Katalog

CEM YAYINEVt S U N A R KANAYAN # ERDAL Oztln yaşadığımiB son birkaç çalkantüı yılın vertmi olan hikâyeleri... • Yalnız çağım kavraınakla yetinmeyen, geleceğe dönük çözümler, yorumlar da getiren, sanatçı sorumluluğunun bUıncıni ortaya koyan ürünler, 1* Lira. umhuriye 50. yıl; sayı: 17756 Kurucusu : YUNTJS NADİ Patrick White YAŞAYANLAR VE ÖLÜLER 376 sayfa 20 lira SANDER YAYINLARI 8 Ocak 1974 Salı ABD Savunma Bakanı: "Petrol ambargosu kötüye kullanıhrsa kamuoyu bizi kuvvet kullanmaya zorlayabilir,, Adana yakınında 2 tren çarpıştı en az 20 kişi öldü ADANA (Cumhuriyet Bürosu) Adana'ya 20 kilometre uzaklıktaki Zeytinli istasyonunda 2 yolcu treninin çarpışması sonucu meydana gelen kazada en az 20 kişi ölmüş, 47 yolcu da ağır yaralanarak tedavi altına alınmıştır. Kaza, dün saat 18.30 sıralarında olmuştur. Ulukışla'dan Adana'ya gelmekte olan makinist Mustafa Mircan yönetimindeki karma tren, Adana'dan Mersin'e gitmekte olan Mehmet Şimşek' in kullandığı banliyö treniyle çar pışmıştır. Çarpışma sırasında (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) 1 Türkiye Barolar Birligi işkenceyi önlemek için Adli Zabıtanın Idari Zabıtadan ayrılmasını önerdi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye Barolar Bırliğinın 101'J Ocak tarihlerı arasmda yapıla cı cak olan Sekizinci Genel Kurulu na sunulmak üzere Yönetim Ku ; , rulu tarafmdan hazırlanan rapor da Devlet Güvenlik Mahkemele (Uevamı sa. ı, sü. t da) > Sağ Koalisyon ümidi azalınca CHP'de hükümet programı hazırhğı başladı ANKARA, (Cnmhuriyet Bürosu) CHP'de, Genel Başkan Bülent Ecevit başkanlığındaki beş kişilik özel bir komisyon tarafından hükümet programı taslağının hazırlandığı öğrenilmıştir. Kontenjan Senatörü ve Başbakan Naim Talu'nun, ıkinci kez denediği hükümet kurma girişiminin rfe olumsuz sonuç vermesi ihtimali belirdiği için. CHP ıçinde böyle bir çalışma başlamıştır. Bir sağ koalisyonun bütün denemelere rağmen gerçekleşmemesi, hükCmet kur ma görevinin yeniden CHP'ye verilmesini gerektirmekte ve bu gereklilik üzerinde konuyla ilgili yetkililer birleşmektedirler. Bu arada CHP Genel Baskanına yakın çevreler de, sağ koaiisyonun çıkmaza gırdığinin kesinlıkle anlaşılmasından son ra görevin kendisine verileceğı yolunda Ecevit'ın olumlu bilgiye sahip olduğunu, bu nedenle zaman yitirmeksizin kurulacak hükümetin program ta«1ağım bir an önce hazırlamağa koyulduğunu İfade etmektedırler. Alınan bılglye eöre, üç gündür proaram taslağı üzennde çalışan Özel Komisyonda, Milletvekili Cahi! Kavra. Milletvekill Deniz Baykal ve Milletvekili Erol Çevikçe görev almışlardır. AP'nin kesin kararı bugün belli olacak Kontenjan Senatörü Naim Talu'nun başkanlığındaki bir hükumete katılıp katılmama konusunu görüşmek üzere dün iki kez toplanan AP Genel İdare Kurulu, bir karara varamamıştır. AP Genel Başkan Yardımcısı îsmet Sezgin. yaptığı açıklamada, AP Genel İdare Kurulu'nun bugun VVASHİNGTON Amerika Sa runma Bakanı James Schlesinger, önceki gün Washıngton"da yayımlanan bir demecinde, Arap ülkeleri petrol ambargosunu kö. tuye kullanırlarsa, Amerikan ka muoyunun yönetimı, bu ülkelere karşı kuvvete başvurmağa teşvık edebileceğinı söylemiştir Schlesinger, Arap ülkelerinl ambargonun sonuçlanna karşı uyararak, «Egemen devletler, ba ğımsız yetkilerinden sanayileşmiş