Katalog

SATFA DORT: sCUMHURİYET: =31 Aralık 19: rman içi ve dağ köylerinde yaşayan lann geçim kaynaklan nelerdir? tkmci yazımuda belirttiğimiz gibi, el sanatlannın yaşamlanna bir kattası vardır. üşak, Isparta, Demirci, Gördes, Sivas, Kayseri ve Malatya vs. O unmHHinrrii ıiEı utıımıı gibi bölgelerde yaşayan orman içi ve dağ köylüleri kendilerini el sanatlanna vennişlerdir. Halı ve kilim dokuyucusu bir aile 6 bin ilmik karşılığına günde 6 ilâ 10 lira arasmda gündelik almaktadır. Halı ve kilim tezgâhlan çok Ukel bir şekUde olup geliştirilme ortamı bulunmamıştır. Köyisleri Bakanlığınm yıllardır üzerinde durduğu hahcılık kurslan orman içi vo dağ köylerlne kadar götürülememiştir. Götürülse bile tam sonuç almamamışbr. Bunun yanısıra halı labrikalannın kurulması el sanatlannı büyük ölçüde etlrilemiştlr. Ancılık ise bugün önemll bir üretim koludur. Gelln görün ki, bll înRgniar bundfin d& TnıtVıniTn bırakümışlardır. Kredi olanaklan bulunmadjğından, devlet eli uzanmadığındaa yaşamlanna bir katkısı olmamıştır. Olsa bile kendi olanaklanyla kurduklan kovanlardan kazanç sağlamışlardır. Orman dâvasının toplum üzerindeki tepkileri Dağ köyleri diye tazumlamak aslınöa doğru olmuyor. Orman köyleri ile hemen, hemen ayru çizgide bulunduklanndan, ayru yaşama ortak olduklansdan, bir olarak gönnek gerek. Fakat, istatutiklere göre son yıllarda dag köylerinin yanl orman alanına 10 km. ya da daha fazla uzaklıkta olan köyler • yaşamlan daha ağırlaşıyor. Örneğin Antalya yöresinde bulunan dağlık alandaki köylerde 6 kişilik aileye diişen brüt yıllık gelir 650 liradır. Toroslarda bu rakam 500 liraya kadar düşmektedir. tsterseniz Ege bölgesinden bir örnek verelim: Manisa yöre sinde Yunt dağlannda B. Sümbül ler köyünde 6 kişilik bir ailerün yıllık brüt geliri 700 liradır. Demek ki dağ köyleri ile orman İçi köyleri aynı yaşam özelUğini taşıyorsa da, her geçen gün arada bir farklılaşma doğuyor. Kısaca bir kötüye gidiş var. Paralellik yavaş, yavaş ortadan kayboluyor demek. Ama bu bugün için gözle görünmüyor. HiKMET ÇETİNKAYA Okur yazarlık RMAN içi ve dağ köylerinde okuryazarlık durumu erkeklerde (»i 60,6) dır. Erkeklerin yüzde 66 sı sadece okuryazar demektir. İlkokul mezunu ise ','» 30 u geçmez. Erkeklerin çogu vatan görevini yaparlarken öğrenirler okumayı ve yaz mayı. Kadınların V 17,3 okuryazaro dır. özellikle kız çocukları okula gönderilmez. Çevrede, «kadın kısmının okumuşu mu olur» sözcügü yaygındır. Kur'an kurslanna ise ilgi fazladır. Çocuklann °b 49,7 si, ilkokula, •o 6,0 ortaokula, % 2,2 si lise ve / dengi okullara, •'. 