Katalog

İ)H*u »UtöftfDiSAMA?.. VA Sft»fiMA Öd FİYAr. HcM Sîzt fMPfONAiY'L/KyAPMriJü/ Ert UVĞUMU o i r t i ^ AMA AMA, Û ZAMAN J W M d t f DJHt£Kt7, K AUftM ALCAMtMAL... MERAKETMC MAfofMKİJîO İSA'NIN GÜNCESİ MELİH CEVDET AUDAY 4 9 Biraz gulumsedlm burada. Sonra, dedım. o sorgu lifı ağzmızdan yanhşhkla çıkmıj olacak. Benl idmancıların odasına sorgu içın goturduğunuzu ioylemenizden soz etmek istıyorum. Sıze sunu bildlrmek rorundayım ki, ben yandakı bınadan terfıan getırıldlm buraja, dorduncu katta, dıpteki odada oturuyorum Gerçi bugun o dort kağıt ışı için bırkaç mudurle tanışmak olanağını buldum, slzınle de bu yuzcfen tanıştık; ne dıyordum, mudurlerın en ufak bır olay uzerınde bile bunca duyarlıkla durmalan ne kadar ovuise yerıdır, ema ne bileyım, sızin bunu, benım sorguya çekılmem bıçıminde yorumlamanızı da >adırgamadığımı sovhjemem. Elimı eteklenmn altından çektim, eteğl güzelce duzelttım Ben, dedl, bu tşi pek guzel tek başıma yürutebdlnm, zaten hıç guçluk çıkarmıs degılim, aciz de gostermedım. Ama onlardan da anlayıs beklemek hakkımdır samyorum Paylamadan once sıcıllne bakılır lnsnnın. Degil mi ama? Bakın, demin bana ioylenen şuydu: Herkeıi birbırine sokmuşum. E bıraz ojle, dedım gülümseyerek Danlmajım istemem elbet. Apoletli kadın: Eorguyu t» başına döndürrnUsüm, dıys tUrdUrdü sözlerinı Böyle olabılir. oldu da, bır şey demıyorum; ama bılerek mi yaptım bunu? lfin yolunda gitmestni ben de istemez mıyım'' Hem yıllarca surecek bır sorgulamada ıkı üç saatın ne oneml olabılır' Sorgu nasıl olsa başa donmeyecek mıydı7 Bütun sorgular donup donüp başa ulasmıyor mu? Evet, bunu yapmak sadece sorgucuların hakkıcur, yoksa sorgucular olmazdı, bunu bilmiyor de. ğüım, bır sorgunun kısalması, scrguculann y&samlarının kısalması anlamına gelUmış, doğrudur, ama şımdı benl, üzucü oir uyarsızlıktan ötuıü, başkalarının yaşsmına goz dıkmış blrı yerlne koymak insafsızlık değil midiT? • Nezaketi elden bırakmadan * Benım sorguya çekıldıfcimi söylemek igtiyorsunur, dedlm, tUmden yanılıyorsunuz. Evet, müdürler bu gibi kuçük l$ler üzerinde çalışırken Dile bıraz fazla ciddı, oe bılevnm sert olujorlar denebılır Ama bırıncı kattakı sakallı »efimi. demin nerdeyse yalvarprak benden beslr.cl kâğıdı lsterken görseydıniz, bunun sorgudan çok başka bır şey olduğunu görürdünüz Bir aefin, memuruna valvarması 1; n, dü?ünün, ne gıkışık dururıa (ri;mesi gerektr. Kendısine yardım edemcdiCim için Uzjîünüm. Ama slz« gelince, sizm konu$manızin özi\nde bır tutarsızlık var Benın dort kâğıdı götürüp şefune teslım ettiğim içın mi «ortaıva çeHldiğımı sanıyor^unuz' Yoksa burada müdürlerle her konuşmaya sorgu mu denyor? Belki de başkası ıle kanştırdınız beri, va da slze vanlış bılgı verılmiş olmalı bu konuda. O sırada sanki asansörün duvanna vurulu yormuş gıbı bır ses oldu. Buna nıç aldjrmayan apoletli kadın: Sizi çabuk çıkaracaklannı b'lseydlm, ded! asansoru beşten dondürurdtaı, asma ka>»a kapıyı açarak durdurur, soura tam hızl» yediye çıkard'm, böylece de hem zaman kazanır, hem