Katalog

CUMHURÎYET 20 K a s m 1967 SAHİFE ÜÇ AjANSLAR * RADYOLAR Sterlin'in Seklıülke daha devalüasyona "Ingiltere için yakm tarıhin en kara günü,7 amasB I Mehmet Barlas | ı duşuruldu Devalüasyon kararına dayanan beş gün... S (DIŞ HABERLER SERVİSÎ) LONDRA tngiliz hükumetinin iktisadl ve mall baskılar sonnnda üç yüdır yürüttüğü savası kaybederek Sterlin'in değerini yüzde 14 onouıda düsürmesi büyük tepkilere yol açmıştır. B*n göılemcüer Cumaıte&i için «yakın tarihln en karanlık günU demişlerdir.» önceki gece açıklanan karara göre, bir Ingiliz sterlininln 2.80 dolar olan değeri, 2.40 dolara dU şUrUlmUstür. Devalüasyon karaıı İle birlikte, krediler de pahalılas mıs, iskonto haddJ yüzde 6,5 tan yüzde 8 e çıkmıstır. Sadece İhra catçılar esld iskonto haddinden ls tifade edecektir. tngiltere'de bor•a ve bankalar, bugün kapalı ka lacakür. Ingiliz parası gibi sağlam adeoa Türkçede değü, bütün dülerde yerleşmi^ bir deyim vardır; «tngiliz parası gibi sağlam derler. Cumartesi gecesi, tngütere Hükumetinin Sterlin'in devalüe edildiği açıklamasından sonra bu deyimi sözlüklerden çıkarmak gerekiyor artık. Zaten bu yıl, bu çeşit deyimlerin taafiye edildiği bir yıl olarak tarihe geçecek galiba... Son Arap Israil savasına kadar, çocuklar birbir lerini «Korkak Yahudi» diye kızdınrlardı; o da geçmise kanstı. Ingiliz parasının değerindeki dOsürme kararmı ele alraak için çok gerilere, Birind Dünya Savasına ka dar uzanan günlere gitmek lâzım ama, biz 1944 yılı haziranından baj layalım. 1944 yılı haziranında. Birlesnü} Milletleri meydana getirecek 50 ül keden 44 ü, Amerikanın New Hampshire eyaletindeki Bretton Woods kasabasırıda toplandılar. Bu toplantının iki meyvası oldu: Milletlerarası Para Fonu ve Dünya Bankası mıssa; yini parasuun fiill değeri düsmüşse, o ülke durumu yine Para Fonuna bildinnek zorundaydı. Çünkü parasmm değeri dtişen ül keler için yapılacak işlerden biri devalüasyona gitmektt. Türkiye'nin 1958 yılı agustosunda yaptığı gibi .. Bankaot matbaası calısmıs, piyasa parayla dolmus ama karstlığmda ne ihracat artmıştı. ne de ye ni değer yaratacak tesisler meyva veriyordn... Neticede, parasının değeri düşen ülke. dolâr veya sterlin'e göre parasını devalüe etmeye karar verince ve bu değer düşürmesi yüzde 10 u asınca, Para fonundan izin alıyor du. Sözleşme, milletlerarası ticaretin koordinasyonu için bu izni öngörmüştü. 1945 ten beri, bu cesit devalüasyonlar çok göriildü. Bu sene içinde de, Afrika ve Latin Amerika'daki birçok ülke, paralannı devalüe ettiler. Ancak, 1945 ten beri birimler hep aynıydı: Altın, dolâr, sterlin... Bir dolar 0557.143 sterlin, 1 sterlin ise 2.80 dolâr ediyordu. Dünya ülkeleri de, rezervlerinl hangi parayla yürütüyorlarsa, o paranın ismiyle anılan bölgede buîunuyorlardı. Meselâ Türkiye dolâr bölgesinde, Danimarka ise Ster lin bölgesindeydi. Ingiltere üstelik, Ortak Pazara girmek, diğer Avrupa ülkeleri ile bir arada kalkınmak da istiyordu ama yapamazdı. Sterlin