Katalog

OKUL Hazırlayaniar Knjen ALATLIOGLU Reşat GÖNDEM Toptan Satış Yerleri: Istanbul'aa Babıâli'de Oesk Kitap Dağıtım Şti. ve BATEŞ İngilizceTürkçe ULKU SÖZLÜĞÜ umhuriyet 50. yıl; sayı: 17758 Kurucusu : YUNUS NADt ı, sürüklevici, çerçekçi ve siflRamayacagınız bir roman ; İTARÇIN KOKÜLU KIZ 472 sayfa, 25 lira PATEL ÎAÎ1NEVİ P K. 889 ISTANBUL (Reklâmcıhk 86) 171 JORGE AMADO 10 Ocak 1974 Perşembe İ16vell7. DÖNEM YEDEK SUBAYLAR 2 AY ERKEN TERHÎS EDİLlYOR 2 yıl üstüste sınıfta kalanın askerliğine karar verilecek. Üniversiteye giremeyen lise mezunları giriş sınavına katılmak kaydıyla 22 yaşına kadar askere alınmayacak ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Maıt 1974 sonunda terhisleri gereken 116 ve 117. dönem yedek subayların Ocak ayı sonunda, erken terhislerine B.v kanlar Kurulunca karar verilmiştir. Aynca iki yıl üstüste sınıfta kalan orta ve yüksek okul ile fakülte öfrencilerinin askerliklerine karar alınması kesinleşmiştir. Millî Savunma Bakanlığının Basın ve Halkla llişkiler Şubesi dün bu konuda şu açıkiamayı yapmıştır: lulann son yoklamalannm yapıldığı yılın güz dönemi smavlannda başan gösteremeyerek iki yıl (Devamı Sa. 7. Sü. i de) AP Genel fdare Kurulu, partisiz bir Başbakan'ın kuracağı sağ koalis/ona katılmamaya karar verdi GENEL İDARE KURULU'NUN DÜN AÇIKLANAN BİLDİRİSİNDE ERKEN SEÇİM KONUSUNDA, «TÜRKİYE'NİN B U G Ü N EN ÖNEMLİ S O R U N U SEÇİM DEĞİL HÜKÜMETTİR» DENİLİYOR AP'NİN KARARINDAN SONRA HÜKÜMETİ KURMA OLANAĞI TAMAMEN ORTADAN KALKAN KONTENJAN SENATÖRÜ NAİM TALU, BUGÜN ÇANKAYA'YA GİDEREK KORUTÜRK'TEN A F F I N I İSTEYECEK ! Alman I AP, kendi önderliğinde sağ koalisyon istiyor AP yetkili orgamnın hükümet sorunu üzerinde üç günden bfri devam eden çalışmaları dLn sona ermiştir. AP Genel ldare Kurulu dün 3,5 saat süren son toplantısından sonra, partiler dışı bir üyenin başkanlığındaki sağ koalisyona katılmayacakla1 rını açıklamış, sola karşı ola Sendikalar Birliği, Bonn'daki çalışma baş müşaviri Gökhan EvIiyaoğlıTnu TürkIş'e şikâyet etti ANKARA CUMHURİYET BÜROSU gan bir koalisyon düşünülüyorsa. bunun AP önderliğinde kurulması gerektiğini ve partinin böyle bir hükümetj kurmaya ha zır olduğunu bildirmiştir. Genel İdare Kurulu açıklamasında, bugünkü iç ve dış koşullar gözönüne alındıkta, en geçerli çözüm yolunun bir milli koalisyon olacağı görüşü ö*e tek Gerekçe «(T) Her yıl fakülte ve yüksek okullardan mezun olan yükümlü sayısınm gün geçtikçe artması yedeksubay kaynağının hızla bü yümesine yol açmakta ancak Silâhlı Kuvvetlerin mevcut yedek subay ihtiyaç ve kadrosunun kısıtlı olması bu biiyük kaynağın sılâh altına alınabılme olanağını vermemektedir. Bu nedenlerle Silâhlı Kuvvetler, zaman zaman gerçek ihtiyacının üzeritıde yedek subay lstihdam ederek insan gücünün israfına ve planlı kalkınma döneminde Silâhlı Kuvvetler bütçesinin büyük bir kısmının personel giderlerine harcanmasına sebep olmaktadır. Buna rağmen bakarüığımızca önceden planlanan