Katalog

CUMHURİYET 8 Ocak 1974 (rOZLÜKJÜ SAMİ, Toz Duman İçinde TALİP APAYDİN 106 Susayım, blr şey söylemeyirn, dedim, dayanamadım be. Henller açıkça bize çamur atıjrorlar. Biz olmasayıruşız, Yonan gelmıyecekmiş. Yonanı bız getirmışiz. 1yı ya ışte sevinın, geliyor, deseydin. Dedım. Kadır ağa üstüme yurtıdü. «Siz no bilırsinız ulen, dedi. Herkesm akıllısı sız mlsinlz?» dedi. Yok, herkesin akıllısı o. Kus kafası ile o bllir her şeyi. AUahın bunağı! Sallabaş dürzü... Ayşa kadın dışan çıkmıştı: Ne oluyor? dedi. Ne bağırırsınız öyleî Klnüo kavga edersmlz? Hoş geldın Haceli. Hoş bulduk diza. Kime bağırıyor bu cinli gene? Bağırılacak adamlara bagınyor. Kimnuş onlar? Yonan geliyor diye sevınenler var da. Hee... Sevinsmler bakalım. Geünce evlerine buyur etsınler. Karılannı da versinler altlanna. Gâvur oğlu gâvurlaz!.. Hırsla içeri girdi. Haceli arkasından güldü: Gordun ya en iyısini Ayşa diza söyledi. Tam onlara soylenecek soz işte. En çok neye kızdım bıliyor musun? Aşır da oradaydı, hıç ağzını açmadı. Soktu kafayı yere, öyle dinledi. Ben o heriften bir şey anlamıyorum. Ne desin? öyle yapmak gerek, aldırma. Olur mu yavu? Beni orada dövseler, savunmayacak mı? Nasıl arkadaşUk bu? Savunurdu. îş oraya gelmemiş de o n . dan. Hem Kadır ağadan biraz çekinir. Hısımı oluyor ya? Neyse. Bir çizik çektira ben ona. Bunu mtutmam. Mahmut atı gebreledl, sildl. GUneşte doru doru parlıyordu. Ahıra sokup yerine bagladı. Önüne saman, arpa döktü. Ellermi yıkadı: Hadi şöyle gezelim biraz, dedi. Köy içine doğru ağır ağır yürüdüler. Kânm'la Yan Bilâl kaşın ucunda dikiliyorlardı. Görünce onlar da ınıp geldiler. Konuşa konuşa gidiyorlardı. Caminin önünde Ziver hocayla Kadir ağayı gbrdüler. Otunnuş namaz zamanını bekliyorlardı. Yan yan bakıştılar. Ziver hocanın gözleri büyüdü. Hıh, geliyorlar, dedi. Bir belâ çıkarmasınlar şimdı? Kadir aga çevreye bakındı, ortalarda kimse görünmüyordu. Alnından bir ter yürüdü. Bir şey yapamazlar canım, korkma. Içeri gırelım mı? Yok. Gözucuyla bakıyordu. Hele ki doğruca yU rüyüp geçtıler. Hınzırlar! dedi arkalarından. Köyün içinde kol geziyorlar baksana? Çalım atıyorlar. Kocakaş'ın askerleri.. Aman Kadir aga, bunlardan korkulur vallahi. Bunlar boyük küçük tanımayan adamlar. Pek üstlerine varma. Öyle he Hepsi de delibozuk. Kocakas şımartıyor bunları canım. O olmasa bir bok degiller. Zıvcr hoca eğilip fısıldadı: Hacı Nurı'nin evini bunlar bastı, degil mi? Ne dersin? Valla bılmem ki. O işi bir iyi anlaya. madık. Kendısi «birini îbrahim beye benzettım> dermş emme kesin degil. Bana da haber yollayıp durur, «kulagı seste olsun, öğrensın de bana bikiirsin» diye. Nasıl öğreneceğiz? BUmem. Demin Aşır'm halini gördün müT Gördüm. O da onlardan emme nasıl kafayı indirip kaldı? Gık diyemedi. öyle oldu he. Belkl pişmandır. Ondan bir şey öğrenemez miyiz, biraz sıkıştırsak? Bugünlerde camlye de sık gelmeye başlad'. Bir değişme var o hınzırda. Bir konuşalım bakalım. Akşam namizından