0,7 si ise yüksek öğrenime devam eder. Bu köylerde özellikle yatılı öğretmen okullan ile astsubay okullanna O gidenler daha fazladır. Bugün ülkemizde ilkokul çağında olan kaç çocuk okula gitmiyor diye çogu zaman düşünürüz. Evet ilkokula gitme zorunluğu olduğu halde (1) ülkemizde 710 yaş arasında 430 bin 014 erkek çocuğu ve 598 bin 880 kız çocuğu okumayazma bilmemektedir. Bu rakamın yüzde 74 ü ise dağ ve orman içi köylerlni kapsa maktadır. Geriye kalan yüzde 10'u ova köylerini, yüzde 16 sı ise şehirleri içine almaktadır. Bu acı gerçeği gördükten sonra hemen şunu belirtmek gerekmektedir: «MiUt Eğitrm Bakanlığı yatıh bölge okullanm dağ ve orman alanlannın bultmduğu kesimlerde çoğaltmalıdir. Eğitim sorunu uzmanlann da görüşüne göre ancak bu şekilde çözümlenebilir..» Bir dağ köyünün talihsiz çocukları anlatmak isterim. Demirci ilçesinde Kadir Arıcı adlı bir halı tüccan vardır. Demirci'ye gittiğimizde bana oturduğu evin şu anda orman alanına girdiğini, kendisinin suç işlediğini söyledi. «Nasıl olur» dedim. «Basbayağı.» Evet bal gibi oluyordu. Çünkü bugün orman alanı diye gösterilen yerlerin yüzde 20'si çah ve çuTpılıktır. Tanm uzmanları da, öncelikle bir orman alanı tesbitinin yapılmasını zorunlu görüyorlar. O zaman sorunun bir bölümü çözümlenebilir. Verdiğimiz örnek sadece Demirci ilçesine ait. Demirci ilçesinin önemli bir bölümü orman alanı gösterüiyorsa, bugün bir akıllı kalkıp Demirci halkını mahkemeye verse sonuç n'olur? Yani sorun tepeden, tırnağa ele alınmalıdır. Alınmadığı süre bu böyle devam edip gidecektir. 6381 sayılı «Orman Kanunu» nun öngördüğü köylerin kalkındırılması için kullamlacak 50 nülyon liralık (her yıl) parasal (Fotoğı^ihan AR kaynak d^ çıkanlrr, Hahcılik vejıhk gelişti lidir... i Ya bunlafcazsa? O zaman «ey yerli ye kaîacaktır. öan şehin artacaktır. 4bir gün şe kalitesiz iyinin yapt makineler yjsa binlerc san nasıl yjjcaktır?.. Işte en öı| sorun bu ıri(l) DevletMistik Ens araştırması. Kadın erkek ilişkileri RMAN içi ve dağ köylerinde kadınerkek ilişkileri acaba nasıldır? Başlık usulü hâlâ devam etmektedir. Sadece Ege bolgesinin bazı kesimlerinde baş hk kalkmıştır. Ancak bu ayn özellik taşır. Şehir merkezine yakın olan dağ ve orman içi köylerinin toplam sayısı 50'yi geçmer. Bunun için başlık halâ ayak ta durmaktadır. Kadın çalışan bir yaratıktır köy yerinde. Gün doğanda kalkan, yani kısacası her işi görendir. özellikle dağ ve orman içi köylerinde erkekler sabahtan akşama değin kahvede pineklerler. Hele kışm «aşık» oyunu ve «iskambil» saatlerce sürer. Kısacası erkek oturur, kadın çalışır. 15 yaşını dolduran kız evlendirilir. Ya aynı köyden, ya da yakm köyden birisine verilir. Düğünleri ise bölge, bölge değisiktir. Ama birleşilen tek nokta gelinin ata binmesidir. Geçimsizlik sonu doğan bosanrna yaygındır. Boşanmalar özellikle erkeğin çalışmak için dışanya gidisi, bir daha dönmeyişi şeklinde olmaktadır. Bunun yanı sıra zina nedeniyle boşanmalar da dikkati çekmektedir. «Boşanmalann boşanma nedeni ve boşanmalann mesleklerine göre dağılımı» adlı araştırmada (1870 yılı) «çiftçiler, ormancılar, balıkçılar, avcılar ve ilgili meslekler» bölümü şöyle: «1970 yılında bu bölüme giren 4521 çift bosanmışUr. Bu rakam 1969 yılında 5016 dır. Boşanma nedenlerinin başında geçimsizlik gelmektedir. Bu gruptan 3443 çift bu nedenle