. Gerçekleşen programlar TWTB1B ytttt mtcm blrlnd yayın dSnemi 28 »rn'ıV ?•C*Sİ tona erecek. 16 hafta için planlanan programlarda >unrıcfın yapılan dejHslklikler basında ve kamuoyunda eleştiri konusu olurken. Plan ve Planlama Uzmanı Haluk Şahin, «tlân ettığimlz programlann ilk ava aıt gerçekleşme oram yüzde 94 olarak saptandı» dedi Şahin, yapılamayan tek programın Keban oldugunu, özellikle dıs kaynaklı filmlercfe ses bantlannın va da senaryoların eecikmesi yüzünden. bazı aksamalann eörüldügünü, bu arada naklen vayınlar dolayısiyle batı degişlklikler yapıldıgını tlerl sürdü. 'Ilkgençlık, çağı Yılbaşı programı çalışmalan Televizyon yeni yılı 12 saat devamlı bir progr£.mla karşılayacak. Bu konuda ılk toplantı geçen hafta yapıldı Bu hafta son sekıl vertlecek. Yayını TeleSpor (Uüneş Tecelli), Hafta Sonu (Serpıl Akıllıoglu) ve Avdan Ava (USur Dündar) rkipleri ortak sunacaklar. Yayının tamamı. TeleSpor havası içinde btrbirine bağlı olarak sürdürülecek Programla ilgill çalışmalan tstanbul'dan Meral Savcı. Ankara'da Yıleri Atamer vürütecek tzmir Stüdyosu henÜ7 faaliyete eecmediği ıçin orada çalısma yok Yılbaşı gecesi eglence verlennden naklen yayın teklıflerı teknik cesaretsizlik yüzünden itibar görmedi tlgililer toplantıda «Ya baglantı kuramazsak» dediler. «Daha önceden banda alıp, o gece naklen gibi yayınlayalım» fikri de cazlp bulunmadl. Televizyon Uaire Başkanı Yılmaz Dağdeviren, disk fcayması yüzünden yatıyor Dcktorlar en az lkl ay çalışamavaca gını ilen sürüyorlar Yılbaşı tle birUkte. Kurban Bavramı v« ikinci yayın döneminin hazırhklannı kapsavan bu en agır çallşma günlerlnde içlerl. Başkanlığa da vekâlet eden TV Müdürü Tarcan Gönenç götürüyor. Cuma günü gene her lkl programında ılân edılen «Yırminci Yüzyıla Giriş» geçen hafta yayınlandı. Bu hafta ne olacağını kimse bilmiyor. Bu sebeple size gerçek bılgiler verme olanağını kaybettik. Işler kanşmazsa cuma günü Alexandre Dumas'nıu Üç Silâhşörleri serisınden Demir Maskeli adamın 9 bolümlük bır dizi halindf başlayacağını haber verelım. Bu aksamkl Karacaoğlan, perşembe günkü Konya'da bır köy düğünü adlı yerli yapımlan tavsiye edelim. Cumartesi gecesi Gece'nia TV sinde, Televizyon Film îşleri Danışmanı Mustafa Gürsel'in Amerika'dakı profesyonel çalışmalan sırasında yaptığı iki kısa metraj, Asansor ve Heykel'in yayınlanacağını duyuralım. Bohvya Halk Kültürünü Tanıtan Paçama'nm ikinci bölümü cuma, Coustou'nun Yaşayan Denız'i cumartesi Teknik imkânlar ve imkansızlıklar TRTnin elindeki mıadı dolmuş makınalar sık sık »nrjî yaparken, yenileri de kullanmayı bilenın olmayışı yüzundea ıse yaramıyor. tstanbul'dakı görüntü kayıt clhazı bir süredir arızah tstanbu) Stüdyosunda hazırlanan programlar râdyolink ile Ankara'ya nakledilip orada banda alınıyor. Tabii bu, Ankara'da yapılması gereken kayıtlann aksamasısa sebep oluyor. Bir süre önce getirilen, ancak onu kullanan mühendisin TRT'den aynlması yüzünden kenara atılan trik masası (Çekimde