ve ihtiyaçtan fazlasının celp dışında bırakılması mümkün olmayan yedeksubay adaylarının Ekim 1973 celp döneminde kontenjan nispetinin çok üstüne çıkmış olması Silâhlı Kuvvetler ihtiyacının üzerinde yedeksubay istihdamına yol açmıştır. Halen silâh altmda bulunan bu fazla ye deksubay sayısının azaltılması ge rektiğinden esasen hizmetlerinin sonuna yaklaşmakta olan 116 ncı dönem sıhhiye sınıfı (Veteriner smıfı dahil) ile 117 nci dönem kanşık sınıf Kara ve Deniz Kuvvetleri yedeksubaylarmın 31 Ocak 1974 tarihinde terhis edilmeleri Bakanlar Kurulunca kararlaştırılmıştır. (5) Hızla çoğalan nüfus ölçüBünde Silâhlı Kuvvetler ihtiyacının da aynı nıspette artmayışı karşısında Anayasanın vatan hizmetini diizenleyen 60. maddesinde yapılan değişiklikle anılan hiz metin Silâhlı Kuvvetlerde veya kamu hizmetlerinden olmak üzere iki ayn şekilde yerine getirilmesi esası kabul edilmiştir. Vatan hizmetinin, Silâhlı Kuvvetlerde ne şekilde yerine getirilecegi 1111 ve 1076 sayılı kanunlarla saptanmış bulunmaktadır. Ancak anılan hizmetin kamu hizmetinde yerine getirilmesini düzenleyen bir yasanın yokluğu nedeniyle mevzuattaki bu boşluğu süratle doldurmak amacıyla Bakanlığımızca hazırlanan ihtiyaç fazlası yükümlülerin vatan hizmetini kamu hizmetlerinde yerine getirilmelerine ilişkin kanun tasarısı 6.7.1973 tarihinde T.B.M.M.'sine sunulmuştur. Buna paralel olarak günün değişen ihtiyaçları ve koşulları karşısında 1111 Sayılı Askerlik Kanunu ile 1076 sayılı Yedek Subay ve Askerî Memurlar Kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesine ilişkin iki ayn kanun tasarısı da hazırlanmış olup halen Millet Meclisi Başkanlığında bulunmaktadır. (3) Diğer taraftan askerlik çağına girenlerden orta veya yüksek okul ile fakültelerde iki yıl üstüste sınıf geçemeyen yükümlüler işleme tâbi olduğu doğum Büyük sermaye toplulukları ve "Halka Açıima,, Sanayiciler iie bankacılarm sermaye piyasası konusundaki görüşleri farklı kası tarafından ortaklaşa lir... Hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetlerin alınıp satı!acağı ya da halen alınıp satıldıgı sermaye piyasası bugüne dek yasal bir çerçeveye kavuşturulamadı. Anonim şirketlerin hisse senedi ve tahvil satışı yoluyla serroayc toplama sürecine girmelerine kar şın, sermaye piyasasına iliskin hir yasa bir türlü parlamentodan geçemedi. Sermaye piyasasına ilişkin ksnun tasarısının hayli renk'.i öyküsü bundan onbir yıl önce ba?lar. Tasarıyla ilgili hazırhk çahşmalarına 1962 yılmda Deviel Flan lama Teşkilâtı, Odalar Biniği ve Türkiye Sınal Kalkınma Bangiri;i 12 Mart ve tasarı Araya 12 Mart girince, Bırinci Erim Hükümeti tasarıyı Mec'.is ten geri alır... Aneak. daha sonra gelen 12 Mart hükümetleri za manında tasarı hiçbir de£i>:kliğe uğramaksızın yenirfen MeclisS geri gönderilir. İlgili komisyon ise tasarıyı tümüyle değiştirip adeta yepyeııi bir taparı ortaya çıkarır. Ne var ki. bu tasarı da Başbakan Taln'nnrT se^rmrrölrjmetinin programınıı ahnm»» ve 