ayrılnuştır. Boşanan 3443 çiftten geçimsizlik gösteren erkek sayısı ise 3339' dur. Boşanmaya ikinci neden olarak zina gelmektedir. Zina yapan erkek sayısı 572' dir. Kadın sayısı ise 20'dir.» Görüldüğü gibi boşanmalann ana nedeni erkektir... O Yunt dağında halı dokuyan yaşh bir kadın. Günde altı bin ilmik atar ve yün eğirir.. Araçlar fotografta da KÖrüldüğü gibi çok ilkeldlr. Drina'da Son îiin Yazan: 67 la? Evet, sizi bekliyornm bayan Magda Mit. Mitza yavaş yavaş başını kaldırdı, fakat •ğzını açıp biç bir şey söylemedi. Talnıı du. daklarını az önce karşısında köpekleşen ko. mntanın göfsünü süsleyen haçın üzerine sanki neredeyse tükürecekmiş gibi kısmıştı. Alfons Karr diş gıcırtıları arasında öfkeli öfkeli soludu. Konuşmamakta ısrar ediyorsnnuz öyle mi? Fakat demin de söylemiştim. Böyle yapmanız sizin için hiç iyi olmayacak. Sizin ana oldnğunuzdan da şüphe etmcye başladım. Ger. çck bir ana olsaydınız çocaklarınızı düşfinürdünüz. Pakat göriiyorum ki göğsünüzde yürek yerine bir taş taşıyorsunnz. Knrtnlmak, askerî mahkemenin verdiği idam kararını defiştirmek sizin elinizde. Benim elimde olan hiç bir şey yok. Saklamayın, katil Neniç'e metreslik etti. ğinizi biliyornz. Bruno'yn da aizin adamlarınız öldürdü. Eger onnn gittigi yere gitmek iste. miyorsanız konnsun. Konusun diyornm size. Bu son cümlesini bağırarak söylemisti. "Süzünün yarısmda kıvılcıma benzer kırmııı kır. mızı noktacıklar nçuşuyordu. Mitza tekrar ba. şını kaldırdı, bakışları alev alev yanıyordu. Ben kimsenin metresi değilim, diye bağırdı. Neniç'i ne gördüm, ne de tanırım. Ana olmadığıma gelince onn siz değil ben bilirim sayın albay. Her şey komutanın kendini tutamayıp Mag. da'yı tokat yafmumna tntacağını gösterirken dnram banun tam aksi bir yolda gelişti, Alfons Karr yalnız sinirli sinirli bakmakla yetindi, sonra çidip masasının gözfinden bir kâfıt çikardı ve onu radyosnnun önünde yığın balin. de duran evraklarının en üstüne kovdn, Peki, sizin dediğiniz olsun bayan Mitza. Neniç'e metreslik etmediniz. Bizim de sizden öğrenmek istediğimiz zaten bu değil. Bir adamın metresi olup olmamak yalnız sizi ilgilendirir. Biz sizden bu insaıı kasabının nerede olduğunu öğrenmek istlyoruz. Bu canavara metreslik yaptıysanız bile bunu hanffi koşullar altında yapmak zorunda kaldığınızı da bilmivor değiliz. İyi düşünün bayan Mitza. Çocuklarınırın anasız kalmamaları için size son bir fırsat daha vereceğim. Bu son fırsatı da iyi kullanır, hiç bir şey saklamadan gerçeği söylerseniz insanlığı \eniç gibi bir mikroptan kurtarmak yolunda yaptığımız aralıksız çalışmalara çok değerli bir yardımda bulunduğunuzu dikkate alarak kanunlarm bana tamdığı yetkiyi kullanmak suretiyle sizi hemen serbest bırakacağun. O zaman bütün acılan DİŞİ BOND FAIK BAYSAL TİFFANY JONES eucue tr BU G&ZUJVI KIMSEMİN DIC Sonuç yoekonomik yapılannı incelemeye çalıştık. Şunu görduk ki, af hiçbir şei'i çözümleyemiyecektir. Bir toprak reformu derken, bir tanm ve orman reformu