dunyayı zarara sokacak şekilde yararlanmamalıdır. Böyle bir davranışa yeltenmek çok büyük bir tehlikeyi göze almak olur» deırüştir. Amerika Savunma Ba , kanı, demecinde kamuoyunun kuvrete başvurulmasında oyna • yabileceği ro!e ışaret ettikten. sonra, zaten petrol üretict ülkele j nn de son günlerde petrol konu, sundaki baskılarıru azaitmakla! sanayileşmiş dünya lle ortak çı ', karları bulunduğunu anlamış gö ründüklerinl beürtmıştir. : (a.f.p.) (Petrol hakkındaki diğer ı haberlerimlz 3. sayfadadır) j ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) linde, Talu görevj Cumhurbaşkanına iadc edeceğini söylemıştir. MSP Genel Başkanı Erbakan d», CHP MSP ortaklığı ihtimali sorusuna «önce AP'nin kararinın» beklendiğini bildirmiştır. Ortak Grup toplantısından sonra yeniden toplanarak konuyu gorüşeceğini söylemiştir. AP Genel İdare Kurulunun sanıldıgı şekilde koalisyona girmeme kararı alması ha Büyük sermaye toplulukları ve "Halka Açılma,, Halka açılmanın başlıca nedeni kredi darlığı KOÇ HOLDtNG: «HALKA AÇILMADA EN ONEMLİ FAKTÖR YENİ YATIRIMLARIN FİNANSMAN İHTİYACIN1 KARŞILAYABİLMEKTİR» HACI ÖMER HOLDİNG: «ARTIK MVŞTEREK P.V ZARRV RKKABET EDEBII.ECEK Kl'RULVŞLAR GEREKLİ» ECZACIBAŞI HOLDtNG: «UZUN VE ORTA VADELt KREDt tMKÂNLARl YETERLl DEGİL» SOYSAL: «ENFLASYONUN •. 20 POLAYINDA SF.YRETTİGt BİR ÜLKEDE KREDI UCt'ZDUR» Geçt'.ğımiz yılın 14 Ekim tari hini taşjyan genel seçim »onuçlarır.ın damgasını vurduğu ortamın, sıyasal ve ekonomık alanlardaki en belirgin iki özelliği olarak şunlar gösterilebilir: Bir yandan, iki ayı aşkın süredır özellikle sağ kanattaki si yasal ve toplumsal güçlerın bı: türlü yenı bir dengede buluşamayarak yolaçtıkiarı hükümet bu nalımı: öte yandan da büyük sermaye topluluklarının yaptıkları çağrı ve reklâmlarla «halka açılma» sürecini hızlandırmalan Büyük sermaye topluluklarının hisse senetlerı satarak toplumun belli bir kesıminin tasarruflannı kendine daha çok çekmek isteyişı, onları kendine ortak yapmak arzusu hangi gereklerden doğuyordu? Orneğın, belli bir büyüklüğe erişmiş sermaye toplulukları, Ortak Pazar koşullarında rekabet edebilecek daha büyük, daha mo dern teknoiojiye dayalı kuruluşlan gerçekleştirebilmek için mı hısse senetlerini satışa çıkartıyor lardı? Ana etken Kendisiyle görüştüğümüz Koç Holdıng İcra Komitesi Baakan Yardımcısı Can Kıraç, «Koç Topluluğunun halka açılmasmda, bence, bu ana faktördür» diyor ve şuna ışaret ediyordu: «Üçüncü Beş Yıllık Plân'la başlayan dönemde optimal büyüklüktekı yatınmların gerçekleştirilmesini temın amaciyle halka açılma zaruret halinı alrmştır.» Hacı Omer Holding Topluluğu Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabancı'\a göre «Artık Müşterek Pazar"da rekabet edebilecek kuruluşlar gerekli» ydi. Küçük, cüce kuruluşlar, fabrikalar sana(Devamı Sa. 7. Sü I de) Pekin Türkiye'nin JSATO üyeliğini olumlıı hııluyor Cin Halk Cumhuriyeti Dışişlerı Bakan Yardımcısı Ho Ying, Türkiye'nin NATO ve Ortak Pazar top'.uluğunda bulunmasırun özgürlüğü adma son derece isabeMi bir hareket olduğunu söylemiştir. İzmır Gazeteciler Cemiyeti Baş kanı Sabrı Süphan Dağh'nın Pekin'dp Çın Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı Ho Ying ile yaptığı görüşme Anadolu Ajansı tarafından dun yayım lanmıştır. Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ho Ying, bu mülakatta, Türkiye'de ideolojik eylemlere girişenlerin Çin tarafından desteklendiği yolundaki iddialann, ülkelerin içişlerine karışmayı adet haline getirmiş olan Sovyetler Birliği tarafından uydurul duğunu da iddia etmiştir. AP Genel İdare Kurulu'nun dün yaptığı toplantılardan ilkl saat 11.15'de başlamış ve 14'de sona ermıştir. Toplantıda Demirel, bir «tahlil» konuşması yapmış, daha sonra Genel İdare Ku rulu üyeleri görüşlerini açıklamışlardır. AP Genel îdare Kurulu toplantısından sonra bir açıklama yapan Genel Başkan Yardımcısı İ9met Sezgin, hükümetin AP'nin bütün iyi niyetli gayretlerine rağ men kurulamadığinı ve seçim sonuçlannın istikrarsızlığa dönüş tüğünü belirterek, şunlan söylemiştir: «Meydana gelen bu durum vs hükümet bunalımının bazı siyasi partilerin kamuo>"unca da bilinen katı ve uzlaşmaz tutumlarıy le, nisbî temsil sisteminin kendine özgü karakterinden ileri gel diği şüphesizdir.» Sezgin, AP Genel îdare Kurulu'nun bugün de toplanarak çahşmalarım sürdüreceğini söelerine eklemiştir. AP'nin hükümete katıüp katılmama konusunda yetkili organı olan Genel îdare Kurulunun, geçen Çarşamba veya Perşembe günü topianacağınin Demırel tarafından acıklanmasına ra&men dü(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Cumhuriyet Haber Merkezi Frankfurter Allgemeine: «Demirel büyük bir demagogdııry> Esrarla yakalanan Amerikah 3 assubay 2,5 yıl hapse mahkum oldu YALOVA Karamürsel'deki Amerikan Hava Üssünde görevli J hava assubaylan John Whalin, William Lyman Wrsley ve Leonard Kettih Bovcher, esrar bulundurmak suçlarından 2,5'er yıl { ağır napis cezasına mahküm e. dllmişlerdir. Üç kilo esrarla yakalanan ve mahkum olan Amerikalıların, 325 bin lira nakti kefalet karsılığın1 da ve aynca Amerikan Komutan lığından yurt dışına kaçamayacaklarına dair teminat ahndıktan sonra, Temyiz sonuna kadar tahliyelerine karar verilmiştir. KaddafVnin bir Italyan gazetesınn yazı işleri mudurunu kovdurma istemi Hükümet i i tarafından reddediidi ROMA Italyan HCkümeti. La Stampa gazetesinin Musevi olan yazı işleri müdürünun kovulması yolunda Libya Devlet Başkanı Muammer Kadrfafi tarafından yapılan isteği reddetmiştir. Muammer Kaddafi, ltalya'da yayımlanan «La Stampa» gazetisinin yazı işleri mudürü kovul madığı takdirde Arap dünyasının Fiat otomobil şirketini boykot edeceğini söylemiştir. <La Stampa» gazetesi Fiat şirketinin mulkıyetindedlr. ltalya'da, gunün konusu olan olaya «La Stampa» gazetesinde € Aralık tarihinde çıkan bir yazı yolaçmıştır. Bu yazı, Kaddafinin hayat felsefesi, politikası ve basına karşı davranışı ile alay etmekte ve Libya liderini sinema oyuncusu Elizabeth Taylor'a benzetmektedir. Yazıya göre ıkısı de basından kaçmaktadırlar. Arap ülkelerinin Fiat Şirketı(Devamı Sa. 7. Sü. 2 de) CHP Heyetine göre, Kıbrıs'ta özgürlükler konusunda yakmma var İzzet R. YALIN bildiriyor tandan farkJı bır sosyai ve ekonomık bünye vermek düşünülemez. Kıbns'ın gerek anavatana (Devamı Sa. 7 Sü. 3 de) BAYRAM'DA EGLENENLER Kurban Bayramı yurtta sakin bir şekilde kutlanmıştır. Yılbaşı ve Kurban Bayramı nedeniyle 29 Arahk Cumartesi gününd'en beri tatilde bulunan ilk ve orta dereceli okullar, bugun yeniden öğretime başlıyacaklardır. Istanbul'da Kurban Bayramı da Yılbaşı gibi olaysız geçmiştir. Bu arada Istanbul'da atlıkarmca ve