Katalog

CUMHURÎYET 10 Ocafc 1974 provokatörjer Beyaz Sarayın ABD'dekipetrolsıkmtısmı Eski ve yeni abarttığı yolımdaki suçlamalar artıyor "Ajan Bir Filâdelfiya gazetesi New York'a ker geldiğini açıkladı. Bu ithamlar karşısmda ABD Enerji Işleri Başkanı William Simon 6 Ocakta bir açıklama ya parak hükümetin petrol sıkmtısını abartmadığını ve ABD'de ciddi bir bunalım oldugunu belirtmiştir. Filadelfiya tnquirer gazetesi Amerikan Petrol Enstitüsund^n aldığı bilgiye dayanarak verdiği haberde 1973 yılında New York'a gelen tanker sayısının 1435 oldugunu bildirmişti. Oy?a 1972 yılında New York'a sade 1.093 petrol tankeri gelmişti. G^ ne aynı gazetenin haberine gö Dünyada Bugün Diş basından î p e t r oi geliri, 280 milyar liraya çıktı BETRUT Suudi Arabistanın petrolden sağladığı gelir.ham petrole yapılan son zamdan sonra yılda 7 milyar dolardan 20 milyar dolara «280 mılj^ar T.L.) çıkmıştır. Bu konudaki açıklama Suudi Arabistan Petrol Bakan'ığı Genel Sekreteri Emir Suud Bin Faysal tarafından yapılniıştır. Lübnan'da yaymlanan «El Sayyad» gaz«tesine bir demeç veren Emir Suud, bu konuda ayrintıh bilgi vermekten kaçınmıştır. Suudî Arabistanm gelirindeki bu yükselmenin. içinde bulundu ğumuz yıldan itibaren geçerli olacağı bildirilmektedir. (a.f.p.) Suud 1974'te ABD ekonomisi Prof. Paul Samuelson aha ekim aymdaki Ortadogu savaşından ve Arap&nn petrol boykotuntian önce 1974 yılının ABD için «Urtısadi Büyümede Gerileme» yılı olacağı tahmöı edilmelrteydi. Yapılan hesaplar. üretimin '/> 23 oranında düşeceği eaflasyonun • 5,5 oranında artacağını ortaya çıkarmıştı. » Şimdi yeni bir gerçekle karşı karşıyadır ABD eionomisfc Petrol boykotu •« 10 ilâ °o 20 oranında bir sısıntıya yol aç/ mıştır. Petrol arzındaki kısıntırun bugünden ba>layarak gelecek yaz aylarma kadar süreceği düşünülürse ıktisadı gerileme hesaplarınm daha gerçek bir zemine oturtulması gerek. mektedir. 74'ün ilk yarısmda tiretimde reel bir düşüş beklenmektedir. Üretim azalışı sürekli artan enflasyonla beraber ekonomiyi dar boğazlara getirecektir. O 1973 yılında, 1972'den daha çok tan urtuluş Savaşına başlamak için harırhklannı sür düren Mustafa Kemai Pafa. İ919 yıh sonlarında bir mektup aldı... Mektup 1 eylül 1919 tarihini taşıyordu ve üzerinde «çok gizli» yazılıydı. Mektup, «Çok saygıdeğer Gerieral» diye başhyor ve özetle şöy!e devam ediyordu: «Istanbul'daki Rus Sosyalist Federatif Sovyet Cumhuriyeti, sizi ezilmiş Türkiye'nin yifit ba gımsırlık savaşçısı olarak kut. lar yürekten başan dilekierinı iletir... Konsey, bizim amaçlanmızm da sizinkine benzeyen ihtilâlci karakterine dikkatinizi çekmek istemektedir. Sizin özgürlük savaşmıza karşı duyduğumuz dostça duygu lara dayanarak, Kurmayuıız ile Istanbul'daki Konsey arasında temas kurulmasını teklıf ediyoruz. Böylece size bütün destek olanaklarıru sağlayabilecegiz ve zamanı gelince bizim hareketimiz de aynı anda başlavabilecek. Bu ânın çabuk gelecegine