Katalog

CUMHURÎYET 25 Aralık 1973 VAN KAtiVEflANtiE&rtPs, jtfon uiptitf MAMH NÎl, AR1U tTTitöNcZ trlğ TMH\WM. yAfliiytfDu, BjRtoiAKMuMİNMOUA ÜTM Toz Duman Içinde TALİP APAYDIN 95 tyllık Kokez kdyü kaynıyormus. J»e ohnus Kokez.'de'' Gece Hacı Nunyı basmişlar. Ee"1 At çalmışlar. altın almıslar. Vay canına1 Sabahtan ben üç atlı oldu, habıre Reüp gidryorlar Nıye' Bızım köylüler mı yapnuş' Yofc canım, bızım koyluler nasıl yap«Bır gorenımz oldu mu, habennız var dıye soruyorlar. Ee, olmu? mu' Yok Hıç blr ip ucu bulamamısiBj1. Biziîtıkıler ne diyor' Sorma Her kafadan bır ses çıkıvor Krmisı chyor «Sivasiı tarafından gelmışlerdır. Kirmsi dlyor, Çal'dan.» îyi (Sesmi indırdl) Hamdi'yle Kizım geküler ml* Gelmedller. Gece geürler belki. öbur arkadaşlsr' Iyıler, geziyorlar. Bazıları çıfte gıttl. Afenm. Dofruhıp havluyla kurulandı Aynaya bak tı, gençleşıvermıştı Ben de çıkarım bıraz sonra, dedl Go» kırptı Hadı sen işine bak. Kimseye blr şey Olur Dısan pktı, köy lçine doğru ağır agır yurtldu Başı yerdeydi, dusünuyordu Üzgun bır tavır takınmıstı GoYdüklerıne selâm verdı. Köylüler bir duvar dibine oturmuş konusuyorlardı Topal Hüseyln emmı, Kır Ali, Ak Osman, Hacelı Yahu bu ne rezıllık dıyerek vardı. Güvenl k dıye bır şey kalmadı memlekette Evlenmızde rahat uyuyamıyacağız demek' Asker gıbı mavzer elde nöbet beklıyecegi» bundan sonra. Öyle oldu bey Allah göstermlye sızl^rie basarlar vaJla Zengın olmak kötü bu zamanda Ben zengin değılim Bassalar ne bulacaklar, hava alırlar öyle deme, tedblrll ol. Köpekjeri neyl gözden ayırma Nasıl olmuş bu ı ş ' Geldi aralanna oturdu. Kopekler kayboluvermış ortadan. Kızana gıtmışler, dedı bırısı. Ee"» Yanaşmayı baglamışlar. Ağzına urgan geçırmı^ler Bagıramamış adara AUah Allah' Yukan çıkıp guzelce «oymuşlar. Evde ne var ne yok hep aimışlar Ne kadar almışlar bellı mı* Bellı degıl emme çokmuş Kırk ellı altın almışlar Kırk ellı altın, puü Üç at almışlar Tabancasını, mavzerinı alm.şlar Vay vay vay Geçmlj olsuna gltmell barı Demın Kadır agayla Ziver hoc* gıttiler öyle mi, ne zaman pttüer* Epey oldu «Hımm Vay dürzüler vay1 Aklına kötü çeyler getırraesınler şımdı'» Ulen kım olabılır bunlar* Bızım toprağımızdan değıldıı bey Kasabadakı soygunu yapanlardır muhakkak Öyle he, doğru Yahut şu taraftan gelmışlerdlr. Çal'dan, Sıvaslı dan O da olabılır, doğru Ne olursa olsun, kotu bır ı$ Ne dıjorsun bey, Kokez lıler oyle korkmuşlar kı çogu duyduğu halde, dışarı çıkamamışlar Deme' Yaa Ejklya bu, çeker vurur, ne dlyeceksın 1 Sılah atmışlar mı* Yok, hıç atmamışlar Bir bakıma Jvl adamlarıru? Küçük karmın boynunda altınlar vanruş, onları almamışlar Deme' Gormemışlerdır be gorseler almazlar mı* Gormüşler emme karıya dokunmamak Içın almamışlar. îbrahım bey güldü: Vay canına' Onun ıçın