görüntülerl şekillendiren ve renklenn elektronik âlet) durup dururken bozuldu. Bir ilgili, «Masanın bazı bölümleri yok oldu» dedi. ttalyan televlzyonundan alınan Canzonissimolarda gördügümüz, gene yayın dekoruna renk katan büyük ekran <Ja satm alındı ve getırildı Ancak onu da kimse kullanmıyor. Yönetmen tskender Salgırlı, Eurovısıon seçmelerinde Uk kez denemeğ> hazırlanıyor Tabiî kullanacak teknik eleman bulabüirsn. TV Teknik Bölümünden bir eleman, Cumhuriyet muhabirine. «Ellmlzdeki Sletlerle neler vapabıleceğimizi henüz bilmıyoruz. Cihazlann üzerinde. ne Işe yaradıgı bilinmedlği tçin hiç kullanılmayan bır vığın düğme var. Çogunun görevinl de tesadüfen öğreniyoruz» dedi. UNLÜ OYUNCU FREDERIC MARCH, «YILLAR SONRA» FtLMlNDE "TV'DE SINEMA..DA BU HAFTA • 11 kasım pazartesi: •KAPRÎS» (Humoresquei genç ve duygulu bir gpncın, mutsuz bır evliliği sürdüren ortayaşlı bır kadına tutulmasının öyküsü... 1946 yılmın bu duygulu filminde, o zamanlar 40 yajında olan Joan Crawford ve zamanın genç o>"uncusu John Garfield oynuyor. Son derece yetenekli bir oyuncu olan Garfıeld, birkaç yü sonra (1952'deı genç yaçında iken ölmüştür. • 13 Kasım Çarşamba: «DÜŞMAN YOtX,ARl KESTİ» Osman T. Seden'in en tamnmış filmi. Kurtulu§ Savaşı sırasında Istanbul'dan Ankara'ya gizli bir plânı göturmekte olan 2 ajandan bırı, aslında planlan çalmayı amaçlayan bır haindır. Seden, Kurluluş Savaşını yalnızcar bir fon olarak kullanıjor. sorunların temeline ınmeyc, donemin tas\ irini yapmaya girmeksızın, bir gerılim fılmi yapmayı deniyor. Yalnızca bıçinı açısındar. ilginç olan Düşman Yolları Kestı«de. senaryo Tarık Dur sun, knmera Kriton Ilyadıs imzasını taşıyor Eş:ef Kolçak, Sadri Alıjık, Nurhan Nur, Kadir Savun oynuyor. U959) • 16 kasım cumartesr .YILLAR SONRA» 'Anthony Adverse1» Serü ven edet,;.vatının tanınmış kıtabı •Anthony Adverse.ın 1936 yüında Mervyn Le Roy tarafmdan yapılmı« bir uyarlaması.. Frederic March, Edmund Gwenn, ve meslek yaşamının başnda bulunan bir genç aktris, Olivia de Havilland oynuyorlar. Cale Sondergaard adlı oyuncu, bu fılmden, yardımcı oyuncu Oscar'mı almıştı. SELDA Cuma günü Selda'nın konserı. cumartesi gecesi, Ateş Boceklennın sunduğu Sturtyo Istanbul var Hafta Sonunda Huseyın Gökmen Tele Spor'da Gonlıl Akın, tskender Doğan ve Ozay Gonlum (tabu değışmezlerse) yer alıyor. Pazar gpresı Yesan Asım Arsoy'u bestelerı ile tanıtan bfr programı da, meraklılanmn tlgı ıle izleyeceklerinı sanıyoruz. I kinci Dünya Savaşı ama.,. TV'de yayınlanan Büyük Savaş adlı dlzinin y3nkilan hanüz bıtmemtşken, TRT çok tlgl toplayan bu dizinın bir benzerinl daha tatın aldı lngllız ITV yapımı olan «The world that war • Savasan üünya» adü ser) bırer saatlik 26 bölümden oluşuyor. Çok d?ha seniş, çok daha teferruath göriintülerle tkind Dünya Harbini 8nlatıvnr örnegın bir bölümde, metresi Eva Braun'un 8 mılimlik kamerası ile çekUji Hitler'in ö?e! yaşantısına ait filmler dahi var. Dizi ocaktaa sonra yayına girecek.