Katalog

Yavrunuzun Evde Okul ödevl Yaparken ve Bütün Öğretim Hayatında En Çok Yararlanacağı Eser, RENKLI ANSİKLOPEDİSİ'dir . Cllt Halinde Çıkmıjtır. ÜLKÜ OKUL Taksitle de Satılır. Toptln Satışr Yerferi: Iflanbul'da BabıSli'd» OCAK KITAP DAĞfTlM ŞTİ. ve BATEŞ YayımUyan: GÛVEN ^ASIM ve YAYINEVİ Istanbul 49. yıl, sayı: 17153 umhuriYe Kurucusu: VUNUS NADİ Telgraf ye mektup Telefonlar:' 22 42 9 0 S VE KLEOPATRA 5. TL. İ adresl: Cumnuriyot tstsnbul Posta Kutusu: îstanbul No 246 2 2 42 9 8 2 2 4 2 9 7 224288 22 42 99 7 Mayıs Pazar 1972 ıııııtntıııııııııımumıııııı Kurultay Başkanlığını Ecevitçiler kazandı Gömülen Atalay, 7Ş3; Satırcıların adayı 575 oy aldı. Sağlik durumu CHP Lideri, «Parti Meclisi ile Merkez Yönetim Kurulunun m u 11 a k a değistirilmesini» istedi; toplantı bugüne kaldı d ü z el en Inönü ve Ecevit'e sevgi gösterileri yapıldı # GAZETEMİZtN İT Maytt U24»fekl cıkısından az önc* • düzenledigi anket için basbrdığı fislerden birinin fotokopi»!.. Yayın hayatına atılmadan önce bir anket düzenlemiştik.. Mustafa BAYDAR Dpğum tarihi 7 Mayıs 1924 olan •Cumhnrtyet», bugün 48 yüınt tamamlamış, 49 yaşına basmış bulunuyor... Basın tarihimizde aydın ve seçkin kitleain gazetaci olarak Uim yapmış Cumhuıijetin bu sonuca ulasabilmesiniıı, h*r halde birtakun nedenleri vardır. Bunlann bafinda, gazetenin çıkmadan önce büyülc bir titizli!cle her türlU hazırlığını yapmış ve kamuoyunun nab2anı yoklamış olması gelir. Gazete sağlam bir temele oturmak amaayla Türk Basınında ilk olarak, çıkışından az önce 1340 (1924) yılında halk arasmda bir anket düzenlemiştir. Ankette belirtildiğine göre bu girişimin hedefi, «Türkiye'de şiaıdiye kadar yavmlanmış en mukemme! gazeteyi çıkarmak, oknyaculannın arzu ve ihtiyaçlarını yerine gethebilmektir.» Hazırlanan ankette 12 sorunun cevaplandmlması istenmekteydi. «Cumhuriyet»in yaş günü münasebetiyle, özel arşivimizde bulunan bu önemli ve tarihsel belgenin fotokopisini okııyucnıl&nmızr aynen sunuyoruz: «COMHUKtYET (340), Türkçe yevmî gazete, Idarehane: İstajbul Cağaloğlunda Efendim, Yakında sabahları neşredilecek (Arkası Sa. 9, Sü. 1 de; ANKARA, ertelemeden tonra, dün saat ll'de SeHm Snrn Tarcan Spor Salonu'nda, sağtık durumu düzeIen Genel Baskan İsmet tnönü'nün konuşmany la açımuştır. Inönü, daha sonra 2 kez söz almış, genellikle Ecevit'le aralarınrfaki gprii? aynlıkları üzerinde durmuçtur. «Ta Ecevit, 'ya CHP» diyen Genel Başkan, «Parti Meeliıi ile Merkes Yönetim Kurulunnn mutlaka dejistirilmesini» istemiş. «Aksi halde CHP'nin yok aldnfnnn förürsündz» demiştir. öte yandan, Ecevitçilerin ada yı Kars Senatörü Sırrı Atalay 733 oyla Kurultay Başkanhğına getirilmiştir. Satırcıların adayt Denizll Milletvekili Hüdal Oral ise, 575 oy afmıştır. CHP Olafrniistu 5. Kurultayı, 24 saatllk bir Inönü, "Ya Ecevit, ya CHP,, dedi (Cumhuriyet Bürosu) Gezmiş, Aslon ve inanın sonsözleri açıklandı ÜS^^TT*• > ^ « K s ! ANKARA, ( M . ) Sıkıyönetim Komutanlığı Basın . Yayın ve Halkla