dlyorum bu lşı japanlar mu hakkak Avdın tarafından A>dın elelerımn boyle mert davTanışlan olur «lyı aferım » Pekı ız sürmemlşler ml* Izlerl ne tarafa gidıyormuş'' Aramışlar emme bulamamışlar. Klmlsl Shaslı tarafma gıdlyor, demıs. Kımısi kasabaya demış Ortalık kurak, bulunmae Hele şoseye çıktılarsa ltnkâm yok Oyle he Hacı efendi ne djyormuş bu Işeî Ne desin, uzgunmüş adam, konu?muyormuş (Dermni] Var) DR. MENGELE'NİN ÖLÜM KAMPI Yazan: Dr. Miklos Nyiszly Çeviren: Nihal Karamağaralı 3 Gunlerım hıç olays« tekduze geç ti. Dr Mengcle mn Aschwıtz'den kaçtığı söylenıyordu ortahkta. KZ'nın başma >enı bır doktor geç mıştı Daha da otesı, bundan boy le bu bolgeye artık KZ denmeye cek de «Arbeıtslager» yanı, «Çalış ma Kampı> denecek Her şejı ço zulu\or, gozgore ufalanıyordu artık Yenı yılın ılk gunu elıme geçen bır gazetede Rus saldırısmın baş ladığı bıldırıhyordu. Ağır topların yankısıyle pencere camları zm^ır damakta Ateş hattı her gun bıraz daha >aklaşmakta\dı Duşııncclerımle yalnız kalmak istıyordum Bır komur sobasının hoş sıcaklığnla uyuşmuş, kendım den geçmek uzereydım Geceyarısı olmalıjdı. Ş ddeth patlamalarla uyandım Makınelı tufeklerın tekduze takırti"=ı, yangın \e gozkamastıncı parlamalar. Kapılarm vurdugunu, koşan avak seslennı dujdum Sıçrajıp jatak tan, kapımı açtım Fınn odasının ışıkları janmıştı SS lerın oda ka pıları aç k acelesle gıttıklertnın belırtısı olarak Kromatorvumun ağır kapılan da açılmıştı TCK muhafız >ok goru nurde Hemen gozcu kulelerıne baktım Avlardan berı ılk kez boj tu oralart da ğaçlan Bu a>nı \oldan milyonlarca ınsan olumlerıne yurumüştu Kara gomulmuş Yahudı rampasından geçtık Eıet, Bırkenau KZ yanmakU. Kamp evrakına depoluk eden bazı muhafız odalan yanıyor Buyuk bır kalabalık, belkı 3000 kısı lık bır kalabalık kampın kapısı onunde toplanmış Yola koyulmak ıçın buyrıık beklemekte Hıç duraksamadan onlann erasma kanştım Hıç kımse tanı maz burada benı Artık o lanetlı sırlara enşmış bır kışı defılım Artık bır Sonderkommando u>esı de değıhm Bundan oturü ılle öldürülmem gerekmez Burada kalabalıkta erımışım, yalnız bır KZ tutuklusuyum. Bu yol bana en ivı çıkar yol gorundü. Arkadaşlanm da razı oldu Herkes kaçıyordu Bırkenau dan Bu durumu gozonune alarak bızlerı pek uzaklara goturmeyeceklerı kanısuıa vardım Bır IR.1 gun ıçinde Euslar bıze jetışeceklerdı Ama bu oldu bıttıden once de kaçacaktı SS ler Bu sırada bızım ıçın en tutarlı durum ıkı ateş arasmdakı >olda herKesle bırlıkte yurumektı Saat sabahın bırı Son S s de kamptan ayrıldı Demır kapılan kapattv hemen gırışe >akın bır >erds""bulunan ara dağıtma tablosuade elektnklerı kestu Avrupa Yahudılığmin buyuk mezarhklarından Bırkenau karanlığa gömüldu Gecele.m bıle seçılebılen kampı kuşatmış tel orgülerde dolaştı bır stire