yüzünden eli kolu bağlanmış, Amerika'nın ete ğine düşmüştü. Yani bu iki ülke, ikisi de birbirinden perişan iki ortağı canlandırıyorlardı. Altın İsviçre Frangına artlı Ote yandan, hükümetin 1968 yılında askert masraflan 100 milyon fft^irıın İE19&C&Kİ o Er©ııiImJş* (DIŞ HABERLSR SERVÎSt) BERN TJluslararası para blriml olan ve Sterlin bölgesi iktisadının çekirdeğini teşkil eden lnsiliz Urasınuı devalüasyona il«, birçok filkenin parası da degerini dflsfirmek zorunda kalmaktadır. Sterlin hakkıneiaki karann açıklandığı Cumartesl gecesi, trlanda hükumeti de, trlanda paraaının yüzde 14 düşürüldUgünU k çıklamıştır. Danimarka, tsraıl, Yeni Zelânda, Australya, Norveç ve Hong Kong'un da önümüz deki günlerde devalüasyona gide cekleri, yetkili çevrelerden ögrenilmiştir. Danımarka'da bankalar bugün kapah olactıktır. Bu arada tsviçre Mallye Bakan bğı çevreleri, Londra'da alınan kararın bir sürpriı tesiri yaratmadığını belirtmiştir. Federal Mâ liye Bakanı Merkus Redli, tsviçre Frankının devalüe edilmiyeceğini açıklarken, Zürih ve Cenevre' dekj bankacıhk çevreleri, devalüasyon tedbiruıin yerinde oldufunu ileri sürmüşlerdir. Bu çevrelere göre, sterllnin değeri yüzde 15'in üstünde bir nisbet dahilinde düşürülseydi, tsviçre frankının devalüe edümesl kaçınılmas olacak ve bunu dlğer Ulkeler de, kendi para birimlerinl devalüe H derek izliyeceklerdi. Devalüasyon söylentilerinin tsviçre'yi bir baştan bir başa sarmasından sonra Uluslararası kam biyo muamelelerinde İsviçre Fran kına talep artmış bulunuyordu. Isviçreli bir kısım mâliyecilere göre, İngiltere'nin temel iktV sadi sorunlarına tek çözfim yolo, Sterlinin devalüasyonu degildir. Bu bakımdan WUson hükumeti para biriminin değerini düşünne den önce başka tedbirlere b*t vurmalıydı. tir. Şirketin karlanndan ahnan vergi yüzde 40*tan yüzde 42,5'e çı karılmıstır. Haltan sterlinin devalüasyonun dan en ziyade zarar görecek taba kalanna., hükumet himaye edicl tedbirler uygulayacaktır. Devalüasyon karannın açıklanması, tngiliz basınında büyük bir tepkiyle karsılanmış, 7 mlryon tir&Jlı «News o( the YVorald» gazete8İ, dün su baslıkla yayınlanmıs Ingiltere Maliye Bakanı Callaghan. yıl bagında cHersey iyiye gidecekı demijti Git artık! Hanoi ve Hayfong yîne bombalandı SATGON, (a.a.) Kısaca» 9 SANA Moskova'nın vermeyi taahhüt ettigi Mig jet bombardıman nçaklanndan ilk partinin Temen'e geldiği açıklanmış, fakat sayıları bildirilmemiştir. • PASADENA Pasadena Jet Propulsion Lâboratuarındaki bilginler, gelecek hafta sonunda yerden verilecek bir kumanda ile Surveyor 6'yı bir kere daha zıplatmayı düşünraek tedirler. • KAHlRE Bu ay sonnndan önce, Ingiltere ile Birlesik Arap Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden karnlacağına dair bir açıklama yapılacaktır. • NEW YORK Birleşmi» Milletlerdeki Sovyet temsileilığine gırmeye çalışan 500 öfkeli Ukranyalıyı polis, cop kullanarak geri çevirmijtir. • LONDRA Mareşa! Montromery, Londra'da 