inanıyoruz. K TVASHINGTON Birleşik Amerika'da Nixon yönetiminin petrol bunalımını iç politika nedenleriyle abarttığı ve krizi haika olduğundan büyük gösterdiği yüîundaki suçlamalar art maktadır. Basında Arap ambar gosuna rağmen ABD'ye giren petrolün arttığına dair yazı ve haberler çıkmaktadır. Bu arada 6 Ocakta Filadelfiya'da çıkan tnquirer gazetesi son bir yıl içinde ABD'ye gelen petroî tankeri sayı&ında % 30 artış olduğunu ve geçen ay Bahreyn den Amerika'ya gelen tanker fayısınm da geçen Mayıstan bu yana en yüksek düzeye ulaştığını ileri sürmüştür. Reddetti re 1972'nin ilk 9 ayında ABD'de petrol üretimi, petrol tüketiminden 100 milyon varil daha fazla idi. 1973 yılının son üç ayında ise petrol üretimi, 1972' nin son üç ayıncfaki petrol üretimini de aşmış ve üretim tüketimi rahat rahat geçmiştir. Gene gazeteye göre 1973 Aralık ayında Bahreyn'den ABD'ye 103 tanker gelmiştir. Bu geçen Mayıs ayında 127 tankerin gelmesinden bu yana en yüksek rakamdır. Amerikan basınında çıkan bu tür açıklamalar son zamanlarda Nixon yönetiminin petrol sıkıntısını is Arttı tismar ettiği yolunda ileri sürü len iddialara ağırlık kazandırmaktadır. Bu iddialara göre hü kümet halkın chkkatini içteki skandallardan ayırmak ve giderek yükselen fiyatlardan ötürü petrol şirketlerinin petrol ürünlerinden daha büyük kâr sağlamasım temin etmek için petrol bunalımını abartmaktadır. Bu arada petrol şirketleri de bunalımı teşvik edîçi coyunlar» çevirmek ve bağımsız raklplerini tasfiye ederek. fiyatlan yuk seltmek ve ABDIi tüketicinin sırtından aşırı kâr sağlamakla suçianmaktadır. (DIŞ HABERLER SERVlSt) İşsizlik oranı İşsizlik oranı da. mevcut »i 4,5'dan daha fazla olacaktır. Bu oran Ekim ayı ortasmda cn 6 dolayında bulunmaktaydı. Özetlenen durumda şirket kârlarınm da azalacağı açıktır. 1974'ün gözönüne serilen tablosu pek iç acıcı değiidir Bu arada faiz hadlerinde kısa dönemde a«««ma oiabüeceğı de düşünülmüş olabilir. Fakat gerçekte bankalardan alınao ıcrediler arahk ayı içinde °.o 10 oranında bir faiz nrtışı; ile karşılanmıştır. 1971 ortasından başlayıp 1973 ortalarına kadar süıen akü almaz ekonomik büyüme, bugünlerdt» Wall Street için tarih olmuştur artık. VVall Street sakinleri yen* şeyler bulmate ya da denemek zonındadırlar. Aksi takdirde ekonominin aşırı zajnflığı sonucu, stoklardaki fiyatlan 5'den Te ındirmelc durumundadırlar. Petrol krizi geleneksel vatınmcımra ara?tırma ve yeni çözüm bulma sıkıntısı getirmıştir ıCısaca parekende fiyatlarda »A 15 orantnda bir düşme beklenebiıir. ABD için yapılan bu hosa gîtmeyen tahminlerin Avrupa ve Japonya içinde geçerî; olduğu bildirilmektedir. Ulusiarar^sı İ5 çevreleri iktisadi büyümeye beraber adım atmış, sonra yeniden beraberce gerileme alanma girmiştir. Sörü edilen ij çevreleri kısa süre içinde kendîlerini yenileyeceklerdir. Petrol boykotu, Japon hükümetini yeni tedbirler almaya zorlamıştır. Japon ekonomisi 1974 büyüme hızmı "/• 10'dan V 6'ya « düşüımüştür. Buna rağmen Japon Ekonomik Araştırmacılar Merkezi bu yıl için herhangi bir büyüme hızının söz konusu olmayacağını belirtmişlerdir. Batı Avrupa ülkeleri için yapılacak projeleri dü.