faytonların bulunduğu bayram yerlerinin bu yıl çok az sayıda oluşu dikkati çekmiş, belli başlı yerlerde kurulan ve ücret karsılığında gırilebılen Lunapark)ar da fazla ılgi görmemiştır. Fotoğrafta, Istanbul'un ancak belli başlı yerlerlnde kurulan bir Lunaparkta eğlenenler görülüyor. (Fotofraf: Tulay Divitçioflu) OLAYIARIN ARDINDAKİ GERÇEK KARA ELMAS ağlar» politikası vardı. Ülkeyi demiryoluyla bir uçtan bir uca donatmak için Atatürkün sağlığında çok çaba harcanmıştı. Nice savaşlardan çıkmış, yanmış, yıkılmış bir yoksul ülkede, ulusa! kaynaklara dayanarak ulaşımı sağlamak yolunda köklü adımlar atılu.. O dönemin yetersizlikJeri içinde hamleler yapıldı. İkioci Dünya Savaşından sonra çok partili döneme geçilince, demiryolu politikası terkedildi. Karayolu politikasına dönüldü. Dışardan gelen etkiler bu konuda ağır basıyordu. Petrol yakıtına bağlı bi r karayollan ulasımı için devlet büyük altyapı yatırımlanna yöneldi. Ancak karayollannm planlaoıası, demiryollarıyla bağdaşır biçimde yapılmadı. Demiryollan gerçeği gözetilmedi. Tersine Devletin Karayollan, Devletin DemiryoUarını iflâsa sürükleyecek bir düzende kuruldu. Şimdi dünya petrol fiyatlannın başdöndürücü bir hızla yükselraesi, petrole dayalı karayolu ve enerji politikasından vazgeçme eğilimlerinj beslemektedir. Resmi ağızlardan knmüre dönüş döneminin başlaması ge : reği duyulmaktadır. : Türkiye'de petrol kaynaklannın çapı tartışmalıdır, ama kömür yataklannın zenginliği söz ı götürme7. Eskiden beri ülkemiz! (Devamı Sa. 7, Su. 3 de)) Taksinin çarptığı kadının kucağında bulunan ikizler öldü FETHİYE Şoför Recep Ancan f27), yonetimindeki 48 AR 003 plâkalı taksisiyle çarptığı Zeynep Gökmen (22) adlı kadının, kucağmdaki ikiz çocuklann ölümüne sebep olmuştur. Fethiye'ye gelmekte olan şofor; Esenköy'ün içinde. yolun karşı tarafına geçmek isteyen Zeynep Gökmen'e çarpmıştır. Ka za sonunda kadının kucağında bulunan Feride ve Cumaziye adlarmdaki ikiz çocukları ölmüş, kendisi de ağır şekilde yaralanınıştır. (THA) ürkiye'de zengin petrol yataklan va r mıdır? sorusunun cevabı henüx verilmedi. Kimine göre ülkemizde zengin petrol yatakları vardır, kimine göre yoktur. Bu yoldaki Urtışmalar, konuyu aydınhğa kavuşturacak bir noktaya ulaşmış değildir ama, biraz gayretle kendimize yetecek oranda pet rol üretebileceğimize inanmak için sebepler çoktur. Son oiaylar da yirmi yıldan beri sürdürülen petrol politikamızın yarüışlığını ortaya kovmustur. Ne var ki bu yanlıçlıkla birlikte başka yanlıçlanmız da ken diliğinden meydana çıkıyor. Cumburiyetin ilk yıllaruıda başarıyls uygulanan bir «Demir f •••• LEFKOŞA Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Türk Yönetimi Baş kanı Rauf Denktas'ın, incelemelerde bulunmak üzere Kıbns'a çağırdığı CHP Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Turan Güneş, üç günlük ziyaretinden sonra beraberuıde Alev Coşkun ve Şevket Çızmeli ile Türkiye'ye dönerken, gazetecilerin sorusu Uzerine «Kıbns'a geldiğinden beri düşünce ve söz özgürlüğü kisıtlamalarj konusunda yakınmalar işittiğini» söylemiştir. «Herkesin, açıkça fikir özgürlüğü yoktur» diyebildiğini belirten Güneş, «En azından, (fikir özgürlüğü yoktur) demek özgürlüğü var» demiş, «Buna karşın, daha çok düşünce özgürlüğü jstemenin de olumlu birşey olduğunu» ifade etmiştir. Prof. Güneş, «Ulusal