de ikı işi bir elde görerek kendimi suçlu duruma düşürmezdim. Ben olanağım yoktu demlyorum kı Ama olanaklanmı kulianabılmek içın ışlerın sıraaru, düzenıni daha onceden bılmem gerektiğini BöMüyorum, o kadar. Ben, arada durmadan dokuza çıktıktan sonra, jenldsn dörde inmem, bılemedınız, blr riaViira sürer aürmez. Ama bana beçle altıyj da verdınız mi, aynı Işı beUemeyeceksinis artık. Beru idmancılann oaasına gotUrmekle yanlış yaptığ nızı kabul etmek zorundasınız Ama ışınız basından aşmıştır, sıiışık bır durumda kalarak ıkı ışı mrbırıne kanştırmışınızdır Bunlar her zaman, her memurun başına gelen şejlerdır. Ancak mudurlerım, bu yuzden sızı daha dıkkatlı olmaya çağırdılarsa, ınanınız kı bu, benı koruduklanndandır. öyle ya, daha yenı geldığım ve ıyı bilmedığım bır yerde Asansorde bir sarsıntı olduğu için sözüm yanda kaldı Kaçıncı kata geldık» dıye sordum. Daha gelmedık, gelıyoruz, dedı. Bilıyorum, anladım, ama kaçıncı kata' dıye sordum Apoletli kadın: 9 C'ye dedi. Iyı anlamamıştım ne dedıfinl Auoletli ka Dokuzunca=lta«an sonraki katlar nu, a'S«.'*«ye yurur, dedı. Bız şımuı dokuz k'ya doğru gıdıyoruz Dısardan bu kadar yuksek gorülmiıjor, dedım Apoletli kadın • Dokuzdan sonrakiler dısardan görülmez dedl Bu sırada asansor durdu Apoletli kadm kapıyı açıp once beni dısarı çıkardı, arkamdan o da gelerek yanımda durdu. (Devamı var) Kalkınma Yarışında Türkiye ve Çevresi Dr. Melih TÜME^ Romanya ve bağımsız kalkınma politikası aradeniz komşumuz Romanya da, Bulganstan gıbı merkezî planlama ıle yonetılen sosyahst bır ulkedır. îktıdara hakım olan tek partı Komunıst Partısıdır. 1971 nufusu 20,5 mılyon olan bu komşu ulkeyı Bulgarıstan'dan ayıran üç ozellık vardır. Binncisi; tanmda sosyalıst sektor, Bulganstan'daki kadar genış değıldır. Ikincisı; Romanya yeralt» ser vetleri dzellıkle petrol bakımmdan zengın bır Ulkedır tçüncü özeUik ise, ıkı Ulkenın son yıllarda ızlemeye yoneldıklerı dış polıtıkalannda belırlenmektedır Bulganstan ekonomık polıtıkasında gıttıkçe daha çok Sovyef Eusya'ja \aklasirken, Romanya, sosyalıst blok ıçınde kalmakla beraber, Batı ıle daha sıkı ekonomık ıhşkiler içıne yöııelmek lstemektedır. PetroKimya »anavilnin Cretimi 650 bın ton ıdı. 1970 yılında ure tim bir mısli arttmlmıştır. Uzmanlaştna Romanya ve Bulganstan'ın Ranayilesmelerini karaktenze eden en goze çarpıcı ozellık uluslararası duzeyde ıbtisadasmı\> (uzmanlaşmaya) verdıklerı onen^de ortaja çıkmaktadır Bu nedenle soz konusu ulkelerın sanayi ürunleri yalnız iç ihtıvaçlar için değil Batı ve Doğu'daki dış pazarlara da donuk olmaktadır Örnpğın Romanya muhendislik sanayilerinde bolgenın en çok gelişmiş ve uzmanlaşmıs bir ulkesıdir. Petrol arama teçhizatı, makine tezgâhlan, traktör, kamvon, motor. gemi yapımt ve elektnk Jeneratorlerı gıbı gelişmiş sanayller yanınd'a şımdı Romanva da Bulgarı=tan gıbı elektronık sanavııne onem vermekte ve komputer uretimine geçmeye hazırlanmaktadır Romanva da surek'i tuketim malları dedığımiz buzdolabı (1971 üretimı 192 bın adet