şünmek, insanın titremesine yetmektedir. Bütün bunlar 74'e iyi niyetlerle bakmayı engellemektedir. Uzmanlar 1973'ün ekonomik alanda büyük gelişme yıh olacağmı ve bunun süreceğini söylemişlerdi. Oysa şimdi ortaya çıkan gerçekler bunlann tahminlerini yanıltmaktadır. 74 gerçekleri de tahminleri belki daha olumlu bir yönde değişürebilir. Fakat bu petrol sorununun çözümüne bağlıdır. Elektronik beyinlerle yaptlan tahminlerin bile bir kaç ay içinde ne ölçüde değiştiğini görmek ekonomi bilminin kesin tahminlerinden uzak oldugunu gayet iyi ortaya koymaktadır. F?kat surası da bilinmelidir ki, hiçbir ekonomi uzmanı, İsrail savaşı gibi herhangi bir dış etken^ hesaplayamadığı için kendini suçlam*z. îçiıt de bulundupumuz günler belki bundan sonra bu tür dı« ttkenlerin hesaplanmasını zorunlu kılacaktır. 1973 tahminleri 1972'de elde edilen sonuçlarla y»pı!mış ve yanılgıya sebep olmuştur. Ashnda 73 için beklenen büyük bir ekonomik gelişmeydi. Oysa daha yıl ortasında ABD gerileme dönemine girmiş bulunmaktaydı. Fakat petrol politikasmda Araplann yapacağı ani bir değişiklik şimdiki beklentileri elbette daha başka bir yöne kanalize edebilir. Ayrintıh tahminlere girmeden önce bir uyanda bulunmaîc yerinde olacaktır. Bilinen makroekonomik modelin varsayımları petrol, enerji v.b. mikroekonomik değişkenlerin yeni değerler kazanması sonucu derhal yeniden hesaplanamaz. Ne Keynes, ne de Irving Hsher bize bu yolda bir tavsiyede bulurunuştur. PeW bu durumda ne yapılabilir? Prof. Leontiefin GirdiÇıktı Sistemi konuya çözüm getirmektedir. Fakat Leontief analizi bir yönü ile kolay kullanılır değiidir. Bu da girdi ve çıktılarda kullanılan katsayılann sabit olusudur. Açıktıç ki, enerji arzındaki sınırlama sözü edilen katsayıları deği^tincektir. Piyasalarda dolara hücum başladı BONN Amerikan dolan değer kazanmaya devam etmektedir. Son günlerdeki artışı Pazartesi günü en yüksek değerine ulaşmış ve bir dolar 2.87 DM.dan işlem görmüştür. Böylece 73 Temmuzdan bu yana dolardakı değer artışı <c 25'e varmıştır. Dolann birdenbire yüksek oranda değcr kazanması üzerine çeşitli yorumlar yapılmaktadır, Almanya'nın kötüleşen iktisadî durumu ve buna karşı ABD'nin düzelen iktifadi durumu ve yapılan karşılaştırma herhalcie akla gelen son ihtimallerden biridir. En önemli etken ABD'nin düzelen iktisadi durumu ve yapılan karşîlaştırma herhalde akla gelen son ihtimallerden biridir. En önemli etken ABD'nin ödemeler bilânçosundaki fazialık olsa gerektir. Bu arada petrol fiyatlarının artınlmış olmssı ikinci bir etken olarak akla gelebilir. Petrol fiyatları artışmdan Almanya, ABD'ye göre çok daha fazla zarar görmüş bulunmakta dır. Almanya'nm ödemeler blân çosunda meydana gelen eski du rum tamamen