Katalog

CUMHURİYET 27 £raWc 1973 Dış haberler Bugün MEHMET ZEKİ Türkiye'de polîtika ve devlet' yönetimine ügi duyan' herkes, j , ' A K T A N înönü'yü yakından bilmek zo934 368 Harb Okulu merundadır. Ülkenin iç ve dış haszunlarından, Meraduha Aksas dengelerıni belk; de en iyi tan'm sevgili eşi, Haluk Akdeğerlendıren siyasal bilimciydi İnönü... tan ve Hulya Eşsiz'in s e v •gili'babalan. Hikmet EşO'nun politik çizgisine, bazı kasiz'in kayınpederi, Selen rarlarına ve özellikle son yıllarıEşsiz'in dedesi, 25/12/1973 na öfkeli olabiliriz. günü Hakkın rahmetine kaPakat büyük bir Türk'ü daha vuşmuştur. kaybettik. Bir d<*ıem, înönü üe birlikte sona erdı. Cenazesi 27/12/1973 günü öğle namazını müteakip KaCumhuriyet, artık kesinlikle ye dıköy Osmanağa Camiinnı kuşaklanndır. den kaldırüacaktır. Ama, artık «înönü acaba n# diÇ'elenk Bönderilmemesi yecek?» sorusunu sorarriâyacarica olunur. ğımız günler başlıyor. Bir vatan' • A1L E S 1 daş olarak da, bir gazeteci olarak da. Türk politikasını eskisl kadar ilgi çekici bulmadığırmzı söy (Cumhuriyet: 1075ü) lemeüyiz. Daha doğrusu, înönü' süz Türkiye'ye alışmak zor<odacak. f KÂYIP 1971 1972 ders yılı döneıninde Istanbul EczacıBir konuşmada, •'«Lo'zan'a şjt tiğirh zamana kadar • çizmeden lık'Yüksek Okuluna 3. ders harbaçka şey giymemıştirn ayağr cı olarak yatırdığım 1237^0 lima» diyordu. Onun Cumhuriye't jalık makbuzu yitirdim. 3. şahjslara duyurulur. dönemmdeki hayâtma bakanlar 1278 OTA ise, sanki daha önce hıççlzme giymemişçesine davranan bir Cumhuriyet 10747 sivil görmüşlerdir* Bırinci Dünya Savaşından bil yana Avrupa'da • ayakta • kalan ? yegâne anlaşmanırç mirriannı da kaybettik öncekı gün. 50 yıllık banşımızın yapicısıydı İnönü... Bmnik adı ve aziz hatirası ön'jnde, acı ve saygı ile eğüiyoruz. . KAHtRE Mısir, Süveyş kanaluun iki >ıakasmda karmaşık bir şekilde mevzılenmiş bulunan ve Mısır kuvvetlerinin düzenll olarak yeni hatlara çekilmeleri konusunda Cenevre'de başlamakta olan müzakereler sı rasmda, îsrail'ın istediği sekiladece Türkiye değü, bütün de bir taviz vermeye razı olmadunya, olağanüstai bif insanı kaybetti. Ismet İnönü, asker, dığını, yani birlıklerini kanalın politikacı ve devlet sdamı. ola doğu yakasından çekmiyeceğuîi rak, 20 nci yüzyılın kaderinî de bildirmiştir. falarca etkileyen kararlarjn sahi Mısır basnu, Cenevre banş göbiydi. ı rüşmelerinin ikinci safhasına Ona sadece bir! Örtadogu insa Mısır adına Genel Kurmay Hanı gozü ile bakarsanız bile, ba rekat Dairesinden General Taha ElMahcub ile Dışişleri Bakanşansımn büyuklüğünü hemen gorürsunüz. 1900'lerin başında, lığından Albay Fuad Hudeydı ve genç bir asker o!arak karıştı po Dr. Nebil ElArabi Başkanlığın daki bır katılacağım alitikaya. Birinci Dunya Savaşı çıkJarkeh, heyetinCumhuriye» ga«El ru Osmanlı İmparatorluğunun zetesi,. Mısır askeri çevrelerıne bır subayı olarak yaşadı. Kurtu atfen 'Mısır'uı kararlı tutumunluş Savaşmda bir Anadolu'lu ko dan sapmayacağını ve Cenevremıttan, Cumhuriyet yıllannda ise de, Israılin arzuladığı biçimde Lozan'dan gelme diplomat, Ata taviz vermesinin söz konusu oltürk'ün başbakanı ve so'hra.Cum madığını belirtmiştir. hurbaşkaıuydı. Gazeteye göre, kanalm doğu Bir devlet adamı için sStteoe, Ul yakasında bulunan Mısır ordukesini Ikinci Dünya Savaşfdışın ları, gaspedılmiş topraklann da tuîabilmek bile, adının tarihe «kurtarıldığının bir sembolü» geçmesini yeterli, kılar. înönü, ço olarak mevzüerinde tutulacakğulcu partiler demokrasisini ge lardır. tirdı, Cumhuıbaşkanlığından seçimla gittl. 