go/lerım \e Baraka dızıslnde . Allahaısmarladık mılyonların mezarı' Tek mezarsız mezarllk' SSlerle birbkte çıktık yola. Yenı buldugumuz arkadaşlarla ola>ları konuşuyor, janrun neler dogurabıleceğını hesaplamağa çabalıyoruz Acaba SS'ler bızım konvoyu jenı bip cezaevıne ulaştırmayı baıjaracaklar mı? Yoksa umutlandığımız gıbı yolun hernangı bır yerınde bırakacaklar mı bızi? Aşagı yukan beş kılometre yiırumuştuk kı, sol yanımızdakı sıralar ateş hattmın öldürücU atış hedefıne gırdı Rusların ıler lemekte olan öncülerı, bızı gormU? ve asker! bırlık sanarak ateş açmıştı Hafıf tankların desteğmdeki makınelı tuleklerle tarıvorlardı Ateşe karşılık \erırken SS ler yere yatmamizı haykiıdı Yolun ıkı yanındakı hendeklerın ıçme buzuldük. tkl jandan da kıvasıya ateş edılıyordu Sonra kısa bır zaman geçınce yıne suskunluk kapladı ortahğı Ve Sılesıa nın karla ortulü 5 oz topraklarında yuruyuşe geçtık yenıden Yavaş yavaş gun ağarmaya başlamıştı. Gecelevın 15 kılometre kadar yol almıs olacağJmızı besaplaaım Ama halâ kalın kar yıgmlarında yuruyorduk. Yol boyunca şuraya buraya atılmış kaplar, battanıyeler tahta papuçlar dıkkatımı çektı Bızden once yola çıkanlan kadın tutsaklar birakmıştı bunlan. Bırkaç kılometre daha ilerleyınce, busbutun keder vencı bır goruntuyle karşılaştık: Aşağı yukan otuz, kırk metre arayla yolun kıjısındakı hendeklerde kana bulanmış cesetler vardı. Her verde vardı ceset Yorgunluktan artık yurujemejecek duruma gelıp de sırayı bozanlan, enseve bır kurrnn joluyla sıradışı etmıştı SS ler lece Bız hâlâ yuruyorduk. Yırml gun yürüdük. Sonunda blr tren ıstasyonunda durduk Hep sı 200 kılometre jol amistık Ve uç haftadan bu yana hıç bır şey yememıştık Açıkta uyu\orduk gecelerı acı sogukta Ratıbora \anldığında konvoyumuz dan ancak 2000 kışı kalmıştı 1000 kışı hemen hemen yolda vurulup oldunilmüştü Bızı be* lemekte olan sıra sıra yuk vagonlannı gorünce rahatladık Tırmandık vagonlara. Butün bır geceyı bekleyerek geçırdıkten sonra iol almaya bajladı tren Beş gun sürdü bu yolculuk Kaç yoldaşımızın donarak olduğunü sa\amadım, ama bızi bekleyen Mauthausen KZ'ye ulaştığımızda 1500 kışı kalmıştık 500 ktşinin hepsı olmemıştı, gerçı ıçlermden bır kaçı elverisli saydıklan durumlardan vararlanıp konvojdan a\rılmı$, belkı kaçmayı başarmıştı da Eski Mısır'da olduğu gıbl tü mu enmış, yokolmuştu. Bununla bırlakte kamp boş kal mamıştı uzun 'sure Yugoslavyada >ejaltı hareketınde çalışanlar ve buttuı Avrupa dakı muka•vemet hareketının ujeleri bunlara ek olarak elbette Avrupa'nın zaten ölum hukumlusü ırkı Yahudıler onbjnlerce ınsan, ancak bır kaç gunluğune, oldurülunceje kadar kısa bır zaman suresırde, kalenın barakalannı doldurmuş, burada banndırılmıştı. Işte şımdı >enı bır konvoy, bizunkiler, üzun yolculuk ve