sonra burada alıkoyalım. aramıza alıp konuşalım. Gelmezse eve çağırttınrız. Yavrum, kuzum diyerek söyletelim şunu. Zatl bana karşı boynu eğridir. İyi. öyle yapalım. Belki bir ?ey a h r a ağzından. «5 Gece yarısı kasaba yolundan doludızgin bir atlı geldi. Parolayı verip Ibrahin oeyı aşagı çağırtcı. Avlu kapısının önünde ayak üstü beş dakika konuştular. Heybeden bır şeyler çıkarıp verdı. Sonra tekrar atına bınip Sivaslı tarafına doğru stırdü. Îbrahim bey hey«iSanlanmıştı. Kjendikendlne düsündü, hesaplar yaptı: *" Zühtü, gel buraya, dedi. Molla Mahmuda gideceğız. Dışarı çağır, biraz kcnuşacağım. Kapıyı çek, köpekler çıkmasm. Mahmud'u dışarı çağırdılar. Zühtü sekiz on adım uzağa gıdıp bekfedi. Îbrahim bey elıni Mahmud'un omuzuna koydu, heyecanlıydı: Yann akşam yola çıkacağız, dedi. Sabahleyin bütiin arkadaşlara soylt, hazırlık yap sınlar. Üç dört gün gelemeyiz. Ona gore yıyecek alsınlar. (Devamı Var) ILK MECLİSTEN CUMHURİYETE Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU Anayasa Komisyonu Başkanı Yunus Nadi Bey kürsüde 29 Ekim 1923 Pazartesi günkıj oturumu yoneten Baskan lsmet Beyin, «Efendim, bu kanun tasarısının tumu üzerinde soz isteyen var mı? sorusu uzerıne, Anayasa Komisyonu Başkanı Izmır mületvekili Yunus Nadi Bey kürsüye gelerek şu konuşmayı yaptı. (1) le egemenliği bağsız kosulsuı ulusa veren ve yazgısını doğrudan doğruya ulusun kendisınin yonetmesini ongören bır hü kümet biçimi kabul etmis ve onun için yasamakta bulunmuştur. Bıliyorsunuz ki bu hukumet biçiminin adı, Cumhuriyettir. Bu nedtenle, dünyada uluslararası hayatımızda gerçek ünvanımızı almak gereğini duyarak, bu maddede zaten üstü kapalı olarak mevcut olan Cum huriyet yönteminl, Anayasanın birinci maddesine bır fıkra ile şulsuz ulusundur. Yönetırtitori*" temi, halkın kendi yazguım eylemlı olarak kendîsinın yonetmesı temeline dayanır.» Mad de bu idi; zaten bunun için de üstu kapalı olarak varolan şu fıkrayı buna eklemiş bulunuyoruz: «Türkiye devletinin hükümet biçimi Cumhuriyettir.» YUNUS NADİ, MECLİSTEKİ KONUŞMALARINDAN BİRÎNİ YAPARKEN.. dirmiş bulunuyoruz Te bu deyimi de şeref sayıyoruz. Şu hale gore Anayasanın üçuncü maddesi dörduncu madüe oluyor ve ona dokunmuyoruz. Anayasa Komisyonunuz Anayasa'daki değişmeleri gözönüne alarak Balcanlar Kurulunun oluşturulmasında yeni bir yöntem izlemek gerekliUğine inanmış ve bunu yuksek kurulunuza sunmuştur. O yöntem de şudur: Hükümet biçimimiz Cumhuriyet olduktan sonra tabii Turkiye Buyuk Millet Meclisi Başkanı vasıtasıyla şimdiye kadar yenne getırdiğimiz vazifeye, bu unvana layık bir zatın se^ilmesi gereklidir. O zat Cumhurbaşkanı olacaktır. Cumhurbaşkanının hükümeti kurmak üzere bir Başvekıl seçmesinl ona bırakıyoruz; Başvekil de arkadaşlarını seçecek ve seçılmiş olanlar Cumhurbaşkanınca Türkıye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna sunulacaktır. Kurulan hükümet Turkiye Büyük Millet Meclisınden güven oyu alırsa bu güvene sahip