petrol fıyatlanna bağlanmaktadır. Bunlardan başka bir önemli etkeni de gözden uzak tutmamak gerekir. Geçen yıllar içinde Alman Mark'ı revalüe edildiğinde, diğer ülkeler ihtiyaçlarrından fazla miktarlarda Mark satın almışlardı. Şimdi durum tersine dönmüş, aynı ülkeler Mark yerine Dolar satın almakta ve Mark satmaktadrrlar. Sözü edilen işlem, büyük ölçüde sermaye hareketlerine sebep olmakta ve sonuçta Dolann değeri yükselmektedir. Alman Mark'ının yanısıra îngiüz Sterlin'inde değer degişmeleri gözlenmeye başlanmıştır. Geçen haftaya kadar bir Sterlin 2.2245 dolardan işlem görmekte idi. Oysa son iki gün içinde Ster lin de dilşmüş ve 2650'den satılmaya başlamıştır. Japon Yen'i ise, bilindiği gibi, Dolar karşısında fiilen °~c 7 ora I nında devalüe edilmişti. \ (DIŞ HABERLER SERVlSt) [ İngiliz hükümeti işçilerin isteğini reddetti LONDRA İng«iz hükümeti dün 260 bin kömür madeni işçisinin zam isteğine boyun eğmeyeceğini açıklamıştır. Salı günü Enerji Bakanlığına getirilen Lord Carrington hükümetin enflasyonla savaş için aldıgı tedbirlerin dişına çıkıp herhangi bir anlaşma yapılamayacağı konusunda fikir birliğinde oldugunu söylemiştir. Dün ise Maden İşçileri Sendikası yönetim kuruluyla görüşmeden önce bir açıklamada bulunan Çalışma Bakanı William Whitelaw maden işçüerinin daha fazla zam istememeleri gerektiğini aksi halde ülkenin daha büyük bir ücret enflasyonuna süriiklenecegini belirtmiştir. (UPİ) Yunanistan, kendi ihtiyacına yetecek kadar petrol buldu ATİNA Yunanistanda petrol alamnda faaliyet gösteren bü yuk yabancı petrol şirketlerinden birinin temsilcisi, Yunanistan'ın Tasos adası açıklarında, kendi ihtiyacına yetecek kadar petrol buldugunu ve petrolün kalitesinin çok iyi oldugunu açık lamıştır. Bulunan petrol yatağmdan çıkan doğal gaz ise Selâ nık bölgesindeki smai kııruluşların enerji ihtiyacını karşılayacak miktardadır. Söz konusu petrol yatakları, Amerikan «Oceanic Exploration» şirketi tarafından bulunmuştur. Size yapacağımız yardım, para ve silâhın dışında, gerekirse mahalli sosyalist askerî gruplarm silâh altına ahnmasmı da kapsayabilir. Bu son durumun gerçekleşmesi halinde, kimin em ri altına gireceklerini bize bildirin... Aynca, hangi tür destegin slz ee daha gerekli oldugunu bildirmenizi rica ediyoruz. Bu konuda tek şartımız, kutsal nihaî amacımız olan çalışan sınıflar adına yapılan beynelmilel ihtilâl in zaferinin sizin tarafınızdan da benimsenmesidir. Cevabınızm, size gönderilen kurye aracılığı ile şifreli olarak verilmesini rica ederiz.» Mustafa Kemal Paşa'ya «Istanbul Sovyet»i tarafından gönderilen bu mesajda, Konsey Başkanı ile Sekreterin imzalan vareb. Düşünün bir ker... 1919'da, Is tanbul'da bir Sovyet Cumhuriyeti örgütü var ve cçahşan sınıflarm zaferi» adına, silâh ve insan yardımı teklif edebiliyor Mustafa Kemal Paşa'ya... Bu örgüt ne oldu; kimdi bu adamlar? Bilâl N. Simşir tarafından hazırlanan ve.Türk Tarih Kurunnlnca Vayımlanan «İngiliz Belgelerfride Atatürk 1919 1920» isimli kitabı açıyorus. Bu kitabm 281'inci sayfasında, sözünü ettigimiz mektup hakkında bilgi veriliyor. Istanbul'daki İngiliz îşgal Kuvvetlerine bagh bir gizü ajan, Istanbullu Bolşeviklerin temsilcisi hüviyetind6 Anadolu'ya geçmiştir. Bu ajan Balıkesir'de Kâzım Paşa (Özalp) ile uzun uzun konuşmuştur. Ingiliz ajanının amacı, Anadolu"daki hareketin egiümlerini anlamaktır. Bolşevikliğe karşı olan tutum da, Mustafa Kemal'den alınacak cevapla iyice açığa çıkacaktır. Bilâl Şimşir'in hazırladığı «İngiliz Belgeleri»nde daha neler yok ki? 1920 ocağında Ankara'daki yöneticiler, Sıvas Kongresi iiyeleri ne ve Mustafa Kemal Paşa'ya bir yemek veriyorlar. Bu yemekte, yine bir İngiliz ajanı vardır ve bütün konuşulanlan yine Londraya rapor etmiştir. «Türk Tarih Kurumu»nun bu son yayımnı ve Bilâl Şimsir'i kutlamak gerek.. Ajan provokatör»lerin Atatürk'ü de rahat bırakmadığını bir fcez daha koyuyor ortaya... Ama acaba, bu çeşit ajanlann çalışma yöntemleri degişti mi günümüzde? Tayland'm yeni Başbakanı Darmaskti, 1973 yıh kasmıında ülkenin kuzeydoğusunu ellerinde tutan gerilla liderlerinden bir mektup aldı. Bu mektupta, Başbakana barış teklif ediliyordu. Başbakan, Kuzeydogu Tayland'ı gerülaların hâkimiyetine bıraktığı takdirde, silâhlı çatışmalar da sona erecekti Basbakan bu teklifi kabul etmediği gibi, cevap da vermedi mektuba... Ancak cevap verseydi, gönde receği metin doğrudan Amerikan Merkezi îstihbarat Örgütüne (CIA) gidecekti. Çünkü mektubu yollayan bir CIA aja nıydı... Olayı «Ulus» adındaki Tayland gazetesi açığa çıkardı. j Bangkok'daki ABD Büyükelçiliği de doğruladı. Gerçekten bir CİA ajanı, Tay land Başbakanına gerilla liderlerinin ünzasını kullanarak barış teklifinde bulunmuştu. 7 kasım tarihli «Los Angeles Times»da, olayuı ayrıntüarı vardır... Olayların akışını çoğunlukla değiştiremeyiz. Ama hiç olmaz sa bilmekte de fayda var sanıyoruz. Pek n, Rusya'daki baskı rejimini kınadı TOKTO Çin Halk Cumhuriyetinin resmî organı olan Hsinhua Haber Ajansı, Sovyet hükümetinin, halkın direnmesi ve buna karşı uygulanan baskının körüklediği «bir yanardağ üzerinde oturduğu» bildirilmiştir. «Ksinhua» ajansı, Sovyet komünist partisi lideri Leonid Brej nefin iddialannın aksine ülkede istikrar ve ahenk bulunmadığım yazmakta ve Sovyetler Birliğinde «sert smıf mücadeleleri, millî tezatlar ve sosyal karışıklıkların hüküm sürdügünü» iddia etmektedir. (a a) : Yeni kaynaklar îçinde yaşadığımız sistem her ne kadar çoÇulcu demokrasl ise de, fiyatlarm böyle başıboş bırakılacagı düşünülmemelidir. Buna rağmen eenel olarsk fiyatlar artmakta devam etmek+sdir, fakat bu bir noktada frenlenecektlr. Aynı ramanda ihtiyari petrol tasarruh düşünühnemeli ve yeni kaynaklar harekete geçirihnelidir. Yukarda söylenen sözler endüstri kesimterİBİ ancak daha yakından incelemekle anlam kazanabilir: (T) Otomobil endüstrisinde talebin büyük ölçüde