acı verıcı soğukla nüfu«u eksılmış olarak bızımkıler. karla ortülü sarp yolda tepeye doğru ağır agır tırmanıvordu Karanlık ba«arken artık tum gucümuz tukenmek tizereydı, KZ'nın kapılarından gırip «Appelplatz» da sırava sokulduğumuz zaman. Dostlarımı aranarak bakındım çevreme. Fısher. laboratuvar asıs tanı jok, gıtmış Plesow'dan bu yana görmem'ştim onu. Orada karların üstune uzanmıştı. Tum gucunü tiıketmış bır halde. Kasılmış yüzyndekı anlamdan kuşkulanmış, sonunun yakın olduğunu duşünmüştüm. Yeni bir kamp Mauthausen KZ, aynı adı taşıyan tarıhsel kente bır tepenın üstunden bakmaktadır. Bu oliım kampı uzaktan bır kale kentıne benzer Granıt bloklardan yapılmıştır duvarları. Burçları, kulelerındekı mazgal dehklerıyle bır ortaça* şatosu ızlenımım jaratır Gorunuşu az rastlanır bır guzellıkte olurdu, eğer yoresındeki sık ve karanlık ormanın onunde bovle jalın aklığıyla goz alacak Kaçış hazırhğı Arkadaşlarunı uyandırmak içın perı dondum. Hemen gı>ındık. Ve buyuk yolculuk ıçm hazırlandık SS ler kaçmıstı Bır dakı ;a fazla kalmamalıjdık bırada Tam sekız aydan bu yana olum her an bız* gozlenuştı Fınn odasınm \e gerı hattakı SS muhafızlarının ışıkları yanıyordu bızı ele geçırır lerse hıç duraksamsdan oldururlerdı Gıjımden \ana şanslıjdık. Dortbaşı tam kışlık kalın kıyafet, s\eterier, paltolar, ayakkabı lar En aşağı sıfır altı 10 derece lık bır havada çok degerlıydi bun lar Hepımız bırer kıloya yskın konserve ald k >anımıza Ceplerı mızı ılaç \e sıgaralarla doldurdıık Ozgur olmanm ateşlı coskusuyle \ureklerımız kaoararsk çıktık di şan tzle\ ecegımız yon Bırkenau KZ nın >onu Krematoryumdan ıkı kılometre uzakhkta O yorede korkunç alevler goklere yukselmekle ufku aydınlatmakta. Belkı de KZ yanıyor Fırın odasından geçerken altın ların stok edıldığı odanın da onunden geçtık Değerı olçulmemış bır varlık orada, kutularda •vatmakta Ama bız durup onlardan bırazını almavı bıle duşunır.edık Bır ınsanm hayatl sozkomısu\ken paranm ne değerı olur kı* Hıç bır şevın sureklı ve hıç bır çe^ın de mutlak olmadığını oğrenmıştık Bu kuralın dışında kalan valnız Ozgurluk' Ana kapıdan cıktık Bızi durdu ran olmadı Bu bırden değışıklık ınanılmaz gorunujodu Yolumuz kuçuk Bııkenau ormamna yonel mektevdı Pınl pırıl kar ortusunan altına g rmısü ormanın a MALKOCOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOGLU ŞÜPHELİ ZAFER yapıldı. Ardmdan ban yolara gıden dolambaçll geçıtlere yedıldık Orada, başka kamplardan gelmış yenı gnıplarla kar şılaştık Kuçucuk alana tıkıştırılmış. 