14 Ekim seçirr.leriyle birlikte o da kadük olmaktan kurtulamaz... Tasarmın yazgısı onbir yıldır niçin bir türlü değişmerr.iîl'r? Bu sorunun cevabı çok yaygın bir iddiada yatar: Bankalar Beş yılda bir tasarı Beş yıl süren çalışmalar sonucu hazırlanan raporlara da>& naıak Maliye Bakanhğı bir tasarı ortaya çıkartır ve 1967 nısanında Millet Meclisine sunar... Bakanlığın tasarısı geçici bir komisyona sıınulur. Komisy.n ıia tasarı üzerinde'iki yıla yakm biı süre fslııır. değifiklikler >Mpaı. Araya 1969 seçimleri girince de tasarı kadük olur... Demirel Hükümeti, seçimlerden sonra bir takım değişiklikltr yapaıak sermaye piyasasıns ilişkin aynı tasarıyı bir kez Millet Mec lisi Başkanlığına gönderir.. Cumhuriyet Haber Merkezi KÖLN Alman Sendikalar Bırlığı (DGB) vabancı İşçıler Daseçim mevzuatmda ve uygulamairesinden Türk tş'e gönderilen rarlanmaktadır. bir yazida. Türkiye'nin Bonn Toplantıdan sonra Genel İdare daki aksaklıkları giderecek tedBüyükelçiliginde «Çalışma ve Kurulunun kararını açıklayan birler alınmadan başvurulacak Basm Müşaviri» Unvanını KullaGenel Başkan Yardımcısı îsmet bir erken seçimin bugünkü bunarak çalıştığı belirtılen eskı AP Sezgin. «Millî koalisyon etrafın nalıma çare olacağmı düşünmeMilletvekili Gökhan Evliyaoflu'dd uzamaması temenni edilen bir nin mümkün olarnayacağmı benun durumu ve tutumu şikâ süre için hep birlikte toplanmak lırtmiştir. Sezgin açıklamasına yet edilmiştir. DGBnın Türk gerektiğini tPkrarlamayı zaruri şöyle devam etmiştir: lş'e gönderdiğı mektubun roetnl bir görev saydıklarını» bildirmiş. «Bunun içindir ki, AP Genel şudur: İdare Kurulu. Sayın Naim Talu'nun 1974 Mayısında seçim TürkIş Genel Merkezi şartına dayalı bir hükümet kuBayındır Sokak 8 rulmasıyla ilgili teklifine katılAnkara Türkei makta bir yarar bulamamıştır Konu: T.C. Dış remsilciliğinde Zira, Türkiye'nin bugün en ö görevlı sayın Gökhan Evliyaoğlu' nemli sorunu seçim değil hünun tutumu kumettir. Ülkemizin acil sorıınKendisı tarafından T.C Bonn larını bir an önce çözme veteBüyükeıçiııgı ÇaJışma ve Basm neğine sahip bir hükümete ih Başmüşavin olduğu öne sürülen tiyacı vardır. Diğer taraftan Sa Sayın Gökhan Evllyaoglu esef yın Talu'nun 1974 Ekiminde se i verici bir tutum ıçerısinde bulun çim yapılması şartıyla bir koamaktadır. Geldlgi günden bu yala, daha teknik bir deyişle banks I lisyona gidilmesı yolundaki tekna sebebiyet verdiğı olayları aşalar sistemiyle sanayiciler bir tür | lifi de esasen CHP tarafından ğıda şöylece özetlemek mümkünreddedildiğinden, üzerinde du dür: lü anlaşamıyorlar da ondan.. (Devamı Sa. 7, Sü. 7de) Bankalar, hazırlanan tasarı'arın 1) Ford olayları sırasmda, haticarî bankalar aleyhine bir ayzırladığı bildiri niteliğindeki merım getirdiği; öngörülen te^vik tlnle. kendisini Alman Ford iştedbirleriyle banka katılmalarınm verenleriyle toplu sözleşme yasınırlanacağı ve banka mevduatpan bir kişi yerine koymak istelannın olumsıız yönde etkilenecemiş, yasal