Münasebetler Şubesi taralından rfün bir açıklama yapılarak, idam edilen Deniz Gezmiş, Yusut Aslan ve Hü seyin înan'ın asılmadan önceki sözleri açıklanmıştır. Son sözleri sorulan hükümlüler, yaptıkları işten nadim olmadıklarını beyan ederek. «Yaşasın Marksizim, Leninizm. kata rolsnn emperyalizm, fasizra» demişlerdir. KURULTAY ^TOTLARI: Gömüldüler Diğer taraftan. «Türkiye Cum huriyeti Anayasasını tagyir, tebdil ve ilga Turldye Böyük Millet Meclisini silâhla cebren ıs kat ve komünist bir rejüü kur> mak» suçlan sabit görülerelt ölüme mahkum edilen ve cezalan dün sabaha karşı tnfaz edilen Deniz Gezmiş, Hüseyln Inan ve Yusul Aslan'uı cesetleri, avunatlannın talebl Uzerine dün aılelerine verilmiştir. Ailelertne cesetleri teslım edllen Gezmiş, Aslan ve tnao'ın cenazeleri, sabaha karsı 04 de Yenimahalle Mezarlığının gusulhanesine konulmuş, 08'de de aömülmüştür. Defin sırasında mezarhk çevresinde geniş güvenük tedbirleri alınmıştır. Kurultay açdıyor önceki gün kurultaya gidecegi sırada kalb spazmı geçiren CHP Ganel Başkanı înönü, dün saat 10.55Me, beraberinde tşi ^ e özel • doktoru Zafer Paykoç olduğu halde, 5. olağaniistü küfultayın toplandığı Selim S ı m Tarcan Spor Salonuna gelmij. içeriye arka kapıdan prmi?tir. Delegelerin ayakta coşkun sevgi gösterisiyle karşılanan İnönü, saat tam ll'de, Kurultay Baskanlık Di\anı için ayrılan kürsüye çıkmıştır. Bu sırada ayağa kalkan bir delege, «Kurultay, tsmet Paja ifhı ayağa kalk» diye bağınnış, bunun uzerine bütün delegeler ayağa kalkarak alkışlamaya başlamış, alkış sesleri arasmda Istiklâl marşı çaluımıştır. Bazı delegeler alkış sesleri arasmda lstiklâl marşını dahi farketmemiş, bu yüzden. de ancak sonuna doğru alkışı kesip ayağa kalkmışlardır. Daha sonra înönü. kurultaya kısa bir açtş konuşması yapmıştır. PAŞA, İLK GÜN KARTLARI AÇTI.. Turhan ILGAZ ANKARA Bir yumurtayı poposunun üzerinde durdurmayı basaran Uk adamm Krlstof Kolomb olduğunu bilirsiniz. Kolomb, yumurtayı bir türlii dikine tutmayı beeeremeyenlere bakmış bakmıs da, almış sonra eline ve çattadak yere vurup dineltmlş.Bo yumurta, benzetme garip gelmezse eğer stılere, günümüzün CHP'sidir iste Beşind olağanustü kurultaym delegeleri, Kolomb'un maharetini gösterebilirlene, yuvarlanıp durmayacak yumurta.~ Olağanüstü kurnlUy, 24 saatlik bir gecikmenin ardından, Pasa'nm denrtiminde ealısmalanna basladı Selim Strn Tarcan Spor Salonnnon tam ortasında kırmızı ve beyaz karanfillerden yumurta biclminde bir çelenk dnrnyoz. Yenigün'den, Cumhuriyet'e! urtuluş Savaşı yıllan Anadolusunda, adları bu mücadelenin tarihine ka> •rışan bazı gazeteleı vardır. O devrin Ankarasında «Hakimiyeti Milliye» Üe .Yenigün» gazeteleri, bunlann başında gelir. Bugün, yeni bir doğum gününü kutlayan CUMHURÎYET gazetemizin, öncüsü, habercisi ve hattâ fikir kurucusu, bu «Yenigün» gazetesidir. î a n i CUMHURİYET gazetemizin tarihi, zaman, fikir ve prensipleri üe, Millî Mücadelemizin tarihine, sıkı sıkıya bağlıdır. Daha Birinci Millet