tir) ve çamaşır makmesi (1969 vılı uretimı 124 bln adettır) uretımi de gelişmıştir. Traktor uretıml 1971 30 400 adettır Kamyor, kamyonet gıbi ticarî ulaştırma araçları üretimi 1971'de 37 900 adettir K nemlerde söz konusu verimlih'k Bulgarıstan'da 27 4 kental, Turkıyede 12 kentaldir. Batıdakı komşularımızm toprağı daha verımli kullandıkları anlasılmaktadır. Hayvansal UrUnler 1971 yılında şöyledır. üretıml Et firetimi 1,3 mılyon ton (Bulgarıstan'da 517 bın ton, Tiirkiye'de 664 bın ton) Süt üretimi 33 mılyon lıtre (Bulgarıstan'da 16 mılyon htre, Türkıye'de 3 3 mılyon ton). Yiin üretimi 29^00 ton (Bulgarıstan'da 29 700 ton, Türkıyede 68 40O ton). Nüfusları ve ülke bilyüklüklen gozonunde tutulursa hayvansal Urünler üretımınde de verımın Jtomşulanmızda daha yuksek olduğu anlaşüacaktir. DEVA TERMOELEKTRİK SANTRAU garıstan'da tersine bır gelişme \ ardır. Reel ucretler yükselmek tedır. Romanya 1975 planına goro ka\ naklarınm yuzde 3032'sınl «bırikme» ye (vatırımlara) avıı* ma\ı programlaştırmıştır. (Bu oran 1965'te vuzde 25,7 ıken 1971' de yuzde 31 8'e yukselmıştı) Yatırımlann 1966 1970 donemın'le 'vuzde 52,6'sını sanayie tahsls eden Romar'va 1971 1975 planında bu oranı yuzde 54,5'e yukseltmıştır. Bulgaristan gibl buyuk hamlelı peşındedir. İdarî kontrol Birleşmis Milletler istatistıklenne gore Romanya'nın 1970 jılmda smaî uretim endek1!! (1963 yıh 100 olarak) rüzde 12» oranınd'a bir artış gostermektedır. Bulgarıstan'da juzde 118). Romanya aon jıllarda ekonomısini merkezkaç (desantralize) bir organizasyon içıne almava çalıjmakta idı. 1969'da başlavan bu hareket, Fransız kajnaklarına gore. 1971'de duraklamışa ben zemektedir. Nısan 1971'de Bakanlıkları yeniden duzenleme hareketinden sonra sanayi ve ticaret sektorieri uzerindeki ıddri kontrol daha da arttmlmıstır. Maden • Petrol Romanja maden bakunından o'dukça zengın bır ulkedır. Manganez, boksıt ve demır cev herı üretimi gelişmiş durumdadır Romanya önemli miktarlarda petrol ithal eden bir petrol ulkesıdir. 1968 yılında toplam ıhracatının yuzde 27,4'unu petrol, madenler kım\asal urunler teskıl edcrken, toplam ıthalâtının >uzde 33,6'sı aynı grup ürunler içıne duşmektedir (Petrol jthrlatı içın tran'la 100 mılyon dolarlık karşılığında makine vermek uzere bır anla«ma vapmıştır> 1970 vılı ham petrol uretimı 13,3 mıljon tondur. 1967 yılında Turizm • Teknik Romanya, gen kalmış ulkelere devamlı olarak teknik yardım vapabılecek bir duzeye ulaşmıştır Hindıstan'a petrol arama, rafıneri alanlarında teknik \ardım yapmakta ve üretım teçhizatı vermektedir Enerji sektorune de Romanya'nın teknik yardımı vardır Mısır'a maklne tezgâhları üretimi ve madencihk alanlannda teknik bılgı \e makıne yardımı yapmaktadır. Mısır ve Suriye'ye fosforıt v8 fosfat üretimi konusunda do»rudan katkısı vardır îranla son yıllarda onemli anlaşmalar yapmıs durumdadır. Romanya turızm alanında tfa Gelir artışı Bırlesmıs Milletler istatıstıklerıne gore Romanya, 1966 1970 döneminde mılli gelinni fmıllî gelır hesaplan sosyalıst