80 inci yas gfinfînü kutlarken, bir takım hırsızlar Hantshire'daki Alton ikametgShına girerek El Alameyn kahramanına ait nisanları ve hâtıra esyalanm çaimiflardır. • PARÎS Fransızların kanat yüzeyi değişen ilk uçakları «Mirage • G», Marsilya yakınlarındaki îstres deneme üssünde İlk deneme uçuşunu başarıyla yapmıstır. • MOSKOVA Elektronik beyinler arasında düzenlenen ilk uluslararagı satranç yarısmasında bir Sovyet elektronik beyni Californialı rakibini yenmistir. • DETROİT Michigan Valisi George Romney, gelecek yıl yapılacak Başkanlık seçimleri için Cumhuriyetçi Partiden adaylığım koyacağını resmen açıklamıştır. •Basnnızda fazla kaldın.. ADab aakma git artık...» Gazetenin hit&bettigi, basbakan Harold W!l•on'dur. Karan, sadece «Observer» gazetesi olumlu karsılamıstır. Bazı gözlemcilere göre, yakın tarihln en karanlık gününü büyük bir endişeyle geçiren tneilizler, lstikballn karamsarlık ifade eden tablosunu şöyle çizmektedirler: «.. Kemerlerl lyice sıkmak gerekecek..» Gerçekten, sterlinin değerinta •/. 14.3 nisbetinde düşürülmeslnden sonra hayat pahalılığının art ması ve buna karşılık, ücretlerin sabit bir seviyede kalması beklenmektedir. öncekl gece tngiliz steriinlnin krrmetinln dfişurfildfiğü haberin den sonra Heathrow Havaalanı Bankası Kambiyosunds çahsan personel ne yapacağını şasırmıştır. Günde 24 saat açık olan Bankanın personeli önlerine gelen frank, dolar, peseta ve diğer dövizlerl nssıl değiştireceklerinl sa sırmıslar ve yeni kura göre hesaplan yapmakta çok güçlük çekince paralannı bezdurmsk lçin kuymkta bekleyen halka, sabah olmadan paraJanrH değistiremlyeceklerini bildirmişlerdir. Bu ha ber yolcular arasında sıkıntılı du rumlara yol açmış, Paris'den ve ni gelmis bir i? rdamı hava alanından Londra'ya gidecek kadar bile tngiliz parası olmayışından yakmmıştır. tıı: A merikan avcı bombardıman uçaklan Hayfong'un çevresindeki beş hedefi bombalamışlar, bu arada uçaklardan ikisi düşmü}tür. Bir askeri sözcü Hanoi civarmda şimdiye kadar hava akınma mâruz kalmamış bir cephaneliğe ya pılan akında ikl uçağın düşürüldfi ^ünii açıklamıştır. Aynca liman ya kınındakl gemi tersaneleri bombalanmıs, limana gelen gideo mallann trafiğinl aksatmak için liman depolama yerlerine bombalar atılmıştır. Iki F105 Thunderehief uçagının düşürülmesi ile Amerikahlann Ku zey Vietnam'da savaşm başmdan beri kaybettikleri uçak sayısının 752'ye çıküğı belirtilmiştir. R. Debray'Ia Küba'daki tutuklular değişecek mi? LA PAZ, (a.a.) B ollvya Hükumetinin bazı Bakanları, 30 yila mahkum edilen Fransız düşünür ve gazetecisi Regis Debray'in, Küba'lı bazt slyasi tutuklularla değişilmesine kar51 değillerdir. Haberi hükumete ya kın kaynaklar vermistir. Castro aleyhtan Küba'lı mülteciler, geçen haziran'da, Regis Pabray'in Küba'da tutuklu 200 siyasi ile değişilmesini Gavana Hükumetine teklif etmişlerdi. Küba'lılar tekliflcrini, Debray'in mahkum ol masından sonra tekrarlamışlardır. Öte yandan Başkan Barrientos'un böyle bir pazarhğı kabul etraeye yar.asmad'.