olduğu sürece görev başında kalacaktır. Komisyonunuz bu llkeyi kabul etmiş ve önerisinde bu ilkeye uygun bir doğrultu seçmiştir. Onun içindir ki, Meclisce seçimden vazgeçilerek, Ba«vekilin Cumhurbaşkanınca ve öbür hükümet Uyelerinin de Başvekilce seçilmesi esası kabul olunmuştur; bunu öneriyoruz. Bu nedenle (Meclisce) seçim kısmını kaldırıyoruz. kiye Buyük Miîlet Meclisinin. görev ve yetkisinden soz eder. O maddede «Türkiye Büyük Millet Meclisi G«nel Kurulunca seçılen Başkan, bir seçim donemi içinde Türkiye Büjiik Millet Meclisinin Başkanıdır. Bu kimlık le Meclıs adına imza koymaga ve Bakanlar Kurulu Kararlannı onaylamağa yetkılıdir. v.b.» diye yazılı olduguna gore, Türkiya Büyük Millet Meclisi Başkanı, Meclis adına devleti tcmsil etmek görevini yerıne getirmekteydi. Pakat orada biraz kapalı ve kısa olan deyimlendirmeyl yeni kabul ettiğimiz biçim uyarınca biraz genişletmeyi ve birkaç madde ile saptamayı gerekli gördük. Şu halde dokuzuncu madde yerine geçmek üzere bir ıki inadde koyduk ki, o maddeler de dokuzuncu madde, onbirincl madde olduguna gore 10, 11 ve 12. maddelerdır. «Madde 10 Türkiye Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca ve kendı üyeleri arasmdan bir seçim donemi için seçilir. Başkanlık görevi yeni Cumhurbaşkanmın seçımine değin sürer.» Bu maddeyle eskl dokuzuncu maddede esaslı hiçbir değısiklik yapmıyoruz. Yuksek bilgıleri içinde olduğu üzere, dokuzuncu maddede: «Büyük Millet Meclisi Genel Kurul tarafmdan seçilen başkan, bir seçim döneml içinde Büyük Millet Meclisinin Başka(Devamı 7. Sayfada) Doğu'da Kurulan Önemli Devlet Arkadaşlar! Birinci Türkiye Buyuk Millet Meclisi Anayasa ile Doğuda yeni ve önemli bff1 d l ^^ 'l t e î j ^ îB Ş i j Ş " Tİrkfy» Bİ^uk 'illîîtt Meelisinın hangi durum ve ko^ullar içinde toplanmı? olduğunu hepınız bıliyorsunuz. Dünya savaşı bittikten sonra Mondros silâh bırakışmasıyle devlet bır mutareke evresirte geçmış, fakat dtevletlerle silâh bırakı?ma koşulları konusunda bırtakım ılkeler kabul edilmişti. Mondros Mütarekesini bizimle imzalayanlar alışılmış bır deyimle henuz mürekkebi kurumadan o mutarekenin butün kural ve hükümlerinı çiğneyerek Türkiye devletini parçalamak üzere harekete geçtiler. Ülke her yanından işgaller altında kaldı. Ve sonunda Istanbul'un işgaliyle Turkiye devletinin. yaşamına son vermek suikastında bulundular ve bununla suıkastlarını tamamlamıç olcîuklarını sandılar. Bu durum ve koşullar içinde Türk ulusu uğradığı suikaste katlanamayarak onların elkoyduklarını sandıkları e^ki devlet örgütünü onlann ellerinde bırakarak, burada, Ankara'da, sizden önceki yüksek Meclıs olan Birinci Türkıye Buyuk Millet Meclisini, Türkiye Buyuk Millet Meclisi Hükümetını kurdu. Eşkâlinin ehem miyeti yoktur Türk ulusu; (Ben varım) ve (Devletim) diye butun dunyaya bunu ilân ettı. İşte bu Anayasa, Türk ulusunun bu davranışının dile getırılmesidir. Gördüğünüz zaferlerı kazanarak bugün varlığını gosteren toplumda, bugunku