Ulkelerde farklı olarak yapılmaktadır Buna «Uretılen mıllî gelir» denmektedır) yılda ort&lama olarak yüzde 7,7 oranında arttırmıştır Sosyalıst blok içmde ajnı donemde bu. Arnavutluk (yüzde 9,2) ve Bulfaristaa'dan (yuzde 8,7) sonra en yuksek gelişme hızıdır. (Sovyet Rusya da da aynı gelışme hızına ulaşılmıştır) Mıllı gelır artışına etken olan en onemlı kavnak sanayidir. Bununla beraber inşaat sektörünun de artışta Bulgarıstan'dan daha çok rol oynadığı anlaşılmaktadır MALKOCOĞLU yazan veçlzen:Ayhan BAŞOĞLU BEYAZ İLÂHE Pahahlık Romanya'da hayat pahahlığı Bulgaristan'dan daba hızlı artmaktadır. Işçi ücretlerine yapılan zamlar ve «osyal guvenllk \ ardımlannm geliştırümesine rağmen reel ucretlerin artıj hızı auşmuştur. Buna karşıhk Bul Kaynaklar: 1 «Quarterly Economic Re\ e« » Rumama, Bulgari Albanla» Annual Sup E I.U., London, 1972 2 «Innovatıons in Practlce ı Trade and Economic Co operatıon . » U N , Ne York. 1970 3 «Economic Bulletm for Eı rope» vol 23, No. 2 ÜJ New York, 1972 4 «Economic Survey of Eu' pe m 1971» Part II. UJ( New York, 1972 5 «World Economic Surve1971» U.N.. New York, 19 5 «LTEurope de l"Est en 1971 Notes et Etudes Documeı taıres, La Documentatio Françalse, Paris, 1972 « «Monthlv Bulletin of Statl Ücs». U.N., Dec, 1972 Y A R I N: YUGOSLAV EKONOMİSİ BÜYÜK HAMLELER rAPTI DİSİ BOND Yatınm gücü Komşulanmızdan gerek Bulganstan, gerekse Romanya yatırım guçlerı çok yuksek olan ültelerdır (1971'de Romanyanın yatınm oranı yuzde 31,3 dır) 1969 yılında Romanya'da çal'şan nüfusun sektorlararası dagılımı şöyledır: Tanmda çalışanlar yüzde 9 3 sanayide çalışanlar yüzde 40. inşaat sektoründe çalışanlar yuzde 13,1 dığer sektörlerde çalışanlar yüzde 37 6 Görüldtığü gıbı Romanya ekonomısı tıpık bır sanayi toplumunun yapısal ozellıklerı ıçındedır Romanya'da işgücfi Terimllliğı 1970 yılında yuzde 7,3 oranında artmıştır (Bulgarıstan1da yuzde 8,4) 1972 planı soz konusu verımlılığın yuzde 8 oruunda artmasını ongörmekta SONRA /SCttMI ASltl BULUVOELAC TIFFANY JONES Iİ^£IH^ EBTESI öUM CÜVULLILldfNE 6 A V K TAMMAEMEÖ.I ıdı. Romanya 1971 1975 dönemınde vuzde 1 1 1 2 oranmda bır gelişme hızına ulaşmayı planlamıatır. BU OLAN otDu.üMCüO Tarım Tanmda, yukanda da tıelırttıgımız gıbı, Roman>a, Bulgarıstan'dan farklı bır yapı \e üretım ılıskılen ıçındedır. Kuçuk aıle çıftliklen Uretlmde çoğunluktadır. Sosyalıst sektörun tanmsal üretımde payı yuk sek değıldır üzmanlann belırttıklerıne gore, bu nedenle Romanya daha çok buğday vn mısip üretımınde kalmıştır Tarımsal urun çeşıtlendırmelenno kolayca yonelememektedır. Bırleşmış Mılletler araştırmasma gore Romanya'da hektar başıra hububat verımı. 19^ kentalden (1 kental 100 kılogramdır) 1969 yılında 17,8 kentale inmljtir (Bulgarlstanda aynı verimlılik sırasıyle 27^ ':ental ve 30,3 kentaldır) Yslnız buğday uretimı bakı mından karşılaştırma yapılırsa Romanya'da hektar başına verımlılığm 1966 1970 yıiları ortalaması olarak 16,9 kental ol l DUM /vuaajo> ?1MA c;OC UZU l ^ ^ niçbir ^avunırra ^ GARTH CONBAD'7aw