ğı bilinmektedir. DYO ve SADOLİN A. Ş. şimdi de duosad De Gaulle çıktı ortaya bu sırada : «Bizim isimiz gücümüz, dolar ve gterlin'in değerini desteklemek mi olaeak? Artık bn eski birimleri bırakıp altın birimine dönelim» dedi. LONDRA, (•.».) îtirazlar yükseldı ama, Fransa elir.deki dolarlan altınla deterllnln devalüe edilmesine ğistirmeye başlamıştı bile... yol açan olayların kronolojltngiltere ise, îşçi iktidannın si föyledir : çabasıyla, modernleşmeye çalısıyordu... Ne kadar yüriyebilir14 KASIM SAU îngiltere Madi bu ış? Geçen cumartesiye kaliye Bakanhğı, merkezi Padar yürüdü. ris'te bulunan uluslararası Ingiltere ihracatını artırmaya bir bankadan, sterlinin duruçalıştı. Sterlin bölgesi ülkelerimunu sağlam tutabilmek için ne yardım etmeye, imparator90 milyon sterlin kredi alınluk devrinin masraflannı dePara fonu dığını doğrularfı. Aynı gün, vam ettirmeye çalıştı. Bir yanTicaret Bakanhğı, ekim ayınMilletlerarası Para Fonu (Î.MJ\) dan da Arap îsrail savaşı çatda, tngiltere'nin dış ticaret komünist blok dısuıda kalan ülketı geldi bu günlerde. Açık üsaçığının 107 milyon sterlinle lerin meydana getirdigi devletlertüne açık binmişti. istü bir merkez bankası seklinde rekor seviyeye yükseldiğini Ingiltere, artık sıradan bir ülçalısacaktı. 27 aralık 1845 te yürürlü ke olduunu kabul etmeliydi. ilân etti. ğeğe giren Para Fonu sözlesmesine Biraz zorlandı, borç aldı. daha göre, üye bütün ülkeler kendi mil aldı ve sonunda kredi kaynakla15 KASIM ÇARŞAMBA «BB lî paralarmm değerlerini üç blrime Durum değiştl rı da kurudu. C» Radyosu, Paris mahreciygöre ayarlıyorlardı. Altın, dolâr ve Altın gibi değerli olan sterllle verdiği bir haberde, WilNe var ki, durnm hep aynı gldesterlin nin gerçek değeri altından düson hükumetinin Uluslararamedi. Savas sonrasuıda harap olan Dolânn o günkü değeri altınla he çük hale gelmişti. Paralann sı Para Fonundan 1 milyar Avrupa ülkeleri, kalkınmalarını sap ediliyor, bir sterlin'in değeri de karsılığını sterlin olarak göstedolâr kredi sağlamaya çalışyapmıslar. bazılannın parası birim 2.80 dolâr olarak tesbit olunuyorren ülkeler de sarsıhyordu. tığını açıkladı. îngiltere Merparalardan daha sağlam olmnstn. du. Cumartesi gecesi, hem gterlikez Bankası, haberi doğrulaÜstelik birim paralann sahibi oPara Fonuna üye her fllke, kendi nin değeri yüzde 14 oranmda mayı veya yalanlamayı redlan ülkelerden birisi sorumsuz davparasının kaç dolâr veya kaç sterdüşürüldü, hem de düsük paranıyer, diğeri ise iktisadl güçlükdetti. «Devalüasyon» kelimelin olduğunu ilân ettikten sonra, rayla gidilebilecek enflâsyonist ler içinde bulunuyordu. si birdenbire ön plâna çıktı. parasının kar;ılığını teşkil eden alakıma set çekmek için kredi Basında sert tepkiler bas göstınlannın veya dolâr ya da sterlin Sorumsuz ülke Amerika'ydı... fiatlan. yüzde 6,5 tan yüzde 8 e rezervinin yüzde 10 unu. Pars Fo Vietnam savası, silâhlanma gibi