dememiz gerekmektedir. Bunlar birbirlerine bağk sorunlardır. Yazımızı bitirirken bu arada bir anımı İ la 10 çok bir süre kaOimasınamilyonazinsanın sosRMAN AFFI» nın çık nız dinccek, çocuklarınıza kavtak ve yarın özlemini duyduğunuza emin oldu» kolacı dükkânınızı yeniden açabilTCeksîniz. t başmıza bir sey gelecck diye korkutBrsanız enndeki kuvvetler si ı\ her zaman koruyabilecek gedir. Komutan son sah»esi (Trnankta olan bir dramın baş aktörü gilrf rottlnü ; iyi ezbcrlemiştl. Ara sıra bazı falsolar yapması rağmen mimikleriyle boşlukları lıemcn kapailiyordu. Engebelt bir araziyc benzeyen insan runu çok iyi ortaya koyduktan başka oyunun en inç yanı olan bir insanın sımsıkı kapalı olan kane giriş sahncsini cn iiıılü psikol«gl»ra parmak rtacak şckilde başarmıştı. AslındaTibtüvken bim bire iyi bir insan rolünde gö incbilmesl dme oyuncularuı yapamıyacağı kanar zor bir i; Gelgclolim scyirciler böyle oyunları göre geriyice bilenmişlcr, karşüaruıdaki aktörün gerçek kılık değiştirmiş bir sahtekar olduğunu ç iyi biliyorlardt. Azamoviç durunun çok tehieli olmasına rağmen gizli gizli giılmckten kdini alamamıstı. Şimdi meseleyi çoc daha iyi nlamış bulunuyordu. Kendisini Moriaç'ı ele vaıesi için nasıl yok yere tutuklamışlarsı Mitza'yı ia buna benzer bit nedenle içeri atmıfardı. Geck suçluyu yakala mak için başvurulaı usullerdn biri olan bu gülünç usul de en aından insnhk kadar cskiydt. Bazı zamanlar isterilen sondarın elde edilmesinde yararlı olmasta rağma insan hukukuna sığar hiç bir yanı yfctu. Bu sulün en nsta uyfulayıcılan da Alfort Karr gbi üısanlık sözüııü ağızlanndan hiç düşfrmeycnledl. Fakat bu oyun oynanırken birtakım rünahsu nsanlar suçsuz olduklarım tanıklayamdıklan Mn yüz kızartıcı işkenceler altında ini» Inim hliyorlar, kendileriııdcn zorla koparıln*k isteııien bilgilerl veremediklerinden ve yemVlcri de şüpheyi büsbütün arttırmaktan başka hir 5e yaramadığından gerçek adına kafalarına inen vumruklara dayanamıyarak günfin birinde sıçamr gibi ölüp gidiveriyorlardı. Mitza'yı bekleyen sonucun da başka türlü olamıyacağı açıkça belli ıluyordu. Azamoviç acının sipsivri dişlerle için«n durmadan kemirdiği Mitza'nm tehditler karşısılüa ölüme meydan okuyuşuna şaşmamazlık edentyordu. Kendini unut muş, makatında söndürület. sigaraların acısını bir yana bırakarak yalnız onu düşünmeye başlamıştı. Fakat ne kcndLsi nede Mtza için bir şey yapabilecek durumda değitdi. Kuıtarsa kurtarsa iki sini de ancak Selmanoviç kortarabilirdi. Onun şim diye kadar gelmemi; olraasına bir türlü akıl erdiremiyordu. Bugünc kadar gelmediğine göre belki de hâlâ daha tutuklanmış olduğundan haberi yoktu. Kendisine bir haber göndermenin yo lunu da bulamamıştı. Yeni yılmızı kutlar, huzurlu yolculuklar, mesut günler dileriz. Zcildin ilk fasikülü MEYTJAN LAROl'SSE [ ' BÜYÜK LÛG^T! ANSİKİOPEDİ 73.sayı cıktı! (128 sayfa, 20 lira) < mmm İiancılık: 5790/10653 DİKKAT: Pu sayıda renkli ilâve 2 yapraktır. : 3539/1Ü683