Turkiye Buyuk Millet Mecli sıni meydana getirmiş olan Turk ulusudur. Ulus Türkiye Buyuk Millet Meclisini ve böylece tarihimizde ve Türk tarihinde benzeri çok seyrek görulmüş bır harika yaratmıştır. Meclıs kendisinin kaynağı olan ulusun azmi ve büyiik çabası ile Anajasasını meydana getirmıştır. Buna bütün milletçe baghyız. Ikinci Turkiye Büyük Millet Meclisi ise, şimdi bir kısmmı onerdığımiz ve başka bir boiumunu de parça parça onayınıza sunacağımız bütünleme ve değısiklik ile bu kurduğumuz temeli güçlendirecek ve yukseltecektir. Hükümeti kurrr.ak şerefı Birinci Meclise ait ıse, bu temeli guçlendırmek ve yukseltmek serefi de bu (ikincı) yuksek Meclise ait olacaktır. Başvekilin Atanma Yöntemi Bu öneri yapılırken sekizinci maddenin değiştirilmesi bıçıda ortaya getirmiş bulunuyoruz. Yeni dörduncu madde olan eskl uçüncu madde «Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olınur ve hükümeti Büyük Mı»it Meclisi Hükümeti ünvanını taşır» diyor. Türkiye Hukümetinın ünvanını birinci maddede, uluslararasına yerleşmiş bulunan bir biçime koyduktan sonra, «Turkiye Hükümeti Büyük Millet Meclisi Hükümeti ünvanını taşır» demeğe gereklik kalmadı. O halde ikinci fıkrayı kal dınyoruz ve dördüncü maddeye şunu ekliyoruz: «Meclis bu idare örgütünü bakanları vasıtasıyle yönetir». Bu madde Anayasanm sekizinci maddesinin degişik bir şeklidir. Eski sekizinci madde şöyleydi: «Hukümetin bölündüğü dalreleri, özel kanun uyarınca seçeceği bakanlar vasıtasıyle yönetir; Meclis, yönetim konusunda bakanlara direktif verir ve gerektiginde bunları değistlrir». Madde böyleydi. O Zaman Zorunlu Görülen Bir Taviz Ondan sonra mademki yaptığımız değişıklik şimdiiik Anayasanın bazı bölümleriyle sınır lıdır, şu halde bu maddeden sonra gelmek üzere zaten kendimizde varolan durumumuzu saptamış bulunuyoruz ve yeni eklediğimiz ikinci madde i!e diyoruz ki: «Turkiye devletinirk dini; dini Islâmdır, resmî lisanı Türkçe'dir.» Bu durum zaten mevcuttur ve aslîdir. Bununla bu gerçeği de deyimlen MALKOCOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOGLU SÜPHELİ ZAFER Cumhurbaşkanının Seçimi ve Yetkîsi Bir de Anayasa'nın eskl dokuruncu maddesi vardır; bu Tür DİŞİ BOND UÇAK. AfOTDCUN/DA TİFFANY JONES Uluslararasında Bilinen Ünvan: Cumhuriyet Anayasa Komisyonumuz ivedılıkle şimdiiik bazı maddelerin açıklığa kavusturulmasını ve değiştırilmesini öneriyor. Bunlardan bmncisi: Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinln uluslararas'nda taşıdığı ünvanm saptanrr.a^ıdır. Gerçekten, Türkıye Buyuk Millet Meclisi Hükumeti cîivimi Anayasa bakımından bir eksikhk gostermez. (Anrak) uluslararası dünyada butun uluslarca bilinen ad İle su veya bu biçimde yerleşmiş unvanlardan birisini almak lâzımdır. Türkiye Büyük Mıllet Meclisi, bu yasanın birinci maddesıy GARTH 8U GEOCQC B((? TUM. ONU uiçefB SA TMAYl OÜŞOJMEDİM DpŞNDA<SECÇEX. /4ML1VOCUM SENOB ouvees, EGEC SANAT S E VEC a ' C İ OLSAYD Z VEOEB«.(E.DİM