açıdan işyerindeki senği yolunda birtakım gerekçeler dikanın yetki haklarına tecavüa le tasarıların çıkmasını engellıetmiştir. yorlardı. Yaygın iddia bu idi.. 2^ Gene Ford olaylan sırasmda elinde diplomatik pasaportu Soysal, «İnanmamj» ve oturdugu verden Tiirk işcîdiyor... lerine saygısızca hitap etmek isAncak, Istanbul Sanayi Odatemiş ve binlerce Türk ışçisi sı eski başkanı Ertuğrul SoysaJ, tarafından vuhalanarak konuştubu kanıda değildi: rulmamıstır. • Yaygm kanıya uymayarak (Devamı Sa. 7. Sü. 4 de) bu tasarmın bankalarca ssbote (Devamı S>. 7, Sü. 4 de) PİYASA OT0M0BIL MARKALAKİ Ü İ İ PETROL SIKINTISI KA5IM AVLARI I Volks Cttro«n t . . ' • \ 29 Renauit Opei 31 Ford F.at BMW Ai Sımca • . . • , Peugeot Taşıt talepleri tükettikleri benzin miktarlarına görc değışik oranda azalıyor CHP'li üç Enerji milletvekili Bakanı: Akaryakıt büyük şirketlerin sıkıntısı olmayacak, Ihalka ancak açılması fiyatlar kararının :tüm kuşku ekonomiyi yarattığım etkılıyecek önesürdüler ANKARA, (Cumhnriyet Bürosu) | Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Kemal Demir, Millet Meclisinde petrol ürünleriyle ilgili gündem dışı bir konuşmaya verdiği cevapta, «Ham petro! fiyatlan henüz dalgalanma halindedir. Ve bizim ekonomimizi de ters yönden etkileyecektir. Her zaman söylediğim bir şeyi tekrar ediyorum; buna rağmen Türkiye'de akaryakıt sıkıntısı çekümeyecek, ama hiç şüphesiz (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de; I CHP • MSP temasları sıklaftı, ~" sağ koalisyon için AP'den Demirel dışında başkan aranıyor BAŞKENT NOTLARI ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) AP'nin Naim Talu'nun başkanlığında bir hükümete «evet» demeyeceğinin anlaşılmasıyla başlayan CHP MSP temaslan son iki gün içinde hızlanmış, her iki ; partinin ileri gelenleri bir bir j leşme halinde hangi konularda [ anlaşıp anlaşamayacaklannı gözden geçirmişlerdir. öte yandan dün, AP'nin kararının açıklanmasıyla Parlâmento kulislerinde traiık hızlanmış. bazı AP ilerı gelenlerinin DP ileri gelenleriyle kümeler halinde toplanıp hararetlı konuşmalar yapmalan dikkati çekmiştir. MSP yetkilileriyle sık sık temaslarda bulunan bir CHP ileri geleni temasla r hakkında şunlan söylemiştir: «Evet, Bayramdan bu yana MSP ileri gelenleriyle partimiz , arasında temaslar yapılmaktadır., (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) ' Bunıın adına ne denir? Fikret OTYAM ANKARA Anayasanın 151. maddesı, Uenel İdare ıçmde yer alan Uiyanet lşleri Bakanlıgının özel kanununda gö?terılen görevlerını yerine getıreceğini kapsar. Her yerde, özel giysileri ıçinde hazır ve nazır olan, şimdi de Arap ülkesinln çağnlısı olarak Hac farizasını eşiyle birlikte yerine getirmekte olan Dıyanet lşleri Başkanımız. görüldüğü kadarıyle blçimsellijı yanı sıra, tutucu olmayan bir dev let memurudur Bu ya/acakls(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de> PETROL BUNALIMI OTOMOBİL SATIŞLARINI AZALTTI (DIŞ HABERLER SERVİSİ) Sürekli artan benzin fiyatlan, hız kısıtlamalan, özel oto kul lanma yasakları ve 1974 iktisadl konjonktüründeki kara bulutlar Alman ve diğer otomobil firma larını dehşete düşürmüştür. Arap ların son petrol politikaları Av rupa ülkeleri sanayiinde önemli bunalımlara yol açarken, özellikle otomobil endüstrisi bundan en fazla zarar gören kesim olmuştur. 