dâva içinde fikir mücadelelerinin yasaklanması ve kısıtlanmasımn, ulusal dava açısından, daha doğru bır ıfadeyle toplumun gelişmesı açısından sakıncalı olacağını sanmadığrnı» belirtmiş, «Yal nız, fikir mücadelesiyle her dev101 mahkum ailesi lette görülen siyasî mücadelenin a.ynı şey sayılmaması gerektiğiaf girişimlerinin ni» hatırlatmıştu. Prof. Güneş, bunun nedenini şöyle açıklamışdevamını istedi tır: «Kıbns Türk toplumu küçük ANKAKA. (Cnmhuriyet Bürosu) bir toplumdur. Elbette büyük Bayram ve yeni yıl münase Türk toplumunun parçasıdır. Fabetiyle Cumhurbaşkanı Fahri kat şahsî inancıma göre, Kıbrıs Korutürk ile Meclis Başkanla Türklerinin bugünkü koşullar alrı, Başbakan ve siyasî parti 1 tmda sorunları, büyük siyasî ay1 derlerine bir telgraf çeken 101 rılıklardan daha çok, mahalli somahkum ailesi, tutukevlerl ve runlar olarak ele alınmak gerecezaevlerinde bulunan yakınla kir. rının affı için yapılan crısimle ] Kibns Türk toplumuna büyük rin devamını İstemlMerriir. i Türk toplumundan, ya da anava Federal Almanya'da yayımla nan günlük gazetelerden Franlcfurter Allgemeine'nın 5 Ocak tarihli sayısmda yer verilen «Türkiye'de sessız bekleyış» başlıklı bir yazıda, Süleyman Demirel demogoglukla suçlanmıştır. Yazıda özetle şöyle denılmektedır: «Türkiye'de politık ıstikrarsızlık henüz sona ermemıştır. Ordunun güvendiğı adam, olağanüstü durumun Başbakanı Talu, Ekim aymda Meclise giren parölerın başkanları ile devamlı görüşmeler yapmakta ve bir koalisyon hükümetı kurma çabalannı sürdürmektedir. İlk deneme hüsranla sonuçlanmıştır. Şimdi Talu ıkinci kez hükümetı kurmayı denemektedir. Fakat öte vandan, CHP liden Ecevit de harekete geçmiş, daha önce başaramamış olduğu bir koalisyonu yeniden deneme hazırlığma girmıştır. CHP nın MSP ile vapacağı koalisyon aslında ateşle suyun yanyana gelmesı gibidır. CHP, Atatürk'ün reformcu mırasını sosyai demokrat açıdan benimser ve savunurken MSP dinin yenıden sosyai hayatta önem (Devamı Sa. 7. Sü. 6 da) [ Bu ko^cdcn ALTAN ÖYMEN Bir Sıkıyönetim Hatırası Şimdi altıncı, ya da yedinci baskısını yapan «Türkiye'nin Düzeni» eserinin yazan Doğan Avcıoğlu, 1971 Mayısında, yanında bir bavul kitap, Antalya'da bir otele yerleşmıştı. «Millî Kurtulu? Tarihi» diye yeni bir eser yazacaktı. Onun ön hazırlıkları için gerekli bazı kitapları. kitapçılardan. sahaflardan arayıp toplamış. yabancı dilde olanlan dışandan ısmar'ayiD getirtmiş, sabahtan akşama okumaya başlamıştı. Meşhur ıtbalyoı harekâtı», onu, o otel köşesinde buldu. Radyodan, 48 kişi ile, Yaşar Kemal, Bahn Savcı. Mümtaz Soysal. Muammer Aksoy, İlhami Soysal, Cahit Talas ve başkalariyle birlikte ismi, bir gün, radyorun 13.00 bülteninde okundu. Avcıoğlu. nemen Emnıyete başvurdu. Polısler onu alıp Istanöul'a, Davutpaşa Kıslaşına götürdüler... Bütün yol boyunca, merak ettı*ı şey, kitaplanydı. Poltsler, «suç âleti» olarak önce onların bulunduğu bavula el koy muşlardı.. Ona, «Biz Sılnyönetime teslım edelim. Siz oradan alırsınız» diyorlardı. Avcıoğlu, Davutpaşa Kışlaşında da kitaplarına kavuşamadı. Daha sonra götürüldüğü Ankara'da Dışkapı'daki «Gözetim evisnde de, Mamak Muhabere Okulundaki «Gözetim evi»nde de... Mamak'ta birlikteydik. Dilekçe üstüne dilekçe yazar, Savcılığa gıttiğinde, sorgusundan çok kitaplariyle il(Devamı Sa. 7. Sfl. 7 de)