1950*0 arasrmn müca deleci muhalefet lideri, 1960 sonrasının istikrarVe düzen sembo lü oldu. Ortadoğu'da bu kadar uzun yıl devlet yönetiminde ve politik&da dogrudan görev alan ve hayala kendj yurdunda, evinde, barış ve VDR ÜZEL özgürlük içinde göz yumabilen başfca bir lider var mıdır? kardeşi Oğnr"un dünSon 50 yılda Avrupa'da işgal yaya geldiğini müjdegörmeyen tjlke kalmadı. Balkan lemekle kıvanç duharitasmda, «ınırlar birkaç kez yar. BtGA degişti. înönü, Atattirkçü dış polltikayı Cumhuriyet 10749 «yurtta sulh cihanda sulh» ükesine uygun yürüten tutumu ile, Türkiye'yi bu felaketlerin dışında bırakmıştır. Hayatı ve politikası kitaplara konu oldu; olacak da... Dediği VEFAT gibi, «Herkesin istikbal olarak Merhum Necaettin Gengördıiğü, onun için bir maziydi.» can'm €şi, Paruk Gencan, Bu uzun ve dolu hayat, çeşitMuallâ Teker ve Neclâ Mö11 ağır ve hafif eleştirilere hedef rek'in biricik annelerı, olduğu gibi, büyük destekleri de MUZAFFER arkasına toplamıştı. Özellikle ken di partisi lçindeki son tutumu ve GENCAN yeni kadroya karşı insaf suıınnı aşan davranışlan üzücüydü. 26 12 1973 tarihinde Haktan Rahmetine ka\ruşmu5tur. Ancak înönü çapındaki insanMerhumenin cenazesi 27 12 lar için, yargılar hayatın küçük 1973 (Bugün) perşembe gübir bölümü üzerıne kurulamaz. nü ikindi namazını müteakip Onun hayatintn her bölümü ayn Fatih Camiinden alınarak ayrı dÇerlendirılir; ve bu değerToşk«w Çamhk j lendiTBte sonunda Tüisfyv Cumdefneduecektir. hurişŞSnin 50 yıllık Urihl 4e çıkarV O bir devrimci degıldi.. Pakat (Çiçek Reklâm: 1890/10753) padışahlıga son veren Cumhuriyet devriminin Atatürk'ten sonra ikinci ismi İnönü değil midir? j O bir statükocuydu... Ancak [ V E F A T korudugu statiiko, bır anlamdâ j her unsuru ile Türkiye Cumhu1 Em. Knrmay Albay riyeti'ydi de... > Büyük bir Türk'ü kaybettik Mısır, Süveyş'in doğu kıyısından çekilmiyecek 'Türkiye Ortadoğu savaşmda incîrlik üssünü Petrol krizini büyük şirketlerin kullanmaması için ABD'yi zorladı, körüklediği öne sürüldü ve Madrid'e gitnaesi de kanıtlamaktadır. Görü; ayrıhklarının ne denleri kimse için bir sır değildir. Bonn Hükümeti, Amerikan uçak malzemelerinin geçirilmesıni protesto etmekle yetinirken, «geçici. Türk Hükümeti ile özellikie Dışişleri Bakanı Bayülken, NATO kumandasındaki İncirlik Havaala nradaki Amerikan üssünün kulla nümasını önlemek için zora bajvurmuştur. Bu maksatla özel yetkiler verdi ği iki Türk Generalini İncirliğe gondermiştir. «Ne Amerikan Dışişleri Bakanlığı, ne de Pentagon, Türklerin, Müslüman kardeşleri olan Araplar lehinde ve Yankller (Yankee) alyhindeki bu «katılığını iyi karsılamamısnr. Suriye ve Mısır'a modern stratejik malzeme götüren Sovj'et tajıt uçaklarının hiç bir itiraz göremeden ekün savaşı boyunca Türk scma larını kullanmalan da Washington tarafmdan iyi karsüanmamıs tır. Dünyayı sarsan petrol buhranında dev petrol şirketlerinin oynadığı oyun hakkında Amerika'da Harper's dergisinde Christopher T. Rand tarafmdan yazılmış gayet ılginç bir yazı çıkmışf.r. Bu yazı son petrol bunahmırun Arap İsrail çatışmasının neticesi olduğu tezine ağır bir darbe indincektedir. Bır Ortadoğu uzmanı olan ve Standard Oil of California ile Occidental Petroleum şirketlerinde çalışan bay Rand'a göre halen dünyada son