10,000 kışxlık bır kalabalık. Arkada kalmadı Kalenın duvar aralanndan sert bır ruzgâr ıslık çalarak esıyor. arkada bırakmamışız ' Kampın üzenne tunedıği dağ, kann . . goro SS'ler de her ne Mfta, ^N ' Alp lerın başlangıç noktasmdadır. f sun geride hıç bır canlı tutsak 7uV fcırştim\8 doYınYüJ, karttrtnış Kışlar burada alabıldjğme guçlll olsajdı. «Şato» yakın zamanda, olur. bırakmamak buyruğunu almışlardı. Umut kıncı bır durum. yapılmış, Duvarları eskı yapılaBanyolara kırk kışılik toplunn vakarlı güzellığınden yoksun. Cesetlerı grinnek bızi ıç f en ıçe lukla^ haluıde gonderıleceğımızl o kadar etkıledı kı, adımlarımızı ÜçüncU Reich burasını bır KZ oğrenmıştık. Iş bdjle olunca bır sıklaştırdık. Çunkü yürümek yaolarak meydana getirmıştı Al hesapladım, uç.gun gerekecelc şamak demektı man ısgahnden sonra, vaktlyle herkesın banyo vapabilmesi içın. Fransa'ya sığmmış bulunan 40 000 îşte sonunda bızım konvojda Burada bu durumda ikl gün da ılk sılah seslerl başladı du Cumhurlyet taraflısı îspanyol, ve yulmaya Kader voldaşlarımız >uzbınlerce Alman Yahudisi bu beklemekse olum kalım soruraya getinlmıştı Onlar çalıştınl nuydu. Bır tutsak banyodan ondan Ikısının cesedı yuvarlandı çukura. Artık bır adım daha at mıştı Mauthausen taşocaklarında, ce barakaya gırıp yoklamaya katnamaz. Boylece yemek yiyecekbu taşlan onlar yontmuştu. Vs maya güçlen kalmadığından yeonlar yontup hazırladıklan taş lerın hstesinde de yer alamazdı. re oturuverm slerdı Enseye bır kurşun, son 1 On dakıka geçmı lan, dağ tepelerındekı yedı kıTehUkeyi sezdığimden kalaba >ordu eş dram sahneje konul lometrelık patıkadan taşımış ge lıkta kendime yer açıp banyolatırmışlerdı burava. Sonraları an ra uzanan basamaklan lndim va masın. çabam sonucu on sırada aldım Vaklt öğle>e vaklaşırken Ple cak jabani keçılerın otlağı olan bolgelerden O adamlar juk yerimi. sow'a vardık Orada, Ilk mola verıldı spor alanında, bır saat seltmıştı bu guçlü duvarlan, ken dmlendik. Yıyeceğı olan vedı bı dı acılı evlennm yanı tahta bara Y A R I N : razcık Bırer sıgara ıçtık Ve kalarırun çevresınde. tnanılmaz bır işkencejle vapıp tamamlaepeyce canlanmış olarak yenıden GELİP KAMPI karlı yoUarı adımlamaya koyul mışlardı şatovu ama, ıçinde yafamaya ömürlerı yetmemışti Bu TESLİM ALDILAR duk. Bir hafta, lki hafta geçtı bby taş ve beton yığıntısının ortasın DİŞİ BOND Raml 1389 Arahk 12 TA K V I M Hicri 1393 7 12 14 16 18 5 22 14 33 46 24 37 25 Aralık Zilkade 30 Guncg Ogle îkındl Akçam \axsı Inısak 2 37 7 29 9 4S 12 00 139 12 52 TİFFANY JONES VEF4TLAR İCİN Kıvme'H nocalat w tfuahanlardan njüteş°Kl«l eenaze merasım ek'Dimi* bıt telefonla emnnızoedj Gazete ılânı ve umUm muamelât ıcm ayrı ucret alınmaz Cenaze ıslennı tçletmemta deruhie eaer Aa srünlerinlzl payıasınz GARTH E.OTESİ S&8&U OAPOATT C I P HEC^İUE DÖNEB. TEL: 47 20 06 îslâm Cenaze İşIeH NUl": ButUn muan<e>eleı ı$letmeve an oLnıaıt üze re vurt ıcl vurt dışı nırt (üsmaun nırda cenftze nakiı vapılır Gunün tıer «aatinde emrintzdedlr (Çıçek Reklâm 1804) 10668