1972 ile 1973 Kasım ayları karşılaştırıldığında otomobil endüstrisindeki kriz açıkça ortaya çıkmaktadır. Taşıt talepleri tüket tikleri benzin miktarlarına paralel olarak değişik oranlarda azalmıştır. Bu azalma Volkswagen'de °o 5, Citroen'de »n 5, Renault'da "o 29, Opel'de »b 29, Ford'da »o 31, Fiafda »iı 37, BMWde ^ 38, Simca'da °o 41, Peugeot'da ' ı 47 oranında olmuştur. Topıam talepteki ortalama azalma ise °ı 21 dolayındadır. Petrol bunalımından en çok zarar gören kimya, tekstil ve inşaat kesimlerinde üretim ve tüketim dengesizükierı, oeklenen biçimde otomobn endüstrisıne sıçramış ve adı geçen kesimde talebin düşmesi otomobi: fiyatlarını da düşürmüştür. Pe' rol ve petrol ürünlerinın fiyatlarına yapılan zam tasarrul ihtiyacını da beraberinde getirmiş bunun sonucunda özel arabalarla işe ve geziye gılmek yasa.^lar.mış, araba hızlan kısulanmıştı. Bir yandan tasarruf tedbırieri, öte yandan benzin fiyatlan özel otomobil alışkanlığı ve zevkinin pahaUanması sonucunu yaratmıştır. Yalnız Avrupa'da değil ABD'de de büyük ve !üks arabalar talebi neredeyse ciurmus. daha önceden olanlanan üretim miktarlan simdı işe yaramaz kitleler ımassive layoffs) oluşturmuştur. Az ben { zin tüketen araba talepleri, di j ğer araba taleplerine p;öre daha j da düşmuş ve bu tip arabalar özellikle Amerika'da aranmaya başlanmıştır. AP siyasî af teklifini Meclis Başkanlığına verdi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) AP Millet Meclisi Grup Başkanvekilleri Menteşe ve Bilgehan, siyasi haklann iadesiyle ilgili AP kanun teklifinin imzalanarak TBMM Başkanlığına sunulduğunu açıklamışlardır. Siyasî haklann iadesi diye adlandırılan «Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 68. maddesinin değiştirilmesine referandum la kabul edilen geçici 2 macîdenin kaldırılmasma dair« kanun teklifi AP Senatör ve Milletvekillerl tarafından imzalanarak başkanhğa sunulmuştur. Petrolcu ülkeler Nisan'a kadar yeni zam yapmayacak CENEVRE Petrol Üreten Ülkeler Örgütü Bakanlar Konseyinin Cenevre'd'e yaptığı toplantıda, ham petrol fiyatlarının 1 Nisan tarihine kadar dondurulması kararlaştırılmıştır. Iran Maliye Bakanı Cemşit Amuzegâr, petrol fiyatlannda Nisan ayına kadar herhangi bir değişiklik yapılmayacağmı söylemiştir. Konsey çalışmaları sonunda yayımlanan bildiride de, Bakanların endüstri ülkelerinin enflasyonist eğilimlerini ve tüketici ülkelere petrol ürünleri sevkeden büyük petrol şirketlerinin uyguladıklan yüksek fiyatlan kısıtlamak için gerekli tedbirleri alacakları umuıfunda ol(Deramı Sa. 7, Sü. 5 de)' ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) CHP