düşmesini beklemek olağandır. Fazla benzin vakan, lüks arabalar buglin pazarların işe yaramaz yığmlan haline gelmiştlr. Köçük ar»ba satışlarına talep daha fazla arttıgı gibi. bunlann lthalini beklemek de mümkiin olacaktır önümüzdekl günlerde. (T> Ev kiralannda artış beklenmektedir. Kiralar stmdlden artmaya başlamış ve bu artış beklenenden yüksek olmuştur. İpotek kredilerinin durumu tersine çevirip çeviremiyecsği henüz belli değildir. öte yanda mutlaka fazla Inşaat yapımı buralara nasıl jralat tahsis edileceği sorusu henüz cevaplanmamıştır. (3) Tüketid harcamalan son zamanlarda, az da olsa kısılmıştır. KuUamlabilir gelirin artışuıdaki azalma, kuşkusuz harcamalann azalmasına ve tasarruflann düşmesine vol açacaktır. (î) Petrol boykotundan önce, uzmanlsr 1974 yılında para darlığından söz etmişlerdi. Büyüme hızındaki düşüşü de buna bağlamışlardı. Tahminlerine göre, yatırım mallannda gereğindsn çok bir birikim olacaktı. Ampirik araştırmalar henüz bu sonucu vermemiştir ki, sevindirici bir olaydır bu. (?) İş adamlarırun yapacaklan. özellikle teçhizat yatınmlan bir müddet için geri kalmıştır. Kâğıt. çimento. kimya, çelik gibi endüstri kesimleri eksik kapasite ile çalışmaktadırlar. Enerji sıkıntısı sözü edilen endüstri ürünlerinde yeniden değer biçme zorunluğunu getirmiş. fakat bu henüz yapılmamıştır. (S) Devalüasyondan sonra dolar değerinde önemli kazançlar ortaya çıkmıştır. Bunun bir nedeni ABD dışmdaki aşın gelişme, bir nedeni ABD tanm mallanna olan yüksek talep, bir nedeni de ABD'deki enflâsyonun rekabet halinde bulunulan ülkelere göre daha düsük seviyede kalmış olmasıdır. Sözü edilen durum ihracatçılan üstün duruma getirmiştir. Ortadoks teoriye göre, ihracat fazlası bir süre daha devam edebilir. Pakat dış talep düştüğü anda dolarda yeniden bir gerileme görmek şaşırtıcı olmayacaktır. Sonuç olarak söylenebilecek şey, kapitalist ekonominin böyle bir durgunluğa artık tahammülü yoktur. Çünkü petrol kısmtısı ekonomiye yeteri kadar darbe vurmuştur. Bunun nedeni, belki de şu anda ABD'nin tutucu ve sorumluluğunu tek yanlı kullanan bir Başkana sahip olmasıdır. Beymenler, her şeyden önce öncü bir "kup", seçkin bir "görününr', özenli bir "dikiş", büyük bir "çeşit zenginligi" sunmaktadır sizlere. Hepsi ünlü Altınyıldız kumaşlarından hazırlanan Beymenlerin yüzde doksanı, bununla da kalmayıp, WOOLMARK garanti damgasını taşımakta, %100 saf Avustralya yününden yapılmaktadır. Bir Beymen kostümü, bir Beymen palto ya da. pardösüsü alırken içiniz rahattır. Yanılma ihtimaliniz yoktur. .<** Hazır giyimde VVOOLMARK garantisi Beymenlerde... Mehmet BARLAS Z AY t Ticaret Bakanlığının nammuza tahsisli 22.12.1973 gün ve 64493 sayılı müsade belgesinin postada kaybolı duğu anlaşıldığmdan hükmü n yoktur. 8 Deva Holding A.Ş. (Beklâmcıhk: 93) 188 StrfYbniYiin Uluslararası Yün Birlıği, yalnız %100 Saf Yeni Yünlü mamullere "Woolmark" garanti damgasını kulianma hakiaın tarumaktadu. 18S