yol çıkanldı. terdi. nuna teslim zorundaydı. larla işsiz sayısını düşürmeye çalıAçıkçası, Wilson hükumeti, 16 KASIM PERŞEMBE Malisıyor, istihdam politikasuıı tutarsız Yani. meselâ Türkiye Merkez «Ingiltere artık bir imparatorye Bakanı James Callaghan, şekilde gerçeklestiriyordu. EnflâsBankası, tedavüle çıkardığı bankluk degildir» dedi o gece... Avam Kamarasında, devalüyonun eşiğindeydi ve bu yüzden her notların karsılığını meydana getiDevalüasyonun sonuçlan ortadakika, Merkez Bankası kredüeri asyon söylentileri üzerinrfe ren altın veya dövizinin onda bidadır : pahalılaştırıyor, Iskonto hadlerini durmaktan kaçındı. Uluslararini, Para Fonuna gönderiyordu. O Sterlin bölgesi fllkelerlnrası Para Fonundan kredi isden bazılan, kendi paralannı Bu milletlerarası ticaret için bir artınyordu. da ayarlayacaklardır. pars yerine tendiji haberini de ne doğ teminattı. Böylece, Ingiltere ise, savaş sonrasında gekarjıhksız kâğıt basan bir ülkeyle A ingiliz halkı elindeki paruladı, ne de yalanladı. Bakalişen diğer ekonomilere ayak uyrayla daha az mal alabilecektir. duramamıs, endüstrisini modemize nın bu çekimser d"emecı, de ticaret yapan diğer bir ülkenin aldatılması ihtimali bertaraf ediliyor Ücretler sabit kaldığı için haedememisti. Dı* ticareti durmadan valüasyon söylentilerine hız du. yat pahalılaşacaktır. açık veriyor, buna karşılık köklü verdi. Sterlin kambiyo borEğer, bir ülkenin eiinde yeter O tthal mallannın flyatlan tedbirler alacağına, Sterlin'i korusasında büyük bir sallantıya derecede altuı veya döviz kalma•rtacağı için, bn artıs petrol, mak için durmadan borçlanıyordu. uğradı. gıda maddeleri gibi aracılarla gerek endüstriye, gerekse haya17 KASIM CT7MA Bütün jata tesir edecektir. zeteler «devalüasyon» söylenO Kredi pahalılaştığı için eçen haltenın olaylan, Tnrkiye İçin oldağn kadar dünya lçin de I tisine bas yeri verdiler. Steriç satışlarda azalma olacak, piKıbnsTı geUsmelerle belirlenecekti. Ranf Denktas'm Ada"ya gidllinin değerinin %15 nispetinsi re dönüşüne dayanan hareket, hafta ortasında Grivastan gelen I yasa duracaktır. A Para gerçek değerini bnlbir U^kınlıkla sonnçlandı. Kıbns'taM Yunau knvvetlerinin bu garip ' de düsürüleceği söylenirken, : ve ölçüsüz komutanı. iki Türk köyüne silâh zoruyla girmis ve 24 Tftrk' • dttgu'için ibraeat artacaktır. | Merkez Bankası ile Maliye A îrigirt'ere'nin ortak pazara ün sehıt olmasına kadn dayanan çarpışmayı başlatmıstı. I Bakanhğından tek kelime çıkSüleymaı. Demirel hükumeti, geçen yıl adaysızlıktan verflemiyen ' girme şansı fazlalaşacaktır. madı. Wilson'ın cesur karan, gerçekNobel barıs ödülüne hak kazandıracak bir tutumla, olaya seyirci kal I dılar. Bir polis hareketi olarak nitelenecek müdahale fırsatı kaçınldi I ten tebrik edilmeye değer bir 18 KASIM CUMARTESt Basdavranıştır. Gerçi zararlı gelışve arkasından Milletlerarası hnknknn sadece knçfik devleUere isleyeo bakan Wilson ile kabinesinin melere de yol açacaktır