Meclisi dahi henüı açılmadan, 16 Mart 1920'de Istanbul'un Ingiüz ve Fransızlar tarafından işgali, Mebusan Meclisinin dağılması üzerine Ankara'ya giden merhum kurucumuz Yunus Nadi'nin, orada ilk yüklendiği millî vazife, kısa bir süre içinde, «Yenigün» gazetesini tesis etmek oldu. Şimdi Ankara'nın Ulus Meydanı sahasında ve o zaman mevcut olan basit bir taşra haoının iki odasında çahşmaya başlayan «Yenigün» gazetesi, ilkel bir vilâyet matbaasmın hnkânlan ile de otea, Kurtuluş Savaşının basın cepbesinde, derhal yerini aldı. Sonuna kadar da vazifesini yapte «Yenigün», şimdi Ankara'nın Ulus Meydanındaki Zafer Anıtını da, halkın ianesi ile başarıp oraya diktlkten sonra, Gazinin emri Ue îstanbulda, şimdi elinizde bulunan CUMHURtYET gazetesi nalins inkılabetti. 1 CHP GENEL BAŞKAM tSMET İNÖNÜ, OLAĞANÜSTÜ S. KURULTAYI AÇMADAN DlStNE SEVGİ GÖSTERÎSİ YAPANLAKI SELÂ MLIYOR... ÖNCE, KEN(Telefoto: ajı.) Dört önemli nokta ve ilk kesin açıklama CHP Genel Başkanı Inönü, konuşmasında, 5. olağaniistü kurultayın hangi şartlar içiude toplandığını belirtirken ihtilâf konusu olan bazı hususlar hakkında delegelere bilgi vermiş, bu arada parti meclisi, merkez yönetim kurulu ve eski genel sekreter Ecevit'le olan anlaşraazlığını kesin çizgilerle ortaya koymuştur. Inönü'nün sunuş konuşması özetle şöyledir: «5. olağaniistü kunıltaym saygıdeğcr üyeleri, sizleri selâmlamakla seref duyanra.. (Arkası Sa. 9, Sü. 2 de) Melen, sabotajlara karşı tedbir alınmasını istedi Orgnl. Tağmaç Sıkıyönetim Komutanları ile dün bir ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Vekili ve Milli Savunma Bakanı Ferit Melen bütün bakanlıklara ve devlet kuruluşlanna yayımladığı bir genelge İle «muhtemel sabotajlara karşı uyanık bulunulmasını» istemışür. Genel Kurmay Baskanı Orgnl. Memduh Tafma; da altı Sıkıyönetim Komutanı ile uzun süren bir toplanta yapmış, toplantıda alınan ve aünaeak tedbirler gözden geçirilmiştiı. Başbakanlık Basın Merkezinden açıklandığma göre Melen'in genelgesinde, •Yurdumnzun içinde bnlundağu nazik şartlar ve son zaraanlarda belirli aoarşist çevreler tarafmdan kamn düzenine ve devlet otoritesine karşı pervasızca ghişilen menfur, yıkıcı davranıslara> işaret edilmektedir. Bu arada yürürlükteki talimatlara tam olarak uyulması ve görevinde mahallî güvenlik kuvvetleri ile işbirliği yapüraası gereği de önemle haürlatılmaktadır. Sryasetle nğraşan askerlere 5 yıl hapis verilmesini öngören Tasarı kabul edildi ANKARA, (THA) SiyaseÜe uğraşan asker kişilere 5 yıla kadar hapis cezası verilmesini öngören kanun tasarısı. Millet Mee lisinde kabul edilmişür. (Arkası Sa, 9, Sü. 1 de) ürgüptü/'Once reîorm, sonra seçim,. diyor ANKARA, (Cumhnriyet Bürosu) Yeni Hükümeti kurmakla görevlendirilen Suat Hayri Ürgüplü, p a r t i liderlerine gönderdiği ve dün açıkladığı mektubunda, «Kumlacak hüküraetin hiçbir şahıs, knvvet ve partinin etikctini, programını taşımayacağını, devamı olamayaca|ını, bünyesinde eskiden förev alnuş olanlar