derece zengin petrol rezervleri bulunmaktarfır ve petrol şirketleri kârlannı çoğaltmak ıçirt yeryüzünde gerçek olmayan «bir petrol buhranı» meselesi yaratmışlardır. Bay Rand yazısma şöyle devam etmektedir: «Petrol şirketleri ilk önce petrole talebin artmasmı teşvik etmekte, sonra arzı azaltmaktadırlar. Bu iki çizgl 1980' lerde kesiştiği zaroan şimdiki hayalî kriz yerine gerçek bir buhran başlayacaktır. Ortadoğu buhranında petrol şirketl«ri gerek Araplarla, gerek birbirleriyle olan ilişkilerde perde gerisinde aracı rolü oynamaktadırlar. Bu rolü de şeytani bir kurnazlıkla oynamaktatfırlar.» S PARİS Ciddî Paris gazetelerinden «Combat» da, Georges Anderson'ın imzasiyle Türkiye ile Amerika arasındaki ilişkilerin son durumunu inceleyen bır makale yayımlamıştır. Makale yazarı, Türkıye'nin son Ortadoğu Gazetenin bu haberi, tsrainh buhraıu karşısındaki tutumu ve öne sürdüğü yeni banş planının bunun tepkileriyle ilgili olarak özetle şoyle demektedir: reddedildıği anlamına gelmekcAmerikan Dışişleri Bakanı tedir. İsrail, geçen gün Mısır'a' Kissinger, NATO diplomatlanrun bir teklıf te bulunarak, kanalm' son toplantısında Brüksel'e gebatı yakasuıdaki İsrail kuvvet j len meslekdaşı Bayülken'e karlerinin Sina'ya çekilmelerine şı aşın bir yakınlık göstermekarşıİLk Mısır'ın da doğu yakft miştir. Kissinger'in bu tavnnı son Orsındaki kurvetlennı batıy& altadoğu turu sırasmda Ankaraya masını istemişti. uğramaması, buna karşdık Lizbon Soyuz 13 dünyaya döndü MOSKOVA Tass Ajansınm bildirdiğine göre Sovyetlerin insanh Soyuz13 uzay gemisı dün dünyaya dönmüştür. Soyuz13 aracı uzayda bir hafta kalmıştır. (AP) Yeni rezervler Bay Christopher Rand, 1967 savaşından bu yana petrol şirketlerinin Kuzey Denizi, Alaska, Ekvator, Avustralya, Nijerya ve Endonezya açıklannda son derece zengin yent petrol yataklan bulduklanna işaret et mektedir. Fakat bu yataklardan birçogu pahalı olduklanndan işletilmemi^tir. Gene Bav Rand'a göre petrol şirketleri tran petrollerini maksath olarak tam randımanla işletmemektedirler. Zira Suudî Arabistan petrolünü Cikartmak daha ucuza maloirnaktadır. Aynca Basra Körfezinde de dünyanın en zengin petrol yataklarından birl bulunmaktadır. (Fereydon Maryan yatağı'». Bu yatak İran ile Suudl Arabistan tarafmdan paylaşılmaktadır. Yatağm sade îran'a ait olan bölümü günde 1 milyon varil petrol üretebilecek kapasitededir. TUm bölgede ise 30 milyar varil petrol rezervl bulunduğu hesap edilmiştir. Bay Raud şöyle demektedir: «Petrol şirketleri Iran'da üretimi arttırmaktan hoşlanmıyorlar. Çunkü Suudl Arabistan'da üretımi arttırmak daha ucuza mal olmaktadır.» TÜRKIYE \\Sllil OITIHSİ benzer eserler ioin bütün dünyada kullanılan özel bir kağıda basılıyor bu yüzden ansiklopedinin tek baskısı yapılacak ve baskı sayısı sınırlı olacak ABONMAN SEKİL VE ŞARTLARI Fasikül fiyatı 15 liradır. 12fasikülden oluşan bir cilt 180 lira eder. Ansiklopedinin yalnız 1. cildineabone olacaklar için abonman fiyatı 175 lira; tamamına, yani iki cilde birden abone olacaklar için 325 iiradır. Üç tür abonman yapılır: 1. Fasikül halinde abonman Fasiküller çıktıkça abonenin adresine taahhütlü olarak postaFanır. Ciltler tamamianınea cilt ^paWBn:dfl£tedeJ3SîX>tîirakv33ndçrilir. • Cilttetme üboneye aittir. AfrıccuMito f ^ 2. Ciltll abonman (elden) Abone tek tek fasiküller yerine, tamamlanınca cildini isteyebilir. Cildini gelip bizzat alacaktır. Bu durumda cilt kapağı bedelsizdir, aboneden ciltletme masrafı da alınmaz. 