ama; müeyyideleri Ue karsı karsıya kalındı. tsçi Partisi 1947 Hindıstan'ı terbazı üyelert, sabaha (îoğru, Savın CHP Genel Baskanının yine belirttiği gibi, cKıbns, Amertka ketmesine benzer bir tutumla, B Busya'nın görüş noktalannm birleştiği yerde çözülecek bir probBaşbakanlıkta toplandılar. lemdlr» DHeğimiz ise, bu noktanın, bağımsu bir Kıbns'ta belirlenmesi I Ingiliz adasını yeniden yörüngeLondra bütün gün beklenen sine oturtmuştur. Tabil petrol oluyor. I gelirlerini Ingiltere Bankasına açıklamaya ilişkin söylentiBunun dışmda, miin çıkarların ve mkücı hesapUnn daima hisle ' yatıran ve şimdi paralan vüzrîe lerle çalkalandı durdu ve re afır basacağına eminiz. Türkiye Cumhuriyetini yönetme yetkisine I 14 değersizleşen Arap gevlerı ve geç vakıtlerde, sterlinin deaahir her hükumet de, zaten bu sekiideki besapUn yapma lommln I kendini beğenmiş imparatorluk lngnni râklenmistir. I kalmtılan bunu düşünemezdi. ğerinin %14.3 nispetinde düşurüldüğü ilân edlldi. ARP ve SULH S . İ PDLYESTER çeşiflerini sanayicilerimizin istifadelerine arzelmekle bahtiyardır FRP REÇİNESλ Triportör, otomobil, motor teknesl, lfivabo, oluklu levba, boru v. s. işleri için cam elyafh çahşmıya müsait Polyester ve yardımcı nıaddeleri (renk pastaları, Tix pasta, katalizör v.s.) POLYESTER MOBİLYA VERNİĞİ: Mobilya Sanayiinin her türlü ıhtiyacına cevap veren, üstün vasıfb vermk ve yar) dımcı maddeleri DÖKÜM İÇİN POLYESTER REÇİNESİi Her türlü döküm işleri için renksiz, şeffai polyester ve yardımcı maddeleri CHRYSLER SANAYi Yeni modelin. ve satış fiatlarını sunar Yeni PIV6oo*nıodeli TAM KURU HAVA FREN' Ll Araan özeililden : Azamî Yuklö Ağırlık (GVW)*ıo433 Kg. • 6 nhn, dirli 6.354 tipi PERKINS DıcseJ motor • 5 ilen, SesnkreiBİze * Şanjman # Çift Sür'at (elektrik ku' mandalı) TAKVIYEL1 D1FERANS1YEL • Difei ransiyd kapasitesi 7711 kg. # 3175 kg.taşıtna Itapa, 1 . siteli ÖD Aks • Takviyeli Arka Makasın kapasitesi 4757 kg. • ÖNDE ACIR HÎZMET TIPÎ AMORTtSöRLER • SP»TATEKERLEKLER # Soğuuna sistemi ağırfhİ2iD« i tipi 1 Radyaıörlü # Kaloriferli ve çh. tarai defrostCTli # ö n cam fyıkama tertibatlı # 12 Volt 150 amper saatlik Akü # 230 Litrdik Yakıt.Depcsu # ÇiftiGüneş SI) perlıkli # Teksas tipi çift dikiz aynalı # g.oo x' *oi2 Kat Lâstikler #) Tamamı yerlı çelik saçtan imal edilmiş AGIR HÎZMET TİPİ £OFÖR>JA., ' H A L L I • ÜZUN ŞASİ.î PD6OO DİZEL PERAKENDE'SATIŞ FlATL'ARr <z Ekipman ile birlikte Müstehlike Peşin satış Fiatı PD600 : T.L. 117,540 KN700 : T.L. 101,250 Dodge BUŞENSAD KOLLŞTİ. Bnşensad Rıza Sadıkoğlu \e Karde^ı .^o!l. Ştı. Bııyıikdere Cad. No 18 Şişli, İslanbu! 47 49 51 .< TATKO T.A.Ş. Tatkn Otomobil, Lâstık ve Makine Tıc. T.A.Ş. Taksım, Cumhurı>et Cad. No. 35 htaııbul. ,47 87 00 47 87 01 DeSOTD ÇİFTÇİLER T.A.Ş.» Çıftçiler Ticaret ve Sanayi T.A.Ş. Zincirliku>u Meydam No. 62 Levent, Istanbul 47 96C8 47 96 18 duosad Sentetik ve Selülozik Boya Fabrikaları (İzmir) İYtni 8580) U8S« ÛİUkllm Hn 1561} 1 3 8 8 .