İzmir Milletvekili Yüksel Çakmur, Remzi Özen VÎ Hatay Milletvekili Mehnıet Sön mez, dün • Büyük sermayenin halka açılmasının ıçyiizü» başlığıyle yaptıkları ortak açıklamada, bu davranışm kamuoyunda geniş kuşkular yarattığım öne sürmüşlerdir. Ortak açiKİamada, büyük ser mayenin halka yakınıasma, balk la bütünleşme eğiıimlerinin bir görüntü olduğu idcüa edilmekte, özetle şöyle denilmektedir: «Yıllar boyu kamu sermayesi ile gelişen büyüyen özel girisimler, bir sınırda kamu sermayesinin büyüyen boyutlarıns yetmezliğiru gördüKlerı anda haı ka açıima postu dltında bu ke? halka hisss senetleri satarak özel çıkarlarını bir yanda kamu sermayesine. öte vanda halkıo küçük tasarruflanna dayandırmayı öngörmüşlerdir. özde kazanan yine halk olmayacak, ha; ka açık büyük sermaye kuruluşu görüntüsü altında aile şirketleri olacaktır.» Bu köşeden ALTAN ÖYMEN Gökhan meselesı u hikâye b i r kişiyle ilgili görülüyor ama, aslında diş teşkilâümıza musallat bir hastalığuı tipik bir örneğidir.. Almanya bizden işçi almayı durdurttu, oradaki işçilerimizin de istikbali belli değil ve bu yüzden Almanya'ya bi r heyet gönderdik ya.. Bu heyeti. orada en fazla işgal eden meselenin ne olduğu anlaşıldı: Gökhan Evliyaoğlu meselesl.. O sırada Almanya'da bulunup Türkiye'ye gelenlerin anlattıklarmdan öğreniliyor: Çahşma Bakanhğınca Bonn BüyükelciliKinde bir göreve atanan ve bu görevinin ne olduğu tartışmalara yol açan bu vatandaşan duru mu. Almanlarla yapılan görüşmelerin de, Almanlann yemek protokolünün de içine kanşmış.. Hikâyeyi özetleyeyim: Eski AP milleıvekillerinden Gökhan Evliyaoglu. Ali Naili Erdem döneminde, Çalıçma Bakanhğıyla; «Basın üzmanı» diye bir sözleş B Çalışan Gazeteciler Bayramı bu yıl da kutlanmıyor TGS yayımladığı bîr bildiri ile, 10 Ocak Gazeteciler Bayramını kutlamama kararı aldığım açıkla mıştır. Bu konuda yayımlanan bildiri şöyledir: «Türkiye Gazeteciler SendikaSJ, çalışan gazetecilerin sosyal hak ve güvenliklerini garanti altuıa alan. bu nerienlfi de her yıl (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) Petrol sıkıntısı devaın cdiyor BASIN AVRUPA 1974 me imzalayıp Bonn'a gider.. Ancak Bakanlık, onu gönderirken eline bir belge verir ki, bunda görevinin «Basın üzmanlığı» değil, «Çalışma Başmüşavırlıgı» olduğu yazılıdır. Yani Avrupadaki bütün Çalışma Müşavirlerinm. Ataşelerinın, «Basın Dzmanlan«nın, talan... Hepsinin «Başııı... Büyükelçilik bakar.. Arkadaşm atanma biçimine mi inansm? Elindeki bu «Baş»lık belgesine mi? Alman hariciyesine ona göre tanıtma yapacak. Ankara'ya sorar.. Çalışma Bakanlığmdan cevap yok. Yalnız Çalışma Bakanhğınm bu konuyla ilgili kanunlan, yönetmelikleri var.. Müşavirliğe atanacak olanlann belirll niteliklerı olması. 11san smavından geçmeleri vs. gerekivor.. Evliyaoglu'nda ise bunlar da yok.. Lisan da yok.. Yalnız «Ben buraya komlinistlerle mücadele etmek için s»eldim, Millî Istihbarat îşleri» gibi pozlar var.. (Devamı Sa. 7. Su. 2 de)