3. Ciltli abonman (postayla) Abone fasikülleri değü, ci!tlenmi$ olarak tamamlanan ciltlerin adresine postalanmasını istemektedir. Bu durumda da kendisinden cilt kapağı ve ciltletme bedeli istenmez. Yalnız, abonman bedeline ek olarak 10 lira paketposta masrafını abone olurken ödemesi gerekir. BAŞVURMA ADRESLERİ DEVRİM KİTABEVİ Cağaloğlu, Babıâli caddesi 2224 (Hürriyet gazetesinin karşı sırosı) Abonman kavıt saatleri: 8.00 19.00 165 milyon dolar fazla kâr Rand'in kanısma göre. petrol çirketlen Iran'dan elde ettıkleri petrolü eünde 8 milyon varil düzeyinde tutup, Suudi Arabistan'daki üretımi günde 20 milyon varil düzeyine çıkarsalar, bundan Suudl Arabistan'da U rettikleri her varil petrol baçma 8 sent tutarında ek bır kazancı saghyacaklardır. tran'dakı üretimi arttırmalan halinde bövle b'.r ek kazanç sbz konusu olmayacaktır. Gene Bay Rand'a göre, sadece bu üretim politikası, şirketlere yılda 165 milvon dolarlık fazla kazanç sağlayacaktır. Şirketler de bunun peşindedirler. Rand'ın görüşlerînl The Washington Post sazetesi yazarlarından Ronald Kovcn'ın hazırladıgı bir rapor da dogruiamaktadır. Bu rapora göre, Suudî Arabistan Hükümeti. Araptsrail uzla? mazhğı sona erer ermez petrol Üretimini günde 20 milyon vari' düzeyine vükseltme karanndadır ve bu karar Aramco şirketine bildirilmiştir. (DIŞ HABERLER SERVİSİ) KAYNAK KİTAPLAR Cağaloğlu, Çatalçeşme sokak 30/3 Istanbul (Telefonlar: 22 95 49, 27 51 96) Petrol zammımn arkasında Şah var TAHFAN Tshran'daki «iyasi Kczlemcilere gore Basra ilkelerinin pstrol firatını iki katına yükseltme kararı almasında başrolü İran Şahı oynamıştır. Uzmanlara göre son karar Şah tarafmdan formüle edümiştir. Rıza Pehlevi'nin bu kararı almasının nedeni sanayileşrniş ülkeleri baska enerji kaynakları bulmaya zorlamak istemeMdir. Nitekîm Şah son zamanlarda yaptığ! toplantılarda sürekli olarak endüstri ulkelerinin baçka enerji kaynaklan bulması gerektiğini ve petrolü israf ctmenın doğru olmadığını belirtmiştir. Abonman bedelini normal posta havalesî olorok gönderinir. Havale makbuzuna odıntzı, adresinizi ve hangi tür obonmanı tercih ettığlnizi yazmayı lütfen unutmayınız. Bunu kısaca tFasikül», «Ciltlielden» veya «Ciltliposta» diye belırtebilirsiniz. tCiltlielden» yazınca. cilt başma 10 lira paketposto masrafını eklemeniz gerekir. Lutfen bunu da unutmayınız. Not. 10 kişiden fazla grup abonmanları için KAYNAK KİTAPLAR adresine bizzat veya teiefonla başvurabilırsiniz. bu ansiklopedi H t t r r i g e t kaynak k'rtaplar Işblrllğlyle gerçekleştl 840 müyon lira Petrole yapılan son zamdan sonra Basra ulkeleri gelecek yıl 60 milyar dolar (840 milyar TL.) kazanacaklardır. Altı Basra ülkesi bu yıl petrolden 16 mUyar dolar (224 müyar TL.) kazanmışlardır. Sadece İran gelecek yıl petrolder» 14 milyar dolar (196 milyar TL.) kazanacaktır. Bu yıl iran petrolden 4 milyar dolara vakın para kazanmışhr. (DIS HABERLER SERVtSl) T A KVIM ' '; Bural 13S9 Araiıi 14 Mlcrl 1393 27 Aralık Zilhicce 2 Gnnes ÖSle fkliKii • A*sam Satsi truak . 7.23 i.37 12 18 7.29 14J4 9.48 16.47 \2JOO 18.25 1J9 5.38 12.52 Mehraet BARLAS * »kıs cek ilisinde 223334434445^ ^ = 44455 4455 5 = 4 4 5 55 44455f: 333444^ 4r: 4 4 5b" 44455 C .......,344455 1222 o33444b l ^"233344^ ~ ~ sonpora yatırmcF^ tcırthiT31aralık 1973 TÜRKİYE HALK BANKASI fBasın 23134) 10731