da olsa, bn özelliklerin koronacağını» bildirmekte, «Hükümetin TBMM'ne dayalı ve ancak çok belli sayıda, muayyen alan. dski geniş bilgi ve ihtisaslarına inandığı vine belli sayıdaki arkadaşlarla takvi(Arkısı Sa. 9, Sü S de) «Yenigün» ve CUMHURrYET' In kurucusu Yumıs Nadi, Kurtuluş Savaşı ve sonu olaylannı «Yenigün'den Cumhuriyet'e kadar» başhklı uxun bir yazı serisi ile, tarihimize armağan etmiştir. Bazı kısımlan, küçük kitaplar halinde de yayınlanan bu hâtıralar, Kurtuluş Savaşı günlerini ve Ankarasını anlatacak her tarihçi için, ilk plânda faydaJanılari kaynaklar olarak, daima ele alınmaktadiT. Çünkü bu hâtıralar,yalmz güidük nakiller halinde kalmavıp, aynı zamanda deferli bazı belgeleri de vermek itibariyle, benzerlerinden esaslı surette aynlırlar. Meselâ Yunus Nadi'nin (Büyük MOlet Meclisinin Uk Günleri) eseri, bu serinin karakteristik bir parçasını teşkfl eder. CUMHURtTET gazetemize geUnce... Bu gazete, basın alanına İlk çıktığı günden bugüne kadar; şekil, fikir ve muhtevâ yapısı ile, ülke ve dünya meselelerinde kendine özgü bir bakış tarnna sıkı »ıkıya bağb kalmıştır. Bu devanilılık biıe, geçmişimizi gunırla düşünmek mutluluğunu verir. StLÂHLI saldın olayında yaralanarak kaldınldıgı hastanede vefat eden Jandarma eri Mnrtafa Bas'm anne ve babası Ankara'da düzenlenen törende» Telefoto: a.a.) IIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIII STOGKHOLM'DEKl ELÇİLİGİMİZİ İŞGAL ETMEK İSTEDİLER ANKARA, (»a) Isveç'in Ankara Büyükelçisi Harry Bagg% dün öğleden sonra Dışişleri Bakanlığına çağrılarak, Stockholm BüyükelçUiğimizin tecavüze uğraması protesto edilmiş, Büyükelçilik mensuplannm müessir bir şekilde korunmalan ve mütecavizler hakkında kamml işlem yapılması istenmiştir. Dün, 30 kadar Isveç ve Türk uyruklu anarşist, Stockholm Büyükelçüiğimiz binasmı işgale yeltenmisti. Dışişleri Bakanlığımızın bir yet kilisi, bu tecavüz olayı ile flgUl olarak Anadolu Ajansı muhabiri nin sorusu üzerine sunlan söylemi|ür: (Arkası Sa. 9, Sü. « de) HIKMET ÇETİNKAYA Şehit erimizin cenazesi törenle köyüne gönderildi ANKARA Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Kemaletün Eken'e yapılan silâhlı saldırıda yaralanan ve kaldırüdığı Hacettepe Hastanesinde ölen jandarma eri Mustafa Baş'ın cenazesi, dün memleketi olan Isparta'ya gönderilmiştir. Şehit Ba;'ın Türk bayrağına sarıh tabutu, sabahleyin Hacettepe HasUnesinden alın«rak, Jandarma Genel Komutanlığına getirilmiş ve hazırlanan bir katafalka konulmustur. Burada yapılan hazin törene Cumhurbaşkanı adına yaver Jandarma Yüzbaşı Ismail Sinan. Başbakan Vekili ve Milli Savunma Bakanı Ferit Melen, Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç, Kuvvet Ko(Arkan Sa. 9, Sü S de) Yurdumuzun sekiz bin köyünde hâlâ ilkokul yok. Okuma çağındaki sekiz yüz bin çocuk da okuldan yoksun. I Bütün bir öğrenim yılını kümes biçimi barakalarda geçiren öğrenciler saymakla bitmeyecek kadar çok... CUMHURtYET (Arkau S s . 9, Sfl 5 de) Bugün 4. Sayfamızda